ΝΩΝΤΑ ΤΣΙΓΚΑ: Υποθετικός λόγος

(οφειλόμενη απάντηση σε αδαή Ελληνα)


Κακή αρρώστια σάπισε
πατρίδα τους μαστούς σου.
Χρ. Μπράβος «Αρρωστη μάννα»

Ανοίγω τα μάτια μου κάποιο πρωΐ και ξυπνητός συνεχίζω να ονειρεύομαι πως τάχα στη χώρα που ζούμε όλες οι κακοφορμισμένες πληγές έγιαναν με μιας. Σαν τίποτε να μην είχε δέσει στα κλωνιά του Έθνους -από την αρχή πεισματωμένο μπόλι κακιάς ράτσας- που καρποφορεί ανέμους και θύελλες την ώρα της συγκομιδής. Πως καμιά εθνική καταστροφή δεν μας είχε βρει ποτέ με τον τρόπο που μας βρήκε. Σαν δηλαδή να είχαν από την αρχή γίνει αποδεκτά τα αυτονόητα. Ας σκεφτούμε υποθετικά λοιπόν:

Αν στο κράτος αυτό -από της ιδρύσεως- είχαμε ταχθεί με τη σύνεση και με το νοικοκύρεμα. Αν αντί για τις λέξεις-αλογόμυγες των υπερώων και των μπαλκονιών, τις περισσευάμενες κούφιες σημασίες είχαμε διαλέξει την καθαρότητα των νοημάτων και ψηφίσει τον ορθολογισμό και τον μετριασμό του παράφορου συναισθήματος. Αν ποτέ είχαμε σταθεί αληθινοί Ευρωπαίοι. Κι όχι μονάχα εξ επαγγέλματος αγιογδύτες των περαστικών.
Κι αν αλλάζαμε πορεία στις σφαίρες που έριξαν κάτω άψυχο τον Ιωάννη Καποδίστρια έξω από την Μητρόπολη του Ναυπλίου.
Αν είχαμε από νωρίς γυρίσει την πλάτη στον Κωλέττη και τους συγκαιρινούς επιγόνους του. ( Κι είναι πολλοί αυτοί…). Αν δεν είχαμε αντικαταστήσει στο εικονοστάσι μας τον Αλέκο Παναγούλη με τον Μακρυγιάννη. (Ο βαρυεκτιμημένος -σαν γνήσια φωνή του ελληνισμού- σαν έλεγε «τώρα είμαστε στο εμείς» εννοούσε… «το δικό μας δίκιο να στεριώσουμε». Πάντα το παραθυράκι του ανοιχτό για το «εγώ». Η ιδιοτέλεια δεν άφησε διόλου παραπονεμένο με τα πλούσια δώρα της μήτε τον ίδιο…).

Είναι αλήθεια: ένα «Εθνικό μας χρέος» μας κυνηγάει από τότε που είμαστε παιδιά με μια βαριά ευθύνη ελέω κληροδοτημένη. Σαν άμφιο βαρύτιμο, προγονικό κειμήλιο. Για πολλούς αυτό στάθηκε το πουκάμισο της Διηάνειρας. Το φόρεσαν και τους ξεκόλλησε τις σάρκες. Ενώ οι άλλοι οργάνωναν χοροεσπερίδες και έκαναν δημόσιες εμφανίσεις χωρίς ποτέ να τους βλάψει αυτή η ιδιοτελέστατη –και τόσο φουσκωμένη περίσσια λατρεία για την πατρίδα- ενδυμασία. Μόλις σήμερα όμως οι περισσότεροι θα καταλάβαιναν με οδύνη πως το «εθνικό» αυτό χρέος θα καταντούσε τόσο δυσβάστακτο και μεγάλο. Εκτιμημένο τώρα από «διεθνείς οίκους» σε… δισεκατομμύρια Ευρώ.

Μια διαπίστωση: Όσες φορές ο Έλληνας μίλησε μετ’ επιτάσεως για πατρίδα εννοούσε: «εγώ να κάνω τη δουλίτσα μου». Το κλειστοφοβικό, και ενδοστρεφές κοινωνικό σύστημα όπου δομήθηκε η νεώτερη Ελλάδα αυτή της υποταγής και της δουλοπρέπειας επιρρεπής σε λογής εξαρτήσεις και δορυφορικές συμπεριφορές ήταν ή ίδια που αρνήθηκε τον κοσμοπολιτισμό και την περιπέτεια τα στοιχεία που ανέδειξαν κι έκαναν τον Έλληνα διαπρεπή στον κόσμο και την ευλογημένη διασπορά μας τόσο σημαντική.
Πίσω από παχιά λόγια και λεονταρισμούς διαβαίνω το παρελθόν και αντικρίζω εθνικές καταστροφές μονάχα. Όπου ο Έλληνας προσπάθησε μονάχος του τον περίμενε η στάχτη (να θυμηθώ το Μαύρο ’97; τη Μικρασία;). Οι «αναγεννώμενοι φοίνικες» και οι «εποποιίες» γράφτηκαν με τις ξένες πλάτες (το μεγάλωμα της πατρίδας…). Εξαιρώ το θρυλικό έπος του ’40. Και προσπαθώ να ξεχάσω πως τρεις μήνες αργότερα είχαν φτάσει οι γερμανοί μέσα στην Αθήνα. Έπος στιγμιαίο. Χωρίς διάρκεια.
Η ενδοστρέφεια τον Έλληνα τον οδήγησε μονάχα σε καταστροφές και σε γελοίες δικτατορίες. Κι η άρνηση του εαυτού του σε εμφυλίους.
Ύστερα ανατρέχαμε στους «κακούς» ξένους και στις ευθύνες τους…


Υπάρχει κάτι το απωθητικό, τόσο μάλιστα που καταντάει γελοίο,
σ’ αυτή τη συνήθεια των αδύναμων να εξυψώνουν σε οικουμενικής
αξίας τραγωδίες τις θλιβερές κωμωδίες των προσωπικών τους τραγωδιών.
Φερνάντο Πεσσόα Η αγωγή του Στωϊκού
(Το ένα και μοναδικό χειρόγραφο του βαρόνου ντε Τέιβε)


Είθε λοιπόν να αυτομαστιγωθούμε κι άλλο. Όμως να διδαχθούμε από αυτό. Θα χρειαστεί να πονέσουμε πολύ μέχρι ν’ απενοχοποιηθούμε και να μάθουμε. Μέσα στην μέθη της γιορτής, τη γλυκιά νάρκη της ασύστολης κατανάλωσης είχαμε αληθινά παραλογισθεί. Η αναιδής και ανεξήγητη εν πολλοίς καλοπέραση που με την απόκτηση αγαθών αποτιμήθηκε ήταν η ίδια η ποινή μας. Ο ύπουλος βρόγχος στο λαιμό. Ένας βαρύς λογαριασμός περιμένει τώρα στο τραπέζι με τα αποφάγια.
Δεν έχουν όλοι Καγιέν ή έπαυλη με πισίνα μα όλοι έχουν… δάνειο!
Για να ντυθεί τώρα ο γυμνός -ας θυμηθώ τον Αλέξανδρο Κοσματόπουλο στο Τα δυο φορέματα- θα πρέπει να αποτινάξει από πάνω του πρωτύτερα όλα τα περιττά που φόρτωσαν τα αμαρτωλά χρόνια: συνήθειες, έξεις και ιδέες άδειες . Για να ταιριάξει πάνω του το καινούργιο ρούχο. Και για να λάμψει το καταπληκτικό φως των Ελλήνων. Ότι παλιό ας παραμερίσει. Κεκτημένα, συντεχνιασμοί, φτηνές εγωπαθείς προσεγγίσεις. Ας αναδειχθούν τώρα οι αληθινοί εργάτες!
Είθε. Για να μην ξαναφύγει ο ανθός της ζωής από τον τόπο και βλαστήσει άλλου. Μην απομείνουν εδώ μονάχα αγριόχορτα και τσουκνίδες. Και για να μην βρεθεί να μονολογεί ολόγυρα το πλήθος απελπισμένο…

Φεύγουνε τα παιδιά μας
λέγαν οι κηπουροί
«στις λαϊκές πουλιούνται
τα παιδιά μας»
Χρ. Μπράβος «Φυτώριο»

Ξημερώνει ίσως μια άλλη εποχή. Που κοινωνεί την ελπίδα για την προκοπή και τη δημιουργία ενός άλλου οικοδομήματος, άξιο να κατοικηθεί από έναν προικισμένο λαό. Που οριστικά απαρνήθηκε το Ροβεσπιέρο, το ρεβανσισμό και το κοινωνικό μίσος. Παραμέρισε την τυφλή, ενστικτώδη και αμετανόητη βία. Κι έβαλε πια φαρδιά πλατιά την υπογραφή του κάτω από ένα καινούργιο κοινωνικό συμβόλαιο που συνοψίζεται στην κοινωνία του εμείς. Αφήνοντας κατά μέρος το δύστροπο και αδιέξοδο εγώ. Που πάντοτε ευθύνονταν πιότερο απ’ όλα για τα δεινά μας.

Ονειρεύομαι ακόμα;