21.8.14

ΟΔΟΣ: Europa Nostra ή το Kήτος


ΟΔΟΣ 8.5.2014 | 739

Η οριστική επιλογή της Καστοριάς στις 7 περιοχές της Ευρώπης που επιλέχθηκαν από τον οργανισμό “Europa Nostra”, και εντάχθηκαν στο πρόγραμμα του για την προστασία τμήματος της πολιτιστικής κληρονομιάς της σε ό,τι αφορά τις περιοχές Ντολτσού και Απόζαρι της πόλης της Καστοριάς, είναι πλέον γεγονός. Η προσπάθεια απέδωσε καρπούς και o στόχος έγινε πραγματικότητα.

Η εξέλιξη είναι θετική, έστω και αν το γεγονός αυτό προϋποθέτει αναγνώριση και πλήρη ομολογία μιας απόλυτης αποτυχίας όλων ανεξαιρέτως των προηγούμενων δημοτικών αρχών να προστατεύσουν τα μνημεία της πόλης. Διότι η προστασία της Europa Nostra μέσω προγραμμάτων της ευρωπαϊκής τράπεζας επενδύσεων, παρέχεται αποκλειστικά και μόνο σε μνημεία που βρίσκονται υπό άμεσο κίνδυνο καταστροφής.

Χωρίς την παραμικρή πρόθεση υποβάθμισης του φακέλου της υποψηφιότητας της Καστοριάς, προφανές είναι ότι δεν χρειάστηκε και τιτάνια προσπάθεια να αποδειχθεί ο οφθαλμοφανής υπερεπείγων κίνδυνος καταστροφής μεγάλου μέρους της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ιστορίας της Καστοριάς. Έτσι η Καστοριά και πιο ειδικά οι δύο περιοχές της πόλης («Απόζαρι» και «Ντουλτσό») με τα μνημεία τους, εντάχθηκαν στο πρόγραμμα προστασίας της Europa Nostra.

Όπως και μερικές εβδομάδες προηγουμένως σχολιαζόταν από την ΟΔΟ, η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα θετική για την πόλη της Καστοριάς. Έστω κι’ αν αφορά προεχόντως μεταβυζαντινά μνημεία, μιας και ο κύριος όγκος των παλιότερων μνημείων της πόλης, των βυζαντινών δηλαδή, βρίσκεται εκτός των δύο αυτών περιοχών και δεν έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξής τους από την Europa Nostra. Ωστόσο ακόμη και έτσι, θα μπορούσε η ευκαιρία να αξιοποιηθεί και για τα βυζαντινά μνημεία, είτε πιλοτικά είτε στο πλαίσιο της τεχνογνωσίας και εμπειρίας όπως και για τα υπόλοιπα μεταβυζαντινά μνημεία που βρίσκονται εκτός των δύο διατηρητέων οικισμών.

Η θετική εξέλιξη ωστόσο δεν αποτελεί παρά μόνο την αρχή μιας μακράς και επίπονης διαδικασίας που θα πρέπει να ακολουθήσει, ώστε η Καστοριά να υλοποιήσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, να καταβληθούν τα επόμενα χρόνια συγκεκριμένες και αξιόπιστες προσπάθειες για την σωτηρία του μνημειακού πλούτου, με χρηστή διοίκηση και διαχείριση. Και βεβαίως να μην υπάρξει κίνδυνος απένταξής της. Με την έννοια αυτή τα δύσκολα τώρα αρχίζουν και δεν δικαιολογούνται θριαμβολογίες, αλλά περίσκεψη. Σοβαρότητα και δουλειά. Είδη εν ανεπαρκεία.

Πανηγυρισμοί που ισοδυναμούν με βεβαιότητα ότι η Καστοριά έγινε ξαφνικά διάσημη, κάτι σαν το κέντρο του κόσμου δηλαδή, και ότι τώρα πια γνωρίζουν για δαύτην σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, όχι μόνο δεν δικαιολογούνται και είναι επιπόλαιοι, αλλά είναι πρωτίστως ανησυχητικοί. Αν δεν είναι ταυτόχρονα και επικίνδυνοι.

Προς απόδειξη του ότι τίποτε απολύτως το τόσο θεαματικό δεν συμβαίνει, αρκεί να αναρωτηθεί ο μέσος θριαμβολόγος, φωναχτά ή σιωπηλά, αν γνωρίζει έστω και μια από τις υπόλοιπες πόλεις – μνημεία, της φετινής διαδικασίας ή ακόμη χειρότερα των προηγούμενων. Διότι αν δεν γνωρίζει μια έστω άλλη διάσημη περιοχή ή πόλη της Europa Nostra, τότε γιατί θα πρέπει να γνωρίζουν την Καστοριά στα άλλης γης, άλλα μέρη;

Είναι όμως η εξέλιξη αυτή, και μιας πρώτης τάξης ευκαιρία, να αλλάξει κάτι στην Καστοριά. Ως περιβάλλον, ως ευθύνη και ως νοοτροπία. Διότι και στο παρελθόν, αρκετές δεκαετίες πριν εκδηλώθηκε μια εξ ίσου, αν όχι πιο αξιόλογη προσπάθεια ένταξης της Καστοριάς στο πλαίσιο προστασίας της Unesco, αλλά αυτή, δεν είχε αίσιο αποτέλεσμα.

Η συνέχεια είναι εξ ίσου γνωστή: Την θέση των αυστηρών και νοικοκυρεμένων κανόνων χρηματοδότησης των έργων συντήρησης και ανάπλασης των μνημείων της Καστοριάς που εγγυάτο η Unesco τον ανέλαβαν στο πλαίσιο του πελατειακού κράτους, οι μελέτες και οι πολιτικοί και όχι η Unesco.

Τα έργα «διάσωσης και ανάπλασης» μερικών από τα μνημεία της πόλης ανατέθηκαν, εδώ και πολλά χρόνια, μέσω προγραμματικών συμβάσεων. Αφού απορρόφησαν αμύθητα εκατομμύρια ευρώ, εν έτει 2014 άλλα πάλι δεν ολοκληρώθηκαν και άλλα απ’ αυτά, λόγω της κακής ποιότητας των εργασιών και της κατασπατάλησης χρόνου και χρήματος, χρειάζονται εν νέου ανάπλαση. Τα παραδείγματα είναι δεκάδες και μας περιβάλλουν, ενώ ο κανόνας δεν πλήττεται από τις εξαιρέσεις.

Μπορεί κανείς επομένως να είναι σίγουρος για την επιτυχία των τελικών και πραγματικών στόχων; Φυσικά και δεν μπορεί να είναι. Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα, για πρώτη φορά από την απελευθέρωσή της και τον οριστικό σχηματισμό του νεοελληνικού κράτους υπάρχουν ενδείξεις ότι τίθενται τα θεμέλια μιας πραγματικής μεταρρυθμιστής αναγέννησης στο επίπεδο της νοοτροπίας και της διαφθοράς. Ωστόσο είναι γεγονός ότι το κήτος ακόμη επιβιώνει.

Είναι η ίδια χώρα στην οποία οι υποψήφιοι δήμαρχοί της, αισθάνονται άνετα όταν υπόσχονται δωρεάν τα πάντα, από ΔΕΥΑΚ μέχρι καυσόξυλα και άλλα υγρά καύσιμα και μάλιστα χωρίς κόστος ή προσπάθεια. Η χώρα στην οποία υποστηρίζονται σοβαρά οι αεροψεκασμοί, οι κάθε λογής επιφοιτήσεις. Η χώρα στην οποία μόλις την περασμένη Δευτέρα νεαρής ηλικίας πολιτικός αρχηγός μεγάλου πολιτικού σχηματισμού, και μάλιστα από την Κοζάνη, υποσχέθηκε ότι αν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση, θα παρέχει μέσω της ΔΕΗ, δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα σε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά.

Η χώρα στην οποία μνημονεύονται ο Τσε Γκεβάρα και Ούγκο Τσάβες ως όσιοι της κοινωνικής και πολιτικής δικαιοσύνης, όπως και ο… Χίτλερ και στην οποία ακροαριστεροακροδεξιά κόμματα δεν διστάζουν σε τίποτε να μοιράζουν ακόμη και πετρελαιοπηγές. Ή έστω τόνους και κυβικά φυσικού αερίου. Δωρεάν.
Σε αυτή την χώρα όπου ενδεχομένως αρχίζει να ψυχορραγεί το κάκιστο παρελθόν, που μοιάζει με μυθικό κήτος, βρίσκεται η Καστοριά.

Και στο ερώτημα, αν σ’ αυτό το ιστορικό μεταίχμιο ο επόμενος ή οι δεδομένοι υποψήφιοι δήμαρχοι της Καστοριάς μπορούν να είναι εκτός από εμπνευστές και εγγυητές μιας αληθινής επανάστασης για την σωτηρία του μνημειακού πλούτου της Καστοριάς, μέσω του Europa Nostra, ο καθένας μάλλον μπορεί αυθόρμητα να απαντήσει. Μπορεί; Ή χρειάζεται σχέδιο Marshall;

Δύσκολη μοιάζει να είναι η απάντηση. Έστω και αν, η κατάσταση όχι μόνο για τον μνημειακό πλούτο, αλλά και για την ίδια την Καστοριά, είναι ακόμη δυσκολότερη, όπως και οριακή. Μια κατάσταση στο απροχώρητο. Με την βούλα τόσο της Europa όσο και της Nostra. Και ένα μέλλον το οποίο μοιάζει ακόμη αβέβαιο.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 8 Μαΐου 2014, αρ. φύλλου 739.



Επιλογή σχετικών αναρτήσεων: 

6 σχόλια:

  1. Ανώνυμος22/8/14

    Εξακολουθεί ο κ. Αγγελής να θεωρεί την Europa Nostra "Μια Μ.Κ.Ο. που πρόσβαλε τους Καστοριανούς με αυτά που έγραψε" ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κ.Χ.22/8/14

    Προσεγμένο κείμενο. Μπράβο κύριε Μπαϊρακτάρη! Μακάρι να εισακουστεί τέτοιος δημοσιογραφικός λόγος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος22/8/14

    Οι θέσεις του κ. Αγγελή και των συνεργατών - δημοτικών συμβούλων, επί του θέματος, ποια είναι τελικά; Έχουν θέσεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο Λευτέρης ο ξεφτέρης22/8/14

    @3
    Αύριο θα τις καταλάβουν !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μιμόζα η αισχυντηλή23/8/14

    Έτσι κι αλλιώς, το ενδιαφέρον όλων μας αρχικά είναι στραμμένο και στα πρόσωπα τα οποία θα στελεχώσουν κάποιες θέσεις (όχι μόνο γιατί είναι έμμισθες).
    Περιμένω κι εγώ να δω τα κριτήρια του νέου Δημάρχου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Απλός πολίτης23/8/14

    @Λευτέρης ξεφτέρης

    Αυτό το "καταλάβουν" έχει δύο σημασίες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ