ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν
23/4/2015 τοπικός τύπος (ΟΔΟΣ). Αν φύγεις... Είναι τμήμα ρήσεως στην αρχαία ελληνική. Συνεπώς απαιτεί την δική του ορθογραφία. Το ορθόν: αν φύγης (το ήτα με υπογεγραμμένη).
23/4/2015 τοπικός τύπος. Και της προσπάθειας που καταβάλετε.. Εμφανώς το ρήμα είναι σε ενεστώτα. Συνεπώς με δύο λ (λάμδα). Καταβάλλετε. Ενώ: Καλείστε να καταβάλετε 100 ευρώ. Επίσης: Ο κ. Κώστας κατέβαλε το ποσό των 100 ευρώ. Ξέρω μερικούς ζηλωτές των απλοποιήσεων (του τύπου αγγέλω) και του λατινικού αλφάβητου. Έτσι εννοούν την κανονική... εξέλιξη της γραφόμενης ελληνικής γλώσσας;
Στην ίδια εφημερίδα: Λόγω της απογοήτευσης μας αλλά και στηριζόμενοι. Είπαμε: Να μη περιφρονούμε (ως παρωνυχίδα) την έγκλιση τόνου. Το ορθόν: Της απογοήτευσής μας. (και δεύτερος τόνος, όπως το προφέρουμε).
18/4/2015, εφημερίδα Παραπολιτικά. Θα δοθούν και οι υποσχεθείσες ρωσικές καταβολές. (Απαιτείται προσοχή στην χρήση τύπων της καθαρεύουσας). Οι υποσχεθείσες (στην καθαρεύουσα αι υποσχεθείσαι) = αυτές οι γυναίκες, οι υπουργίνες, που έδωσαν την υπόσχεση, που υποσχέθηκαν, δηλαδή με ενεργητική σημασία. Ο δημοσιογράφος εννοεί: Οι ρωσικές καταβολές, για τις οποίες υποσχέθηκαν οι Ρώσοι, τις οποίες υποσχέθηκαν. (στην μετοχή παρακειμένου έχει επικρατήσει: τα υποσχημένα ποσά, χρήματα, όπως: δώστε πίσω τα κλεμμένα).
27/4/2015 Σε προηγούμενη στήλη: για την διατύπωση: "εκ του μακρόθεν" θύμισα ότι η εκ είναι πλεονασμός. Αρκεί το μακρόθεν. Γίνεται κατανοητό από την συνήθη φράση: οίκοθεν νοείται. Σε αυτά τα επιρρήματα (τοπικά) η κατάληξη -θεν φανερώνει την "εκ τόπου κίνησιν". Εκείθεν ήρξατο διδάσκειν. Από εκεί άρχισε να διδάσκει. Μακρόθεν έρχεται αυτή η ιστορία = από μακριά... Ασμένως δέχτηκα την παρατήρηση (πολύ ορθή) και απορία από Athena με την υπόμνηση ότι "οι Τρεις Ευαγγελισταί της Σταυρώσεως χρησιμοποιούν τη φράση: εκ του μακρόθεν". Συμφωνώ και είναι έτσι. Δεν θα έλεγα χονδροειδώς ότι οι ευαγγελισταί δεν ήξεραν καλό συντακτικό. Απλώς. η ελληνική γλώσσα των ελληνιστικών χρόνων και της εποχής κατά την οποία γράφονται τα ευαγγέλια, δεν είναι στην μορφή και στην σύνταξη η γλώσσα του Ξενοφώντος, του Θουκυδίδη ή του Πλάτωνος. Με την εξέλιξη έγινε η σύνταξη πιο χαλαρή. π.χ. Πιστεύω τω Θεώ, στην Βυζαντινή εποχή: Πιστεύω εις τον Θεόν. το ρήμα υπισχνούμαι έγινε υπόσχομαι και πολλά άλλα. Με τον καιρό έτσι προέκυψε και η καθαρεύουσα (με την τάση προς το αττικίζειν).
30/4/2015 Σε όλη την ζωή μου (των 8 δεκαετιών) από όλους τους γιατρούς (και δεν είναι λίγοι) είμαι, ειλικρινώς, πολύ ευχαριστημένος και με όλους διατηρώ άριστες σχέσεις. Θυμάμαι, από πολύ παλιά, συνομιλώντας με συναδέλφους για γλωσσικά ζητήματα, τόνιζα ότι μου αρέσει η γλώσσα των ιατρών για την ακριβολογία, την λεπτολογία και την καθαρότητα του λόγου και δεν άλλαξα την γνώμη μου αυτή. Ο έγκριτος καθηγητής και ιατρός κ. Δημ. Καραμήτσος σε δημοσίευμά του στην ΟΔΟ, 23/4/2015, επισημαίνει λαθεμένες διατυπώσεις ιατρών κατά την μεταφορά από την αγγλική γλώσσα. Περιττό να τονισθεί εκ μέρους μου ότι έτσι συμβάλλει πολύ θετικά στην προσπάθεια για το "ορθώς γράφειν τε και λέγειν". Θέλεις από υπερεκτίμηση, θέλεις εκ του γεγονότος ότι δεν μπαίνω σε χωράφια επιστημονικών ιατρικών όρων, δεν έκανα στον χώρο αυτόν επισημάνσεις.
Ο Γλωσσαμύντωρ
Λάζαρος Νικηφορίδης
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Μαΐου 2015, αρ. φύλλου 787
Αμάν (όπως λέγεται τουρκιστί σαν επιφώνημα το "έλεος!"
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι δυνατόν, κύριε Νικηφορίδη, εν έτει 2015 να ζητείτε από Εφημερίδα να γράφει με υπογεγραμμένη;
Άλλο τα προσωπικά χειρόγραφα και άλλο τα δημόσια κείμενα. Πιστεύω ότι γνωρίζετε ότι η νεοελληνική είναι πλέον υποχρεωτική -και στο μονοτονικό- στη δημόσια ζωή.
Τα γράφω αυτά, γιατί θυμάμαι ακόμη την απαγόρευση που δέχθηκα από παλαιό σας συνάδελφο και φίλο, όταν διεπίστωσε ότι έγραφα το "Βιβλίο ύλης" στο πολυτονικό.
Είχε δίκαιο.
Ψύλλους στ' άχυρα θα γυρεύουμε τώρα;