9.9.12

ΝΩΝΤΑ ΤΣΙΓΚΑ: Η Υγεία στην «Προκρούστεια κλίνη»…



“Σίγουρα αν κάποιος θέλει να αποφύγει τις μεγάλες αυξομειώσεις στην περιουσία του, οι συνηθισμένες του δαπάνες πρέπει να είναι οι μισές από τα έσοδά του. Και αν σκέπτεται να γίνει πλούσιος μόνο το ένα τρίτο”.
Francis Bakon (1561-1626), Δοκίμια (για τις δαπάνες)



Λόγος υπερασπιστικός…

Σε κείμενό του στην ΟΔΟ (αρ. φ. 642) με τον τίτλο «Ο λόγος για το φάρμακο», ο αξιοσέβαστος και λίαν εμβριθής συνεργάτης της εφημερίδας κ. Περδίκκας Παπακώστας, προσπάθησε να ανακεφαλαιώσει ζητήματα σχετικά με το φάρμακο και τη φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα, καθώς και με την επιτακτική επιλογή της χρήσης των «γενοσήμων» (1) φαρμάκων. Στο κείμενό του επιχειρεί να οργανώσει ένα συλλογισμό γύρω από το εμπόριο του φαρμάκου, επιλέγοντας να καταγγείλει τις «πολυεθνικές» που με τη στρατηγική τους λυμαίνονται την παγκόσμια αγορά με την πώληση όλο και πιο ακριβών φαρμάκων. Κάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή μέχρι την καθιέρωση της θεραπείας με φάρμακα στην ιατρική με τον τρόπο που αυτή έχει καθιερωθεί στα πράγματα σήμερα. Στην προσπάθεια όμως να τεκμηριώσει την τοποθέτησή του επικαλείται και χρησιμοποιεί αυτούσια παραθέματα, σχετικά ανισοβαρή, όπως για παράδειγμα τις απόψεις του θεολόγου Ίβαν Ίλιτς ενός πολέμιου της «κλασσικής ιατρικής» και υποστηρικτή των «εναλλακτικών» ιατρικών μεθόδων για την καταπολέμηση της αρρώστιας και μιας καθηγήτριας της Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από αρθρογραφία της σε έγκυρη Αθηναϊκή εφημερίδα. Ο Π.Π. -ο οποίος μάλλον θεωρεί τις πολυεθνικές εταιρίες των φαρμάκων πληγή, και τη σύγχρονη ιατρική θεραπευτική παρέμβαση στο Δυτικό κόσμο φενάκη- καταλήγει στο συμπέρασμα της επιβεβλημένης χρήσης των «γενοσήμων φαρμάκων» (generics) και της «δραστικής ουσίας» κατά τη συνταγογράφηση. Το άρθρο κλείνει -όχι άδικα- με μια αιχμηρή αναφορά στην εμπλοκή («ορισμένων») γιατρών σε «μίζες» που διαθέτουν για την προώθηση των πρωτοτύπων φαρμάκων τους οι πολυεθνικές.
«Σ’ όλες τις χώρες οι γιατροί δουλεύουν ολοένα και περισσότερο με δυο ομάδες εθισμένων, με κείνους στους οποίους χορηγούν συνταγές για φάρμακα και μ’ εκείνους που υποφέρουν από τις συνέπειες των φαρμάκων» (Ίβαν Ίλιτς) (2).

Δεν μπορούμε φυσικά να ξεκινήσουμε μια συζήτηση για το φάρμακο και την σύγχρονη ιατρική από μια τοποθέτηση και θέαση των πραγμάτων όπως της παραπάνω φράσης. Στάθηκαν όμως όλα αυτά μια καλή αφορμή για να επισημανθούν en block κάποια -πάντοτε κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος- από τα αίτια της κακοδαιμονίας της Yγείας στην Ελλάδα που μαζί με την οικονομική κρίση έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πια περιβάλλον. Όσα θα ειπωθούν, στο μακροσκελές κείμενο που ακολουθεί, σε καμιά περίπτωση δεν προσβλέπουν στο να υποκαταστήσουν γνώμες και απόψεις ειδικών στα οικονομικά και οργανωτικά-διοικητικά των συστημάτων υγείας. Αποτελούν την, βιωματική σχεδόν, κατοχύρωση μιας άποψης κάποιου που με την καθημερινή τριβή -λόγω της ιδιότητάς του- προσπαθεί να κατανοήσει την κρίση στο χώρο της Υγείας και σε αφανείς για τους πολλούς λεπτομέρειές της. Πολλά από όσα αναφέρονται δεν είναι παρά καταγραφή -συρραφή-ενσωμάτωση όσων έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί, ανακοινωθεί και επισημανθεί από επαϊοντες και συμπεριλήφθηκαν (φέρονται εντός εισαγωγικών) στο κείμενο.


Είχα μελετήσει, από φοιτητής ακόμα, και ένα ιδιαίτερα μαχητικό κείμενο (που με τον τίτλο «Ιατρική Νέμεση» έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά) του Ιβάν Ίλιτς (3). Εδώ ένας θεολόγος διακηρύσσει με τον τρόπο των μάγων της φυλής ή των εξορκιστών. Μοιάζει να λέει: “Αφήστε την αρρώστια να ολοκληρώσει το έργο της. Τον ανθρώπινο οργανισμό ν’ αντισταθεί φυσικώ τω τρόπω. Και -γιατί όχι;- αφήστε τον άνθρωπο στα χέρια του Θεού”. Ο ξυπόλητος γιατρός της Κίνας με το πανέρι του γιομάτο βοτάνια μαζί και η «ανθρώπινη αξιοπρέπεια» μπροστά στο μυστηριώδες και καίριο βήμα από την αρρώστια στην ανυπαρξία, ορθώνουν ένα μεγάλο κατηγορώ κηρύσσοντας τον πόλεμο στη σύγχρονη ιατρική που τόλμησε, εκσυγχρόνισε και τελειοποίησε με επαναστατικό τρόπο τις μεθόδους της (βλέπε ασφαλείς μεταμοσχεύσεις οργάνων και θαλάμους εντατικής νοσηλείας ασθενών) , που εισήλθε θριαμβευτικά στο πεδίο της μοριακής και γενετικής αλλά επιμένει ακόμα να δίνει άλλοτε «φάρμακο» κι άλλοτε… «φαρμάκι» στον ασθενή υποκύπτοντας στα κελεύσματα των (πολυεθνικών) «αμαρτωλών οίκων του Εμπορίου»!

Η σκέψη του Ίλιτς με βοήθησε να βλέπω με δισταγμό, και να μην καταπίνω αμάσητη και με τα φλούδια της, την Ιατρική που σπούδασα (παρακούγοντας τη συμβουλή του Οδυσσέα Ελύτη «Τρώγε την πρόοδο και με τα φλούδια και με τα κουκούτσια της»). Με τον ίδιο κάποτε τρόπο με είχαν συνδράμει οι «αντι-ψυχίατροι» Τόμας Σάζ (4) και Ντέϊβιντ Κούπερ (5) και ο φιλόσοφος Μισέλ Φουκώ (6) ώστε ν’ αντιμετωπίζω κριτικά την Ψυχιατρική χωρίς όμως να την αρνούμαι σαν επιστήμη. Οι σκέψεις τους αυτές, που με στοίχειωσαν κάποτε, αναγνωρίζω πως υπήρξαν υψιπετείς και αλματικές προσπάθειες που λειτούργησαν ως «αντίπαλον δέος» επιτρέποντας να καταργηθεί το Ψυχιατρείο ως Άσυλο.

Δεν έχω καμιά ψευδαίσθηση όμως ότι η ανακάλυψη στα 1950 μιας φαρμακευτικής ουσίας της Χλωροπρομαζίνης - και η οποία σχεδόν δεν χρησιμοποιείται πια- ήταν αυτή που «έκανε όλη τη δουλειά»: Κατάργησε το δέσιμο των ασθενών με αλυσίδες, τα ηλεκτροσόκ, τις (ασύλληπτες) λοβοτομές και την δια βίου «ασυλοποίηση» των ψυχωτικών ασθενών. Και είναι φανερό πως η ομάδα που εφηύρε την χλωροπρομαζίνη δεν είχε προλάβει να μελετήσει μήτε τον Ίβαν Ίλιτς μαζί με τους υπόλοιπους ούτε και τον Φουκώ…
Αν επεκταθώ λίγο περισσότερο δεν μπορώ να αγνοήσω την επαναστατική και σωτήρια για την ανθρωπότητα εμφάνιση φαρμάκων στον 20ο αιώνα όπως της Πενικιλίνης ή της συνθετικής Ινσουλίνης και τον αντίκτυπο που είχαν στη ζωή όλων μας αυτές οι ανακαλύψεις. Σήμερα πια οι σύγχρονες θεραπευτικές και διαγνωστικές μέθοδοι της κλασικής ιατρικής μοιάζει να έχουν σχεδόν απογειωθεί υπηρετώντας την μακροημέρευση και ευζωία των ανθρώπων. Δεν μπορεί αυτό να μην το βλέπουμε!

Παραδείγματος χάριν…

Αξίζει σαν παράδειγμα να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή στα αντιεπιληπτικά φάρμακα: Το 1850 οι -πολύ τοξικές- ενώσεις του Βρωμίου βρέθηκαν στην πρώτη θεραπευτική γραμμή της Επιληψίας. Το 1910 ανακαλύφθηκαν η Φαινοβαρβιτάλη και η Πριμιδόνη (που χρησιμοποιούνται περιορισμένα ακόμα και σήμερα) και το 1940 η Φαινυτοϊνη με ευρεία χρήση ακόμη και σήμερα. Το 1968 ανακαλύφθηκε η Καρβαμαζεπίνη που αδειοδοτήθηκε μόλις το 1974. Το 1960 άρχισε να χρησιμοποιείται στην Ευρώπη το Βαλπροϊκό, που αδειοδοτήθηκε στις ΗΠΑ το 1978 ενώ μόλις το 1990 έλαβε έγκριση για όλους τους τύπους των κρίσεων. Και έκτοτε επικράτησε σιγή.

Μέχρι τη δεκαετία του millennium, τη «δεκαετία του εγκεφάλου» (brain decade), δεν είχε κυκλοφορήσει κανένα καινούργιο αντιεπιληπτικό φάρμακο. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται τα νεώτερα αντιεπιληπτικά με καλή αποτελεσματικότητα, λιγότερες τοξικές επιδράσεις και καλύτερη ανοχή. Αξίζει ν’ αναφέρουμε ότι περισσότερα από δέκα πρωτότυπα αντιεπιληπτικά φάρμακα (αναφέρονται εδώ οι «δραστικές ουσίες» τους) όπως : Λαμοτριγίνη, οξκαρβαζεπίνη, Τοπιραμάτη, Γκαμπαμπεντίνη, Πρεγκαμπαλίνη, Λεβιρασετάμη, Λακοσαμίδη κλπ κυκλοφόρησαν και αδειοδοτήθηκαν από το 1990 μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση των «Κρίσεων»… Έτσι, ενώ για κάθε καινούργιο φάρμακο χρειαζόταν να περάσουν από τριάντα μέχρι και εξήντα χρόνια μόλις μέσα σε μια δεκαετία είχαμε την έκρηξη της φαρμακολογικής έρευνας με τα συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Αυτό δεν θα συνέβαινε βέβαια αν δεν υπήρχαν οι πολυεθνικές που επένδυσαν σε πολύ χρήμα, συνεπικουρούμενες βέβαια ισχυρότατα από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των τομέων Υγείας και Έρευνας (ιδίως στις ΗΠΑ). Ο αναπόφευκτος μεταξύ τους διαγκωνισμός, η τελειοποίηση των μεθόδων έρευνας και εφαρμογής ασφαλών πρωτοκόλλων και η συντόμευση των διαδικασιών και των φάσεων μελέτης των νέων και των καινοτόμων φαρμάκων συνέτειναν σ’ αυτήν την εκρηκτική παραγωγή.
Οι πολυεθνικές λοιπόν από την ώρα που εμπλέκονται στην διαδικασία έρευνας, παραγωγής και προώθησης του φαρμάκου μοιραία «κρατούν και το μαχαίρι και το πεπόνι». Ο κοινωνικός έλεγχος μπορεί να σταθεί εμπόδιο σε πρακτικές αντισυμβατικές (κερδοσκοπικές, διαφθοράς κλπ) και να διεκδικήσει αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνείται πως «τα Φάρμακα» ήταν επαναστατική κατάκτηση του Δυτικού Πολιτισμού και της Ιατρικής Επιστήμης στον εικοστό αιώνα και ότι οι πολυεθνικές διαδραμάτισαν θετικό κυρίως ρόλο στο επίπεδο αυτό.

Οι τρομεροί αριθμοί και πάλι

“Η υγεία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους τομείς της οικονομίας μας και αντιπροσωπεύει το 9% του ελληνικού ΑΕΠ. Το συνολικό κόστος της υγειονομικής δαπάνης των νοικοκυριών υπολογίστηκε σε € 6.141 εκατομμύρια. Tο 68% κατευθύνεται στον εξωνοσοκομειακό τομέα, με την οδοντιατρική φροντίδα να απορροφά το 31,1% του συνόλου της δαπάνης υγείας των νοικοκυριών (€ 1.912 εκατομμύρια) ή το 1,5% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι το αντίστοιχο ποσοστό για το 2004 σε χώρες του ΟΟΣΑ με διαθέσιμα στοιχεία δεν υπερβαίνει το 0,5%, ενώ, ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου το σύστημα υγείας είναι έντονα ιδιωτικοποιημένο και 50 εκατομμύρια πολίτες ανασφάλιστοι, το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώνεται μόλις στο 0,7% του ΑΕΠ. Ως προς τις ιατρικές υπηρεσίες, η επιβάρυνση των νοικοκυριών με € 1.430 εκατομμύρια αντιστοιχεί στο 23% της υγειονομικής τους δαπάνης ή στο 0,9% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο απ’ ότι στις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ, όπου διαμορφώνεται στο 0,6% του ΑΕΠ. Το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στην έλλειψη προσφοράς οδοντιατρικών υπηρεσιών από το δημόσιο σύστημα, καθώς μόλις το 1,23% της δημόσιας δαπάνης υγείας κατευθυνόταν το 1998 στην οδοντιατρική φροντίδα. Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε οδοντιατρικές υπηρεσίες, οι συνέπειες στην υγεία είναι δυσμενέστατες και δεν περιορίζονται μόνο σε οδοντιατρικά προβλήματα» (7).

Σύμφωνα με το Μνημόνιο 1, το 2012 η δημόσια δαπάνη Υγείας στην Ελλάδα θα πρέπει να είναι ίση ή μικρότερη του 6% του ΑΕΠ. Με την συντριπτική μάλιστα συρρίκνωση του ΑΕΠ που θα προκύψει τα επόμενα χρόνια ας σκεφθούμε πόση θα είναι η μείωση αυτή όχι με βάση το ΑΕΠ πάνω στο οποίο έγιναν οι υπολογισμοί του μνημονίου αλλά με αυτό που θα έχει προκύψει μετά από μακρά υφεσιακή διαδρομή της ελληνικής οικονομίας…

Κοιτάζοντας τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, «κατά την παρελθούσα δεκαετία παρατηρείται αυξητική τάση στη φαρμακευτική δαπάνη η οποία μάλιστα στη διάρκεια της περιόδου 2000-2007 υπερδιπλασιάστηκε, αποτελώντας το 21,6% της συνολικής δαπάνης για την Υγεία το 2007. Ειδικότερα, την περίοδο 2004-2007 η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 500 εκατ. ευρώ ετησίως ενώ σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2009, η φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε στα 8,5 δις ευρώ, καταγράφοντας και πάλι αυξητική τάση. Το 2010, η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ανήλθε σε 4,15 δισ. Ευρώ μειωμένη κατά 18,4% σε σχέση με το 2009. Η μείωση αυτή είναι αποτέλεσμα κυρίως των αλλαγών στο σύστημα τιμολόγησης και σε μικρότερο βαθμό της έναρξης εφαρμογής της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης φαρμάκων, μέτρων που εφαρμόστηκαν με στόχο την περιστολή της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, στο πλαίσιο εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής». (Ενδιάμεση Έκθεση της Ανεξάρτητης Ομάδας Εργασίας Ειδικών Εμπειρογνωμόνων στον Τομέα της Υγείας, 2011).

Ο πρώην υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Μ. Τιμοσίδης ανέφερε σε συνέντευξή του: «Με τις συντονισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης, ήδη το 2010 επιτεύχθηκε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 1δις € σε σχέση με τα επίπεδα του 2009. Στους στόχους του Υπουργείου Υγείας είναι η μείωση κατά 1δις € επιπλέον για κάθε ένα από τα έτη 2011 και 2012, προκειμένου η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη προς τα ιδιωτικά φαρμακεία στο τέλος του 2012, να αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ και να ευθυγραμμιστεί έτσι με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ε.Ε.».
Ο Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων ΕΟΦ κ. Ι. Τούντας αναφέρει: «Η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, ιδιαίτερα κατά την περίοδο 2004-2009 οφείλεται κυρίως στην υπέρμετρη κατανάλωση φαρμάκων λόγω της ανεξέλεγκτης συνταγογράφησης των γιατρών και δευτερευόντως εξαιτίας των τιμών που ήταν σχετικά υψηλές σε αρκετά φάρμακα. Η αυξητική τάση αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά με τα μέτρα που πήρε η Πολιτεία κατά το 2010 και που είχαν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης των Ταμείων , χάρις στη μείωση των τιμών κατά 16% και του όγκου της κατανάλωσης κατά 5%.»

Σε σχέση με τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, το μνημόνιο στην αρχική του έκθεση έθεσε ως στόχο για τη διετία 2011 - 2012 την εξοικονόμηση 2 δισ. ευρώ.
Σε επόμενη έκδοσή του (τον Φεβρουάριο του 2012), το μνημόνιο προβλέπει ότι ο στόχος για τη φαρμακευτική δαπάνη του 2012 (μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) είναι τα 2,88 δισ. ευρώ (240 εκατ. ευρώ μηνιαίως).

O κοσμήτορας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας κ. Ι. Κυριόπουλος γράφει: «Με βάση την αδρή ερμηνεία των όρων του μνημονίου, προβλέπεται σημαντική μείωση της δημόσιας δαπάνης στην υγεία, η οποία, σημειωτέον, είναι από τις χαμηλότερες μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 5,7% τo 2009 σε 4,0% περίπου το 2012 με βάση το 2009)».



* * *

«Η Ελλάδα υπήρξε φαρμακευτικός παράδεισος, γιατί η κατανάλωση φαρμάκων ήταν από δύο έως τρεις φορές υψηλότερη από ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και το κράτος αναλάμβανε την πληρωμή τους, όμως η κατάσταση άλλαξε μετά τη λήψη μέτρων λιτότητας, γιατί η κυβέρνηση της χώρας περιόρισε κατά 35% τον προϋπολογισμό για την αγορά φαρμάκων»
(Πιέρ Γκοντρό, γεν. διευθυντής της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer Ελλάς α.ε., στη γαλλόφωνη εφημερίδα του Καναδά La Presse).


Aντιμέτωποι με το Χρέος

Όλα δούλευαν ρολόϊ»! Η ζωή κυλούσε «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά»… Ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε…
«Κάθε Έλληνας καταναλώνει σχεδόν 700 ευρώ το χρόνο για φάρμακα, όταν τα αντίστοιχα ποσά που διατίθενται για κάθε Ολλανδό είναι μόλις 290 ευρώ». Αυτό μπορεί να οφείλεται σε έναν ή περισσότερους λόγους: Πως οι Ολλανδοί έχουν καλύτερη υγεία από τους Έλληνες. Ότι οι Έλληνες απευθύνονται πιο συχνά σε γιατρούς που τους φορτώνουν με φάρμακα. Ότι οι Έλληνες αρέσκονται στο να καταναλώνουν φάρμακα αδιακρίτως. Ότι τα φάρμακα είναι ακριβότερα στη Ελλάδα. Ότι υπάρχει μια προτίμηση στο να συνταγογραφούνται τα ακριβότερα φάρμακα κλπ. Μια είδηση και οι πολλαπλές αναγνώσεις της…
Η αντιμετώπιση του τεράστιου (ή «επαχθούς») χρέους που επισώρευσε η αλόγιστη συμπεριφορά κυβερνώντων και κυβερνώμενων κατά το πρόσφατο παρελθόν, μας έφερε στην ατραπό των «Μνημονίων» κι αυτή με τη σειρά της σε προγράμματα ασφυκτικής λιτότητας. Με την αφορμή αυτή όλοι οι έλληνες για πρώτη ίσως φορά σκύβουμε πάνω από αριθμούς. Οι αλήθειες τους μας συγκλονίζουν…

«Έτσι κι οι τόκοι συσσωρεύονται ο ένας πάνω στον άλλο κι ο άνθρωπος που βλέπει να τον πνίγουν τα χρέη, αγωνίζεται να μείνει στην επιφάνεια. μα δεν μπορεί να κολυμπήσει μακριά απ’ όσα τον βαραίνουν και να γλυτώσει. τον παρασύρουν στο βυθό και αφανίζεται μαζί με τους φίλους που είχαν εγγυηθεί για το δάνειό του».
Πλούταρχος
(«Περί του μη δειν δανείζεσθαι», μτφρ. Π. Παπαπάνου)

Η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας ανακοίνωσε πρόσφατα:
«ότι τα 8,5 δις που δηλώθηκαν ως συνολική φαρμακευτική δαπάνη του 2009 αντιπροσωπεύουν το συνολικό μέγεθος της αγοράς φαρμάκων στην χώρα μας, σε λιανικές και νοσοκομειακές τιμές. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται η δαπάνη 1,5 δις (σε νοσοκομειακές τιμές) για τα φάρμακα των νοσοκομείων καθώς και η συμμετοχή των ασφαλισμένων, η ιδιωτική κατανάλωση και οι …παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων (!!!). Αυτό όμως που θα πρέπει να ενδιαφέρει την Πολιτεία είναι η «δημόσια φαρμακευτική δαπάνη» όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς για να προσδιοριστεί το κόστος των φαρμάκων που επιβαρύνει αμιγώς τα ασφαλιστικά ταμεία και τον κρατικό προϋπολογισμό. Πάντως το 2009 η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη έφτασε τα 5,1δις εμφανίζοντας σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια».
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων αναφέρει:
«Η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα από το 2000 και μετά αναπτύσσεται με διψήφιο αριθμό ανάπτυξης και μόλις το 2009 η ανάπτυξη γίνεται 5,3% σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΦ. Έτσι ενώ, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΕΟΦ, η φαρμακευτική δαπάνη το 2000 είναι 2.5 δις. €, το 2009 ανέρχεται σε 8.4δις. €, δηλαδή έχουμε υπερτριπλασιασμό της φαρμακευτικής δαπάνης μέσα σε εννέα χρόνια».

Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος έχει αλλιώτικη άποψη και επιμένει ότι «από τα 8,5 δις του 2009 που αναφέρονται μόνο τα 3,3 δις είναι η δαπάνη μέσω των φαρμακείων» (άρα σχεδόν …5 δισεκατομμύρια ευρώ ήταν οι εξαγωγές των φαρμακαποθηκών προς το εξωτερικό, η ιδιωτική κατανάλωση φαρμάκων και το “νοσοκομειακό φάρμακο” που αλλοίωσαν την συνολική εικόνα της «φαρμακευτικής δαπάνης»).

Υπήρξε λοιπόν κάποια σπουδή και σκοπιμότητα ώστε να ορισθούν σε μια μονοδρομημένη κατεύθυνση τα πράγματα; Γιατί άραγε αφέθηκε να οδηγηθεί -ή έστω «φούσκωσε»- σε τέτοια δυσθεώρητα επίπεδα (στα 8.5 δισ. το 2009) η αποτίμηση της φαρμακευτικής δαπάνης; H σημερινή της εικόνα (3.5 δισ. το 2011) θα επέτρεπε ίσως σε κάποιους …λάβρους και υπερκινητικούς υπουργούς να πανηγυρίζουν και δικαίως να επαίρονται καθώς κατάφεραν μέσα σε δυο μόλις χρόνια «πειθαρχίας» να μειώσουν αυτήν την δαπάνη στο 1/3 περίπου και φιλοδοξούν να την οδηγήσουν ακόμα και στο 1/9 τα επόμενα δυο χρόνια, υπερφαλαγγίζοντας κάθε μνημονιακή ρήτρα και απαίτηση… (Προφανώς ο «θρίαμβος» θα μετριασθεί όταν συνεκτιμηθούν όσα δραματικά εν τω μεταξύ έχουν προκύψει όπως: η σημαντική μείωση του εμπορικού κέρδους εταιρειών, φαρμακαποθηκών και φαρμακοποιών ύστερα από κρατική παρέμβαση, η σοβαρή μείωση των τιμών των φαρμάκων που κάποτε αγγίζει και το 50%, η μείωση της ιατρικής επισκεψιμότητας εκ μέρους των ασθενών λόγω της εξαπλούμενης οικονομικής δυσπραγίας, διαγραφής από τον ασφαλιστικό φορέα λόγω ανεργίας ή υποχρεωτικής διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας, η -μη- λειτουργία του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης κλπ. Τελευταία ας προστεθεί και η πρόσφατη ς αδυναμία πραγματοποίησης εισαγωγών πρώτων υλών και φαρμάκων, λόγω του φόβου των εμπορικών οίκων του εξωτερικού ότι θα χάσουν τα λεφτά τους σε ενδεχόμενη … «δραχμοποίηση» των οφειλών των Ελλήνων).


Οι ευκαιρίες που χάθηκαν

Ο πρόεδρος της ΝΔ τόνισε πως η χρηματοδότηση του συστήματος Υγείας αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, γιατί η Υγεία αποτελεί το υπέρτατο αγαθό για κάθε Ελληνίδα και Έλληνα και διαβεβαίωσε πως η Νέα Δημοκρατία θα το προασπίσει.
(Ο Α. Σαμαράς για την έλλειψη φαρμάκων, Εφημερίδες 3.6.2012)
«(…) Η καραμέλα που πιπιλίζομε ότι ή υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό γίνεται πικρό χάπι, όταν αρχίσουμε να εξετάζουμε τι κάναμε στον τόπο μας, κράτος, κοινωνία και άτομα, για ν΄ αποκτήσουμε αυτό το αγαθό. Πολύ φοβάμαι ότι πολλά κάνομε, η λέμε πως κάνομε, και λίγα από αυτά βασίζονται σε κάποια λογική. Αφήνομε έτσι τυχαία και απρογραμμάτιστα να οδηγούμαστε σε αδιέξοδα. Το ρεύμα της ζωής όμως δε σταματάει σε κανένα αδιέξοδο γίνεται μια έκρηξη, κάτι κάπου σπάει και υποχωρεί και το ρεύμα χύνεται από το ρήγμα προς τα εκεί που υπάρχει λιγότερη αντίσταση για να συναντήσει λίγο παρακάτω άλλο αδιέξοδο (…)».
Σπ. Δοξιάδης, «Γιατροί, αριθμοί και υγεία» ( 4.3.1975), Το ΒΗΜΑ

Θα αναφερθώ σχετικά σύντομα σε κάποιες χαμένες ευκαιρίες: Από πολύ νωρίς -ήδη από τη δεκαετία του ’80 ακόμη- ο αείμνηστος καθηγητής της Παιδιατρικής- Ακαδημαϊκός που διετέλεσε και Υπουργός Υγείας-Κοινωνικών Ασφαλίσεων ο Σπύρος Δοξιάδης προειδοποιούσε για τον... πληθωρισμό γιατρών στη χώρα στοιχείο που αργότερα στρέβλωσε ζωηρά τα πράγματα και οδήγησε σε κατάχρηση προσφοράς και ζήτησης ιατρικών υπηρεσιών, εκτίναξε την πολυφαρμακία σε απαράδεκτα επίπεδα και μοιραία προκάλεσε ακόμα και αύξηση των κρουσμάτων «ιατρικής εγκληματικότητας» [υπερπροσφοράς ιατρικών υπηρεσιών με διαγνώσεις επιστημονικής παραπλάνησης (overdiagnosis), κακοπραξίας (mal practice/ overtreatment) και «συνεργασιών» μέσω ποσοστών].
«Ας αρχίσουμε από τον αριθμό των γιατρών στη χώρα μας. Είναι κάτι που εύκολα προσφέρεται για ανάλυση. Η Ελλάδα είναι λοιπόν πλουσιότατη σε γιατρούς. Έχουμε σήμερα 1 για κάθε 480 κατοίκους και μόνο ένα ή δυο άλλα κράτη σ’ όλο τον κόσμο έχουν την ίδια περίπου αναλογία. Αυτό θα φαινόταν περίφημο. Να λοιπόν που μπορούμε να λύσουμε όλα μας τα προβλήματα υγείας αφού έχομε τόσους γιατρούς. Όποιος όμως προσπαθήσει με βάση διεθνείς στατιστικές να συσχετίσει τον αριθμό των γιατρών μιας χώρας με άλλους δείκτες υγείας, θ’ απογοητευτεί πικρά (…).
(…) Έτσι με τέτοιο σύστημα και τέτοιους αριθμούς έχει υπολογιστεί ότι σε 10 χρόνια η αναλογία γιατρών προς πληθυσμό θα είναι 1 προς 385 ενώ θεωρείται, ακόμα και με τις αυξημένες απαιτήσεις στις επόμενες δεκαετίες, ότι η αναλογία 1 προς 600 θα είναι ικανοποιητική .
(…) Μόνο σοβαρή μελέτη όλων των στοιχείων που αποτελούν το πολύπλοκο πρόβλημα υγείας, θάρρος στην εφαρμογή ριζικών μεταβολών και προγραμματισμός για τα επόμενα είκοσι χρόνια θα έχουν πραγματικό αποτέλεσμα, δηλαδή καλύτερους γιατρούς, καλύτερη υγεία. Καθετί άλλο ικανοποιεί άμεσα και θεμιτά συμφέροντα ομάδων αλλά ας μη γελιόμαστε, δεν καλυτερεύει την υγεία του λαού».

Σήμερα πια αντιλαμβανόμαστε πως ένα μέρος της κακοδαιμονίας μας οφείλεται στο ότι τα λόγια του Σπύρου Δοξιάδη δεν έπιασαν τόπο στην Ελλάδα. Η αναλογία έχει ήδη πια οδηγηθεί σε ...έναν γιατρό ανά 142 κατοίκους (βέβαιον ότι ο γιατρός «βλέπει» πλέον αποκλειστικά τους συγγενείς του!). Καμία μέριμνα καθοδήγησης και επαγγελματικού προσανατολισμού δεν έχει ληφθεί, η αθρόα εισαγωγή από το παράθυρο, οι μετεγγραφές, η απουσία οργάνωσης των αναγκών και των απαιτήσεων του συστήματος δημιούργησαν ένα άναρχο κοπάδι υποαπασχολούμενων επιστημόνων με τις μοιραίες πια και ολοφάνερες συνέπειες.

Ο χάρτης του ΕΣΥ, όπως καταστρώθηκε το 1984 και η εξάπλωση του δικτύου των Κέντρων Υγείας καθώς και η οργάνωση των νοσοκομείων δημιούργησαν μια υπερπληθώρα ιδρυμάτων σε πρωτο- (ή δευτερο-)βάθμιο επίπεδο περίθαλψης με αυτονομία στο καθεστώς των προμηθειών, πλεονάζον προσωπικό και με μόνιμο ελλειμματικό ισολογισμό. Η κοινωνική προσφορά της βιτρίνας μεταστοιχείωσε το αίτημα για πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας όλων των Ελλήνων και κατάστρεψε κάθε ιδέα συμμόρφωσης σε δημοσιονομικής και οικονομοτεχνικής φύσεως κανόνες. Αξίζει βέβαια να αναγνωρισθεί ότι το επίπεδο παρεχομένων υπηρεσιών υγείας οδηγήθηκε ψηλά και είχε ευρεία διανομή (συμπεριέλαβε όλες τις κοινωνικές ομάδες). Ποτέ όμως δεν είδαμε να συγκρατηθεί / ισορροπηθεί από κανέναν το υψηλότατο κόστος αυτών των υπηρεσιών.

Πολύ αργότερα ο εργατικός, σώφρων και προορατικός Υπουργός Υγείας κ. Αλέκος Παπαδόπουλος -λίγο προτού καρατομηθεί και αποβληθεί από το κάδρο εξουσίας- είχε εκστομίσει μύδρους κατά «των τρωκτικών και των πιράνχας» καθώς είχε αντιληφθεί ότι υπήρχε εκτεταμένη διαφθορά και ασυδοσία στον χώρο της Υγείας και κυρίως στο επίπεδο των δημόσιων ιδρυμάτων. Ο κ. Τάσος Γιαννίτσης επίσης δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο του στην καυτή πατάτα του «ασφαλιστικού». Ο ρόλος εδώ των συντεχνιών και του αδίστακτου συνδικαλιστικού εσμού γνωστός. Μια ιστορία γεμάτη ματαιώσεις και «αν». (Πάντοτε οι ιδεολόγοι και μεταρρυθμιστές διώχθηκαν σ’ αυτόν τον τόπο. Απόμειναν μονάχα οι φελλοί να επιπλέουν στη βρώμικη θάλασσα των εθνικών ανομημάτων...).

Η μηχανο-οργάνωση δεν προχώρησε ποτέ κι ας σπαταλήθηκαν εκατομμύρια κονδυλίων κι ας «λήφθηκαν γενναίες αποφάσεις» κι ας διατυπώθηκε σε όλους τους τόνους -δεξιά κι αριστερά και μέσα κι έξω- η περίφημη «βούληση». Αυτό που φέρεται σήμερα σαν πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΕΟΠΥΥ) δεν είναι παρά μια εκτρωματική και πρόχειρη μορφή ενός συστήματος πρωτοβάθμιας περίθαλψης που ήδη από το 1994 είχε εκπονηθεί (και «επρόκειτο άμεσα να εφαρμοσθεί»). Η «Κάρτα Υγείας», και η «Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση», ενδεικτικά στοιχεία μιας προηγμένης κοινωνίας και «εκ των ων ουκ άνευ» για την περιστολή των δαπανών, για την οργάνωση της αταξίας, την επιβολή κωδίκων συνεννόησης μέσα στο γενικευμένο «μπάχαλο», απόμειναν να περιμένουν λες και πάντοτε θα είχαμε καιρό στη διάθεσή μας. Τώρα μας επιβάλλεται άρον-άρον «από το μνημόνιο» προκειμένου να συμμαζευτεί το χάος. Η εγκληματική αμεριμνησία όμως, όπως και η ξεκάθαρη σκοπιμότητα της διαδικασίας που τηρήθηκε για όλο το διάστημα που προηγήθηκε μέχρι τότε, υπήρξε απελπιστικά μεγάλη...

Σε κανένα ελληνικό Πανεπιστήμιο δεν διδάχθηκε ποτέ Οικονομία της Yγείας και Κυβερνητική. Ουδέποτε κανείς εκπαιδεύτηκε πάνω σε μια μέθοδο περιστολής των δαπανών που θα εστιάζεται ανά ιατρική ειδικότητα ή τομέα απασχόλησης. Ποτέ σε γιατρό δεν δόθηκαν κίνητρα …μείωσης της σπατάλης του δημόσιου χρήματος ή και τιμωρίας του (σε αποδεδειγμένη ιδιοτελή επιδίωξη παρόμοιας σπατάλης). Ποτέ κανείς, ιατρική εταιρία, πανεπιστημιακή έδρα ή Ιατρικός Σύλλογος δεν εκπόνησαν οδηγίες και θεραπευτικά πρωτόκολλα αλγορίθμων με τα πρώτης επιλογής (και κατά κανόνα πολύ φθηνότερα) φάρμακα όπως συμβαίνει σ’ όλο τον κόσμο. Αντίθετα φτάσαμε σε περιόδους στις οποίες απουσίαζαν από την αγορά τα πρώτης εκλογής -και κατά κανόνα παλαιότερα και φθηνότερα φάρμακα- ενώ βρίσκονταν σε μόνιμη υπερεπάρκεια τα δεύτερης και τρίτης επιλογής πολλές φορές εκτός ιατρικής ένδειξης (off -label prescribing) πανάκριβα φάρμακα ο γιατρός μπορούσε να συνταγογραφεί ανενόχλητος και πλήρως απενοχοποιημένος.
Η κατασπατάληση των πόρων, τα φαινόμενα παρασιτισμού και αισχροκέρδειας με τις προμήθειες στα νοσοκομεία, ο χορός των υπερκοστολογήσεων, οι πανταχού παρούσες μίζες για φάρμακα και τα πάσης φύσεως οργανικά, ηλεκτρονικά ή μεταλλικά προθέματα, εμφυτεύματα και λοιπά υλικά εκλαμβάνονταν για χρόνια ως φυσιολογικό φαινόμενο…
Και κάποτε κατέφθασε το «Μνημόνιο» ( το μοιραίο και επόμενο συνεπακόλουθο κατά το: «Όν ου τύπτει λόγος, τύπτει ράβδος!»)

* * *

Αυτοψία…

(…) Οφείλουμε να σας ενημερώσουμε, ότι μετά την αδυναμία πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ, που αποτελεί του 80-85% του συνόλου της φαρμακευτικής δαπάνης, βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από την πλήρη διάλυση της φαρμακευτικής περίθαλψης των Ελλήνων πολιτών.
(Οι εφημερίδες στις 23 Μαίου 2012)

Το τοπίο στην Υγεία -ιδίως κατά την τελευταία τριετία- διαμορφώνεται σε κάτι παραπάνω από εφιαλτικό: Το ελληνικό δημόσιο έχει προχωρήσει σε ουσιαστική στάση πληρωμών ήδη από το 2009. Τα συσσωρευμένα χρέη του ΕΟΠΥY ανέρχονται συνολικά στα 3,63 δισεκατομμύρια Ευρώ (!!!). Την ίδια μέθοδο έχουν ακολουθήσει και μικρότεροι ασφαλιστικοί οργανισμοί επειδή αντιμετώπισαν προβλήματα ρευστότητας (ΤΑΠΟΤΕ, ΤΣΑΥ κλπ). Προμηθευτές νοσοκομείων, συμβεβλημένοι με το Δημόσιο γιατροί, κλινικές , μεγάλα και μικρά ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, αναμένουν την πληρωμή τους επί τρία σχεδόν χρόνια.
Θέλοντας και μη καταφεύγουν σε τοκογλυφικούς δανεισμούς (με επιτόκιο 7%μέχρι 10% ) από τις Τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα τρέχοντα λειτουργικά τους έξοδα, τις ασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους τους και να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους μέσα στο καταρρέον σύστημα. Μαντεύει φυσικά κανείς εύκολα τι θα σημάνει αυτό σε μια οριστική παραδοχή της αδυναμίας πληρωμής εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου.

 Ήδη μια πρώτη γεύση (και μάθημα) του πράγματος έλαβαν οι «επαίσχυντοι» προμηθευτές των Νοσοκομείων οι οποίοι αφού δυσφημίστηκαν επαρκώς και επί μακρόν για τις υπερ-κοστολογήσεις και την (πράγματι αξιόμεμπτη μέχρι κακουργηματική) χειραγώγηση του ιατρικού σώματος με τη διανομή … «ανταποδοτικού πλούτου» (π.χ. βλέπε «μίζες» στο σκάνδαλο Depuis με τα ορθοπεδικά υλικά, τα υλικά καθετηριασμών και αγγειοπλαστικών, τα φίλτρα τεχνητού νεφρού κλπ) και αφού απέμειναν απλήρωτοι, κάποτε για περισσότερα από πέντε χρόνια, εξοφλήθηκαν σχετικά πρόσφατα με …ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Με την επιλεκτική όμως εφαρμογή του PSI συμπεριλήφθηκαν στο «κούρεμα», έχασαν τα κεφάλαιά τους και πολλές από αυτές τις εταιρείες -κάποτε κραταιές και επικεφαλής του χώρου- έχουν ήδη οδηγηθεί σε επίσημη χρεοκοπία με ότι αυτό συνεπάγεται για τον εφοδιασμό των νοσοκομείων και το επίπεδο των παρεχομένων ιατρικών υπηρεσιών.
Τον Ιανουάριο του 2012 άρχισε να λειτουργεί ο νέος οργανισμός Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης (με την επωνυμία ΕΟΠΥΥ) και στον οποίο πλέον ανήκει το σύνολο σχεδόν των ασφαλισμένων της χώρας αφού τα ασφαλιστικά ταμεία εντάχθηκαν βιαίως σ’ αυτόν και χωρίς καμιά προετοιμασία μέσα σε μια …μέρα (βράδυ 31ης Δεκεμβρίου προς το πρωί της 1ης Ιανουαρίου). Ο φορέας αυτός, σύμφωνα με το μνημόνιο και με οργανόγραμμα που εντάχθηκε στην καταστατική του νομοθεσία, προβλέπονταν να λειτουργήσει με 17.000 συμβεβλημένους γιατρούς «κατά τα πρότυπα του ΟΑΕΕ» (παλιό ΤΕΒΕ). Πυλώνας του συστήματος επρόκειτο να σταθεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση (e-prescribing).
 Παραδόξως όμως ο οργανισμός αυτός ξεκίνησε την λειτουργία του και μέχρι σήμερα διαθέτει περίπου 10.000 γιατρούς (6.000 γιατροί του ΙΚΑ και 4.000 περίπου συμβληθέντες ιδιώτες) για την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων. Απασχολεί δηλαδή ο καινούργιος φορέας μόλις το ¼ του ιατρικού δυναμικού των ελεύθερων επαγγελματιών γιατρών της χώρας.

 Η πολυδιαφημισμένη ηλεκτρονική συνταγογράφηση δυστυχώς υπολειτουργεί. Πρόκειται για ένα -υποτυπώδες- λογισμικό (software) που παραγγέλθηκε από τον ΟΑΕΕ προς την Η.ΔΙ.Κ.Α. ( Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης ) σχεδόν τρία χρόνια νωρίτερα. Αποδείχθηκε πρόχειρο και οπωσδήποτε ανεπαρκές σύστημα, ενώ επί ένα και πλέον χρόνο -από τότε που τέθηκε σε πιλοτική και κατόπιν σε καθολική εφαρμογή- δοκιμάζει την υπομονή γιατρών και ασθενών με την μόνιμη δυσλειτουργία του. Είχε προβλεφθεί να καλύπτει αρχικά τις ανάγκες περίπου 40 χιλιάδων συνταγών ημερησίως. Με την δημιουργία όμως του ΕΟΠΠΥ και την ένταξή σ’ αυτόν και του ΙΚΑ θα έπρεπε να πια δέχεται 250 χιλιάδες συνταγές την ημέρα. Για το λόγο αυτό έγινε κάποια φιλότιμη προσπάθεια να αναβαθμισθεί προς την κατεύθυνση αυτήν το υπάρχον σύστημα μιας και άμεση λύση άλλου είδους δεν μπορούσε να προκύψει από πουθενά. Με διαβήματα που έχουν προβεί προς τον ΕΟΠΥΥ, το υπουργείο ακόμα δε και προς τα δικαστήρια της χώρας, οι μεγαλύτεροι Ιατρικοί σύλλογοι της επικράτειας καταγγέλλουν το συγκεκριμένο σύστημα ως «ανεπαρκές και μη ασφαλές» (για την προστασία του ιατρικού απορρήτου και άλλων προσωπικών δεδομένων γιατρών και ασθενών). Κατά το διάστημα που γράφονταν αυτές οι γραμμές το σύστημα βρίσκονταν σε υποχρεωτική αργία, «λόγω νέας αναβάθμισης», για δέκα σχεδόν μέρες.

Αξίζει να αναφερθούμε σε μια έρευνα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών που έχει δημοσιοποιηθεί (Ιατρικός Τύπος, φ.357, Μάρτιος 1012, σελ. 2) τρεις μήνες από την έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ. Ως προς την παρεχόμενη περίθαλψη στο νέο φορέα μόνο 4-16% των ασθενών δηλώνουν ότι υπάρχει αλλαγή προς το καλύτερο. Ως προς το σύστημα των τηλεφωνικών ραντεβού (184 του πρώην ΙΚΑ) μόνο το 28% γνωρίζουν την ύπαρξή του. Σε 74% των ιδιωτών ιατρών, που ήσαν συμβεβλημένοι με τα επί μέρους ταμεία ή συνεχίζουν να είναι ακόμη με τον ΕΟΠΥΥ, δεν γνωρίζουν πότε θα πληρωθούν και το 60% τον τρόπο με τον οποίο θα πληρωθούν. Από τους μη συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ «δεν σκοπεύουν να συμβληθούν» οι 64% ενώ μόνο 14% απαντούν «ναι».
Τον Ιούνιο αναμένονταν -αλλά λόγω των πολιτικών αναταράξεων αυτό έχει αναβληθεί για την ώρα- να γίνει η υποβολή νέων αιτήσεων για συμβάσεις διετούς διάρκειας με τον ΕΟΠΥΥ και με το καθεστώς πια της μισθοδοσίας και όχι με το σύστημα αμοιβής κατά περίπτωση των συμβεβλημένων ιδιωτών ιατρών.

 Με την έναρξη της λειτουργίας του φορέα επισυνέβη και ή πρώτη μοναδική -απ’ όσο δύναμαι να γνωρίζω- οικειοθελής … «εσωτερική υποτίμηση» αμοιβών εργαζομένων. Στη θέση της (άλλοτε…) ευτελούς κοστολόγησης εκ μέρους του Δημοσίου της ιατρικής επίσκεψης στα είκοσι Ευρώ ορίσθηκε προσωρινά η νέα τιμή των …δέκα Ευρώ! Έπεται όμως συνέχεια και, με την μελλοντική υπογραφή των διετών συμβάσεων, αυτή θα αποτιμάται πλέον στα 2-3 Ευρώ ανά επίσκεψη (συμπεριλαμβανομένων των φόρων!!!).
Περί τους 6.000 νέους έλληνες γιατρούς απασχολούνται ήδη σε γερμανικό έδαφος ακολουθώντας την οδό της σωτηρίας μετά την εγκατάλειψη του ναυαγίου. Τα επόμενα χρόνια το κύμα αυτό προφανώς θα δυναμώσει και πάμπολλα ιδιωτικά ιατρεία θα έχουν κλείσει.
To δε άλλοτε κραταιό τριτοβάθμιο σύστημα περίθαλψης (νοσοκομεία EΣΥ) στο ευθύς άμεσο μέλλον αποδυναμωμένο, με ελλιπή χρηματοδότηση και κακοπληρωμένους λειτουργούς (γιατρούς και νοσηλευτές) θα αποτελεί την άλλη θλιβερή όψη του ίδιου νομίσματος…

Αντιμέτωποι
με μια ανθρωπιστική κρίση;


Όταν ρωτήθηκε αν ανησυχεί για όλους εκείνους τους ασθενείς στην Ελλάδα που δεν έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη απάντησε πως «πιο πολύ σκέφτομαι εκείνα τα παιδιά σε σχολεία του Νίγηρα τα οποία μοιράζονται μία καρέκλα ανά τρεις μαθητές επειδή θέλουν πραγματικά να μορφωθούν. Τα έχω στο μυαλό μου όλη την ώρα γιατί πιστεύω ότι χρειάζονται περισσότερη βοήθεια από τους ανθρώπους στην Αθήνα».
«Η Ελλάδα δεν πρόκειται να έχει καλύτερη μεταχείριση από μια φτωχή χώρα στον αναπτυσσόμενο κόσμο», πρόσθεσε η Κριστίν Λαγκάρντ.
 (οι εφημερίδες , Μάϊος 2012)

Οι ασφαλισμένοι των ταμείων ανέρχονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα συνολικά στα 9,5 περίπου εκατομμύρια. Δεν έχει ίσως επηρεαστεί ο αριθμός αυτός ακόμη από το εκρηκτικά ανερχόμενο ποσοστό ανεργίας, το οποίο επισύρει την πιθανότητα σύντομα ο αριθμός όσων δικαιούνται περίθαλψη να βρίσκεται πολύ κάτω από τα 7 εκατομμύρια. Αναμένεται πάντως σύντομα ότι, θα υπάρχουν 3 εκατομμύρια ανασφάλιστοι και οι μη έχοντες πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας (αν λάβουμε υπόψη και το ένα εκατομμύριο περίπου «λάθρα διαβιούντες» στην χώρα μετανάστες) θα ανέρχονται στο 40% του πληθυσμού. Όλο και περισσότερες αναφορές κατατείνουν στο ότι ήδη 3 στους 10 έλληνες δεν έχουν ήδη καμιά πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας του ΕΣΥ ή του ΕΟΠΥΥ.

 «Το 17,5% των πολιτών δεν επισκέπτεται πλέον ούτε τα νοσοκομεία του ΕΣΥ γιατί δεν έχει να πληρώσει τις εξετάσεις ή τα νοσήλια, τα περισσότερα Νομαρχιακά νοσοκομεία είναι απλώς απαράδεκτα, ενώ τα Πανεπιστημιακά και τα μισά νοσοκομεία του ΕΣΥ έχουν αξιοπρεπείς επιδόσεις» αναφέρεται σε έκθεση του ΙΟΒΕ. Στην ίδια πηγή σχετικά με τις «Δαπάνες Υγείας και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνημονίου», η οποία εξεδόθη τον Σεπτέμβριο του 2011, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «η συνολική μείωση της δαπάνης Υγείας θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προβληματίσει, δεδομένου ότι σε περιόδους κρίσεων μειώνονται και οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας. Με βάση τη διεθνή εμπειρία, η μείωση των δαπανών Υγείας σε σημαντικό βαθμό έχει αρνητική επίπτωση στο προσδόκιμο και στην ποιότητα ζωής».

Ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοσμήτορας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας κ. Γιάννης Κυριόπουλος σε κείμενο θέσεων του («Πέραν του Μνημονίου: ανασυγκρότηση ή collapsus στο σύστημα υγείας;») το οποίο κατατέθηκε στην Ειδική Επιτροπή Ανεξάρτητων Εμπειρογνωμόνων για την Υγεία (2011) σημειώνει:
«Η διαφαινόμενη επιδείνωση των δεικτών υγείας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης (με κύριους παράγοντες κινδύνου την ανεργία, την επαπειλούμενη εργασία τη μεγάλη μείωση του εισοδήματος και το εξ αυτών άγχος) με αύξηση της επίπτωσης στην ισχαιμική καρδιοπάθεια, την κατάθλιψη και τις αυτοκτονίες συνιστά ύψιστη προτεραιότητα. Η συμβολή των δικτύων της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου στα νοσήματα αυτά είναι άμεση και επιτακτική».
Ο Πίτερ Λόιντ-Σέρλοκ, ειδικός στις Πολιτικές Υγείας από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας στη Βρετανία λέει:  
«Ίσως μαθήματα μπορεί να δώσει και το κομμάτι της ιστορίας που αφορά την αναδόμηση της Σοβιετικής Ένωσης και της Ανατολικής Ευρώπης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η έκρηξη της ανεργίας οδήγησε σε αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας στους άνδρες, κυρίως εξαιτίας καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό ως έναν βαθμό συνέβη επειδή η ανεργία ρίχνει το ηθικό και έτσι το άτομο καταφεύγει ευκολότερα σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, Το κόστος για τη δημόσια υγεία γίνεται ακόμη μεγαλύτερο εξαιτίας του ότι ο πληθυσμός έχει λιγότερα χρήματα για να πληρώσει τις υπηρεσίες υγείας, με αποτέλεσμα πολλά άτομα να έχουν την τάση να καθυστερούν τη θεραπεία τους».
Πολλοί φυσικά συγκλίνουν στην άποψη ότι «αυτό που θα δούμε είναι ανθρώπους οι οποίοι θα είχαν κανονικά προσδόκιμο ζωής που θα ξεπερνούσε τα 80 έτη να πεθαίνουν στα 70 τους εξαιτίας νόσων που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί σχετικά εύκολα».

Άλλες πηγές περιγράφουν ακόμα πιο ζοφερή την κατάσταση:
«(… ) εξάπλωση εμφανίζει και η ελονοσία, η οποία εκριζώθηκε στην Ελλάδα το 1974. Παρ' όλα αυτά τον περασμένο Σεπτέμβριο εμφανίστηκε ξέσπασμα της νόσου στη Λακωνία. «Έχουμε εντατικοποιήσει τις προσπάθειες ώστε να διαχειριστούμε καλύτερα τον ΗIV, τον ιό του Δυτικού Νείλου αλλά και την ελονοσία» αναφέρει ο Σωτήρης Τσιόδρας από το ΚΕΕΛΠΝΟ. «Το ερώτημα είναι εάν θα είμαστε σε θέση να συνεχίσουμε αυτές τις προσπάθειες».
Δεν θα επεκταθώ στα φαινόμενα των σχεδόν επιδημικών αυτοκτονιών, των οποίων μάρτυρες γινόμαστε καθημερινά, καθώς εδρεύουσες ψυχοπαθολογίες, θυμός και απελπισία οδηγούν πολλούς στα καθόλου «απονενοημένα διαβήματα» (καθώς με ιδιόγραφα σημειώματά τους πάντοτε οι περισσότεροι «εξηγούν»…).
Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφορεί και η σχεδόν τρομοκρατική είδηση: «Πλάνο για πιθανή αντιμετώπιση ανθρωπιστικής κρίσης σε περίπτωση που η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, φέρεται να ετοιμάζουν μεγάλες διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές Αρχές»...


* * *

Γενόσημo συν μνημόνιο ίσον μνημόσυνο;

Όλα κλειστά
πουθενά φαρμακείο
Κική Δημουλά , “Τα εύρετρα”

Αντιφατικές και αντικρουόμενες απόψεις ακούγονται ή γράφονται για τα «γενόσημα». Η σύνδεσή τους με το «Μνημόνιο 1» στάθηκε αρκετή για την συκοφάντησή τους και την δημιουργία αρνητικής εικόνας για τα φάρμακα αυτά. Αξίζει όμως να επανέλθουμε επισημαίνοντας κάποιες ιδιομορφίες και παραμέτρους στην συζήτηση. Πρώτα ορισμένες παραδοχές:

Α. Τα γενόσημα (generics) είναι -εδώ και πολύ καιρό- μια παγκόσμια πραγματικότητα.

Στις ΗΠΑ, 7 στις 10 συνταγές που γράφουν οι γιατροί αφορούν γενόσημα φάρμακα ενώ ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό σε Γερμανία και Αγγλία. Υπέρ των γενοσήμων εκφράζονται 8 στους 10 έλληνες γιατρούς (83,2% δέχονται τα γενόσημα, 85,9% τα θεωρούν αποτελεσματικά και 84,7% ασφαλή). Με πιλοτική εφαρμογή η χρήση των γενοσήμων φαρμάκων στα νοσοκομεία τον Οκτώβριο του 2011 ήταν στο 25% και ο στόχος ήταν μέχρι το τέλος του έτους να πλησιάσει στο 30%. Το ποσοστό συνταγογράφησης γενοσήμων από τους γιατρούς των ασφαλιστικών ταμείων ήταν μόλις 18% πριν από τρία χρόνια ενώ αυτή τη στιγμή φαίνεται να έχει ξεπεράσει το στόχο του 30% και αναμένεται να φτάνει στο 60% (επί των φαρμάκων που έχουν χάσει την πατέντα).
Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα σχεδόν το 60% των φαρμάκων εξακολουθούν να είναι πρωτότυπα και δεν υπάρχει η δυνατότητα αντιγραφής τους. Τα πρωτότυπα των οποίων έχει λήξει η πατέντα φτάνει στη χώρα μας το 43%. Τα γενόσημα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά είναι περίπου 3.000, σε σύνολο περίπου 7.300 φαρμάκων. Πολλές δραστικές ουσίες όμως κυκλοφορούν με δέκα μέχρι και σαράντα διαφορετικά ονόματα γενοσήμων... (στοιχεία του ΕΟΦ, 2011). Άρα το μερίδιο της αμιγώς «γενόσημης συνταγογραφίας», εφόσον αυτή επιβληθεί στα πρώτης γραμμής και συχνότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα, ακόμα και αν εφαρμοσθεί στο 100% του συνόλου δεν μπορεί να είναι υψηλότερη από το 40% στο άμεσο μέλλον επί του συνόλου των συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

Β. Τα γενόσημα είναι δραστικά και αξιόπιστα φάρμακα.

Ωστόσο κάποιοι περιορισμοί συνεχίζουν να μπαίνουν απέναντι στην καθολική τους επικράτηση. Στις ΗΠΑ η αναγραφή των γενοσήμων ξεπερνά το 70% και είτε οι ασθενείς είτε οι γιατροί υφίστανται την διαδικασία «ποινών» (penalties) εφ’ όσον επιθυμούν ή επιμένουν στην αναγραφή και προμήθεια πρωτοτύπων φαρμάκων ενώ υπάρχει διαθέσιμο αντίστοιχο γενόσημο. Πάντως και εκεί ακούγονται φωνές αποκλίνουσες προς την... «διοικητική» βούληση εξοικονόμησης πόρων μέσω της περικοπής των δαπανών για τα φάρμακα. Ο παντοδύναμος FDA (Food & Drug Administration), αντίστοιχος με τον ελληνικό ΕΟΦ, αναφέρει σε έκθεση του για τα αντιεπιληπτικά φάρμακα: «Ο FDA εντόπισε σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα πρωτότυπα και τα γενόσημα φάρμακα. Αυτό μπορεί να σταθεί ιδιαίτερα προβληματικό για ασθενείς με επιληψία καθώς ακόμα και μικρές διαφορές στην σύνθεση μεταξύ των γενοσήμων και πρωτοτύπων αντιεπιληπτικών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσουν απορρύθμιση των κρίσεων».

Η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας (ΑΑΝ) εξάλλου «υποστηρίζει την χρήση των “νεώτερων αντιεπιληπτικών φαρμάκων” στην θεραπεία της επιληψίας. Και τα συνιστά καθώς αυτά έχουν λιγότερες και λιγότερο σοβαρές παρενέργειες έστω κι αν είναι ακριβότερα . Για τους ασθενείς με επιληψία η ΑΑΝ δεν πιστεύει ότι οικονομικές παράμετροι και μόνον μπορούν να καθορίζουν το συνταγογραφικό προφίλ των γιατρών». (AAN Executive Committee, Nοέμβριος , 2006).
Γάλλοι επιστήμονες εξάλλου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «δεν είναι τόσο απλό για όλα τα φάρμακα να υπάρξουν αντίγραφα - για παράδειγμα, προσπάθειες για την αντικατάσταση νευρολογικών φαρμάκων απέτυχαν».

Με τη χρήση των γενοσήμων αναμένεται ότι θα μειωθεί η τιμή και για τα πρωτότυπα φάρμακα των οποίων έχει λήξει η πατέντα, με αποτέλεσμα να πέφτει στο 50% της αρχικής τιμή τους, γεγονός που επιπλέον που θα συμβάλει στο επιπλέον ψαλίδισμα της φαρμακευτικής δαπάνης. Για την ώρα πάντως υπόγειες και δικολαβικές επινοήσεις των φαρμακευτικών εταιρειών και του Υπουργείου Εμπορίου συντείνουν ώστε το συνολικό όφελος από την αναγραφή κάποιων γενοσήμων να μην ξεπερνά το 15% σε σχέση με την τρέχουσα τιμή του πρωτοτύπου (8)...

Οι κατασκευαστές των γενόσημων φαρμάκων έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν τις τρεις βασικές πηγές εξόδων που έχουν οι φαρμακευτικές εταιρείες:
1) το κόστος της έρευνας και της ανάπτυξης φαρμάκου,
2) το κόστος των διαδικασιών έγκρισης φαρμάκου, και
3) το κόστος του μάρκετινγκ. Η προσφορά τους επομένως σε χαμηλότερη τιμή δεν σημαίνει απώλεια κέρδους. Εξάλλου ήδη πολλές πολυεθνικές εταιρείες , με παράδοση στην παραγωγή πρωτότυπων φαρμάκων, δημιούργησαν πια μητρικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται αυστηρά στην αγορά των γενοσήμων. Εξάλλου η παγκόσμια αγορά των φαρμάκων μοιάζει να παρουσιάζει κάποια κόπωση στο επίπεδο της έρευνας, πιθανότατα λόγω αδυναμίας άντλησης κρατικών πόρων, και πιθανότατα καινούργια φαρμακολογικά μόρια -και άρα καινούργια φάρμακα- δεν θα παράγονται πια με τους ρυθμούς που είχαμε αντικρίσει κατά το παρελθόν.

Σήμερα η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί τον πέμπτο ισχυρότερο εξαγωγικό τομέα (εξαγωγές ύψους 835 εκατ. Ευρώ). Η πλειοψηφία των ελληνικών φαρμακευτικών επιχειρήσεων επικεντρώνεται στην παραγωγή γενόσημων φαρμακευτικών σκευασμάτων, απολαμβάνοντας τα υψηλά περιθώρια κέρδους που προσφέρουν αλλά και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της πολύ χαμηλής τιμής τους.
Καίριας σημασίας, και ενδεικτική της σκοπούμενης μελλοντικής εικόνας στην «αγορά του φαρμάκου», ήταν η εξαγορά μέσα στο 2011 της ελληνικής φαρμακευτικής εταιρείας Specifar έναντι 400 εκατ. από τη αμερικανική Watson. Η Watson συγκαταλέγεται μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων φαρμακευτικών εταιρειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πωλήσεις 3,7 δισ. δολλαρίων και κέρδη 838 εκατ. Ευρώ.
«Έχει υπολογιστεί ότι στις ανεπτυγμένες χώρες μέχρι το 2050 οι δαπάνες για την υγεία θα ξεπεράσουν το 20% του ΑΕΠ. Μάλιστα, ακόμη και αν στο ενδιάμεσο διάστημα επιτευχθούν μειώσεις κόστους και δαπανών με τη λήψη άλλων μέτρων, το ενδεχόμενο να ξεφύγουν οι δαπάνες για την υγεία σε υψηλά επίπεδα δεν θα αποτραπεί αλλά μόνο θα αναβληθεί. Για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο, οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- θα πρέπει να θέσουν σε άμεση προτεραιότητα τη συγκράτηση των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη μέσω των γενοσήμων».
Στόχος για την Ελλάδα είναι η ασφαλιστική φαρμακευτική δαπάνη για το 2012 να μην ξεπεράσει τα 3,2 δισ. ευρώ, δηλαδή μια μείωση της τάξης των 900 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Επειδή όμως το μνημόνιο προβλέπει και περαιτέρω μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης κατά 2 δις ευρώ την επόμενη διετία, θα ληφθούν επιπλέον μέτρα (μείωση του όγκου κατανάλωσης, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, εφαρμογή της «αρνητικής και θετικής λίστας», χρήση των πρωτοκόλλων συνταγογράφησης και ενθάρρυνση ενίσχυση αναγραφής των γενόσημων φαρμάκων1.

Η περίθαλψη ενός γύπα (εις βάρος της… «άλλης»).

Ο δρόμος όμως για την κόλαση είναι -τελικά πάντοτε!- στρωμένος από αγαθές προθέσεις. Όλα τα παραπάνω προβλέπονταν (ας το δεχθώ: σοφά και ορθότατα…) από τα Μνημόνια 1 & 2 που άρον-άρον επικύρωσε με κοινοβουλευτική προβιά η κυβέρνηση του Γ. Α. Παπανδρέου. Η «εξοικονόμηση» πόρων ενδεχομένως θα επιτευχθεί όμως τι είδους σύστημα υγείας θα προκύψει και τίνος επιπέδου περίθαλψη θα προσφέρει αυτό τότε;
Αν η αναδιανομή του υλικού πλούτου βελτιώνει μακροπρόθεσμα την υγεία μιας χώρας, μειώνοντας τις κοινωνικές εντάσεις που γεννιούνται από το φθόνο ή αυξάνοντας και εξισώνοντας την πρόσβαση όλων σε υπηρεσίες που ως τότε ήταν μόνο για τους λίγους, η χώρα αυτή δεν είναι κερδισμένη;
Tony Judt, Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα

Εννοείται ότι βαίνουμε ολοκληρωτικά προς στην κατάργηση κάθε έννοιας του «κοινωνικού κράτους» το οποίο ο Δυτικός κόσμος είχε αναγάγει σε κοσμοθεωρία και όρο συνυφασμένο με τον Πολιτισμό τον οποίο είχε θεμελιώσει ύστερα από τις μεγάλες Επαναστάσεις. Η χώρα όμως που υπογράφει Μνημόνια και δανείζεται αδιανόητα ποσά είναι και υποχρεωμένη να υπακούει πειθήνια κάθε επιταγή ή απαίτηση των δανειστών της... Για τούτο και θα υποστεί όλες τις συνέπειες της καταρράκωσης του κοινωνικού προσώπου της:
Από τις αρχές του 2012 (αλλά ιδίως ύστερα από την εφαρμογή του περικλεούς όσο και «ετεροχρονισμένου» PSI το οποίο ολοκληρώθηκε με τρόπο, ακρωτηριαστικό και βαρύτατα δημοκοπικό, προασπίζοντας αποκλειστικά ξένα συμφέροντα, το σύστημα «έμεινε από καύσιμα». Ο ΕΟΠΥΥ παραδείγματος χάριν ξεκίνησε την λειτουργία του με άδειο ταμείο και κανείς δεν αναρωτήθηκε πως θα συνέχιζε πέραν του τριμήνου (9). Για τους παροικούντες όμως την Ιερουσαλήμ αυτό ήταν περισσότερο από προφανές: Θα συνέχιζε χωρίς να πληρώνει όπως συνέβαινε εδώ και τρία χρόνια ανελλιπώς από μέρους του χρεοκοπημένου κράτους και με την ίδια θρησκευτική ευλάβεια και προσήλωση στην θλιβερή …εθιμοτυπία!

Η κυβέρνηση Παπαδήμου, πανηγύρισε καθώς περιέκοψε το χρέος της χώρας κατά 110 δις. Από αυτά, δυστυχώς, τα 12 δις. αφορούσαν κεφάλαια των ασφαλιστικών ταμείων (κι ενώ θα έπρεπε αυτά να προστατευθούν -όπως έγινε με το χρέος προς στην ΕΚΤ- δυστυχώς απομειώθηκε το ονομαστικό κεφάλαιο των ελληνικών κρατικών ομολόγων που αυτά κατείχαν κατά 53,5%!!!) (10) Τούτο αναμένεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στη βιωσιμότητα τους καθώς με την παράλογη και βίαιη συνένωσή τους που προηγήθηκε, αυτά οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια σε καθολική χρεοκοπία. Αυτό κατά συνέπεια θα θέσει σε κίνδυνο την συνέχιση των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων και των υπηρεσιών υγείας που προσφέρονται στα 7 περίπου εκατομμύρια των ασφαλισμένων ελλήνων οι οποίοι τα δικαιούνται ακόμη2. Περιέργως «κουρεύτηκαν» συγχρόνως και τα αποθεματικά οργανισμών όπως νοσοκομείων, Πανεπιστημίων, Ανώτερων σχολών κλπ. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του... ΕΚΑΒ το οποίο παρουσιάζει πλέον σημεία διάλυσης.
Τα υπόλοιπα 4 δις. που «κουρεύτηκαν» αφορούσαν μικροομολογιούχους (απλοί επενδυτές ή συνταξιοδοτηθέντες του δημοσίου) ιδιώτες ή και εταιρείες με δοσοληψίες προς το Δημόσιο. Αξίζει δε να αναφερθεί και το κούρεμα των 28 δις των Τραπεζών τις οποίες ήδη ο ελληνικός λαός καλείται να «επανακεφαλαιοποιήσει» …δανειζόμενος για λογαριασμό τους και χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα να δρομολογηθεί οποιαδήποτε εθνική στρατηγική γι’ αυτές καθώς θα συνεχίσουν να παραμένουν ιδιωτικές.

Άρα από το περίφημο κούρεμα περί τα 45 δις. (σχεδόν τα μισά) αφορούν απευθείας απώλειες των ελλήνων και κανένας λόγος για πανηγυρισμούς και πομπώδεις δεκάρικους δεν συνέτρεχε. Στην περίπτωση αυτήν η ελληνική κυβέρνηση επέδειξε καθαρή σκληρότητα προς το λαό της, δεν προέβαλε καμιά σοβαρή διαπραγματευτική διάθεση προς τους δανειστές της υποθηκεύοντας κι αυτήν ακόμα την επιβίωση του συνόλου του πληθυσμού. Δεν είναι διόλου υπερβολικό να ισχυρισθώ ότι επέβαλε μια ιδιότυπη «καθολική ευθανασία» καθώς μάλιστα μου έρχεται στο νου και η ρήση λαλίστατου υπουργού Υγείας που έλεγε αστεϊζόμενος (;) «ζουν πολύ οι Έλληνες»…
Ήδη ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος έκανε έκκληση προς τον ΟΗΕ για το «ενδεχόμενο έκρηξης ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα» αφού επί δύο εβδομάδες ήταν σε εξέλιξη η απεργία των Φαρμακοποιών της χώρας και διακόπηκε η χορήγηση φαρμάκων στους ασφαλισμένους των ΕΟΠΥΥ ( σ΄ αυτήν την επιστολή-διάβημα αναφέρεται: «μία κρίση χρέους μετατράπηκε αίφνης σε μία ανθρωπιστική κρίση, που δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφήσει κανέναν αδιάφορο, αλλά και δεν θα πρέπει να επισφραγιστεί με την απώλεια ανθρώπινων ζωών»).
Όμως η κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» των τεχνοκρατών δεν συμπεριφέρθηκε με το ίδιο τρόπο όταν επρόκειτο να προασπίσει δικαιώματα κερδοσκοπικών funds προφασιζόμενη την απειλή εμφάνισης όρων χρεοκοπίας:
(…) «Στις 15 Μαΐου έληξε και πληρώθηκε από το ελληνικό κράτος ένα ομόλογο των 435 εκατ. ευρώ που δεν είχε ενταχθεί στο PSI. Το ομόλογο αυτό, που αγοράστηκε σε χαμηλή τιμή από κάποιους κερδοσκόπους με έδρα στα νησιά Κέιμαν, δεν έπρεπε να πληρωθεί• αφενός δεν μας περισσεύουν 435 εκατομμύρια και αφετέρου δημιουργεί κακό προηγούμενο. Ομως, σύμφωνα με τον κ. Ανδρέα Ανδριανόπουλο η πληρωμή θα μπορούσε να αποφευχθεί χωρίς άλλες επιπτώσεις αν η Ευρωζώνη ήθελε «να παράσχει “άσυλο” (weivers) στην Ελλάδα. Γι’ αυτό, δεν ήταν τυχαία η αναφορά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, κ. Ευ. Βενιζέλου, κατά τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών την Τρίτη. Απευθυνόμενος στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλ. Τσίπρα, σημείωσε πως “έχουν ζητηθεί οι αναγκαίες εγγυήσεις και ασυλίες, τα waivers, και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και από το EFSF και από την κυβέρνηση του Λουξεμβούργου, γιατί το δίκαιο του Λουξεμβούργου διέπει τη λειτουργία του EFSF”».
Τελικώς: «η κυβέρνηση του κ. Παπαδήμου επέλεξε να αποπληρώσει τα 435 εκατ. ευρώ γιατί μέχρι σήμερα η Eυρωζώνη δεν έχει διαθέσει τις συγκεκριμένες ασυλίες» χωρίς τις οποίες η Ελλάδα θα ήταν εκτεθειμένη.
("Η αργόσυρτη χρεοκοπία ", Π. Μανδραβέλης
"Καθημερινή "/3.6.12)

Με άλλα λόγια η απελθούσα κυβέρνηση προτίμησε να κατευνάσει τις αγορές και να ικανοποιήσει τον (επώνυμο) «γύπα των νήσων Κέιμαν» παρά να ξεχρεώσει μέρος των οφειλών σε φάρμακα και προμήθειες των νοσοκομείων και να αποτρέψει την κατάσταση που βιώσαμε με την υπηρεσιακή, και σχεδόν αναρμόδια να αντιδράσει Κυβέρνηση, η οποία αρκείται να προβαίνει σε χαμηλού κόστους πρακτικές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται νουθεσίες, ξεματιάσματα και ευχέλαια...
Το αποτέλεσμα αυτής της χειρονομίας της Κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου είναι πλέον απτό και ολοφάνερο. Καθώς η χώρα σύρονταν ακυβέρνητη από εκλογική σε εκλογική αναμέτρηση, η απευκταία και απειλούμενη «ανθρωπιστική κρίση» έχει ήδη διαβεί τα τείχη.

Οι υπηρεσιακοί υπουργοί αντικρίζουν απλώς με αμηχανία τα άδεια ταμεία του Κράτους. Η απεργία των φαρμακοποιών, οι οποίοι δεν θα είναι δυνατόν να εκβιάζονται και να υποχρεώνονται για πολύν καιρό ακόμα και υπό στυγνή ομηρία να δανείζονται εκείνοι ώστε να διεκπεραιώνει το κράτος την Kοινωνική Πρόνοια με ξένα κόλλυβα, απεκάλυψε σε όλο το μεγαλείο της την διάλυση της Υγείας. Ήδη 140 και πλέον βασικά φάρμακα λείπουν από την αγορά. Οι ασθενείς δεν μπορούν πια να προμηθευτούν τα φάρμακά τους παρά μόνον αν καταβάλλουν την αξία τους στο φαρμακείο περιμένοντας να αποζημιωθούν γι’ αυτά εν καιρώ από τον ΕΟΠΥΥ. Καρκινοπαθείς στερούνται έστω την παρηγορητική ψευδαίσθηση ότι το κράτος έναντι του οποίου εκπλήρωσαν στο ακέραιο τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις ενδιαφέρεται και μεριμνά για κείνους. Σημειωτέον ότι η αξία πολλών αντικαρκινικών φαρμάκων ανέρχεται σε μερικές κάποτε χιλιάδες ευρώ ανά μήνα τα οποία οι ασθενείς θα πρέπει να καταβάλλουν οι ίδιοι, διαφορετικά δεν θα μπορούν να υποβληθούν σε θεραπεία με ότι αυτό συνεπάγεται.
Κατά τη διάρκεια του θέρους τα νοσοκομεία που δεν θα είναι σε θέση να λειτουργούν θα αποκαλύψουν το πρόσωπο της κόλασης στην Ελλάδα του 2012. Οι πολιτικοί μας όμως συνεχίζουν αυτήν την απίστευτα κακή τους παράσταση (για τόσο έμπειρους ...ηθοποιούς μιας διαχρονικής οπερέτας!).

Ζούμε, δυστυχώς, τις «τελευταίες μέρες μιας άλλης Πομπηίας» σε μια χώρα που κείται λίγο βορειότερα του χειμαζόμενου Νίγηρα (τον οποίο σποραδικά ενθυμείται ακόμη η κυρία Κριστίν Λαγκάρντ σπογγίζουσα κάποτε κι ένα κροκοδειλίσιο δάκρυ συμπόνοιας…).
Εμάς ποιός άραγε θα μας λυπηθεί;



ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ο όρος «γενόσημο φάρμακο» είναι απόδοση του αγγλικού generic drug ή generic medicinal product. Αυτό δεν σημαίνει ότι το generic σκέτο αποδίδεται ως γενόσημο. Το generic, που δεν είναι ίδιο με το general, είναι γνωστός πονοκέφαλος των μεταφραστών, που άλλοτε κάνουν τα πικρά γλυκά και το μεταφράζουν «γενικός», ενώ άλλοτε βρίσκουν άλλες αποδόσεις κατά την περίπτωση. Η ΕΛΕΤΟ, με τη μακαριότητα του οροδότη που χρησιμοποιεί τους όρους που φτιάχνει μόνο στον δικό του μικρόκοσμο, πρότεινε την απόδοση «γένιος»• στα δικά της κείμενα έχει τα χτένια να την επιβάλει, παραέξω όμως φοβάμαι ότι ο όρος αυτός δεν θα πιάσει, έτσι που ταυτίζεται με τα γένια των αξύριστων ή με τον αποκεφαλισμένο Ευγένιο. Οπότε, το generic παραμένει πονοκέφαλος. (Νίκος Σαραντάκος . http://sarantakos.wordpress.com/ )
2,3. Ιβαν Ιλιτς Περιορισμοί στην Ιατρική, Ιατρική νέμεση, Η απαλλοτρίωση της Υγείας, Εκδοτική Ομάδα,
Θεσσαλονίκη 1988.
4. Τόμας Σαζ Νόμος , Ελευθερία, Ψυχιατρική . Αρχιπέλαγος2007, Τόμας Σαζ Η βιομηχανία της Τρέλας Εκδοτική θεσσαλονίκης,1991
5. Nτ. Κούπερ , Η γλώσσα της Τρέλας , Ελεύθερος τύπος, 1978
6. Μ. Φουκώ Ιστορία της τρέλας στην κλασσική εποχή. Καλέντης 2007, Μ. Φουκώ Ιστορία της τρέλας. Ηριδανός, 1984.
7. Private health expenditure in Greece: The Greek paradox. O. SISKOU,D. KAITELIDOU,M. THEODOROU,L. LIAROPOULOSCenter for Health Services Management and Evaluation, Faculty of Nursing, University of Athens, Athens, Greece, Open University of Cyprus, Cyprus, Archives of Hellenic Medicine 2008, 25(5):663–672
8. Άλλα μέτρα που νομοθετήθηκαν σχετικά πρόσφατα αφορούν την εφαρμογή του rebate (επιστροφή) των εταιρειών και των φαρμακείων, περαιτέρω μείωση των τιμών των φαρμάκων καθώς και τη σημαντική μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακέμπορων και των φαρμακείων. Το υπουργείο Υγείας ορίζει ότι σε περίπτωση που κάποιος γιατρός δεν συνταγογραφεί τα αντίγραφα -και άρα πιο φθηνά- φάρμακα με βάση τη λίστα αυτή, το κόστος της συνταγής του δεν θα καλύπτεται από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας(ΕΟΠΥΥ).
9. (…) «Υπάρχει διέξοδος σε ένα τέτοιο περιβάλλον;
Κατ' αρχάς είναι αναγκαία η ρύθμιση των συσσωρευμένων υποχρεώσεων του παρελθόντος η οποία θα αποκαταστήσει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, με αποτέλεσμα όχι μόνο την επίτευξη ακόμη ευνοϊκότερων όρων συνεργασίας για τον Οργανισμό (π.χ. περαιτέρω εκπτώσεις από τους παρόχους) αλλά και την ενδυνάμωση των εσόδων του από την εξομάλυνση της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και φόρων. Φυσικά, για τη ρύθμιση αυτή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η επιλογή του συμψηφισμού των οφειλομένων στους δικαιούχους με τις αντίστοιχες φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους, η οποία αφενός εξασφαλίζει τα παραπάνω, αφετέρου βελτιώνει την εικόνα του εισπρακτικού μηχανισμού της χώρας έναντι των δανειστών. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να αποκατασταθεί το χρηματοδοτικό κενό που προκάλεσε η αιφνίδια μείωση της κρατικής χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ (από 0,6% σε 0,4% του ΑΕΠ), καθώς και να επιταχυνθεί η ροή των πόρων από τα εντασσόμενα Ταμεία, ενδεχομένως και με άμεση καταβολή στον ΕΟΠΥΥ των εισφορών που προορίζονται για τον κλάδο Υγείας».
(…) «Τέλος, κατά μια πιο μακροοικονομική λογική, συνιστάται η αναδιαμόρφωση του πλαισίου συμμετοχής των ασφαλισμένων στο κόστος των υπηρεσιών Υγείας στη βάση του εισοδήματος. Αντιστοίχως, προκειμένου να ενδυναμωθεί η απασχόληση, θα μπορούσε να εξεταστεί ο περιορισμός της εισφοράς υπέρ του κλάδου Υγείας και η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που θα προκληθεί από έναν ειδικό φόρο, που θα ενσωματωθεί σε προϊόντα των οποίων η κατανάλωση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την υγεία του πληθυσμού». (Κυριάκος Σουλιώτης λέκτωρ της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ: «Ένα σχέδιο για τη βιωσιμότητα του ΕΟΠΥΥ», Το Βήμα της Κυριακής 17/06/2012).
10. Τα ασφαλιστικά ταμεία φυσικά βρέθηκαν εκτεθειμένα σε ελληνικά ομόλογα τις περισσότερες φορές χωρίς την ενημέρωση των διοικητικών συμβουλίων τους καθώς η Τράπεζα της Ελλάδος ως διαχειρίστρια των αποθεματικών τους προέβαινε σιωπηρώς και κατ’ εντολήν της εκάστοτε κυβέρνησης σε αγορές τίτλων του ελληνικού Δημοσίου. Παρόμοια τακτική είχε δρομολογηθεί βέβαια εδώ και δεκαπέντε χρόνια με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα (βλέπε ΔΕΚΑ στο χρηματιστήριο στην κυβέρνηση Κ. Σημίτη και τα αποθεματικά του ΤΕΑΔΥ κλπ ταμείων που απωλέσθηκαν στα περίφημα «δομημένα ομόλογα» λίγο αργότερα επί πρωθυπουργίας του πλέον οκνηρού πολιτικού άνδρα που γνώρισε μεταπολιτευτικά ο τόπος).



Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:



5 σχόλια:

  1. Ειμαι καθαρα υπερ της προληψης στον τομεα της υγειας, μελετωντας Ιπποκρατη εδω και 27 χρονια."Η τροφη σου το φαρμακο σου".Πρεπει απο το σχολειο να διδαξουμε την αξια της διατροφοθεραπευτικης.Ο κοσμακης εχει πληρη αγνοια και με τα φαρμακα σε πολυ μεγαλο βαθμο συντηρει την ασθενεια παρα την απομακρυνει. "Οταν ενα οργανο νοσει ολος ο οργανισμος νοσει".Ιπποκρατης.Δεν μπορει ενας ανθρωπος που εχει προβλημα πχ. καρδιας και να πηγαινει στον γιατρο και να του δινει φαρμακο ,οταν εχει κανει διατροφικες καταχρησεις ολη του την ζωη,εχει τραγικο ελλειμα βιταμινων μεταλλων και το αιμα του ειναι οξινο αντι αλκαλικο, και γεματο τοξινες.Διευκρινιζω οτι ειμαι δικηγορος, αλλα εφαρμοζω στην πραξη Ιπποκρατη 27 χρονια και η εφαρμογη των αρχων του ειναι θαυματουργη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αναστασία9/9/12

    Καλά κάνατε κ. Μπαϊρακτάρη και αναρτήσατε τέτοιο τεράστιο εξειδικευμένο κείμενο μέρα Κυριακή. Να έχουμε ώρες να το διαβάσουμε και να μη χάσουμε πάλι το πάρτυ !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος11/9/12

    Για την κ. Αναστασία, παρακαλώ, την περίληψη του καινούριου επεισοδίου του "Σουλεϊμάν", μέχρι 50 λέξεις, για να μην της έρθει βαριά...

    Τέτοια διεισδυτικά και αποκαλυπτικά κείμενα απαιτούν όντως συγκέντρωση, προσοχή και διανοητικό κόπο... πόσα πολλά μαθαίνει όμως κανείς και πόσο ωφελείται...

    Δεν λειτουργούν όλα ωσάν ταχυφαγείον, κ. Αναστασία μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος11/9/12

    Πόσο σοφά εύστοχο το κείμενο του ιατρού κ. Τσίγκα, που θίγει ένα σοβαρότατο πρόβλημα κυρίως της νοοτροπίας στην Ελλάδα, ξεκινώντας από τους υψηλά ιστάμενους πολιτικούς και φτάνοντας μέχρι τον πολίτη στο πιο ακριτικό χωριό της πατρίδας μας. Την μικρότερη ευθύνη φέρει όμως ο απλός πολίτης, ο οποίος είναι και ζημιωμένος οικονομικά, αλλά και αδικημένος στην υγεία του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος11/9/12

    "Σε κανένα ελληνικό Πανεπιστήμιο δεν διδάχθηκε ποτέ Οικονομία της Yγείας και Κυβερνητική. Ουδέποτε κανείς εκπαιδεύτηκε πάνω σε μια μέθοδο περιστολής των δαπανών που θα εστιάζεται ανά ιατρική ειδικότητα ή τομέα απασχόλησης. Ποτέ σε γιατρό δεν δόθηκαν κίνητρα …μείωσης της σπατάλης του δημόσιου χρήματος ή και τιμωρίας του (σε αποδεδειγμένη ιδιοτελή επιδίωξη παρόμοιας σπατάλης). Ποτέ κανείς, ιατρική εταιρία, πανεπιστημιακή έδρα ή Ιατρικός Σύλλογος δεν εκπόνησαν οδηγίες και θεραπευτικά πρωτόκολλα αλγορίθμων με τα πρώτης επιλογής (και κατά κανόνα πολύ φθηνότερα) φάρμακα όπως συμβαίνει σ’ όλο τον κόσμο."

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ