Κάποτε στην Καστοριά

 [στήλη]

‘‘Ταξιδεύοντας στη ζωή’’

Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου του γιατρού Βασίλη Τσεμάνη. Μία αυτοβιογραφική προσπάθεια που ξεπερνάει τη κλασσική αυτοβιογραφία. Ο τρόπος αφήγησης και δομής του βιβλίου σου δίνει την εντύπωση ότι, αν γιός του τ. Δημάρχου Καστοριάς, γιατρού Σαράντη Τσεμάνη, δεν είχε επηρεασθεί από τον πατέρα του, έτσι ώστε να ακολουθήσει το επάγγελμα του γιατρού, θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ένα πολύ καλός συγγραφέας ή φιλόσοφος.
Φυσικά με το αφιέρωμα αυτό, δεν μπορούμε σε ένα τόσο σύντομο δημοσίευμα να αποτυπώσουμε όλες τις λεπτομέρειες, τις ανησυχίες, τις αναζητήσεις, το ήθος και τον χαρακτήρα του συγγραφέα, αλλά μπορούμε ίσως να δώσουμε την ουσία όχι του συγγράμματος αλλά του νοήματος της ζωής. Μια ζωή η οποία κατά την αποτύπωση της πυραμίδας των ανθρωπίνων αναγκών, ξεκινάει από τα ποιο πρωτόγονα ένστικτα της επιβίωσης και αυτοσυντήρησης και φθάνει στην αυτοολοκλήρωση ή ακόμη και στην θείωση, Θέωση ή το Νιρβάνα.

Το βιβλίο ξεκινάει με ένα ιδιόχειρο σημείωμα, το οποίο έγραψε το 1948 ο πατέρας Σαράντης στο 10χρονο γιό του Βασίλη, όταν του αγόρασε ένα βιβλίο με τίτλο ‘’Πώς να γίνεις χαλύβδινος χαρακτήρας’’. Το καλλίγραφο αυτό σημείωμα έλεγε:
«Στον γυιό μου Βασίλη με την σύσταση να το διαβάζη μια φορά την εβδομάδα και να μη το δανείση ποτέ! Για να μπορέση να κατανοήση από τώρα, ότι μια διανοητική προσπάθεια καθημερινή θα τον βοηθήση να υπερπηδά τα εμπόδια πάντα πιό εύκολα και ευχάριστα. Και να πετύχει στην ζωή όχι μόνο προς όφελος του εαυτού του, αλλά και της οικογενείας, κοινωνίας και πατρίδος του».
Νομίζω ότι το σημείωμα αποτυπώνει μια προσωπικότητα ενός ανθρώπου, που θέλει να πετύχει στη ζωή ο γιός του, όχι μόνο προς όφελος του εαυτού του και της οικογένειας του, αλλά και προς όφελος της κοινωνίας και της πατρίδας του. Αυτό σημαίνει ολιστική αντίληψη των πραγμάτων και ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Αυτά τα απλά και αυτονόητα πράγματα τα ανήγαγαν οι ακαδημαϊκοί στην Αμερική σαν μεγάλες ‘’ανακαλύψεις’’ και μας τα πλασάρουν σήμερα με βαρύγδουπους όρους όπως η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, Αειφόρος Ανάπτυξη κλπ.

Σε ένα άλλο σημείο της αυτοβιογραφίας του ο Βασίλης αναφέρει: …Θυμάμαι να συνοδεύω τον δήμαρχο-πατέρα στα Λιβάδια(έτσι λέγαμε τότε το νυν γήπεδο ποδοσφαίρου) και να ντρέπομαι που φοράω …παπούτσια (οι φίλοι μου, στους πίσω υποτυπώδεις πάγκους, ήταν οι περισσότεροι ξυπόλητοι). Και να ήταν μόνο αυτά τα αποτελέσματα της κατοχής και του εμφύλιου σπαραγμού; Ένας ανούσιος εμφύλιος που άφησε τόσο θλίψη και πόνο σε έναν κόσμο που ζούσε με την ψευδαίσθηση ότι το καπιταλιστικό σύστημα είναι η πηγή όλων των κακών.

Γράφοντας αυτά, στοχάστηκα κάτι που μου διηγήθηκε ένας παππούς πλέον, κάποτε αντάρτης, που βγήκε στο βουνό στα 17 του περισσότερο από αφέλεια και προπαγάνδα παρά από συνειδητή επιλογή, αγανάκτηση ή καταπίεση.
Όταν οι αντάρτες στο ξεκίνημα του εμφυλίου πήγαν σε κάποιον παππού να τον μιλήσουν για το σοσιαλιστικό τους όραμα στο οποίο θα κυριαρχούσε δικαιοσύνη και ότι ο καθένας θα μπορούσε να κοιμάται χωρίς να κλειδώνει την πόρτα ο παππούς χαμογέλασε. Έκπληκτοι όμως έβλεπαν τον παππού να κάθεται απαθείς και να μην διώχνει τις μύγες που τον περιτριγύριζαν.
-Γιατί δεν διώχνεις τις μύγες παππού τον ρώτησαν.
-Αυτές παιδιά μου είναι χορτάτες, αν τις διώξω θα έρθουν οι νηστικές και θα είναι χειρότερα.
Αυτά χωρίς περισσότερα σχόλια για να συνεχίσω το αφιέρωμά μου στον συμπατριώτη μας.
Σε ένα άλλο σημείο του βιβλίου του γράφει: «Ελλάδα. Χώρα που η δύση θυμίζει ανατολή, το τέλος μια νέα αρχή. Χώρα που η ανθρώπινη ψυχή παίρνει τις διαστάσεις του Ερμή της Αφροδίτης . Το σήμερα ταυτίζεται με το χθες. Χώρα με βράχια και θάλασσες ποτάμια, λίμνες και βουνά σε άτακτη τάξη. Χώρα Πατρίδα».
Ας ελπίσουμε ότι αυτή η νέα αρχή θα γίνει τώρα, ας ελπίσουμε ότι η δύση που ζούμε θα γίνει γρήγορα ανατολή, οι άφρονες θα λιγοστέψουν και οι σώφρονες θα υπερισχύσουν, τα λαμόγια θα περιοριστούν και οι κάπηλοι και κίβδηλοι δεν θα μας κυβερνούν.

Πολυταξιδεμένος ο Βασίλης αφού επισκέφθηκε ακόμη και τους Καλάς. Ένα μικρό οδοιπορικό σε μια ενδιαφέρουσα γωνία του κόσμου, στο βόρειο μακρινό Πακιστάν, στα σύνορα του Αφγανιστάν, πολύ κοντά στο Τατζικιστάν, την Κίνα και την Ινδία (Κασμίρ).
Επτά άνδρες -τρεις γιατροί, δύο δημοσιογράφοι-συγγραφείς, ένας διαπρεπής πολιτικός-νομικός και ένας σκηνοθέτης τηλεόρασης – έκαναν το μακρινό αυτό ταξίδι πριν 14 χρόνια για να γνωρίσουν την φυλή των Καλάς που είναι απόγονοι στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η φυλή των Καλάς κάποτε αριθμούσε 1.000.000 ανθρώπους μετά συρρικνώθηκε σε 80-100 χιλιάδες και μετά το 1985 στο τέλος τριών Αφγανο-Βρετανικών πολέμων και ενός Αφγανο-Σοβιετικού έμειναν περίπου 3.000, αφού οι υπόλοιποι χάθηκαν ή εξισλαμίστηκαν. Αν δεν υπήρχε ο Μωάμεθ θα είχαν ακόμη τον Μέγα Αλέξανδρο για θεό, διατύπωσαν κάποιοι ιστορικοί.
Οι επτά υπέροχοι ερευνητές, αναφέρει ο κ. Τσεμάνης είδαν το σχολείο που έφτιαξε ο Έλληνας δάσκαλος Θανάσης Λερούδης στο Bumburet. Τα παιδιά αυτά του σχολείου επισκέφθηκαν την Ελλάδα και ο δάσκαλος έζησε την περιπέτεια της απαγωγής από τους Ταλιμπάν, αλλά ευτυχώς μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις ελευθερώθηκε. Η συντεχνία των εκπαιδευτικών (δάσκαλοι, καθηγητές κλπ) και η πολιτεία, θα έπρεπε τέτοιους ανθρώπους να τους ανακηρύξει ως Ήρωες, όπως η εκκλησία ανακηρύσσει τους Αγίους και Οσίους.
Τον ανήσυχο και ευπατρίδη Βασίλη δεν τον απασχολούν όπως φαίνεται από το βιβλίο του μόνο τα εθνικά θέματα. Έχει και άλλες ανησυχίες, γύρω από την νέα τάξη πραγμάτων, την παγκοσμιοποίηση τις διεθνείς σχέσεις κλπ. Τελειώνοντας αυτό το αφιέρωμα στο βιβλίο του συμπατριώτη μας Βασίλη Τσεμάνη, θα τολμούσα να έλεγα ότι ο πετυχημένος γιατρός Βασίλης, αν δεν ακολουθούσε το ιατρικό επάγγελμα, θα μπορούσε να γίνει ένας πολύ καλός και επιτυχημένος διπλωμάτης.
Με αυτές τις λίγες στοχαστικές αναφορές, στην πρωτότυπη αυτοβιογραφική αναφορά του αναζητητή και ερευνητή της ζωής συμπατριώτη μας Βασίλη Τσεμάνη, κλείνω αυτό το αφιέρωμα, ευχόμενος στο εξαιρετικό και ευγενή αυτόν Καστοριανό της διασποράς, να συνεχίσει να προβάλει να στηρίζει και να διαφημίζει την όμορφη αρχόντισσα της Μακεδονικής Γής.