Ηλίας Λ. Παπαμόσχος
«Ο μυς της καρδιάς»
διηγήματα, Σελ. 104, εκδ. Μεταίχμιο
Ένας κόσμος παράξενος είναι ο κόσμος του Ηλία Λ. Παπαμόσχου, του συγγραφέα που καλλιεργεί την τέχνη της διηγηματογραφίας σαν ένα άνθος σε θερμοκήπιο. Στη συλλογή με τον συμβολικό τίτλο «Ο μυς της καρδιάς» (από ομώνυμο διήγημα), ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος ξετυλίγει ένα γκροτέσκ σύμπαν, στο οποίο αιωρούνται λιποβαρείς μορφές σαν σκιές. Με έντονα στοιχεία μιας προσωπικής ανάγνωσης της ζωής μιας μικρής κοινότητας, ο «Μυς της καρδιάς» είναι πλημμυρισμένος με το άρωμα (σαν από Επιτάφιο) μιας υπέροχης ελληνικής γλώσσας, που καταφέρνει να ξεπεράσει την παγίδα της εκζήτησης και να αφήσει μία γεύση γεμάτη νοσταλγία και πόθο.
Αν υπάρχει ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει τις μικρές ιστορίες του Ηλία Λ. Παπαμόσχου αυτό είναι η ροή. Η πλοκή δεν έχει στάσεις, αλλά κατρακυλάει και διακλαδίζεται σαν νευρώνες προκαλώντας σπινθήρες. Δεν αντιστέκομαι στον πειρασμό και παραθέτω αυτούσιο ένα δείγμα γραφής του Ηλία Λ. Παπαμόσχου από το διήγημα «Το μέταλλο κελαηδάει». Γράφει: «Ομως, βγαίνοντας τη νύχτα στο μπαλκόνι, ακούς στον άδειο δρόμο ήχο επαναλαμβανόμενο κι υπόκωφο, για λίγο σταματά κι αρχίζει πάλι, μοιάζει με σιγανό κελάηδημα, σαν μέταλλα που αγγίζουν το ’να τ’ άλλο απαλά, κι όπως παλεύω να διακρίνω, ακούω τώρα καθαρότερα, μοιάζει με κρούση βότσαλων μικρούλικων, σαύρες μικρές λεν πως τον βγάζουν, κι όπως θυμάμαι αυγά μικρών πουλιών που έμειναν αράγιστα, ζωής κελύφη που γύρισαν σε φέρετρα μια στάλα, μοιάζει ο ήχος τούτος σαν μια υπόμνηση ότι το τίποτα κάτι αμελεητέο είναι, κάτι μικροσκοπικό, ή κάτι που μπορεί να μην υπάρχει, κι ότι το τίποτα αυτό, σαύρα μικρή, κρυμμένη στη σκεπή, τραγούδι της το κάνει. Τραγούδα, μικρή σαύρα, τη λάβρα της μέρας τραγούδι καν’ την της ερημιάς» (σελ. 28).
Αυτή η τολμηρή εξωστρέφεια στην κατανόηση του γλωσσικού περιβάλλοντος και η διείσδυση στις πιο μύχιες κοιλότητες κάνουν αξιοπρόσεκτο τον πεζογραφικό λόγο του Ηλία Λ. Παπαμόσχου. Σε μας φθάνει, γεμάτος χυμούς, με δείγματα εντυπωσιακής ικανότητας περιγραφής, όπως του νεκροταφείου στην «Παγωμένη πόλη» (σελ. 34, 35) ή της εκταφής στο «Ξεχωμάτισμα» (σελ. 56, 57) που εντάσσει τη σκηνή αυτή στις καλύτερες του είδους (καθώς το θέμα της εκταφής δεν είναι ασυνήθιστο στην πεζογραφία. Π.χ. ο Φλομπέρ στον «Νοέμβρη»). Η προσωπογραφία του σεΐχη Abdul Hadi Misyd είναι από μόνη της το ανάγλυφο του Δέλτα του Νείλου και φέρνει στον νου τις αλληγορίες του 17ου αιώνα. Κορυφαίος «Ο Μυς της Καρδιάς» που καταλήγει να είναι μία ελεγεία για τον θάνατο, ένας ψιθυριστός, ξέπνοος ύμνος στο απόλυτο μεταίχμιο ανάμεσα στη συνειδητή αντίληψη της ύπαρξης και στη νάρκωση της θαμπωμένης καθέλκυσης ή ανάληψης. Αυτό το φως, ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος το συλλαμβάνει αβίαστα σαν ένα πετάρισμα μιας πεταλούδας και με έναν τρόπο «αεροκρέμαστο» (όπως θα έλεγε και ο ίδιος) μας δίνει έναν κόσμο αλλόκοτα μυρωδιαστό, γεμάτο μοβ λουλούδια, ξερά κλαδιά και παγωμένα μνήματα, με μια «νοσταλγία που ζαβώνει τις μνήμες» (σελ. 15).
Αναδημοσίευση από την Καθημερινή
Φωτογραφία: Νώντας Τσίγκας για την ΟΔΟ.
Σχετικά:
Όπως ακριβώς τα λέτε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣάν ένα άνθος σε θερμοκήπιο.Σε μας φθάνει γεμάτο χυμούς, με δείγματα εντυπωσιακής ικανότητας περιγραφής.
Συλλαμβάνει αβίαστα σαν ένα πετάρισμα μιας πεταλούδας,έναν κόσμο μυρωδιαστό.
Ηλία χαιρόμαστε για σένα.
Πρώτε Ανώνυμε
ΑπάντησηΔιαγραφήΚουνάω το κεφάλι μου, για να έλθει το μυαλό μου στη θέση του! Από πότε είναι έπαινος να μοιάζει κάτι σε άνθος θερμοκηπίου και όχι της υπαίθρου;
Κατά τα άλλα, να είναι καλά ο Ηλίας, αλλά κι εμείς, για να τον χαιρόμαστε κι αυτόν κι όλους τους (αμέτρητους, για όνομα...) πνευματικούς ανθρώπους της μικρής (κι αχάριστης;) βυζαντινής Αρχόντισσας κ.λπ., κ.λπ.
Καλά καρδιοχτύπια εύχομαι !!!
προφανώς δεν είσαι Καστοριανός και τα λές αυτά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα προφανή φοβάμαι, ατρόμητε !
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι τα πρωτοφανή άναυδους.
ΑπάντησηΔιαγραφή