15.5.13

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν




Κύριε Διευθυντά,

Παρατήρησα τελευταίως ὅτι τόσο οἱ ἄρχοντες τῆς πόλης μας καί ὁρισμένοι φορεῖς (κατά τίς ἐκδηλώσεις τους), ὅσο καί μεμονωμένα πρόσωπα, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἀρθρογράφοι καί ἐπιστολογράφοι τῆς ἐφημερίδος σας, ἀναφέρονται καί ἀποκαλοῦν, ἐπανειλημένως, τήν πλατεῖα, πού βρίσκεται στήν περιοχή τοῦ Ντολτσοῦ ὡς πλατεῖα Ντολτσό, καί πλατεῖα Ντουλτσό. Ἠ ἐπίσημη ὀνομασία τῆς πλατείας αὐτής εἶναι πλατεῖα Ἀδελφῶν Ἐμμανουήλ. Ἡ ὀνομασία αὐτή δόθηκε στήν πλατεῖα ἀμέσως μετά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Καστοριᾶς ἀπό τόν τουρκικό ζυγό πρός τιμή τῶν Καστοριανῶν ἐθνομαρτύρων, ἀδελφῶν Ἐμμανουήλ, Ἰωάννου καί Παναγώτου, συνεργατῶν τοῦ Ρήγα Φεραίου, οἱ ὁποῖοι συνελήφθηκαν καί θανατώθηκαν μαζί του. Ὁ Ἰωάννης μάλιστα, φιοιτητής τῆς Ἰατρικῆς καί λόγιος, λέγεται, ὅτι συνεργάσθηκε μέ τόν Ρήγα καί στήν συγγραφῆ τοῦ Θουρείου. Δόθηκε δέ τό ὄνομα αύτό στήν συγκεκριμένη πλατεῖα γιατί λίγο πιό κάτω ἀπ᾽ αὐτήν βρίσκεται ἡ πατρογονική οἰκία τῶν Ἐμμανουήλ, διατηρηταῖα, στήν ὁποία στεγάζεται, ἄν δέν ἀπατῶμαι τό ἐνδυματολογικό μουσεῖο. Στήν πλατεῖα αὐτή τοποθετήθηκε καί ἀναθυμητική στήλη πρός τιμή τῶν Ἀφῶν Ἐμμανουήλ, παλαιότερα στό κέντρο τῆς πλατείας, τώρα κάπου σ᾽ ἕνα ἄκρο παραπεταμένη, καί θυμάμαι ὅτι στίς ἐθνικές ἑορτές καταθέταμε, ὡς μαθητές, δάφνινο στεφάνι.

Ἡ ὀνομασία Ντολτσό ἀναφέρεται καί ἀντιστοιχεῖ σέ εὐρύτερη περιοχή τῆς νοτιοανατολικῆς πλευρᾶς τῆς Καστοριᾶς καί ὄχι μόνον στήν στενή περιοχή τῆς πλατείας, καί ὀνομάζεται ἔτσι, τό πιθανώτερο, λόγω τοῦ ἠπιώτερου κλίματος στήν περιοχή αύτή, ἔναντι τῶν ἄλλων περιοχῶν τῆς πόλης. Ἡ ἐρίτιμος κυρία Ἑλένη Βαφειάδου-Παπανικολόυ διετύπωσε τήν ἄποψη, πού δημοσιεύθηκε μέ ἄρθρο της στήν ¨ΟΔΟ¨, ὅτι ἡ συγκεκριμένη πλατεῖα ὀνομάσθηκε ἔτσι ἀπό συγκεκριμένο καί ὑπαρκτό πρόσωπο, πού ὀνομάζετο Ντόλτσος.
Ὑπάρχουν καί ἄλλες χρήσεις ὀνομασιῶν, πού δέν ἀντιστοιχοῦν στήν ἐπίσημη ὀνομασία, αὐτήν μάλιστα πού δόθηκε ἀπό τήν Πολιτεία. Παράδειγμα ἡ κοινή χρήση τοῦ ὀνόματος τῆς λίμνης μας ὡς λίμνη τῆς Καστοριᾶς, ἐνώ ἡ ἐπίσημη ὀνομασία της εἶναι λίμνη τῆς ‘Ορεστιάδος.

Ἡ ὀνοματοδότηση τῶν διαφόρων χῶρων ἔχει πάντοτε ἕναν σκοπό καί θέλει νά τονίσει ἤ νά ἐπισημάνει ἕνα γεγονός πού συνέβη ἐκεί, ἤ νά τιμήσει ἕνα πρόσωπο γιά τίς ὑπηρεσίες του στήν τοπική κοινωνία ἤ τό Ἔθνος.

Ἡ ὀνομασία τῆς λίμνης ὡς ¨Λίμνης τῆς Ὀρεστιάδος¨ δόθηκε γιατί ἡ περιοχή τῆς Καστοριᾶς εἶναι ἡ παλαιά Ὀρεστίδα, κοιτίς τῶν Ὀρεστῶν, ἑνός ἀπό τά Μακεδονικά φῦλα (τά ἄλλα ἤταν οἱ Ληγκισταί, οἱ Ἑορδεῖς, οἱ Ἑλιμειεῖς κλπ.), Ὁρέσται δέ ἤταν ἡ δυναστεία τοῦ οἴκου τοῦ Φιλίππου καί τοῦ Ἀλεξάνδρου.

Παρεπιπτόντως θά ἤθελα νά ἀναφέρω καί μιά ἄλλη ὀνοματοδοσία, πού δόθηκε τήν περίοδο τοῦ μεσοπολέμου σέ μιά τοποθεσία τῆς πόλης μας, πού τώρα ἔχει ἀλλάξει τελείως. Ἡ περιοχή πού εἶναι τώρα τό Διοικητήριο καί ἡ εἴσοδος τῆς πόλης, ὀνομάζετο ἐπί τουρκοκρατίας καί μετά, γιά πολλά χρόνια, ¨Χασάν Κατή¨. Στήν περιοχή αὐτή κτίσθηκαν τήν δεκαετία τοῦ 30 οἱ ἀθλητικές ἐγκαταστάσεις τοῦ Γυμνασίου τῆς Καστοριᾶς καί διαμορφώθηκε ὁ χῶρος σέ πλατεῖα.

Τήν πλατεῖα αὐτή, τό πρώην Χασάν Κατή, τῆς ἔδωσε ὁ Δῆμος τήν ὀνομασία ¨Πλατεῖα καπετάν Φιλώτα¨ πρός τιμή, καί μετά τήν ἀποστρατεία του, τοῦ Μακεδονομάχου Φιλόλαου Ἀν. Πηχιών, ὄχι γιατί ὡς Ἀνθυπίλαρχος ἤταν αὐτός, πού τοῦ ἀνατέθηκε, ὡς Καστοριανοῦ, νά ἀναρτήσει στήν πόλη μας τήν προκύρηξη τῆς ἀπελευθέρωσής της ἀπό τόν τουρκικό ζυγό καί νά ὑψώσει τήν Ἑλληνική σημαία στόν λόφο τῆς Καστοριᾶς, (γεγονός πού σπανίως ἀναφέρεται κατά τίς ἐπετειακές ἐκδηλώσεις τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς πόλης μας, ἀμφιβάλω ἄν καί φέτος ἀναφέρθηκε τό ὄνομα τοῦ Ἕλληνα, Καστοριανοῦ ἀξιωματικοῦ πού ὕψωσε τήν Ἑλληνική σημαία, γιά τήν ἐπίγνωση τοῦ γεγνότος στίς μετέπειτα γενεές, φρόντισαν ὅμως οἱ νύν ἄρχοντες νά ἀποθανατήσουν τήν ὕψωση τῆς σημαίας, ἀπ᾽ αὐτούς, στήν ἐπέτειο τῶν 100 χρόνων ἐλευθερίας μέ ἀνάρτηση ἀναμνηστικῆς πλάκας.

Καί εἴθισται μέν νά βλέπουμε τέτοιες ἀνέργειες καί τέτοια καραγκιοσλίκια στούς ἐπαγγελματίες πολιτικούς, ἀλλά καί τό νά φιγουράρει στήν πρώτη γραμμή τό ὄνομα τοῦ σεμνοῦ λευίτου καί ταπεινοῦ διακόνου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος τῆς ἐπισκοπῆς Καστοριᾶς, μιᾶς ἐπισκοπῆς, ἡ ὁποία εὐτύχησε νά καθίσουν στόν θρόνο της ἕνας ἥρωας, ὁ Γερμανός Καραβγγέλης, ἕνας λόγιος, ὁ Φιλάρετος Βαφείδης καί τέλος ἕνας σεμνός ἱεράρχης, ὁ Καστοριανός Νικηφόρος Παπασιδέρης αὐτό, κατά τήν ταπεινή μου γνώμη, ὡς μέλους τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἀνεπίτρεπτον), ἀλλά γιατί ὡς Μακεδονομάχος σχημάτισε δικό του σῶμα καί τό ἐπάνδρωσε ἐξ ὁλοκλήρου μέ Καστοριανά παληκάρια. Ἥταν τό μόνο σῶμα σ᾽ ὄλην τήν διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα πού σχηματίσθηκε ἀπό μιά συγκεκριμένη πόλη καί αύτή ἡ πόλη εἶναι ἡ Καστοριά. Μέ τήν μετέπειτα ἐπέκταση τῆς Καστοριᾶς καί τήν νέα διαμόρφωση τῆς εἰσόδου τῆς πόλεως ξεχάστηκε καί ἡ προτέρα ὀναμασία τῆς περιοχῆς καί ἡ ἄλλοτε ποτέ πλατεῖα Καπετάν Φιλώτα.

Ἀναφέρω τά ἀνωτέρω γιά νά τά γνωρίζουν οἱ νεώτεροι κάτοικοι τῆς Καστοριᾶς, πού ἄν τούς ρωτήσει κάποιος πῶς λέγεται ἐπισήμως ἡ λίμνη, τό 85-90%, θά ἀπαντήσει, τῆς Καστοριᾶς , ὅταν δέ μάθουν τήν πραγματική ὀνομασία της, Λίμνη τῆς Ὀρεστιάδος, δέν θά ξέρουν γιατί ὀνομάσθηκε ἔτσι, καί δικαίως γιατί κανένας δέν τούς τό ἔχει εἰπεῖ.

Οἱ ἄρχοντες τῆς πόλης καί μάλιστα οἱ αἰρετοί πρέπει νά τονίζουν καί νά προβάλουν καί πρός τά ἔξω, ἰδιαιτέρως κατά τίς περιοδίες τους ἀνά τἠν Οἰκουμένη γιά τήν προβολή τῆς πόλεως, ἱστορικά γεγονότα καί πρόσωπα πού ἀποδεικνύουν τήν προσφορά τῆς Καστοριᾶς τόσο στούς ἐθνικούς ἀγῶνες ὅσο καί στήν κοινωνία καί τά γράμματα. Νά μήν ξεχνάνε νά ἀναφέρονται καί στόν Μανωλάκη τόν Καστοριανό πού τόσο συνέβαλε στήν ἴδρυση σχολείων καί γενικά τἠν μόρφωση τῶν ἑλληνοπαίδων στά χρόνια τῆς σκλαβιᾶς.

Νά εἶναι δέ φειδωλοί, καί νά μήν παρασύρονται ἀπό πρόσκαιρα καί ἐφήμερα γεγονότα καί ἐπισκέψεις στήν πόλη μας προσώπων ἤ ἐκδηλώσεων καί νά σπεύδουν, γιά νά φανοῦν ἀρεστοί ἤ γαλαντόμοι σάν ἄρχοντες αὐτοί μιᾶς ἄλλοτε ποτέ ἀρχόντισας καί μάλιστα Βυζαντινῆς νά ὀνοματοδοτήσουν χώρους καί ἐγκαταστάσεις μέ ὀνόματα τελείως ἄσχετα μέ τήν Καστοριά καί τήν ἱστορία της.

Πέρασε γιά μιά νύχτα ἡ ὀλυμπιακή φλόγα ἀπό τήν Καστοριά, ὅπως καί ἀπό ἄλλες πόλεις, καί βαπτίσανε ἀμέσως τήν πρώτη πλατεῖα πού συναντάει κανείς μπαίνοντας στήν πόλη, πάρκο Ὀλυμπιακῆς Φλόγας. Εἰδατε νά ἔχει γίνει κατί τέτοιο σέ ἄλλη πόλη; Ὄχι. Δέν ὑπάρχει ἕνας ἀξιόλογος Καστοριανός ἤ ἕνα ἱστορικό γεγονός, πού σηματοδοτεῖ τήν Καστοριά γιά νά δωθεῖ τό ὄνομά του στό πάρκο;

Ἤλθε γιά μιά μέρα ὁ Πατριάρχης στήν Καστοριά καί ἀμέσως νά ὀνοματισθεῖ τό ἐνυδρείο «Πατριάρχης Βαρθολομαῖος». Μέ ὅλο τόν σεβασμό στό πρόσωπο τοῦ Παναγιωτάτου Βαρθολομαίου καί τόν θεσμό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τί ἰδιαίτερη σχέση ἔχει ὁ Πατριάρχης μέ ἕνα ἐνυδρείο, μέ τήν λίμνη καί ἀκόμη μέ αύτήν τήν Καστοριά -πλήν τῆς πνευματικῆς καί μόνον ὑπαγωγῆς τῆς τοπικῆς ἐπισκοπής στόν Οίκουμενικό θρόνο- γιά νά δωθεῖ τό ὄνομά του στό ἐνυδρείο; Κατά τήν ταπεινή μου γνώμη τό ἐνυδρείο θά ἔπρεπε νά πάρει τό ὄνομα τοῦ Ἰωάννη Βαλαλά, ἀξιολογώτατου τέκνου τῆς πατρίδας μας, διατελέσαντος Γενικοῦ Διευθυντοῦ Μακεδονίας, βουλευτοῦ καί ἐπανειλημένως Ὑπουργοῦ, γιατί ἤταν ὁ πρῶτος πού ἐνδιαφέρθηκε γιά τήν λίμνη καί φρόντισε νά ἐκδωθοῦν σχετικά διατάγματα καί νόμοι γιά τήν προστασία της.

Ἔχει πολλά νά ἐπιδείξει ἡ Καστοριά στούς ἐπισκέπτες της, τά ὁποία δυστυχῶς δέν προβάλλονται, τά περισσότερα ἀπ᾽ αὐτά μένουν ἀναξιοποίητα, παραμελημένα καί ἄγνωστα στούς πολλούς. Τά ἀρχοντικά, τά περισσότερα ὑπό κατάρρευση, οἱ Βυζαντινές Ἐκκλησίες παραμελημένες, ἱστορικά γεγονότα, πού ἀποδεικνύουν την συμβολή καί προσφορά τῆς Καστοριᾶς στούς ἐθνικούς ἀγῶνες καί γενικότερα στήν ἱστορική πορεία τοῦ Ἔθνους καί τόσα ἄλλα. Οἱ περισσότεροι τῶν νύν κατοίκων τῆς πόλης μας ἀγνοοῦν παντελῶς τήν μακραίωνα ἱστορία της, πολύ δέ φοβάμαι ὅτι τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς ἄρχοντες τῆς πόλεως.

Ἡ Καστοριά ἔχει μιά ἀδιάπτοτη καί συνεχῆ ἱστορία ἀπό τήν νεολιθική περίοδο μέχρι σήμερα. Ἐκτός τῶν Βυζαντινῶν καί μεταβυζαντινῶν μημείων της, ἔχει τόν λιμναῖο οἰκισμό, τἠν ἀρχαιότερη γραφή σέ γραμμική μορφή, πού βρέθηκε στόν οίκισμό αὐτόν, ἡ ὁποία χρονολογεῖται 7.500 χρόνια ἀπό σήμερα, ὑπολείμματα κυκλώπειου πελασγικοῦ τείχους στήν ἴδια περιοχή, πιθανῶς τό ὡραιότερο σπήλαιο τῆς χώρας, ἀπολιθωμένο δάσος στό Νόστιμο, ἐφάμιλλο ἤ πλουσιότερο τῆς Λέσβου καί πολλά ἄλλα πρὀς προβολή καί ἐπίδειξη.

Γιά νά ἐπανέλθω στήν πλατεῖα τῶν Ἀφῶν Ἐμμανουήλ, μετά ἀπό μιά μακρά παρεμβολή, θέλω νά τονίσω ὅτι οἱ ἀδελφοί Ἐμμανουήλ εἶναι ἰσάξιοι τοῦ Ρήγα καί πρέπει νά μνημονεύονται καί νά τιμοῦνται ὅπως αὐτός καί μέ αὐτόν, γιατί ὄχι μόνον μαρτύρησαν μαζί του, ἀλλά ὀ Ἰωάννης Ἐμμανουήλ συνεργάσθηκε μέ τόν Ρήγα καί στήν συγγραφή τοῦ Θουρείου, πιθανῶς καί τῆς προκυρήξεως τοῦ Ρήγα. Πῶς ὅμως νά τιμοῦνται ἀπό τό Πανελλήνιο, μαζί μέ τον Ρήγα, ὅταν καί ἡ πατρίδα τους ἡ Καστοριά τούς ἀγνοεῖ καί δέν τούς ἀποδίδει τίς τιμές πού δικαίως δικαιοῦνται;

Ἡ Δημοτική Ἀρχή τῆς πόλης μας θά πρέπει νά φροντίσει νά τεθεῖ ἡ ἀναμνηστική στήλη σέ περίοπτο σημεῖο τῆς πλατείας, νά τοποθετηθεῖ δέ καί μιά μαρμάρινη πλάκα στήν ὁποία νά ἀναγράφεται ποιοί ἤταν οἱ Ἀφοί Ἐμμανουήλ καί ἡ προσφορά τους στό Ἔθνος, καθῶς καί πινακίδες πού νά ἀναγράφουν Πλατεῖα Ἀδελφῶν Ἐμμανουήλ στήν πλατεῖα και μικρότερες στά σημεία πρόσβασης πρός αὐτήν. Τά μέσα ἐπικοινωνίας θά πρέπει νά τήν ἀναφέρουν πάντοτε μέ το ὄνομά της Πλατεῖα Ἀδελφῶν Ἐμμανουήλ, καί ὄχι Ντολτσό ὅταν γνωστοποιοῦν στό κοινό τίς διάφορες ἐκδηλώσεις πού γίνονται σ᾽αὐτήν.

Στόν ἑορτασμό τῆς 25ης Μαρτίου, κάθε χρόνο, γιά τήν Παλιγεννεσία τοῦ Ἔθνους καλόν θά εἶναι νά κατατίθεται στεφάνι στήν ἀναθυμητική στήλη τους γιατί ἤταν αὐτοί πού μέ τον Ρήγα καί τούς λοιπούς συμμαρτυρήσαντες, ἔσπειραν τόν σπόρο τῆς ἐπαναστάσεως καί τόν πότισαν μέ το αἷμα τους γιά νά φυτρὠσει καί νά ἀνθίσει ἀργότερα, τό 1821.

Ἀναστάσης Κων. Πηχιών


Φωτογραφία: Γ. Αλεξίου


Σχετικά κείμενα:

4 σχόλια:

  1. Καμιά πόλη δεν πάσχει τόσο όσο η πόλη της Καστοριάς στο τομέα της ονοματοδοσίας. Εδώ έχουμε στη Χλόη οδούς Ανδρέα Παπανδρέου, Μελίνας Μερκούρη και Κωνσταντίνου Καραμανλή, Κρήτης και δεν έχουμε Π.Π.Ναούμ, Θωμά Μανδακάση, Δημητρίου Σακελλαρίου, Αδελφών Δετλή, Πατριάρχη Γ΄ Ιωακείμ, Γεωργίου Δράσκα, Παύλου Ιωάννου κ.α. Πάντως για τον πρώτο εθνικό ευεργέτη Μανωλάκη δεν υπάρχει οδός σ΄όλη την Ελλάδα εκτός Θεσσαλονίκης που αναφέρεται σε Κρητικό Μανωλάκη. Τέλος για τη λίμνη σφάλλετε: Τόσο Ο Προκόπιος 550 π.Χ. όσο και η Άννα Κομνηνή 1080 μ.χ. αναφέρουν ότι πρώτα ονομάστηκε η λίμνη Καστορίας και μετά η πόλη. Η Καστοριά δεν έχει ανάγκη από μυθολογικές συνδέσεις, όπως του Ορέστη.. προϋπήρχε και αυτού ακόμα του Ορέστη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αν προσπαθήσει κανείς να συγκεντρώσει υλικό για την έκδοση ενός βιβλίου <> θα αποτυπώσει το ελάχιστον της πραγματικής ιστορίας της πόλης μας. Είναι καιρός, νομίζω, η Υπηρεσία ονοματοδότησης των οδών του δήμου να προβεί σε μετονομασίες των οδών, όπως Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄ αντί Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, Λινοτοπίου αντί Κρήτης, Θεοδώρας Πετραλείφα αντί Μελίνας Μερκούρη, Π.Π.Ναούμ αντί Ανδρέα Παπανδρέου, Νικολάου Πετρίτη αντί Φανερωμένης, Κωνσταντίνου Τσιούλκα αντί Πιπινέλη, Γεωργίου Παλαιολόγου αντί Παλαιολόγων, Άννης Κομνηνής αντί του αορίστου Κομνηνών, Παλαιολογίνας, Σταύρου Τσίλη, Δημητρίου Κυρίτζη, Νέας Φιλικής Εταιρείας και για περισσότερα: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%AC Επιφανείς Καστοριανοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος20/5/13

    Έχει δίκαιο ο κ. Πηχιών, αλλά και ο κ. Γκολίτσης. Δυστυχώς, δεν τιμούμε ούτε την Ιστορία μας, ούτε τους ανθρώπους της πόλης μας. Σε λίγο η λέξη "Καστοριανός" θα ζητήσουν να απαγορευτεί!!! Εκεί φτάσαμε!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ