ΟΔΟΣ: Το ασυνήθιστο φαινόμενο μιας πόλης

ΟΔΟΣ 31.1.2013 | 677

Όσα γράφονται εδώ, με αφορμή το ασυνήθιστο φαινόμενο μιας πόλης (της Καστοριάς) να προσπαθεί, στο ανώτατο επίπεδο της πολιτικής της εκπροσώπησης, να πείσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ. Α.Σ.) στην Αθήνα, αντί να σώσει, να επιτρέψει την κατεδάφιση του κεντρικού κτηρίου του άλλοτε Στρατοπέδου «Μαθιουδάκη», δεν αφορούν και δεν αμφισβητούν τις ανάγκες στέγασης δημόσιων υπηρεσιών όπως και της Ελληνικής Αστυνομίας στην Καστοριά. Που επί δεκαετίες λειτουργεί σε νοικιασμένο και ακατάλληλο πλέον κτήριο το οποίο δεν επαρκεί για τις σημερινές ανάγκες της. Ως εδώ καλά.

Το θέαμα, εκπροσώπων του αστυνομικού σώματος, μαζί με τους δύο βουλευτές, τον αντιπεριφερειάρχη και τον δήμαρχο Άργους Ορεστικού, να παρίστανται στο Κ.Α.Σ. για να πείσουν, ότι δεν χάθηκε δα ο κόσμος αν κατεδαφιστεί ένα ακόμη κτηριακό κουφάρι, δεν είναι απλώς ενδεικτικό της νοοτροπίας ίσως και της έλλειψης πραγματικής ενημέρωσης, αλλά και καθόλου ευχάριστο.

Όλα αυτά είναι γνωστά. Συνέβησαν στην Αθήνα, κατά την συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου πριν δυο βδομάδες περίπου, όταν συζητήθηκε αίτημα χαρακτηρισμού ως διατηρητέου μνημείου του κτηρίου στο άλλοτε στρατόπεδο (αίτημα που υποβλήθηκε από ιδιώτες). Και ήδη η υπόθεση βρίσκεται στην αναμονή αυτοψίας μελών του Συμβουλίου, πριν την λήψη σχετικής απόφασης.

Έτσι κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει αν μετά από μερικούς μήνες ή χρόνια θα αισθάνονται, υπερήφανοι ή δικαιωμένοι, όλοι όσοι μετείχαν στην επιχείρηση «μπουλντόζα». Αυτό θα εξαρτηθεί από την έκβαση της υπόθεσης. Από την ταμπακέρα που βρίσκεται πια στην πλήρη δικαιοδοσία της αρμόδιας αρχής.

Αλλά όπως και να προσεγγίσει κάποιος το ζήτημα, ασφαλώς και δεν είναι κολακευτικό να ζητούν προστασία οι πολίτες από τις κεντρικές αρχές, για όσα αντιμετωπίζουν, από τους ίδιους τους προστάτες τους. Πώς αλλιώς να περιγραφεί ο λόγος που εξανάγκασε ιδιώτες, χωρίς κανένα προσωπικό ή άλλο ιδιοτελές συμφέρον, να προσφύγουν στην ανώτατη αυτή κρατική υπηρεσία, με στόχο την σωτηρία του κτηρίου; 

Βεβαίως τα προβλήματα στέγης του αστυνομικού τμήματος Καστοριάς, είναι γνωστά και πασίγνωστα. Όπως και το ότι δεν είναι μόνο η Ελληνική Αστυνομία που αντιμετωπίζει στεγαστικό πρόβλημα, αλλά και καμιά ντουζίνα άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Ίσως μάλιστα, να αντιμετωπίζουν και πιο επείγοντα προβλήματα. Αυτό όμως δεν είναι λόγος για ένα λάθος τέτοιου μεγέθους.

Όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς λόγο, διότι προσφέρονται πολλά (δημοτικά) οικόπεδα κατάλληλα για την ανέγερση νέας οικοδομής. Όπως υπάρχουν πολλά διαθέσιμα κτήρια μέσα στην Καστοριά, δημοτικά ή κρατικά, που μπορούν να παραχωρηθούν ή απλά να διατεθούν για την αξιοπρεπή στέγαση της Ελληνικής Αστυνομίας. Με μικρές δαπάνες ανακαίνισης και προσαρμογής. 

Γιατί άραγε έπρεπε να επιλεγεί το συγκεκριμένο οικόπεδο; Και ενώ οι ενστάσεις είχαν καταγραφεί από τότε (όπως το κεντρικό άρθρο του 2008 της ΟΔΟΥ -αναδημοσιεύτηκε στο περασμένο φύλλο). Που προειδοποιούσαν για την αστοχία της συγκεκριμένης επιλογής; Προφανώς από άγνοια και αδιαφορία, βιασύνη και επιπολαιότητα. Αλλά και από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, αφού και τότε, η πρόταση του συνδυασμού του κ. Κ. Κοντόπουλου να συσταθεί επιτροπή καταγραφής των προς διατήρηση κτηρίων, δεν υιοθετήθηκε και δεν αξιοποιήθηκε. 

Πασίγνωστο είναι όμως και το ότι, ενώ η Ελληνική Αστυνομία, ασφυκτιά στο ανεπαρκές πια κτήριο, υπάρχουν άλλες υπηρεσίες, όπως η Δ.Ο.Υ Καστοριάς, η οποία αν και αποτελεί αιχμή του δόρατος εφαρμογής της σκληρής οικονομικής πολιτικής, από την οποία στενάζουν οι Έλληνες, στεγάζεται και αυτή σε νοικιασμένο ιδιωτικό κτήριο. Μόνο που δαπανήθηκαν και δαπανώνται γι’ αυτό, αμύθητα -υπό τα σημερινά δεδομένα- ποσά για ενοίκια και άλλες παρόμοιες ανάγκες, σε ένα χώρο άνεσης και πολυτέλειας που θυμίζει ξενοδοχεία. 

Παρά το γεγονός ότι και για την Δ.Ο.Υ. είναι διαθέσιμα κενά κτήρια έξω αλλά και μέσα στην πόλη (κρατικά και δημοτικά) που θα μπορούσαν να στεγάσουν τις ανάγκες της. Το παλιό νοσοκομείο, το κτήριο της άλλοτε Πρόνοιας, τα Τερζάκεια λουτρά, το Πνευματικό Κέντρο, το κτήριο του παλιού ΟΤΕ, το άλλοτε Ξενία και πολλά-πολλά άλλα για τα οποία θα μπορούσε να αναζητηθεί φόρμουλα παραχώρησης. 

Να προσφέρουν το φιλί της ζωής στο ξεχασμένο και περιφρονημένο παλιό κέντρο. Να συμβάλλουν στην διάσωση και συντήρηση των ίδιων των κτηρίων που έχουν εγκαταλειφθεί. Στην εξοικείωση υπαλλήλων, συναλλασσόμενων και αρχών με την ουσιαστική πόλη. Την οποία ίσως τότε, να δουν με διαφορετικό πρίσμα και με συμπάθεια τις καθημερινές της ανάγκες. Και να μην παθαίνουν αλλεργία. Να μην είναι αθέατοι ολόκληρο τον χρόνο με εξαίρεση όταν ανηφορίζουν πεζή στα καρναβάλια. Ίσως και να τους φανεί πια, λιγότερο άσχημη. Και βεβαίως να συμβάλλουν στην περιστολή της σπατάλης που τόσο πολύ χρειάζεται ο τόπος. 

Μια εξοικονόμηση, που θα έπρεπε να περιλαμβάνει και τις απίστευτες, σκανδαλώδεις δαπάνες, για τα εκατομμύρια που σπαταλήθηκαν στο παρελθόν, -αλλά σε μερικές περιπτώσεις εξακολουθούν να δαπανώνται ακόμη και σήμερα για… μελέτες. Για κοπανιστό αέρα όταν πρόκειται για έργα ανύπαρκτα, αδύνατα. Δια παντός ή προς το παρόν. Όπως η σήραγγα της Κλεισούρας. Το τραίνο στο Νεστόριο και της Καρατζόβας. Το νέο νοσοκομείο που ήθελαν να πείσουν ότι χρειάζονταν ο τόπος. Για την αρχιτεκτονική σχολή που τουλάχιστον μέχρι τώρα, δεν έγινε. 

Για πολιτιστικά κέντρα και πολύκεντρα. Για τα άπειρα άλλα μικρά ή μεγάλα σκάνδαλα. Για κάθε τι που μοιάζει με νύμφη ανύμφευτη. 

Κι’ όμως, για τίποτε απ’ όλα αυτά δεν έδειξε η σύσσωμη πολιτική ηγεσία της Καστοριάς, την ίδια ευαισθησία, μ’ αυτή που έδειξε για να «τρέξει» την κατεδάφιση του κτηρίου στο στρατόπεδο Μαθιουδάκη. Μέχρι και ο δήμαρχος του Άργους Ορεστικού, συμπαραστάθηκε ενθέρμως με σκοπό την κατεδάφιση. 

Ωραίο παράδειγμα από την πολιτική ηγεσία. Βεβαίως υπάρχει η δικαιολογία ότι ήδη δαπανήθηκαν πολλά χρήματα για την μελέτη που προϋποθέτει την κατεδάφιση του εμβληματικού μεγέθους κτηρίου του Μαθουδάκη. Και ότι είναι και ο ανάδοχος που περιμένει, και ενδέχεται να προκληθεί εμπλοκή. 

Αρκούν όλα αυτά όμως για να κατεδαφιστεί ένα κτήριο, που είναι φανερό ακόμη και στους μη ειδικούς, ότι αξίζει να διατηρηθεί ως μνημείο; Μάλλον όχι, κι’ ας η ανάγκη για το νέο αστυνομικό μέγαρο, επιβάλλεται και για λόγους… «υγείας των αστυνομικών», όπως δήλωσε ο αντικοφορμιστής και «αντιεξουσιαστής» - αμεσοδημοκράτης σύμφωνα με τις δηλώσεις του, βουλευτής Καστοριάς που με τις οβιδιακές μεταμορφώσεις του θυμίζει άλλοτε τον δρ Τζέκιλ και άλλοτε τον κ. Χάϊντ.

Την υπόθεση του Κ.Α.Σ. που παραπέμπει σε σκάνδαλο από άγνοια και γκάφα μαζί, η ΟΔΟΣ, σχολίασε κατ’ επανάληψη στο παρελθόν. Ακολούθησε η γνωστή αδιαφορία και τα ζοφερά προβλήματα που έβαλαν την υπόθεση στο συρτάρι. 

Ωσπου τα φερέφωνα, ισοπεδωμένα στην δούλεψη της κάθε εξουσίας, και μάλιστα τα παπαγαλάκια που δεν συγκρατούν εύκολα το δηλητήριο για τους Καστοριανούς που δεν αντιστάθηκαν στην διάρκεια της δικτατορίας στην κατεδάφιση του παλιού Γυμνασίου στην πλατεία Κουμπελίδικης, μόλις έδωσε το παράγγελμα ο τέως βουλευτής Καστοριάς, άρχισαν να πρωτοστατούν στην κατεδάφιση, σαν μοιρολογίστρες. Για τον δήθεν κίνδυνο να χαθεί το έργο του νέου αστυνομικού μεγάρου, αν δεν κατεδαφιστεί το παλιό κτίσμα του Μαθιουδάκη. 

Επιδιώκουν να ξεπουληθεί όσο-όσο κι’ αυτό, να κατεδαφιστεί για να τους φταίνε αύριο κιόλας, οι Καστοριανοί. Έχουν λυθεί όλα τα υπόλοιπα προβλήματα και ξέμεινε το αστυνομικό μέγαρο.

Ευτυχώς έπρεπε να κινητοποιηθεί ένας, ή ελάχιστοι έστω συμπολίτες, για να δημιουργηθεί ένα ρεύμα αντιστροφής και διάσωσης ενός ολόκληρου κτηρίου και μάλιστα από τα πιο χαρακτηριστικά της Καστοριάς. Από τα λίγα που έμειναν, και οπωσδήποτε το μοναδικό δημόσιο που απέμεινε από την ύστατη προαπελευθερωτική περίοδο. 

Σε μια από τις πιο αξιόλογες γωνίες της πόλης, κοντά σε όλες τις πλευρές της, σε μια περιοχή που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε Γκάζι.  Η διαδικασία στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ολοκληρώθηκε σε πρώτο στάδιο. Θα ακολουθήσει αυτοψία και θα ακολουθήσει η λήψη απόφασης που ελπίζεται ότι θα εγγυάται την διάσωσή του. 

Το ευχάριστο είναι ότι φαίνεται να απομακρύνεται το ενδεχόμενο ενός ξαφνικού και απρόβλεπτου ατυχήματος ή συμβάντος, «όλως εκτάκτου και τυχαίου», που θα έβγαζε από την μέση το κτήριο. Όπως συνέβη συχνά και συμπτωματικά με ενοχλητικά κτήρια κατά το πρόσφατο παρελθόν σταδιακής κατάρρευσης της Καστοριάς. Το ακόμη πιο ευχάριστο βέβαια είναι ότι και ο Δήμος Καστοριάς δείχνει να επανεξετάζει μια απόφαση που λήφθηκε πριν μερικά χρόνια, βιαστικά και αγόγγυστα. 

Στους κήρυκες της κατεδάφισης, προκάλεσε δυσφορία και απογοήτευση το γεγονός ότι ο δήμαρχος Καστοριάς ίσως και να αντιλήφθηκε ότι ετοιμαζόταν να πέσει σε λάκκο. Οι φωτογραφίες της επί θητείας του κατεδάφισης ενός ιστορικού κτηρίου, δεν θα ήταν η καλύτερη διαφήμιση. 

Υπολογισμός του πολιτικού κόστους, ή αληθινή ευαισθητοποίηση; Όποια και να είναι η εξήγηση, σημασία έχει το γεγονός ότι φαίνεται κάτι να άλλαξε και απ’ αυτή την κατεύθυνση, του Δήμου δηλαδή, που έχει τον πρώτο λόγο, ως παραχωρητής του οικοπέδου. Οι εξελίξεις θα δείξουν σχετικά σύντομα, αν δεν έχει καταργηθεί ακόμη ο κοινός νους. Ή αν η νοοτροπία, το πάρει κι’ αυτό το παλιάμπελο. 

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 31 Ιανουαρίου 2013, αρ. φύλλου 677.

Σχετικά κείμενα:

• ΟΔΟΣ: Άοπλο
• Στρατόπεδο "Μαθιουδάκη"
• "Εκτροπή της λειτουργίας ανεξάρτητων θεσμών"
• ΟΔΟΣ: Ανέγερση νέου αστυνομικού μεγάρου
• "Σπασμένο Ρόδι": Συλλογή υπογραφών για την σωτηρία του Μαθιουδάκη
• ΟΔΟΣ: Ζει και βασιλεύει
• ΟΔΟΣ: Φόβος & σιωπή
• Περί "Μαθιουδάκη"
• ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ: Πολιτικές πιέσεις
• Μία σημαντική εξέλιξη με ελπίδες
• Δηλώσεις ΣυΡιζΑ - Αντωνίου
• Λόγος & Αντίλογος [Ε. Τσαδήλα]
• ΟΔΟΣ: Το Συμβούλιο της Επικρατείας πάγωσε την κατεδάφιση του Μαθιουδάκη
• Λόγος & Αντίλογος [Α. Πηχιών]
• Λόγος & Αντίλογος [Ε. Διαμαντόπουλος]
• ΟΔΟΣ: Η Απόφαση
• ΟΔΟΣ: Η δικαίωση
• ΟΔΟΣ: Ανάγκη νηφαλιότητας και ρεαλισμού
• ΟΔΟΣ: Μεγαλοστομίες