ΟΔΟΣ: Στο απόλυτο περιθώριο

ΟΔΟΣ 12.9.2019 | 1000

Δεν είναι ασφαλώς μόνο η απελθούσα δημοτική αρχή του κ. Ανέστη Αγγελή, αλλά η σωρευμένη απραξία πολλών δεκαετιών πια, που έχει οδηγήσει την Καστοριά στο απόλυτο περιθώριο της Ελλάδος και πιο ειδικά της Δυτικής Μακεδονίας. Η Καστοριά εξασθένισε σε τέτοιο βαθμό που δεν αντιδρά πλέον. Η πολιτική ανεπάρκεια, αναδείχθηκε στο σαράκι της. 

Η ΠΟΛΥ ΠΡΟΣΦΑΤΗ έναρξη της δημοτικής θητείας (όπως και της περιφερειακής) την 1η Σεπτεμβρίου, βρίσκει την Καστοριά, ειδικά την πόλη σε κακά χάλια. Στα μαύρα της τα χάλια καλύτερα.

Δεν είναι απλά ότι τα τελευταία 20 σχεδόν χρόνια ανεξαιρέτως καμμιά δημοτική αρχή δεν παρέδωσε οτιδήποτε. Αλλά είναι, που με την εξέλιξη και πάροδο αλλεπάλληλων δημοτικών και περιφερειακών θητειών απραξίας, ανικανότητας και αδιαφορίας, η Καστοριά βρέθηκε στην δίνη παράλληλων ή διαδοχικών κρίσεων. Την κρίση της γούνας, διαδέχθηκε η γενικότερη πανελλήνια οικονομική καταστροφή με συνέπεια εν έτει 2019, η πόλη να είναι εντυπωσιακά υποβαθμισμένη.

Κοντά σε όλα αυτά η γεωγραφική διεύρυνση του Δήμου Καστοριάς (όπως και αντίστοιχα του Δήμου Άργους Ορεστικού) σώρευσε και εξακολουθεί να προσθέτει ακανθώδη προβλήματα, των άλλοτε Δήμων Μακεδνών, Αγίας Τριάδας και Κλεισούρας, με αποτέλεσμα όλες ανεξαιρέτως οι δημοτικές αρχές να τελματώνουν σε απόδοση δημοτικού έργου.

Για την ακρίβεια, οι δημοτικές αρχές που ήλθαν, είδαν και απλά απήλθαν, δεν τελμάτωσαν παντού. Αφού για παράδειγμα, στις «δημόσιες» σχέσεις τους, την συμπτωματική νομιμοφανή διάθεση δημοτικού χρήματος για προσωπική ή συλλογική προβολή τους (ή την εξαίρεσή τους από την δημόσια διαπόμπευση ορισμένων συστηματικών «κριτικών»), όπως και στην έξαψη της παραδοσιακότητας, των θεμελιωδών «αξιών» (από το πατρίς, θρησκεία, οικογένεια —ειδικά το δεύτερο) και βεβαίως στην είσπραξη της προσωπικής οικονομικής τους «αποζημίωσης» για τον χρόνο που διέθεσαν στο (κυρίως) να μη κάνουν κάτι, στην απόλαυση των ποικιλώνυμων προνομίων τους, τα κατάφερναν κάθε χρόνο και καλύτερα. Δεν έχασαν ούτε στιγμή, ούτε δεκάρα και λεπτό να μη το «τσακίσουν». Ή μήπως όχι;

Δεν είναι ασφαλώς μόνο η απελθούσα δημοτική αρχή του κ. Ανέστη Αγγελή, αλλά η σωρευμένη απραξία πολλών δεκαετιών πια, που έχει οδηγήσει την Καστοριά στο απόλυτο περιθώριο της Ελλάδος και πιο ειδικά της Δυτικής Μακεδονίας. Η Καστοριά εξασθένισε σε τέτοιο βαθμό που δεν αντιδρά πλέον. Η πολιτική ανεπάρκεια, αναδείχθηκε στο σαράκι της.

Μοναδική ελπίδα της όλα αυτά τα χρόνια και ίσως ψευδαίσθηση (όπως και οφθαλμαπάτη) ο ψευδοτουρισμός, που με τις προϋποθέσεις που αναπτύσσεται, τις υποδομές και τα άλλα στοιχεία του, δεν επαρκεί για να επιτρέψει γενικευμένα και ασφαλή συμπεράσματα. Διότι όπως κατά κάποιο τρόπο και η γούνα έχει συγκεντρωθεί στα χέρια ελάχιστων ή αφορά ειδικές κατηγορίες δημοτών και κατοίκων και σε κάθε περίπτωση, η ακμή όσων είναι τυχεροί, δεν έχει κανένα αντίκρισμα, κανένα αποτύπωμα στην ευρύτερη πόλη και την κοινωνία.

ΟΔΟΣ 12.9.2019 | 1000 | σ.3

Έτσι συμβαίνει ανάλογα και με τον τουρισμό: Υπάρχει στην μεσογειακή ακτή της Ανατολίας, στην περιοχή της Μάκρης, το Λεβίσσι (Λειβίσσι και Λιβίσι) ένα άλλοτε αμιγώς ελληνικό χωριό, κατοικημένο συνεχώς από την αρχαιότητα ως το 1923 όταν και εγκαταλείφθηκε από τους γηγενείς έλληνες κατοίκους του στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάνης. Με την ανταλλαγή όμως δεν κατοικήθηκε από τους μουσουλμάνους που αφίχθηκαν από την Ελλάδα.

Διότι σύμφωνα με την πρόσφατη παράδοση, τα βράδια κυκλοφορούσε η Παναγία στους δρόμους του Λεβισσίου και οι εξ Ελλάδος αφιχθέντες μουσουλμάνοι της ανταλλαγής, δεν επιθυμούσαν να έχουν τέτοια μπλεξίματα. Έτσι το Λεβίσσι, ερήμωσε.

Στις δεκαετίες που μεσολάβησαν, περίπου 100 χρόνια τώρα πια, το γραφικό αυτό χωριό που κατοικούνταν ολοφάνερα από ευκατάστατους και φιλοπρόοδους Έλληνες, δεν διαφέρει σε τίποτε από τα νεοελληνικά ημιορεινά αντίστοιχα χωριά, με τα γερά ογκώδη πέτρινα σπίτια τους (αφαιρέθηκαν μόνο τα κεραμίδια και η ξυλεία της στέγης) υπάρχει ακόμη. Όπως υπάρχουν οι εκκλησίες, τα σχολεία, οι δρόμοι, οι δημόσιοι κρουνοί, και το χωριό προβάλλεται επιτυχώς από το τουρκικό κράτος ως το χωριό «φάντασμα». Το επισκέπτονται δεκάδες χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Το προϊόν της τουριστικής αυτής εκμετάλλευσης ασφαλώς και δεν αφορά το Λεβίσσι, αλλά τις ιδιωτικές οικονομίες λίγων. Έτσι κάπως άρχισε να μοιάζει η Καστοριά. Σε πόλη «φάντασμα» του παρελθόντος της. Το Λεβίσσι του Βορρά. Τουριστικά υπανάπτυκτο, και με ζωή στα όρια της οφθαλμαπάτης.

Στην Καστοριά πάντα, εάν κάποιος από τους διατελέσαντες έπρεπε να λογοδοτήσει —με συνέπειες όμως για τα πεπραγμένα και τα άπρακτά του— όλοι θα έτρεχαν να δραπετεύσουν. Καταστροφή υπάρχει, αλλά οι υπαίτιοι, έχουν πλήρη ασυλία. Αυτή η κατάσταση ενθαρρύνει τις σχολές υποψηφίων όλων των αξιωμάτων, αποθρασύνει κιόλας ενώ εξιδανικεύει τα ψίχουλα.

Κάτι αντίστοιχο με τα τοπικά της Καστοριάς, ισχύει και στην κεντρική πολιτική σκηνή φυσικά. Μόνο που επειδή τα κεντρικά πολιτικά πρόσωπα (κυβέρνηση, αξιωματική αντιπολίτευση και κόμματα) εξαρτώνται, λογοδοτούν πολιτικά ή και έως ένα βαθμό ελέγχονται από τις αρχές και τους πολιτικούς σχηματισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων συμμαχιών και συνεταιρισμών της Ελλάδας, αυτά δεν είναι ακριβώς ανεξέλεγκτα. Και έτσι οι προσπάθειες είτε με την μέθοδο της αλήθειας στον λαό, είτε με την μέθοδο του ασύστολου ψεύδους και την λεγόμενης kolotoumpas, αρχίζουν δειλά-δειλά, χάρη στις θυσίες (και μόνο αυτές) όχι χάρη στις ικανότητες και την μαεστρία υπευθύνων, ήδη να οδηγούν σε ένα ελπιδοφόρο αποτέλεσμα.

Αυτή είναι η Καστοριά που παρέλαβε ο κ. Ιωάννης Κορεντσίδης και η ομάδα του. Χαοτική, κρατήρας, τόπος εγκατάλειψης, τόπος για να φεύγεις και όχι να μένεις. Μπορεί να τα καταφέρει; Ασφαλώς και θα το θέλει πολύ να τα καταφέρει. Δεν αρκεί όμως μόνη η επιθυμία του. Χρειάζεται και έργο.

Το πρώτο δεκαήμερο της θητείας τους, ύστερα και από τις ανεξήγητες φωτογραφήσεις τους στο Επισκοπείο (κάτι που δεν έγινε από κανέναν ποτέ στο παρελθόν) δείχνει ότι αυτοί οι νέοι άνθρωποι του Δήμου Καστοριάς, ίσως πράγματι να «ψάχνονται» θετικά.

Η προβολή των φωτογραφιών των “επιτευγμάτων” του πρώτου δεκαημέρου, δείχνει μια υπερβολική εξωστρέφεια, στο επίπεδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως βεβαίως και μια θετική διάθεση.

ΟΔΟΣ 12.9.2019 | 1000 | σ.4

Η Καστοριά όπως και ο κόσμος, απαιτούν πια να ξεκινήσουν από τα βασικά: δρόμοι, πεζοδρόμια, πλατείες, πράσινο, καθαριότητα, αξιοπρέπεια στην καθημερινότητα. Όχι μόνο στις επεκτάσεις ή τις παραλίμνιες ζώνες, αλλά στο δαιδαλώδες εσωτερικό της πόλης.

Στην συνέχεια πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν στόχους: Την Αρχιτεκτονική ή άλλη (και άλλες) Σχολές, να έλθει σε σταθερή βάση πρόσθετος πληθυσμός, να αναστραφεί η εγκατάλειψη. Όχι με φωτογραφίες στο facebook και δελτία τύπου.

Να δοθούν κίνητρα αναβίωσης του παλιού ιστού της Καστοριάς για να κατοικηθεί το παλιό κέντρο και να πάρει το φιλί της ζωής η εμπορική κίνηση.

Ακολουθούν φυσικά η γούνα, τα ανυπέρβλητα βυζαντινά μνημεία της πόλης και ειδικά οι ναοί (που δεν είναι αμφιλεγόμενου επιπέδου όπως τα αρχοντικά). Όπως και η λίμνη, το φυσικό περιβάλλον.

Γενικά πρέπει να τα ξαναβρούν, η Καστοριά, άνθρωποι και περιβάλλον με την αλήθεια και την πραγματικότητα. Κι αυτή η δημοτική αρχή, στα πρώτα της τουλάχιστον βήματα, μετά τις εκκεντρικότητες και τις υπερβολές, που θα ήταν ιστορικά και θεσμικά προτιμότερο να είχε αποφύγει, δείχνει να επιζητεί να εκφράσει.

Θα είναι όμως στην συνέχεια και στα έμπρακτα έτσι; Είναι ασφαλώς πολύ νωρίς, ακόμη και για προβλέψεις. Μέχρι τώρα πάντως κατά κανόνα, στην Καστοριά είναι αργά για δάκρια. Μπορεί να αλλάξει αυτό;





Φωτογραφίες: 

• Πρωτοσέλιδο: Λουκάς Σαμαράς (1936), Άτιτλο, 1965, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης.
• 3η σελίδα: Λουκάς Σαμαράς (1936), Μετασχηματισμός, 14 Φεβρουαρίου 1974, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης. 
• 4η σελίδα: Λουκάς Σαμαράς (1936), "Χωρίς Όνομα  – Οθόνες" (2017), Pace Gallery Νέας Υόρκης. 

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Σεπτεμβρίου 2019, αρ. φύλλου 1000