ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Και μετά ξεχάσαμε να θυμόμαστε...

Χάρη στον Ελ Γκρέκο βρεθήκαμε το βράδυ της 10ης Νοεμβρίου στην Καστοριά. Η όψη της πόλης έδειχνε πως η μέρα που θα ξημέρωνε είναι η πιο σπουδαία μέρα του χρόνου για την Καστοριά, γιατί σαν τέτοια μέρα πριν από 95 χρόνια ελευθερώθηκε η πανέμορφη καστροπολιτεία μετά από 526 χρόνια σκλαβιάς. Σάββατο βράδυ ανεβαίνοντας την Μητροπόλεως προσπαθούσα να φανταστώ πώς ήταν αυτό το βράδυ τότε, όταν ο λαός ξαγρυπνούσε παρακαλώντας το Θεό μες στην εκκλησιά του Αϊ-Μηνά να έρθει επιτέλους η πολυπόθητη λευτεριά.

Κυρίαρχες εικόνες μες στο νου μου οι δύο εικόνες της πόλης όταν υποδεχόταν τους ελευθερωτές, οι δύο σημαντικότατες φωτογραφίες με τα πλήθη δεξιά κι αριστερά του δρόμου και τις πολλές, τις απρόσμενα πολλές για την συγκεκριμένη χρονική στιγμή γαλανόλευκες. Κι η ίδια απορία να τριβελίζει το μυαλό μου κάθε φορά που τις βλέπω: "Πού βρέθηκαν τόσες σημαίες; Τόσες σημαίες φτιαγμένες από ακούραστα γυναικεία χέρια ειδικά γι' αυτήν τη στιγμή; Τόσες σημαίες φτιαγμένες όπως κι ένα σωρό άλλες (που, όμως, δε χρησιμοποιήθηκαν) μες στα ατέλειωτα χρόνια της σκλαβιάς, σημαίες κλεισμένες μες στα σεντούκια των σπιτιών, να περιμένουν υπομονετικά τη στιγμή που η λευτεριά θα ξαναγύριζε σ' αυτόν τον τόπο για να μην ξαναφύγει ποτέ πια..".

Κι όμως, το Σάββατο βράδυ, αυτό το ιδιαίτερο βράδυ γύρευα μάταια λίγες έστω αυθόρμητες σημαίες στα ελεύθερα μπαλκόνια. Τώρα που ο καθένας τις προμηθεύεται πανεύκολα τι έπαθε η όμορφη πολιτεία; Ξέχασε; Ή ξέμαθε να τιμά; Να εκτιμά; Να αποτιμά; Τι απ' όλα αυτά της έχει συμβεί; Ποιος θα άντεχε να αντιπαραβάλει, ποιος θα τολμούσε να αντιπαραθέσει σ' εκείνες τις ξεχωριστές φωτογραφίες της λαμπρότατης μέρας της πόλης, τη σημερινή απουσία του γαλάζιου και άσπρου στα μπαλκόνια; Ποιος θα τολμούσε να ψελλίζει το ποίημα του Παπαδίσκου που μας ξεκουφαίνει με τα τρελά από χαρά καμπανίσματα (γι' αυτά τα καμπανίσματα σκότωσα οι Τούρκοι λίγο πριν την απελευθέρωση τους παπα-Δημήτρη Παπασταύρο, παπα-Κυριάκο Καράτζιο και παπα-Μανόλη Μπούτκα, τους τρεις ιερείς του Μαυροχωρίου, που με το αίμα του εξαγόρασε όχι μόνο τη δική του λευτεριά, αλλά τη λευτεριά όλης της περιοχής. Ποιος θα τολμούσε να ψιθυρίσει το ποίημα του Παπαδίσκου που μας απογειώνει με το ορμητικό έμπα της γιαγιάς που η επιστροφή της λευτεριάς -που όλοι περίμεναν επί αιώνες- της φτερώνει τα πόδια και μας ανατριχιάζει καθώς ξεθάβει από τον κόρφο της την καταχωνιασμένη -πάλι για αιώνες- ελληνική σημαία; (Γι' αυτήν την σημαία τη φτιαγμένη από την ηρωΐδα δασκάλα στο Μαυροχώρι, Θεανώ, σκότωσαν οι Τούρκοι τότε ακριβώς και τον καστοριανό δάσκαλο, στο ίδιο χωριό, πατέρα της Θεανώ, Διαμαντή Μαντόπουλου, που την ύψωσε στο σχολείου του).

Ποιος, λοιπόν, θα άντεχε να κάνει την παραμικρή σύγκριση ανάμεσα σ' εκείνο το ολόλαμπρο χτες και στον ανύπαρκτο γνήσιο παλμό του σήμερα;
Άραγε ποιος;