ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: "Αν δε γίνετε σαν τα παιδιά..."

Ευλογημένα είναι τα παιδιά, γιατί δικό τους είναι το βασίλειο των Ουρανών. Αν δεν μπορούμε να ξαναγεννηθούμε, αν δεν μπορούμε να αντικρίσουμε τη ζωή με την αθωότητα και τον ενθουσιασμό του παιδιού, δεν έχει κανένα νόημα να συνεχίσουμε να ζούμε" γράφει ο Πάολο Κοέλιο σ' ένα από τα βιβλία του κι είναι σαν να αποκαλύπτει το μεγαλύτερο μυστικό της ζωής του δασκάλου. Γιατί αυτός μόνο, μαζί με τους γονείς βέβαια, έχει την τύχη να μοιράζεται τη ζωή του με τα παιδιά και να γίνεται πλούσιος από όλα όσα αυτά του χαρίζουν, άφθονη αγάπη από τη μια και λόγια, μικρές και μεγάλες σοφίες από την άλλη που γεμίζουν "ενήλικες" ψυχές με την ελπίδα πως δεν μπορεί, όλα θα πάνε καλύτερα, αφού τα παιδιά σκέφτονται και αισθάνονται έτσι.

Προχτές ήταν που ο ιστορικός μελετητής έγραφε για τα Ελληνόπουλα-μαθητές που έχουν ισοπεδώσει την ιστορική γραμμή κι έχουν κάνει τους ήρωες της ιστορίας μας ένα κουβάρι. Δεν είναι ψέμα αυτό. Το διαπιστώνουν και αυτοί που δεν εθελοτυφλούν, αλλά δεν παραδίνονται, δεν καταθέτουν τα όπλα από απαισιοδοξία, εξαιτίας της αίσθησης ότι οι κόποι τους πάνε χαμένοι. Αντίθετα, εντείνουν ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές τους για να αλλάξει η κατάσταση, γεμίζουν τη φαρέτρα τους και μ' άλλα όπλα, κάνουν ό,τι μπορούν για να γίνει η σχολική ιστορία όσο γίνεται πιο συναρπαστική, ό,τι μπορούν για να πετύχουν το στόχο τους.

Αυτά, λοιπόν, κάνεις αν αγαπάς αυτό που κάνεις και συνεχίζεις το πάλεμα και ας φοβάσαι και ας μη περιμένεις. Κι εκεί που φοβάσαι και δεν περιμένεις έρχονται οι κουβεντούλες των ίδιων των παιδιών, σου δίνουν μια και σ' εκτοξεύουν στα ουράνια. Κουβεντούλες όπως αυτές των 7χρονων παιδιών που εκφράζουν με τρυφερότητα τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους:
-"Ο Θεός έβαλε όλη του τη δύναμη για να αναστήσει τον Μελά, αλλά δεν μπόρεσε, γιατί του είχαν κόψει το κεφάλι" (Χρήστος).
-"Τον Παύλο Μελά εγώ τον αγαπώ πολύ. Πόσο τον αγαπώ δεν ξέρετε. Όχι γιατί είναι ξιφομάχος, αλλά γιατί σκοτώθηκε για να είμαστε τώρα όπως είμαστε" (Σεβαστή).
-"Ο Παύλος Μελάς ήταν ένας μεγάλος ήρωας και μετά τον σκότωσαν οι Τούρκοι. Κι εγώ θα τον αγαπάω πάρα πολύ, ακόμη και αν έχει πεθάνει" (Αφροδίτη).
-"Ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε άδικα. Μακάρι να ήμουν μαζί του εκείνα τα χρόνια. Θα πολεμούσαμε μαζί, θα είχαμε πεθάνει μαζί" (Βαγγέλης).
Κι έρχεται πάλι, τελείως απρόσμενα, η απάντηση σε μια φαινομενικά τουλάχιστον άσχετη ερώτηση ("ποια νομίζεις πως είναι η σπουδαιότερη γυναίκα στον κόσμο;"), για να συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους η Μπουμπουλίνα, τη στιγμή που όλοι περιμένουμε το θρίαμβο των γυναικών σταρ της τηλεόρασης (Ημέρα της γυναίκας στο σχολείο μας).
Κι είναι εκείνο το ποίημα που έγραψε πριν 8 χρόνια ένα πανέξυπνο κορίτσι που είχε μόλις έρθει από την Αλβανία και ήξερε ακόμη ελάχιστα ελληνικά, ένα ποίημα για το περίφημο φίλημα του Ιμπραήλ στο νεκρό Παπαφλέσσα, καθώς είχε συγκινηθεί τρομερά, γιατί μες στην τάξη τής δόθηκε η ευκαιρία να προσεγγίσει την ξεχωριστή αυτή ιστορική στιγμή με διάφορους τρόπους, μέσ' από διάφορες μορφές της τέχνης.

Αλλ' αυτό που έζησα χτες βράδυ ξεπερνάει όλα τα προηγούμενα. Η περίπτωση του νεαρού παλληκαριού (παλληκαριού με δύο λάμδα και ήτα, από το αρχαιοελληνικό πάλληξ και όχι παλικαριού όπως γράφεται σήμερα) που μου έκανε ένα εντελώς ξεχωριστό δώρο, μιαν εξαιρετικότατη τιμή, ακούμπησε στα χέρια μου, μου εμπιστεύτηκε κείμενά του από τότε που ήταν μαθητής. Κείμενα που αφορούν όλα αυτό ακριβώς που συζητάμε, το πολύτιμο αγαθό που λέγεται πατρίδα. Κι ενώ μου 'λεγε και μου ξανάλεγε ότι δεν έχουν καμιά αξία, τη νύχτα που τα διάβαζα, άστραφταν από μόνα τους, φεγγοβολούσαν, σκόρπιζαν μες στο δωμάτιο το φως της δονούμενης από αγάπη για τον τόπο του, από αγάπη για τους ήρωες προγόνους του, από γνώση πολύ προχωρημένη για ένα παιδί ψυχής του.

Σπανιότατη περίπτωση ενός παιδιού που ήταν από τότε ξεχωριστή, ηγετική φυσιογνωμία και που από τη θέση του προέδρου του 15μελούς όπου τον είχαν τοποθετήσει οι συμμαθητές του, αυτός δεν έκανε κατάληψη για την κατάληψη, δεν κοίταζε να βγει υλικά κερδισμένος από τις συμφωνίες για την περίφημη 5ήμερη εκδρομή του τέλους στην Ρόδο, αλλά μάζευε, με δική του πρωτοβουλία, τα άλλα παιδιά και τους έκανε μαθήματα ιστορίας, εκπορευόμενο από μια καρδιά φλεγόμενη από αγάπη για τον τόπο του και για τη γνώση. Εξαιρετική περίπτωση μαθητή, ο ιδανικός μαθητής, ο μαθητής τον οποίο θα ονειρευόταν να διδάσκει κάθε δάσκαλος, οποιασδήποτε βαθμίδας.

"Αυτήν τη χάρη έχουν τα χειρόγραφα" σκεφτόμουν χτες που διάβαζα τα πολύτιμα χαρτιά που αστραποβολούσαν μέσα στη νύχτα. Κανένα κείμενο δουλεμένο στον υπολογιστή δε σκορπάει τη συγκίνηση του γραμμένου με παιδικά γράμματα κειμένου. Και είναι αυτά τα παιδικά γράμματα που το κάνουν τόσο, μα τόσο ιερό. Κι είναι και κάτι ακόμα κρυμμένο μες στα λόγια του, απλές αναφορές τότε, που για μένα, τον κατοπινό αναγνώστη, δεν είναι παρά σαφείς υπαινιγμοί για την κατοπινή πορεία του γράφοντος. Κι αυτό μου έφερε δάκρυα στα μάτια.

Αυτό το παιδί που τώρα μεγάλωσε κρύβει μέσα του την ίδια φλογισμένη καρδιά. Και όσο κι αν μετράει τα λόγια του, όσο κι αν προσέχει τι λέει, αυτή η καρδιά του προδίδεται άθελά του. Την προδίδουν τα γεμάτα φλόγα και ορμή μάτια του, μάτια παράθυρα απ' όπου βγαίνει, αντί να μπαίνει, το φως. Το φως της αλήθειας που έχει από πολύ νωρίς κατακτήσει.
Γι' αυτό σου συμβαίνουν όλα αυτά, παλληκάρι μου. Γι' αυτό αδικείσαι και μάλιστα σε ένα από τα θέματα που σε πονούν περισσότερο, σ' αυτό της πατρίδας. Πρώτα γιατί ξεχωρίζεις τόσο που, αντί να σε ζηλεύουν, σε φθονούν. Αλλά κι επειδή στην Ελλάδα του σήμερα, όπου περιπτώσεις σαν τη δική σου είναι απλώς δυσεύρετα ζητούμενα, η γνώση της αλήθειας, δεν είναι καθόλου μα καθόλου αναίμακτη. Κουβαλάς μέσα σου την αλήθεια, πρέπει να πληρώσεις γι' αυτό. Πάρ' το απόφαση. Εκτός κι αν ξαφνικά επιλέξεις το δρόμο της σιωπής και πάψεις να ενοχλείς τους γύρω σου. Αυτό σημαίνει να γίνεις ένας άλλος, τελείως αντίθετος απ' αυτό που είσαι πλασμένος να είσαι.

Και να σου πω και κάτι τελευταίο που μου συμβαίνει για εντελώς πρώτη φορά, επειδή πρόσφατα άρχισα να ασχολούμαι με ένα θέμα ιστορικό που εσένα σε απασχόλησε όταν ήσουν ακόμη μαθητής στην α' λυκείου και βρήκες στοιχεία καταπληκτικά που εγώ δεν τα συνάντησα στα ψαξίματά μου, θα μου επιτρέψεις να χρησιμοποιήσω ως πολύτιμη ιστορική πηγή τα γραμμένα με τρυφερά παιδικά γράμματα γραπτά σου; Θα μου κάνεις αυτήν τη μέγιστη κι εξαιρετική τιμή;