ΟΔΟΣ: Vision

Αγαπητή ΟΔΟΣ,

Η αλήθεια είναι ότι ήθελα να σου γράψω για μερικές απορίες μου, εδώ και μερικά χρόνια. Αλλά την τελευταία στιγμή νόμιζα ότι ήταν πολύ απλοϊκά τα ερωτήματά μου και έτσι σταματούσα. Στην συνέχεια, πάντοτε γύρω από τα ίδια περίπου θέματα, όλο και νέα ερωτήματα μου προκαλούνταν, αλλά και πάλι, στο τέλος, μετάνιωνα.

Τελευταία φορά που θέλησα να σου γράψω – πριν την φετινή Eurovision – ήταν στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι 2 μήνες περίπου πριν, αλλά η αλήθεια είναι ότι θεώρησα κάπως ακατάλληλο το timing. Ένεκεν του ονόματος του κράτους των βορείων (καλών και ειρηνικών, ομοδόξων και μουσικώς ομογαλάκτων) γειτόνων μας. Που κι’ αυτοί, τιμούν τις παραδόσεις και την κληρονομιά τους.

Όμως, τώρα με την Eurovision στο ειρηνικό Βελιγράδι, την περασμένη εβδομάδα, με τον τελικό διαγωνισμό το περασμένο Σαββατόβραδο, η κατάσταση (με τις απορίες μου) έφθασε σε οριακό σημείο. Ήταν πλέον μεγάλη ανάγκη, ανεπίδεκτη αναβολής, να μοιραστώ τις απορίες μου με την ΟΔΟ, και όσους την διαβάζουν. Αν δεν κατάλαβες ακόμη, το βάσανό μου είναι για την στάση και την αισθητική της σημερινής Ευρώπης, μετά την αθρόα εισβολή των χωρών της άλλοτε Ανατολικής Ευρώπης, στο πολιτικό αλλά και στο μουσικό γίγνεσθαι.

Αγαπητή ΟΔΟΣ, προσωπικά μπορεί να μην γνωριστήκαμε, αλλά για να συστηθώ κιόλας, πρέπει να γνωρίζεις ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ. Χρονικά άρχισα να καταλαβαίνω τον εαυτό μου και τους γύρω μου, την Καστοριά και την κοινωνία της, κάπου κοντά στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Είμαι άνθρωπος δηλαδή που διαμορφώθηκα μέσα στις δεκαετίες του 1970 και 1980. Για να γίνω ακόμη πιο συγκεκριμένος, μεγάλωσα περίπου στην ίδια εποχή, με αυτούς που διοικούν σήμερα τον Δήμο Καστοριάς, ή τουλάχιστον με την πλειοψηφία τους. Καθ’ ότι θυμάμαι (ακόμη και τώρα με κάποια απορία) μέχρι και τον σημερινό δήμαρχο να εναρμονίζεται με την ιδεολογική και πνευματική πλατφόρμα της μετασχολικής εποχής και να μένει αξύριστος, με γένια.

Έκανε (και) τότε την δική του επανάσταση, είχα σκεφτεί. «Φαντάσου» πόσα ήταν, τα όσα θα ήθελε να πεί, σκεφτόμουν. Για ένα δίκαιο κόσμο, χωρίς ανισότητες. Και για το βάρος των προβλημάτων που προκαλούσαν οι ιμπεριαλιστές του ΝΑΤΟ και της ΕΟΚ που δεν άφηναν χρόνο για ξύρισμα και λούσα στους ανθρώπους που είχαν τα λεγόμενα αριστερά ιδανικά της περιόδου. Μου φαίνονταν κάπως ασαφή βεβαίως όλα αυτά. Όμως η αλήθεια είναι ότι η καθολικότητα της επιρροής που άρχισαν να ασκούν στην ελληνική ζωή και ιδίως την νεολαία, με υποχρέωσε να καταπνίξω τις απορίες που και τότε είχα. Έτσι, ξέσπασα στην JB(*).

Αλλού όμως είναι το θέμα μου: Η αλήθεια είναι ότι η Καστοριά τότε, κοινωνικά και πνευματικά ήταν κάπως συντηρητική, παρά το γεγονός ότι η άνθηση της γούνας επέτρεπε την απ’ ευθείας εισαγωγή των ρευμάτων της μουσικής ιδίως αλλά και της τέχνης γενικώτερα ή και της μόδας ακόμη, από τα μεγάλα κέντρα του δυτικού κόσμου, την Νέα Υόρκη ή το Παρίσι για παράδειγμα, κατ’ ευθείαν στην Καστοριά. Έτσι, πολλά πράγματα (από άποψη τεχνολογικού πολιτισμού) μπορεί να τα στερούνταν τότε η πόλη, όμως, για μας που ήμασταν ακόμη παιδιά, είχε ένα Πνευματικό Κέντρο (για τον χειμώνα) και έναν Ναυτικό Όμιλο (για το σύντομο καλοκαίρι). Είχε μερικές πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργάνωναν, πριν παρακμάσουν και βυθιστούν στο σημερινό έρεβος, μεγάλοι σύλλογοι της εποχής όπως η «Αρμονία» και εύποροι όπως ήταν ορισμένοι από τους συμπολίτες της εποχής, άρχισαν να γεμίζουν την Καστοριά, με πανάκριβα αυτοκίνητα, για τα οικονομικά δεδομένα της υπόλοιπης Ελλάδος την αντίστοιχη εποχή, και σταδιακά με εξ ίσου πολυτελείς κατοικίες. Λίγο υπερβολικά όλα, αυτά, αλλά συνέβαιναν.

Έτσι σε αντιστάθμισα αυτού του μεγάλου χάσματος και της αδικίας, μέσα στην οποία μεγαλώναμε βουτηγμένοι όλοι εμείς όπως μας κατηγορούσαν τότε, είχαμε στην Ελλάδα – και στην Καστοριά εννοείται- όσους προσπαθούσαν να προβάλλουν το κοινωνικό, πολιτικό, πνευματικό και πολιτιστικό επίτευγμα των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, ή της Κίνας και της Κούβας, ή κρατών σαν την Αλβανία, Γιουγκοσλαυϊα και Βουλγαρία. Στις οποίες παρεμπιπτόντως εφαρμόζονταν το ιδανικό πολίτευμα, όπως μας έλεγαν εδώ, ένα σύστημα υποχρεωτικής ισότητας των πολιτών. Κτίζονταν τόσοι παράδεισοι γύρω μας, από τα Τίρανα, έως το Μπακού, από την Βόρεια Κορέα ως την Κούβα, και εγώ, είναι αλήθεια αγαπητή ΟΔΟΣ, ένοιωθα κάπως άβολα που προτιμούσα να εκφράζομαι μέσα από τα ρεύματα της μουσικής και καλλιτεχνικής μόδας που εισάγονταν από τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο της εποχής:

Ροκ μουσική και μετά disco (μετά πολλής συγχωρήσεως) ποπ τέχνη, ξενύχτια, ανεμελιά, μόδα υψηλής και μέτριας ραπτικής, θρίλλερ στον κινηματογράφο, ταξίδια με σακίδιο στην πλάτη, γυμνισμός και παραλίες και άλλα ακατονόμαστα πράγματα, τα οποία μερικές φορές με έκαναν να ντρέπομαι μπροστά στην προβαλλόμενη ποιότητα των «άλλων». Που έλεγαν κάτι μεγάλα λόγια, που ποτέ δεν κατάλαβα πλήρως, για τον Μάρξ, για τον Μπρέχτ και κάτι άλλα παράξενα για αποπυρηνικοποιημένες ζώνες από την Λούτσα Αττικής ως το συμπαθές Ταλιν της Eurovision, καθώς και κάτι για ΕΟΚ, ΝΑΤΟ και συνδικάτο.

Και τώρα, το 2008, εδώ στην Καστοριά εξακολουθώ να ζω εννοείται. Και μάλιστα με δήμαρχο που προέρχεται από τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, της τόσης διανόησης και της τόσης επανάστασης των δεκαετιών 1970 – 1980. Καλά, δεν θα σε απασχολήσω αγαπητή ΟΔΟΣ για τις τέχνες και τα πνευματικά κέντρα της Καστοριάς, για τις εγχώριες τέχνες και τις local μούσες. Αλλά σε παρακαλώ, λύσε μου αν μπορείς μια απορία: Αλβανία, Ρουμανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Τσεχία, Σλοβενία – και οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις- πράγματι εισήλθαν στο ΝΑΤΟ και μερικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή το ονειρεύτηκα θαρρείς σε όραμα και οπτασία, στην οποία – οπτασία εννοείται- νομίζω ότι διέκρινα και λαοσυνάξεις με αμερικανικά σημαιάκια και φωτογραφίες του απερχομένου προέδρου Τζωρτς Μπους;

Στα αλήθεια όλες οι πιο πάνω μεγάλες προοδευτικές και δημοκρατικές χώρες που συγκροτούσαν τον υπαρκτό παράδεισο των ιδανικών των εγχωρίων culture, μαζί με κάποιες άλλες χώρες -που για να πω την ακόμη μεγαλύτερη αμαρτία μου, δεν γνωρίζω καλά-καλά ούτε στον χάρτη να τοποθετήσω-, κάτι χώρες ως Αζερμπαϊτζαν, Ουκρανία (με το καλό ορυκτέλαιο), Αρμενία, Latvia, Giorgia (η παρά τω Τσερνομπίλ εννοείται όχι η των – εξωαποδώ ΗΠΑ), Σερβία, Vosnia, Μαυροβούνιο, Αζερμπαϊτζάν και μερικές ακόμη χώρες με ονόματα άγνωστες λέξεις, τις οποίες συναντά κανείς στη γεωγραφική περιοχή μεταξύ της ευδαίμονος Balkan Peninsula ως τον μακρινό Καύκασο, είναι οι χώρες που πλημμύρισαν τις οθόνες της τηλεόρασης μου, με στρας, σάρκα τροφαντή ανατολική, ξανθή πλατινέ κώμη, πειρατές, αγγέλους και διαβόλους, βαφτισιτικά ονόματα όπως Σλόμπονταν, Μίλος (ή Μύκονος θαρρώ λεγόταν) και άλλα τινά της δεκαετίας του 1980;

Αυτοί είναι οι παράδεισοι που για μια ακόμη φορά και φέτος – από την καρδιά της φιλειρηνικής, άλλοτε αδέσμευτης, ομόδοξης Σερβίας, -που είχε μάλιστα για πρόεδρο και αείμνηστο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, τον Νέο Ηρακλή σύμφωνα με ορισμένους συμπατριώτες μας- έθεσαν στο περιθώριο, μεγάλες δυνάμεις της παγκόσμιας μουσικής σκηνής, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ολλανδία κοκ μόνο και μόνο επειδή δεν είναι χώρες σλαβικές και δεν προφέρουν το ίδιο βαρειά ορισμένα σύμφωνα;
Γι’ αυτό αγαπητή μου ΟΔΟΣ, δώσε μου αν μπορείς, ορισμένες πειστικές απαντήσεις για όλα αυτά τα κεφαλαιώδη και αμείλικτα ερωτήματα και τις ενοχές που με συμπιέζουν παιδιόθεν. Για όλο αυτό το υπερθέαμα, τα σλαβοκιτς, τα τιφτετελοειδή λικνίσματα των κυριών που βγήκαν από τα χαρέμια, για όλο αυτό το ΝΑΤΟ και το Eurovision, χρειάστηκαν οι άνθρωποι τόσο Μάρξ, Έγκελς και κυρίως Mπρέχτ, επί 40 έως 70 χρόνια;

Και για το τέλος, είναι και σήμερα ακόμη ζώνη αποπυρηνικοποιμένη η Λούτσα;

Ενθέρμως ευχαριστώ
(κοινώς: Ναστράβια)

[δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 29.5.2008]

(*) Γνωστή ντισκοτέκ της εποχής