ΟΔΟΣ: Βιβλίο

Δύο βιβλία που θα παρουσιαστούν το φθινόπωρο και στην Καστοριά


Λειψή αριθμητική

Στα πλαίσια της διεθνούς έκθεσης βιβλίου Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε και η παρουσίαση του νέου τρίτου κατά σειρά βιβλίου του Ηλία Παπαμόσχου «Λειψή αριθμητική»
Ο καστοριανός συγγραφέας μαζί με άλλους πέντε έλληνες συγγραφείς, τη Μαρία Ευσταθιάδη στο «Κόκκινο ξενοδοχείο», την Τατιάνα Αβέρωφ στο «Θράσος», την Εύη Λαμπροπούλου στο «Όλα τα μήλα», τον Δημήτρη Σωτάκη στο βιβλίο «Το θαύμα της αναπνοής», τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο στο «Απέραντα άδειο σπίτι», παρουσίασαν στην αίθουσα «Πρεβελάκη» τα βιβλία τους τα οποία είναι εμπνευσμένα από γεγονότα και πρόσωπα της καθημερινής ζωής.
Όλοι οι συγγραφείς συζήτησαν δημοσίως για τις κυρίαρχες τάσεις της σημερινής κοινωνίας, τον «ατομικισμό» που επικρατεί, τη σχέση των Ελλήνων με τον εαυτό τους και τον «καθρέφτη» τους αλλά και την αποδοχή της ταυτότητάς τους. Όλοι συμφώνησαν πως οι άνθρωποι γράφουν τα καλύτερα και πιο απίθανα “διηγήματα” δίνοντας έτσι «άφθονο υλικό –τροφή» σε συγγραφείς και λογοτέχνες.
Ο Ηλίας Παπαμόσχος στο βιβλίο του «Λειψή αριθμητική» (εκδόσεις Κέδρος) αποτυπώνει φωτογραφικά με την πένα του το άρωμα της καθημερινότητας των ανθρώπων αυτής της λιμνοφυούς πόλεως. Ωριμότερος κατά ένα βιβλίο το οποίο περιλαμβάνει 34 διηγήματα μας υποβάλλει σε κατάσταση προβληματισμού με τον αριστοτεχνικό του λόγο. Αναβιώνει μικρά συμβάντα των ανθρώπων δένοντάς τα με το χώρο στον οποίο διαδραματίζονται, αλλά και τις σχέσεις των ιδίων με τα βάσανά τους, τον βίο, τον θάνατο, περνώντας τα – φιλτράροντάς τα μέσα από τη δική του προσωπική «ματιά».
Ένα σπίτι -ρημάδι κοντά στην ακρολιμνιά και η ρημαγμένη ζωή της ιδιοκτήτριάς του, ένας βοσκός που προσπαθεί να μάθει σ’ ένα σύντροφό του αριθμητική με μια μαγκούρα, η μοίρα των σπιτιών και η μοίρα των ανθρώπων, βίοι παράλληλοι μέσα στην κλεισούρα του χρόνου, ένα παράνομο πάθος σιγοβράζει σαν κυδώνι γλυκό.
Διηγήματα- θραύσματα πένθους και ματαιωμένων επιθυμιών, όπως αναφέρει σε σχετικό δελτίο τύπου η δημοτική βιβλιοθήκη Καστοριάς. Η κληρωτίδα της ζωής. Τα αδιάκοπα γυρίσματα της τύχης, οι άνθρωποι και σκιές τους σε ανεξόφλητους λογαριασμούς της μνήμης. Θηρευτές και θηράματα σε απρόβλεπτες συναντήσεις. Ιστορίες για ό,τι ζωντανεύει και ό,τι ξεφτίζει σ’ αυτόν τον κόσμο που μια λειψή αριθμητική μπορεί να τον βγάλει και μηδενικό.
Διηγήματα που αφήνουν μέσα μας μια γλυκιά θλίψη και νοσταλγία για όσα πέρασαν και φύγανε, αλλά και για τις ανεκπλήρωτες και άπιαστες επιθυμίες που ίσως δεν έρθουν ποτέ…



Τα δύο φορέματα

[...] Ολοκληρώνοντας τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου αυτού, παρέμενα με την εντύπωση ότι δεν είχε ολότελα γραφτεί. Επανερχόμενος δέκα οχτώ χρόνια μετά, καταλαβαίνω καλύτερα τι με ώθησε να επέμβω εκ νέου στην τρίτη έκδοση του, προσπαθώντας να καταδείξω τη βαθύτερη συνέπεια μιας διαδικασίας που διήρκεσε τριάντα περίπου χρόνια για να ολοκληρωθεί το σώμα της έκφρασης της.
Το αρχικό έναυσμα της όλης προσπάθειας ήταν η επίτευξη της ενότητας του διασπασμένου προσώπου και κατ' επέκταση του κατακερματισμένου κόσμου. Για τον λόγο αυτό κινήθηκα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός μύθου, όχι ως συνάντηση των φαντασιακών προεκτάσεων των διαφόρων προσώπων -ή προσωπείων- σε μια ίδια αναπαράσταση, αλλά μέσα από τα στοιχεία που γέννησε και γεννά ο τόπος, -στην συγκεκριμένη περίπτωση η Καστοριά-, όπου τα πρόσωπα θα εύρισκαν τη θέση τους, και θα μπορούσε να εξηγηθεί και να κατανοηθεί το είδος των δοκιμασιών τους, προκειμένου να προσεγγίσω το μυστήριο. Προς τούτο ανέτρεξα στα μνημεία της πύλης και στα γεωγραφικά, ιστορικά, λαογραφικά και άλλα δεδομένα της, στους θρύλους και τα παραμύθια, ώστε αναμοχλεύοντας το παρελθόν και τις καταθέσεις εκείνων που πέρασαν, να στερεώσω το παρόν που χανόταν μέσα από τα δάχτυλα μου.
Παράλληλα οι αναφορές στα Πατερικά κείμενα αποτέλεσαν τους οδοδείκτες μιας πορείας πνευματικής, ενός πνεύματος που διέπει τη γραφή ως λειτουργία στην οποία συμμετέχει ολόκληρος ο άνθρωπος, οδηγώντας στην ένωση του νου και της καρδιάς. Στους Πατέρες της Εκκλησίας υπάρχει η ολοκληρωτική χαλιναγώγηση της φαντασίας. Γι' αυτό τίθεται ως βάση η μετάνοια, η στροφή του νοός προς τον Θεό, και η νίκη επί των παθών, η απάθεια, και όχι η επιδίωξη μυστικών οραμάτων. Έτσι η πνευματική ζωή έχει πληρότητα, έχει θεμέλια γερά, και, κυρίως, απομακρύνεται από τον φόβο της παραπλάνησης. Αρκεί κανείς να εμμείνει με υπομονή στη συγκράτηση των παθών και στην υποταγή της φαντασίας.
[...]

Ο Αλέξανδρος Κοσματόπουλος γεννήθηκε το 1947 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει (στο χωριό Μελισσοχώρι). Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εργάζεται ως καθηγητής αγγλικών στη Μέση Εκπαίδευση. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1973 με ποιήματα στο περιοδικό "Δοκιμασία". Έχει υπηρετήσει ως (πρώτος) διευθυντής του Τεχν. & Επαγγελματικού Λυκείου Καστοριάς ως τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Καστοριά, εμπνεύστηκε το βιβλίο του «Τα δύο φορέματα».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18.6.2009