12.10.12

Η ενημέρωση και οι εφημερίδες στην εποχή των blogs

Tου Θεοδωρου Παγκαλου*


Εχει πλέον ζωτική σημασία να ανοίξει ένας δημόσιος διάλογος για ένα θέμα που απειλεί τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης, αλλά και κριτικής της εξουσίας και συνεπώς τον χαρακτήρα και το μέλλον της Δημοκρατίας μας.

Τα ανώνυμα blogs είναι σαν να γράφεις νύχτα στους τοίχους ένα καινούργιο σύνθημα κάθε 10 λεπτά, χωρίς να σε βλέπει κανείς και χωρίς, φυσικά, να υπογράφεις. Αυτή, ακριβώς, η ανωνυμία μετέτρεψε τα blogs από έμβλημα της ελευθερίας της έκφρασης και αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας, στο απόλυτο σύμβολο του πιο ακραίου λαϊκισμού και συνωμοσιολογίας. Οσο πιο απίθανη, όσο πιο μυστικιστική, όσο πιο παράλογη, όσο πιο πολύ απευθύνεται στους πιο ανομολόγητους φόβους του ασυνείδητου, τόσο πιο μεγάλες πιθανότητες έχει μια θεωρία συνωμοσίας να εξαπλωθεί σε χιλιάδες mail μέσω της μεθόδου chain-mails.

Η ανωνυμία των blogs δικαιολογείται με το επιχείρημα του φόβου: ο απλός πολίτης γράφει ανώνυμα γιατί (υποτίθεται ότι) η εξουσία καραδοκεί για να τον κυνηγήσει. Ετσι καλλιεργείται η ρουφιανιά και καθαγιάζεται η μαύρη κουκούλα. Οποιοσδήποτε μπορεί ανώνυμα να γράφει ό,τι θέλει χωρίς να έχει καμία ευθύνη ούτε γι’ αυτό που γράφει ούτε για τον τρόπο που το γράφει. Ο δημόσιος λόγος των blogs είναι ο χειρότερος βιαστής της ελληνικής γλώσσας. Εξαντλείται, πολλές φορές, στα βασικά ρήματα (κατά προτίμηση όσα έχουν σχέση με σεξουαλικές πράξεις) και τις συνήθεις βρισιές.

Πλεονέκτημα των blogs (ανώνυμων και επώνυμων) είναι η αμεσότητα της πληροφορίας. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά από το συμβάν μπορούν να δημοσιοποιήσουν την είδηση. Σε συνδυασμό με τις κάμερες των κινητών τηλεφώνων έχει, έτσι, αλλάξει και η ίδια η φύση του «δημόσιου γεγονότος», δηλαδή του γεγονότος που αξίζει να απασχολήσει την κοινή γνώμη. Και αυτό συμβαίνει διότι τα blogs δεν μπορούν να αξιολογήσουν ένα γεγονός ούτε να αντισταθούν στις φήμες αφού αυτές τα τρέφουν. Η πρόσφατη απεργία του Τύπου ανέδειξε ακριβώς αυτή τη διάσταση, αφού ελλείψει εφημερίδων όλοι στράφηκαν σ’ αυτά για να μάθουν νέα με αποτέλεσμα να οργιάσουν κάθε είδους φήμες. Γι’ αυτό και όσες εφημερίδες κινούνται στη λογική των ανώνυμων blogs διαπράττουν στρατηγικό λάθος, όπως κάνουν και όσοι δημοσιογράφοι γράφουν άρθρα κάνοντας συρραφή πληροφοριών από τα blogs. Ο Τύπος δεν απειλείται από τα blogs, αν επιμείνει στις αναλύσεις και τη διασταύρωση των γεγονότων παρέχοντας έτσι αξιόπιστη και έγκυρη πληροφορία.

Ο Δούρειος Ιππος που οδηγεί στην καταστροφή εφημερίδων είναι η εσχάτως αποκτηθείσα συνήθεια, ειδικά νεαρών δημοσιογράφων, οι οποίοι αντιμέτωποι με τον τρόμο της λευκής σελίδας (ή, μάλλον, της λευκής οθόνης του υπολογιστή), καταφεύγουν στην άκριτη συρραφή «ειδήσεων» από τα blogs για να γράψουν το «άρθρο» τους. Δυστυχώς, τον εξευτελισμό αυτό, εσχάτως, έχουν υποστεί και ιστορικές εφημερίδες. Είναι η συνέχεια της νέας μόδας στα πανεπιστήμια, να συγγράφονται επιστημονικές εργασίες με πηγή τη Wikipedia.

Ετσι, όμως, οι εφημερίδες δίνουν εκ των υστέρων στα ανώνυμα blogs αυτό ακριβώς που τους λείπει για να κυριαρχήσουν και να επιβάλλουν τις αντιλήψεις τους. Εγκυρότητα και αξιοπιστία. Αυτοεξευτελιζόμενος ο Τύπος με τέτοιο τρόπο, αυτοκτονεί. Αυτοκτονεί από ραθυμία και από την αποδοχή της ήσσονος προσπαθείας. Αυτή είναι η πραγματική απειλή. Διότι όποιος φλερτάρει με τον Διάβολο τελικά θα υποκύψει σ’ αυτόν.

Τα ανώνυμα blogs ελάχιστη σχέση έχουν με την δημοσιογραφία των πολιτών. Συνήθως, πίσω τους κρύβονται συγκεκριμένοι «δημοσιογράφοι» που διακρίθηκαν και διακρίνονται για οτιδήποτε άλλο εκτός από τη δημοσιογραφία. Ηδη παράγουν μια ολόκληρη γενιά «δημοσιογράφων» που θεωρούν την ηθική και τη δεοντολογία κάτι κακό και εντελώς άχρηστο. Προτιμούν να πλουτίσουν εκβιάζοντας μέσω του γνωστού κύκλου: η είδηση πρώτα δημοσιεύεται στο δικό τους «δέντρο» ανώνυμων blogs (έτσι βλέπεις το ίδιο κείμενο σε 20 blogs), μετά περνά σε κάποια περιθωριακή εφημερίδα και μετά σε κάποιο παράνομο τηλεοπτικό σταθμό. Η επιτυχία τους είναι όταν τη δουν γραμμένη σε κάποια έγκυρη εφημερίδα.

Η πλήρης ανομία στον χώρο της ενημέρωσης, συμβατικής και ηλεκτρονικής, έχει μετατρέψει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε ένα «πλυντήριο» για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος που μόνο με το ποδόσφαιρο μπορεί να συγκριθεί.

Σήμερα, το καλύτερο δίκτυο blogs (πάντα ανώνυμο) το διαθέτουν διάφοροι εκβιαστές και οι ακροδεξιοί που δεν έχουν αποδεχθεί τα κοινοβουλευτικά πλαίσια. Και αυτό γίνεται στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης. Το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο δεν υποχρεώνει ούτε καν την αναγραφή του ονόματος του διαχειριστή ενός blog. Αν κάποιος κερδίζει τελικά από την ανωνυμία είναι οι εκβιαστές, όχι οι πολίτες. Τα ανώνυμα blogs δεν είναι «δημοσιογραφία των πολιτών», αλλά «δημοσιογραφία των εκβιαστών». Η δημοκρατία βασίζεται στην ισηγορία, την ισονομία και την παρρησία. Χωρίς παρρησία δεν υφίσταται ούτε πραγματική ούτε ηλεκτρονική εκκλησία του δήμου, αλλά ένα πλήθος φοβισμένων πολιτών που χειροκροτούν κάθε φορά που τα «λιοντάρια» ξεσκίζουν κάποιον, όχι γιατί τους αρέσει το θέαμα, αλλά γιατί ανακουφίζονται που δεν είναι οι ίδιοι το θύμα.

* Ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος είναι αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης. 
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σχετικά: 

26 σχόλια:

  1. (...) Η ανωνυμία των blogs δικαιολογείται με το επιχείρημα του φόβου: ο απλός πολίτης γράφει ανώνυμα γιατί (υποτίθεται ότι) η εξουσία καραδοκεί για να τον κυνηγήσει. Έτσι καλλιεργείται η ρουφιανιά και καθαγιάζεται η μαύρη κουκούλα. Οποιοσδήποτε μπορεί ανώνυμα να γράφει ό,τι θέλει χωρίς να έχει καμία ευθύνη ούτε γι’ αυτό που γράφει ούτε για τον τρόπο που το γράφει(...).
    Τι τα θες και τα σκαλίζεις τώρα αυτά κύριε Μπαϊρακτάρη και σκανδαλίζεις τα "Τάγματα των ταπεινών Ανωνύμων";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος13/10/12

    Πάλι η ισοπεδωτική πρακτική χειριστή μπουλντόζας... Όπως τότε που ο ίδιος είπε το απίστευτο "Μαζί τα φάγαμε"!
    Γιατί να τον πιστέψουμε τώρα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος13/10/12

    Πού είσαι νιότη πού 'δειχνες πως θα γινόμουν άλλος...

    Ας πρόσεχε και ο κ. Θ. Πάγκαλος! Δεν του φταίνε οι εξελίξεις που τρέχουν και ο ίδιος δεν μπορεί να τις προλάβει λόγω ανύπαρκτης ευελιξίας πλέον...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος13/10/12

    Έλεος πια μ' αυτήν τη γενικευμένη δαιμονοποίηση! Μόνο με τα blogs φλερτάρει κανείς με τον οξαποδώ; Καλά λέει μια έκφραση της εποχής μας:
    "Δεν ακούει Χριστό!"
    Όλοι βελζεβούληδες είναι ;;;;;;;
    Για όνομα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ταπεινοπερήφανος Ανώνυμος13/10/12

    Δεν πτοούμαι...
    Μια χαρά κάνεις τη δουλειά σου, κ. Μπαϊρακτάρη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος14/10/12

    Οι σκοτεινοί τύποι γράφουν στο ίντερνετ και έχουν μανία να γράφουν συχνά. (Σκοτεινοί τύποι=στα πρόθυρα του φασισμού)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος14/10/12

    Γιατί επισείονται σαν μορμολύκεια σε νήπια οι υπηρεσίες του διαδικτύου;
    Υπάρχει και η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ανώνυμος14/10/12

    Καταπληκτική τοποθέτηση. Δείχνει την σχιζοφρένεια των Ελλήνων, που μόνο ΑΝΩΝΥΜΕΣ καταγγελίες στον γείτονα ξέρουν να κάνουν. Τα ελληνικά blogs και οι έλληνες σχολιαστές είναι για το τρελοκομείο. Κάθε μέρα η κατάσταση χειροτερεύει. Γι’ αυτό και τα ποσοστά της Χ.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος14/10/12

    Και τί είναι ο Πάγκαλος, για να έχει δίκιο επί παντός;
    Ο Λουδοβίκος ο 14ος ;
    "Μετά από εμένα ο κατακλυσμός" ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμος14/10/12

    Επιτέλους και μία φορά σωστός ο Πάγκαλος στις αναλύσεις του!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος14/10/12

    Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε,
    για να ξεχωρίσουμε, αδερφέ μου, απ' τον κόσμο.
    Εμείς τραγουδάμε,
    για να σμίξουμε τον κόσμο.
    (Γιάννης Ρίτσος, Καπνισμένο τσουκάλι)

    Αφιερωμένο στους "επώνυμους",
    που ο Θεός να πεί

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος14/10/12

    Το άρθρο δείχνει τον π α τ ε ρ ν α λ ι σ μ ό σε όλο του το μεγαλείο! Ο "μπαμπάκας" με το μεγάλο εκτόπισμα ανέλαβε να "προστατεύσει" τα ανήλικα και άμαθα "παιδάκια" ΤΟΥ. Με αυτόν τον σκοπό, βάζει στο στόχαστρο όποιον ενδεχομένως θα ήθελε να μοιάσει, αλλά δεν μπόρεσε. Και νομίζει πως έχει και αυτό το "δικαίωμα"... σαν άλλος Μεγάλος Ιεροεξεταστής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμε (σχολίου 11) ο Ρίτσος ήταν επώνυμος
    και επωνύμως έγραφε...
    Και για να μην -συνεχίζω- να παρεξηγούμαι η "επωνυμία" σημαίνει ανάληψη ευθύνης,παρρησία, και όχι ανάδειξη και ανόητη προβολή. Ή μήπως θαρρείς πως οι επώνυμες φωνές δεν ενώνουν το κόσμο; Μόνον οι σκοτεινές και "καπνισμένες" το καταφέρνουν;
    Αυτά και δεν ξανα-επανέρχομαι πια για να μην σας χαλώ και τον "χορό των μεταμφιεσμένων"!
    (προτιμώ το παραπάνω αναρτημένο "Ελιξήριο του έρωτα"...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ανώνυμος14/10/12

    Βρε, να μην έχουν μυαλό όσοι έκαναν Αντίσταση σε κάθε μορφής τυρανννία, να ακούσουν τους εχέφρονες συμβούλους και να δρούν με το ονοματεπώνυμό τους... σαν εκείνη τη σοκολάτα γάλακτος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ανώνυμος14/10/12

    Και πολύ καλά κάνεις, φίλε Νώντα, και προτιμάς το ελιξήριο του έρωτα! Κι εγώ βρίσκω το άρθρο του Πάγκαλου άκρως ανέραστο!
    Τους Ανώνυμους όμως... ερωτεύσιμους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ανώνυμος14/10/12

    Σχόλιο για το δημοσίευμα :

    ΣΟΥΖΑ ΟΛΟΙ !!!
    ΜΙΛΑΕΙ Ο ΑΛΗ-ΜΠΑΜΠΑΣ !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος14/10/12

    Δίκιο έχει ο Ανώνυμος που χαρακτηρίζει την τοποθέτηση "καταπληκτική". Βεβαίως, προκαλούν κατάπληξη οι πολιτικοί μας, όταν είναι μπλεγμένοι ως το λαιμό στα σκάνδαλα, τις μίζες, τις ηλεκτρονικές υποκλοπές κ.τ.τ. και στο τέλος κάνουν και τους ηθικολόγους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Ανώνυμος14/10/12

    Το πονηρό στο σκεπτικό του είναι ότι ανάγει το μερικό σε συνολικό. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ισχύουν πολλά λάθη από όσα καταμαρτυρεί. Τί προτείνει όμως; Πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι; Τέτοιες συμπεριφορές συνέβαιναν, συμβαίνουν και θα συμβαίνουν, όσο παραμένει ίδια η φύση των ανθρώπων (Καλώς τον Θουκυδίδη!). Ποια είναι η σωτήρια λύση;
    Όχι πάντως ο φόβος που σπέρνει ο ίδιος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ανώνυμος14/10/12

    Δεν μ' άρεσε αυτό που λέει για τον διάβολο. Τόσο ευσεβής και φιλόθεος είναι ο ίδιος και κρίνει αυθαίρετα τους άλλους; Όποιος θέλει πραγματικά να διώξει τα δαιμόνια από τη ζωή του (από μέσα του ή από τους άλλους) μετέχει στα Μυστήρια της Εκκλησίας και προσέχει ποιο Όνομα επικαλείται. Γιατί αυτό είναι που θα τού δώσει και την Δύναμη.
    Όσον αφορά τα "λιοντάρια", αναφέρει μόνο τους θεατές και ξεχνά ή αποκρύπτει ότι αναδείχθηκαν αληθώς Άξιοι όσοι έφραξαν στόματα λεόντων.
    Ποιος τα ακούει όμως αυτά σήμερα;
    Όταν μάλιστα εφησυχάζει, γιατί "έκανε όνομα"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Ανώνυμος14/10/12

    Δεν ξέρω γιατί... μπορεί να κάνω και λάθος... αλλά... νομίζω ότι είναι πολύ καλό, σωστά ανατρεπτικό, που σε αυτό ειδικά το δημοσίευμα οι περισσότεροι σχολιαστές δεν χρησιμοποιούν ψευδώνυμα αλλά μόνο το "Ανώνυμος"... αφού πάντοτε σημασία έχει ο λόγος και όχι τόσο αυτός που τον εκφράζει (πολύ περισσότερο όταν δεν υπάρχει συνέπεια, λόγων και έργων)... ή... για να μην οδηγούμαστε στην προσωποληψία, αλλά να κρατάμε τα σωστά... έτσι... ας καταλάβουν οι οιηματίες "επώνυμοι" (και "όχι οι ουκ έχοντες χρείαν ιατρού"- γιατρέ μου, μετά το ελιξίριο του έρωτα πιστεύω πως θα μ' αγαπήσεις κι εμένα, με την προϋπόθεση βέβαια να ιδωθούμε ποτέ).
    Ανώνυμοι και πάσης Ελλάδος,
    ώσπου να ξαναβρούμε το αληθινό μας όνομα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Athina14/10/12

    ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΟΙ ΔΕΚΤΕΣ ΤΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΑΘΕΙ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΑΝΕΞΙΧΝΙΑΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥΣ ;;;
    Είναι δυνατόν ώριμος άνθρωπος να παίρνει στα σοβαρά τέτοιον εκφοβισμό, τέτοια τρομολαγνεία;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Ανώνυμος14/10/12

    Μια καλή απάντηση στις απορίες του αρθρογράφου:
    http://www.youtube.com/watch?v=9akHf_1l1BU

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Το θυμήθηκα, το βρήκα στα χαρτιά μου, ξαναεπιστρέφω, σας το αφήνω και φεύγω...

    Λέει κάπου ο Χόρχε Σαραμάνκου:
    «Οι ερωτήσεις «Ποιος είσαι;» ή «Ποιος είμαι;» έχουν εύκολη απάντηση: διηγείται ο άνθρωπος τη ζωή του κι έτσι παρουσιάζεται στους άλλους. Η ερώτηση που δεν έχει απάντηση διατυπώνεται αλλιώς:
    «Τι είμαι;»
    Όχι «ποιος», αλλά «τι»...
    Αυτός που θα κάνει την ερώτηση θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια λευκή σελίδα και το χειρότερο είναι πως δεν θα μπορέσει να γράψει ούτε μια λέξη».
    Αυτός που θα κάνει την ερώτηση θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια λευκή σελίδα και το χειρότερο είναι πως δεν θα μπορέσει να γράψει ούτε μια λέξη".

    Με αυτή την έννοια ταπεινά στην ομήγυριν δηλώνω α ν ώ ν υ μ ο ς κι ας μην με πιστεύετε!

    ΥΓ. Γιατί μ' άρπαξε από το μανίκι εκείνο το:

    "Ανώνυμοι και πάσης Ελλάδος,
    ώσπου να ξαναβρούμε το αληθινό μας όνομα".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Ανώνυμος14/10/12

    Αχ βρε Επαμεινώνδα... ειλικρινά με συγκίνησες τώρα!
    Αφού στο είπα, ευλογημένε... μάς περιμένει η Αγάπη!
    Γιατί δεν πιστεύεις; Είπαμε να ερευνάμε τας γραφάς, αλλά να μη χάνουμε επεισόδια κι απ' τη ζωή...

    Υ.Γ. Δεν είχα σκοπό να σε αρπάξω απ' το μανίκι.
    Καλό βράδυ και ύπνον ελαφρόν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Ωχ κύριε Ζοζέ συγγνώμη για την τράκα με τον Μπόρχες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Βασίλειος15/10/12

    Γιατί τόσος θόρυβος; Ελεύθεροι άνθρωποι είμαστε και κάνουμε την επιλογή μας έχοντας υπόψιν το τίμημα. Επώνυμοι και Ανώνυμοι ελεγχόμαστε από τους νόμους, αργά ή γρήγορα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ