ΟΔΟΣ: Ο θερμός Απρίλιος

ΟΔΟΣ 18.4.2013 | 688

Η κατάσταση που τείνει να επικρατήσει στην Ελλάδα και ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα στην μέχρι πρόσφατα αγγελικά πλασμένη και εντιμότατη Καστοριά, δεν έχει προηγούμενο, σε οτιδήποτε παρόμοιο συνέβη στο παρελθόν.

Στην περίπτωση της πόλης, η «περιπέτεια» μοιάζει να εκδηλώνεται «δυναμικά» και ραγδαία. Με τον έλεγχο που φέρεται να διενεργείται στα ενδότερα του δήμου Καστοριάς για την διαχείριση της κληρονομιάς «Παπαλαζάρου». Και προπαντός στον ανακριτικό έλεγχο.
Βεβαίως παρόμοιες έρευνες, σε βάρος στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης της Καστοριάς, για υποθέσεις ακόμη και σε βαθμό κακουργήματος έχουν γίνει στο παρελθόν. Όμως δεν κατέληξαν σε παραπομπές, αλλά σε απαλλακτικά πορίσματα. Αν τέλος πάντων υπήρξαν εμπλοκές, αυτές είναι περιορισμένες, ή αφορούν μικρού ενδιαφέροντος παραβάσεις.

Για τον λόγο αυτό δεν έγιναν ευρύτερα γνωστές οι παλιότερες «περιπέτειες» της πολιτικής ελίτ, ή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και δεν απασχόλησαν εκτεταμένα την κοινή γνώμη. Έστω και εάν από μόνες τους αποτελούσαν είδηση και σημαντικό πολιτικό γεγονός. Παράξενο δεν είναι;

Είναι ακόμη παράδοξο ότι όσοι στις «χρυσές» εποχές έλεγχαν και παρείχαν την ενημέρωση μέσα από φίλτρα, αποτελώντας το φόντο στο απώγειο της δόξας κάποιων, τώρα επανέρχονται. Αυτοί που τα παρουσίαζαν όλα μέλι-γάλα για μακρά σειρά ετών, τώρα έχουν περάσει απέναντι. Και πρωτοστατούν στο ανάθεμα των παλιών τους φίλων. Μεταβάλλονται σε κατηγόρους.

Και όμως, (όλα) έχουν την εξήγησή τους. Ήταν σε ένα βαθμό η κατάσταση αυθόρμητης υποταγής σε φορείς και ΜΜΕ, που πρόβαλαν την Καστοριά στο επίκεντρο ενός ειδυλλιακού κάδρου εικονικής πραγματικότητας: Πλούσια, πετυχημένη, δραστήρια, λαμπρή, όμορφη και καθαρή. Με ικανούς, πέραν πάσης υποψίας και εργατικούς ανθρώπους στα αξιώματα, να προσπαθούν να αντισταθούν στις Σειρήνες των πειρασμών, πότε στην Σάρα και πότε στην Μάρα. Αυτή ακριβώς ήταν η εικόνα που πρόβαλλαν κάποτε.

Ελάχιστες ήταν στην Καστοριά οι φωνές της προσοχής, της αμφισβήτησης και οι κριτικές προσεγγίσεις. Ειδικά τις τελευταίες, προσπάθησαν συστηματικά να περιθωριοποιήσουν όσοι ανήκαν στο κλιμάκιο της Σάρας και της Μάρας. Μια αναδρομική ματιά μερικών λεπτών της ώρας στα πρωτοσέλιδα και τα άρθρα, τις φωτογραφίες και τους τίτλους εφημερίδων αλλά και δελτίων ειδήσεων, είναι υπέρ το δέον αρκετή για να φιλοτεχνηθεί η σκούφια της αμεροληψίας και αντικειμενικότητας καθενός.

Όμως αυτή την φορά, που η υπόθεση της κληρονομιάς Παπαλαζάρου προς το παρόν τουλάχιστον περιορίζεται σε επίπεδο δημοτικής ηγεσίας (τ. δήμαρχος) και υπηρεσιακής κορυφής (τ. προϊστάμενος), τα πράγματα δείχνουν διαφορετικά. Ίσως πιο σοβαρά. Ίσως όχι. Σίγουρα πάντως είναι η πρώτη φορά που βγήκαν μαχαίρια, ακόντια και βέλη από αντιπάλους, τότε, κάποτε, νυν και αεί. Που μιλούν ακατάπαυστα, ως ειδήμονες τάχα. Αλλά και ως διαχειριστές της άγνοιας της δικής τους και των περισσότερων πολιτών. Μάλιστα το προγραμματισμένο για την προσεχή Πέμπτη (σε μια εβδομάδα) δημοτικό συμβούλιο Καστοριάς, εκτιμάται ότι όχι απλά δεν θα βοηθήσει καθόλου στην έρευνα και τεκμηρίωση της κατάστασης, αλλά ότι θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Όλοι εναντίον όλων.

Είναι άλλωστε η πρώτη φορά που δίνεται τέτοια έκταση από συγκεκριμένους. Που με τον μπαλτά στο χέρι, κατέχουν την έρευνα, έχουν ολοκληρώσει την ανάκριση, έχουν παραπέμψει και έχουν ήδη προλάβει να καταδικάσουν. Συμπτωματικά πρόκειται για όσους διακρίθηκαν στο παρελθόν, στην κρίσιμη περίοδο, για την στενή τους σχέση με διαφόρους φορείς της τοπικής εξουσίας. Φιλική σχέση εννοείται.

Σχέση προβολής, διαφήμισης ή άλλης υπηρεσίας, με ή χωρίς αντισταθμίσματα, κανείς δεν έμαθε ποτέ λεπτομέρειες. Μόνο μερικοί από τους φορείς που μέσα από τα χείλη τους άφηναν μερικά μισόλογα για την πίεση που δέχονταν από συγκεκριμένους, ώστε να στέκονται απέναντί τους άκριτα. Και που υπέκυπταν στο τέλος στον πειθαναγκασμό. Τόση ήταν η αμετροέπεια των εκλεγμένων. Δεν τους έφθανε μια, αλλά αποζητούσαν πολλές επιτυχίες. Την μακροημέρευση και την δόξα. Γι’ αυτό έψαχναν για ερείσματα. Και τα έδιναν όλα γι’ αυτά.

Πολιτικά -όχι απαραίτητα νομικά- σκάνδαλα υπήρξαν πολλά. Και όχι μόνο η κληρονομιά Παπαλαζάρου. Σχεδόν πλείστα. Όπως ο άρο-άρον χαρακτηρισμός του Πνευματικού Κέντρου «επικινδύνου» και το ερμητικό κλείσιμο του, που προκάλεσε την ολοκληρωτική πνευματική αποψίλωση και την ερήμωση του κέντρου. Ή τα απίστευτα ποσά που καταβλήθηκαν σε αινιγματικές προσωπικότητες για την πολιτιστική αναβάθμιση της Καστοριάς. Η συνταγή απλή: με το να μην κάνουν τίποτε και χρυσοπληρώνονται. Ή την υπόθεση του Ξενία και δεκάδες άλλα προβλήματα τα οποία απλώς έχουν γίνει συνήθειο. Με αυτό τον τρόπο πορεύεται ο τόπος, για χρόνια τώρα.

Έτσι φαινομενικά η νέα κατάσταση οδηγεί στην ποινικοποίηση των πεπραγμένων του πολιτικού, και για τα μέτρα της Καστοριάς, του δημοτικού βίου. Για όσα συνέβησαν στο παρελθόν. Όμως αυτά που συνέβησαν στο παρελθόν, δεν κρύφτηκαν ποτέ: Αρκεί ένα βλέμμα στην πόλη της Καστοριάς για να διαπιστωθεί η κατάληξη. Ερήμωση και παρακμή.

Στην ουσία όμως η εξέλιξη της υπόθεσης κληρονομιά «Παπαλαζάρου» εκφράζει το παρόν και προδιαγράφει το μέλλον της. Που δεν μοιάζει ευοίωνο. Αποπροσανατολίζει ολοκληρωτικά από τα πραγματικά, υπαρκτά και ουσιαστκά ζητήματα καθημερινότητας και μεσοπρόθεσμου σχεδιασμού. Ακόμη και από τον ίδιο τον σκοπό της κληρονομιάς και τον όρο της που ήταν η δημιουργία πολιτιστικού κέντρου.

Αντίθετα δημιουργεί συνθήκες τρομοκρατίας που υπονομεύει οποιαδήποτε προοπτική. Και αυτή η συνέπεια με τα σημερινά δεδομένα –δεν φαίνεται να απασχολεί κανένα. Κανένα στα σοβαρά.

Με τα σκάνδαλα και τις απίστευτες -πέρα από κάθε φαντασία- ιστορίες διαφθοράς και διαπλοκής που αποκαλύπτονται καθημερινά, ικανοποιείται η κοινωνική ανάγκη για την κάθαρση, ακόμη και αν αυτή απαιτεί αίμα.

Υποθέσεις που συνταράσσουν το πανελλήνιο, αποκαλύπτονται καθημερινά και η είδηση για αλλεπάλληλες παραπομπές και δικαστικές καταδίκες, πρώην και νυν παραγόντων του δημόσιου βίου, δημάρχων, βουλευτών, υπουργών, συνθέτουν ένα σκηνικό αφηρημένης κοινωνικής αποσταθεροποίησης.

Με επαναστατικά και ψυχοδραματικά χαρακτηριστικά που παραπέμπουν και ενσαρκώνουν την Γκουέρνικα, ή την περίοδο της τρομοκρατίας και της Κομμούνας στο Παρίσι. Μόνο που η πόλη δεν διαθέτει ούτε τον Πικάσο της ούτε τον Ροβεσπιέρο της. Και όσοι νομίζουν ότι αρκούν οι ιαχές, σύντομα θα αντιληφθούν ότι παρασύρθηκαν από το ίδιο ποτάμι.

Χρειάζεται λίγος καιρός ακόμη για να συνειδητοποιηθεί ότι από την εποχή της… «μηδενικής ανοχής» πολλών δεκαετιών, στην διάρκεια των οποίων εξελίχθηκε το περίφημο πάρτυ στο Κτήμα Ελλάς, ως την εποχή της γενικευμένες κατακραυγής, μεσολαβεί χάσμα το οποίο κινδυνεύει να αποβεί μοιραίο για την ουσία. Και για τους ίδιους τους δημότες και κατοίκους της Καστοριάς. Αυτούς που με την ψήφο αλλά και την συναλλαγή τους, με τα ανταλλάγματα και τις χάρες, επέτρεψαν και στην Καστοριά να φυτρώσει ο αθέμιτος σπόρος. Που ευθύνεται για το ότι η πόλη έφθασε σήμερα σε αυτό το επίπεδο.

Για τον λόγο αυτό απαιτείται ψυχραιμία και νηφαλιότητα. Αντικειμενικότητα και αυτοκριτική. Ένα είδος εσωτερικού διαλόγου σ’ όσους έχουν ήδη αρπάξει στο χέρι τους την πέτρα του αναθέματος. Ή έχουν φορέσει την κουκούλα του καταδότη, ή ακόμη χειρότερο του δήμιου. Και σε όσους στήνουν ήδη ικριώματα και αγχόνες και λαιμητόμους. Διότι στην πραγματικότητα αυτοί είναι οι πιο επικίνδυνοι: οι ζηλωτές της τιμιότητας και της χρηστότητας. Οι οπαδοί του «σεμνά και ταπεινά» σε εκδοχή Καστοριάς.

Αφού άρπαξαν όσα μπορούσαν -όχι βέβαια ψίχουλα- μπορούν τώρα να τα ξεχάσουν όλα. Σαν να μην συνέβησαν ποτέ. Όπως προσπάθησαν να ξεχάσουν αυτοί που ήδη καλούνται να δώσουν στην ελληνική δικαιοσύνη εξηγήσεις. Το απογοητευτικό είναι ότι έχουν ήδη παρασυρθεί κάποιοι που πέφτουν στην παγίδα των προσωρινών συμμάχων τους. Και δείχνουν ότι τουλάχιστον πολιτικά, δεν προβληματίζονται από την τραγική κατάληξη της Παρισινής Κομμούνας, των επαναστατικών δικαστηρίων και του έως τότε αδιάφθορου Ροβεσπιέρου. Είχαν όλα αυτά τραγικό τέλος. Αμφιβάλλει κανείς ότι εκεί οδηγείται και η Καστοριά;