ΟΔΟΣ: Ο περιορισμός των ασυνειδήτων

Σε όλη την Ελλάδα (φυσικά), αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση ειδικά στην Καστοριά, παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο μαζικής διάδοσης μιας ιδέας, φαινόμενο το οποίο στην καλλίτερη και πιο αθώα περίπτωση οφείλεται σε απλή μόδα. Σε άλλες όμως περιπτώσεις, τα αίτια μπορεί να είναι πιο σύνθετα και βαθύτερα. Με αποτέλεσμα η μόδα να μοιάζει με επιδημία. Άλλοτε πάλι πίσω απ’ αυτές τις ιδέες που συνήθως εκφράζονται μονολεκτικά, με τίτλο, με «ατάκες» ή με μικρή φράση, κρύβονται έντεχνα οι τοπικές μικρές αδυναμίες αλλά και οι μεγάλες πλάνες.

Παλιότερα, ήταν ο όρος «βυζαντινή αρχόντισσα» που αποδιδόταν στην Καστοριά και άρεσε πολύ. Η φράση που σαγήνευε, συνδυαζόταν με την παραδοσιακή αλλοκοτιά και την εμπορική ευμάρεια στην γούνα, ώστε στο τέλος κόλλησε και έμεινε στα χείλη πολλών για πολλά-πολλά χρόνια, παρά το γεγονός ότι δεν είχε την παραμικρή αντιστοίχηση, ούτε με την πραγματικότητα της εποχής, ούτε με τις ανάγκες της πόλης. Εξηγούσε όμως με κομψό τρόπο, τοπικές αδυναμίες. Στην συνέχεια παρουσιάστηκαν και άλλοι όροι-τίτλοι όπως «ελβετικό τοπίο», «το γνησιότερο ελληνικό καρναβάλι», «72 βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες», «τα ακούσματά μας» κ.ο.κ.

Με αυτά και άλλα πολλά, πορεύθηκε η Καστοριά τα τελευταία 30-35 χρόνια και έχουν συμβάλλει με την σειρά τους, στην σημερινή κατάσταση. Η οποία παρεπιμπτόντως σε όλα τα συγκεκριμένα ζητήματα που σχετίζονται με τους τίτλους-ατάκες, δεν είχε ποτέ ουσιαστική ή θετική σχέση. Τελευταία, στις πλάνες που βερμπαλίζονται και ακούγονται όμορφα διότι χαϊδεύει τις μάλλον οκνηρές συνειδήσεις, ενώ παρηγορεί σε όλες τις αποτυχίες, ακούγεται και υποστηρίζεται, ο πολιτικός και κοινωνικός όρος «περιφερειακή συνείδηση», όρος που αναφέρεται στην προσπάθεια σφυρηλάτησης δεσμών δυτικομακεδονικής συνείδησης στους κατοίκους της διοικητικής περιφέρειας των νομών Καστοριάς, Κοζάνης, Φλώρινας και Γρεβενών.

Πρόκειται για μια απόλυτη επινόηση, μια πλαστή ιδέα που ενώ δανείζεται μια απλή λέξη από ένα ψυχρό και χωρίς άλλη σημασία όρο της περιφερειακής οργάνωσης, επιχειρεί χωρίς άλλο να δημιουργήσει ένα μύθο γύρω από κάτι (κοινή συνείδηση) που δεν υπάρχει και δεν καταβάλλεται καμμιά προσπάθεια να δημιουργηθεί. Έτσι οι εμπνευστές της φιλοδοξούν να λειτουργήσει ως πανάκεια, ιδίως ως προς την Καστοριά και προφανώς ως προς άλλους νομούς, πλην του νομού Κοζάνης ενδεχομένως.

Ο όρος αυτός άρχισε τελευταία να αναμασάται ολοένα και συχνότερα, ειδικά στην Καστοριά, όχι μόνο από επίσημους ή δημόσιους φορείς αλλά και από ιδιώτες. Η χρήση και επίκληση της ανύπαρκτης κοινής περιφερειακής συνείδησης, δημιουργεί την εντύπωση στους ανυποψίαστους κατοίκους του νομού Καστοριάς, ότι σε περιφερειακό επίπεδο, στην δυτική Μακεδονία, συντελείται στις μέρες μας κάτι το ιστορικά πρωτοφανές και αναγεννητικό.

Διότι πέρα από την γνωστή έως τώρα τοπική συνείδηση, η οποία είναι ούτως ή άλλως πολύ στενή και περιορισμένη, ενώ σπάνια εκτείνεται στα όρια του κάθε νομού, τουλάχιστον σε γενικό επίπεδο, η διάδοση του όρου «περιφερειακή συνείδηση» λειτουργεί παραπλανητικά. Ισοδυναμεί με τις γνωστές «καραμέλες στην τσέπη», μια και όσοι υποστηρίζουν ότι ήδη υπάρχει τέτοια συνείδηση, είναι ταυτοχρόνως πρόθυμοι να δεχθούν αγόγγυστα ακόμη και αδικίες, ακόμη και δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος του δικού τους τόπου, αν πρόκειται να υπηρετηθεί το περιφερειακό καλό, μέσω του δικτύου της δήθεν «περιφερειακής συνείδησης».

Το πρόβλημα στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι η «Δυτική Μακεδονία» ως διοικητική περιφέρεια δεν είναι το πολιτικό επακόλουθο της δυτικομακεδονικής (περιφερειακής) συνείδησης. Αλλά ότι αντίθετα επιχειρείται να δημιουργηθεί «συνείδηση», δηλαδή ένα πλήρως οργανωμένο σύνολο άϋλων κυρίως αξιών, ως αποτέλεσμα της πολιτικής απόφασης για την διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας σε περιφέρεια, που επιβλήθηκε άνωθεν στην Καστοριά, καθώς και σε όλους τους υπόλοιπους νομούς της Δ. Μακεδονίας.

Επιπλέον, από την εποχή που διαιρέθηκε η χώρα στις περιφέρειές της, οι πολίτες της Καστοριάς παρακολουθούν την φίλη και γείτονα Κοζάνη αμέτοχοι, άναυδοι, στριμωγμένοι στο ακριτικό περιθώριο. Παρακολουθούν την πόλη που αποφασίστηκε να είναι έδρα της περιφέρειας (πόλη η οποία όχι απλώς δεν μπορεί να λειτουργήσει ως πρωτεύουσα στις συνειδήσεις των κατοίκων της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά εξακολουθεί να αμφισβητείται από τους κατοίκους των επαρχιών του ίδιου του νομού Κοζάνης) να προσπαθεί να συγκεντρώσει όλα τα κέντρα, όλες τις αρμοδιότητες, τις δομές και τις υποδομές, ή έστω τα κυριότερα από όλα αυτά ώστε να την αναδείξουν σε περιφερειακή δύναμη, σε πρωτεύουσα διαφόρων κοινωνικών συνόλων με χαλαρούς δεσμούς και σχέσεις.

Σε μια εποχή που η οδική σύνδεση της Καστοριάς με την Φλώρινα λίγο απέχει από το να είναι στοιχειώδης, σε μια εποχή που οι αποφάσεις δεν ισοκατανέμουν έστω και με την πληθυσμιακή αναλογία τα μεγάλα έργα μεταξύ των 4 νομών της Δυτικής Μακεδονίας, στην οποία η πληθυσμιακή σύνθεση είναι εξαιρετικά πλούσια από τις υποομάδες (ανάλογα με την καταγωγή) των κατοίκων της, αλλά αντίθετα παρατηρείται ένας άνευ προηγουμένου και λόγου υδροκεφαλισμός, ο όρος «περιφερειακή συνείδηση» δεν μπορεί παρά να επενεργεί χαυνωτικά, και να κοιμίζει τις -ήδη επαναπαυμένες και μακαρίως υπνωτισμένες- συνειδήσεις των πολιτικών που χαίρονται με την χαρά των γειτόνων και φιλτάτων ασφαλώς Κοζανιτών, αλλά μοιάζουν εντελώς ανέτοιμοι να διεκδικήσουν αναλογικά ίση και αξιοπρεπή μεταχείριση της Καστοριάς.

Γ αυτό πριν οξυνθούν τα αδιέξοδα και πριν είναι αργά, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το ζητούμενο δεν είναι η περιφερειακή συνείδηση, αλλά ο περιορισμός των ασυνειδήτων. Και της ασυνειδησίας προφανώς.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 14.5.2009