ΟΔΟΣ: Πρόσωπα 2009 - Λουκάς Σαμαράς (7)

*τύχη για την Καστοριά*

Ο Λουκάς Σαμαράς ο μοναδικός παγκόσμιας φήμης Καστοριανός εικαστικός καλλιτέχνης που εδώ και μισό αιώνα ζει, δημιουργεί και διακρίνεται (που αλλού;) στην Νέα Υόρκη, εκπροσώπησε το καλοκαίρι που πέρασε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Τα έργα του προκάλεσαν για μια ακόμη φορά τα επαινετικά σχόλια και τις καλλίτερες κριτικές για την τολμηρότητα και την πρωτοπορία τους. Και έβγαλαν ασπροπρόσωπη την Ελλάδα που εικαστικά, έστω κι΄ αν ευτυχώς υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις, επιμένει να εκφράζεται και να εξαντλείται μέσα από τις αγιογραφίες και τις τοπογραφίες. Καθώς και από το αμφίβολης αισθητικής ντεκόρ.

Το εικαστικό γεγονός κρίθηκε σημαντικό, όχι μόνο από καλλιτεχνικής απόψεως αλλά και από ουσιαστικής: Αποδεικνύει ότι ο μεγάλος -και γι’ αυτό εκκεντρικός στα μάτια των πολλών εικαστικός, ο πρωτοπόρος Καστοριανός της διασποράς, έστω κι’ αν κατά τα φαινόμενα μοιάζει να θυμάται με το σταγονόμετρο την ιδιαίτερη καταγωγή του, ωστόσο δεν κόβει τους δεσμούς με την χώρα καταγωγής του. Άλλωστε εντυπωσιάζει πάντοτε η διαπίστωση ότι η Καστοριά και τα παιδικά βιώματα της πόλης που γεννήθηκε, βρίσκουν διέξοδο και εκφράζονται ακόμη και σήμερα μέσα από τις δημιουργίες του. Στην πραγματικότητα είναι πανταχού παρούσα.

Όμως (προφανώς) για να προστατέψει την ιδιωτικότητα και την έμπνευσή του, γνωρίζοντας καλά την καλλιτεχνική παράλυση που μπορεί να προξενήσει η υπερδοσολογία της αναπόφευκτης ελληνικότητας του, είναι αυτός που διαθέτει και καθορίζει την δόση, την ένταση και την συχνότητα των δεσμών του με την Ελλάδα. Και αυτό είναι ενθαρρυντικό, γιατί στους πνευματικά στεγνούς εγχώριους σημερινούς καιρούς, και μόνη η ύπαρξή του, είναι παρηγοριά. Ενώ έστω κι΄ αν βρίσκεται στην αντίπερα του Ατλαντικού φιλόξενη όχθη, μπορεί να προσμετράται -και ο ίδιος δεν δείχνει να το αποκρούσει- στους Έλληνες καλλιτέχνες.

Ακόμη κι΄ αν είναι απολύτως βέβαιο ότι σε περίπτωση που παρέμενε στην Ελλάδα και ειδικώτερα στην Καστοριά, το πιθανότερο είναι να ήταν σήμερα ένας από τους εκατοντάδες Καστοριανούς τεχνίτες της γούνας, που με το ζόρι συμπλήρωσαν τα ένσημά τους για την σύνταξη. Πολύ περισσότερο αν αποτολμούσε να δημιουργήσει καλλιτεχνικά ενδίδοντας στην μεταμοντέρνα αιρετική ματιά, του να αντλείς τέχνη μέσα από τα πιο απλά πράγματα και βιώματα, προφανώς θα είχε αποβληθεί από το υπεσυντηρητικό καλλιτεχνικό ελληνικό κατεστημένο. Το οποίο ως γνωστό στην Ελλάδα αναγνωρίζει και αποδέχεται ως τέχνη μόνο ότι δεν κινδυνεύει να αφοριστεί.

Χωρίς αμφιβολία ο Λουκάς Σαμαράς αποτελεί τύχη για την Καστοριά και μόνο που υπάρχει. Και αυτό θα είναι ασφαλώς το κίνητρο, που τον υπέδειξαν οι αναγνώστες της ΟΔΟΥ στα πρόσωπα της χρονιάς του 2009.