30.9.14

ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: Μανιός Παπακώστας

Στην λακωνική διαδρομή της ζωής του Μανιού Παπακώστα που θα επιχειρήσω να κάνω κάποια ονόματα που θα ακουστούν όπως του Χαριλάου Μπούσιου, του Βασίλη Ραφαηλίδη του χρυσού ένδον και του υποφαινόμενου αποτελούσαν οι αγαπημένοι και αχώριστοι φίλοι του από τα μαθητικά χρόνια και σε όλη την ζωή του. Βέβαια όλοι οι άλλοι έχουν φύγει από την ζωή και έπεσε αναπόφευκτα σε μένα ο κλήρος να αναφερθώ στη ζωή του. Σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα κάνω το λάθος να μιλήσω επηρεασμένα για τον Μανιό εξ αιτίας αυτής της άδοξης φιλίας μας. Γιατί θα μιλήσουν από μόνα τους τα γεγονότα μέσα από την πολιτικοποιημένη ζωή του με τα ιδανικά του τα πιστεύω.

Όπως αυτά τα απεικονίζουν οι αγώνες του από το Παρίσι σαν φοιτητής μέχρι το θάνατο του και ασφαλώς στα πλαίσια του χρόνου σε ένα πολύ σφιχτό και λακωνικό περίγραμμα. Στο Παρίσι λοιπόν βρέθηκε να σπουδάσει με υποτροφία που του δόθηκε από τον εκεί Σύλλογο των Γουναράδων. Στην αρχή η κατεύθυνση που διάλεξε ήταν πολιτικός μηχανικός για να καταλήξει πολύ γρήγορα να σπουδάσει οδοντιατρική. Σε ένα χρόνο περίπου και κάτι του κόπηκε από το Σύλλογο η υποτροφία γιατί βγήκε στους δρόμους του Παρισιού με τους Έλληνες φοιτητές να μαζέψει υπογραφές για να μην εκτελεστεί ο Μπελογιάννης.

 Στην συνάντηση που ζήτησε με τον πρόεδρο για να μάθει γιατί δεν βρίσκει στην Τράπεζα το μηνιαίο αντίτιμο της υποτροφίας του, απήντησε πως σου κόψαμε την υποτροφία σου γιατί είσαι κομμουνιστής αφού στηρίζεις να μην σκοτώσουν τον Μπελογιάννη, τότε βρέθηκε σε τρομερό δίλημμα. Να επιστρέψει στην Καστοριά σε καμία περίπτωση . Ή θα έπρεπε να επιλέξει Σοσιαλιστική χώρα ή να καταταγεί στην λεγεώνα των ξένων. Τον κράτησε όμως έντονα στο Παρίσι ένα γουναράδικο μεταποίησης παλιών γουναρικών.

Επιστρέφει στην Ελλάδα με το πτυχίο. Το αναγνωρίζει υπηρετεί την θητεία του και ανοίγει οδοντιατρείο με δάνειο από την εθνική στην Καστοριά. Κάνει συν των χρόνων ιατρείο και στην Κλεισούρα και δεν πατούσε κανείς γιατί κυκλοφόρησε πως ήταν κομμουνιστής. Σε Γαλλικό περιοδικό διαβάζει αγγελία της Κυβέρνησης της Νέας Γουινέας ότι έχει ανάγκη η χώρα αυτή και από οδοντιάτρους. Ταξιδεύει χωρίς καμία συζήτηση για εκεί. Αποκτάει με την συνέπεια και την συμπεριφορά του την εμπιστοσύνη του αρμόδιου υπουργείου και του ανατίθεται να διοργανώσει οδοντιατρεία με καινούργια μηχανήματα σε πάρα πολλές πόλεις. Δεν πέρασε χρόνος και αρρωσταίνει με μεγάλους πυρετούς που διαρκούν λόγω λανθασμένης διάγνωσης και μεταφέρεται επειγόντως σε νοσοκομείο της πρωτεύουσας όπου εκεί Βούλγαρος γιατρός κάνει διάγνωση ελονοσίας και με κινίνο αναρρώνει. Αλλά οι συστάσεις των γιατρών ήταν να ζήσει για καιρό σε χώρα με ψηλά βουνά.

Επιλέγει Ελβετία όπου στην Γενεύη είχε κάνει πρακτική στην οδοντιατρική. Εργάζεται σε οδοντιατρείο που ήταν ψηλά στα βουνά. Κατεβαίνει όμως πολλές φορές στην Λοζάνη όπου εκεί κάνει γνωριμίες με αξιωματούχους αλγερινούς που προετοίμαζαν την ανεξαρτησία τους από τους Γάλλους, με αρχηγό τον Μπενμπελά. Δεν περνάει λίγος καιρός και το Αλγέρι με τον Μπενμπελά αποκτά την ανεξαρτησία του και ο Μανιός παίρνει γράμμα από την κυβέρνηση ότι είναι δεκτός στο Αλγέρι να προσφέρει τις υπηρεσίες του σαν γιατρός και εφόσον δεχτεί να περάσει από το προξενείο της χώρας για να πάρει τα συνοδευτικά έγγραφα και το εισιτήριο του. Εκεί γνωρίζει τον γνωστό Πάμπλο Ράπτη γραμματέα της 4ης Διεθνούς αλλά και τον Τσε Γκεβάρα. Ο Ράπτης εκτελεί και τα καθήκοντα του πρόξενου της Κύπρου για να συμμετάσχει στην συνάντηση που προγραμματίζουν τα ανεξάρτητα αραβικά κράτη. Με πρόταση του Ράπτη στον Μακάριο ορίζεται με γράμμα του Μακάριου ο Μανιός αναπληρωτής του Ράπτη. Με τον Ράπτη ο Μανιός δημιούργησε άρρηκτες φιλίες και μαζί βοηθούν τον Μπενμπελά να εδραιωθεί στην εξουσία έχοντας όμως σοβαρό αντιπολιτευτικό αντίπαλο τον Μπομεντιέ που έχει την στήριξη των Αμερικάνων και επιδιώκει την ανατροπή του Μπενμπελά. Για το τμήμα της προπαγάνδας καλείται στο Αλγέρι και ο Βασίλης Ραφαηλίδης ο οποίος οργάνωσε κινηματογραφικά συνεργεία για προβολές επίκαιρων με το έργο του Μπενμπελά. Ο Μπομεντιέν έχοντας και μέρος του στρατού μαζί του εκτός από την αεροπορία αποκτά συνεχώς δυνάμεις και κατορθώνει σαν αντιπολίτευση να απελαθεί από το Αλγέρι ο Ραφαηλίδης.

Σύντομα μάλιστα κατορθώνει την ανατροπή του Μπενμπελά και αναζητά τον Ράπτη που κρύβεται μεταμφιεσμένος να τον εκτελέσει ο Μπομεντιέ. Το ελληνικό προξενείο στο Αλγέρι παίρνει εντολή από την κυβέρνηση να κάνει το παν για να σωθεί η ζωή του Ράπτη. Βρισκόμαστε στο 1965 και πρωθυπουργός είναι ο γέρος Γεώργιος Παπανδρέου με υπουργό τον Ανδρέα. Από το προξενείο καλείται ο Μανιός να βρει τον Ράπτη και να του παραδώσει ελληνικό διαβατήριο με άλλο όνομα για την διαφυγή του. Ο Μανιός αναλαμβάνει το επικίνδυνο ρίσκο να τον πάει στο αεροδρόμιο. Και κατορθώνει να τον φυγαδεύσει . Ο Μανιός ύστερα από λίγο καιρό ζητάει την ετήσια άδεια του και φεύγει από το Αλγέρι χωρίς να επιστρέψει. Μένει στη Θεσσαλονίκη και με την βοήθεια της αδελφής του Μπακατσέλου στενής φιλενάδας της θείας του αδελφής του Κοσμά Μπαρμπατσούλη. Διορίζεται οδοντίατρος του ΙΚΑ για να μην φύγει στον Καναδά που προγραμμάτιζε . Η Δικτατορία του 1967 τον απολύει από το ΙΚΑ του αφαιρεί και το διαβατήριο μετά που βρέθηκα από την Χούντα.
Τα αρχεία της ΕΔΑ όπου βρέθηκαν γράμματα του Μανιού που είχε στείλει από το Αλγέρι. Για πολύ καιρό είχε γίνει μόνιμος προσκεκλημένος στην γενική ασφάλεια Θεσσαλονίκης. Με το δημοψήφισμα για τον βασιλιά και την αμνήστευση από τους δικτάτορες παραπτωμάτων έχει ένα δώρο της επιστροφή του διαβατηρίου.

Βρισκόμαστε στα 1971 και οργανώνουμε ένα ταξίδι στην Ευρώπη οδικός με το αυτοκίνητο του. Στην Αυστρία συναντάμε τον αδελφό του Πέρδικα που είχε φύγει από την Ελλάδα λόγω δικτατορίας. Στην Γερμανία δεν ανταμώνουμε με τον χρυσό ένδο γιατί έλειπε οικογενειακώς στην Γαλλία. Όπου ήταν ο επόμενος προορισμός στα γνωστά λημέρια του Μανιού. Συναντηθήκαμε με ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις και με έλληνες φοιτητές και προμηθευτήκαμε έντυπο αντιστασιακό υλικό και μουσική Θεοδωράκη. Επιστρέφοντας μέσω Ιταλίας και Γιουγκοσλαβίας ύστερα από πολύ καιρό κατάλαβα γιατί ο Μανιός επέμενε να πετάξω ότι αντιστασιακό είχα στην βαλίτσα μου γιατί μέχρι τότε πίστευα ότι δοκίμαζε τις αντιστάσεις μου.

Αυτός ήταν ο ύποπτος και να του έκαναν έλεγχο και ανακάλυπταν το υλικό που είχε θα έκαναν έλεγχο και εμένα και θα βρισκόμαστε και οι δυο στα σίδερα. Έχοντας εγώ δυο μικρά παιδιά και την Μερόπη και αυτό δεν το ήθελε ο Μανιός περάσαμε τα ελληνικά σύνορα χωρίς πρόβλημα και όταν φτάσαμε στην Θεσσαλονίκη άνοιξε τον διπλό πάτο της βαλίτσας και μου αντικατέστησε ότι είχα πετάξει στην Γιουγκοσλαβία ο Μανιός εντωμεταξύ αναζητήθηκε από τον Ράπτη ο όποιος του ζήτησε την βοήθεια που χρειαζόταν ο Ανδρέας Παπανδρέου από έναν έμπιστο άνθρωπο να τον έχει στην Γαλλία.

Πρόταση κάνει στον Χαριλάου Μπούσιο ο όποιος καταλείπει το μαγαζί του και πάει στο Παρίσι για να προσφέρει τις υπιρεσιες του στον Ανδρέα Παπανδρέου. Μαζί με την Μελίνα ο Χαρίλαος (με άλλο όνομα) οργώνουν το Παρίσι και τα προάστια για οικονομικές ενισχύσεις για το ΠΑΚ. Όταν ο Ανδρέας αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Σουηδία ο Χαρίλαος δεν τον ακλούθησε - λάθος του για εμένα – και επέστρεψε στην Καστοριά. Βέβαια μετά την μεταπολίτευση ο Χαρίλαος και Μανιός επισκέφτηκαν τον Ανδρέα στο Καστρί όπου ο Ανδρέας εξουσιοδότησε τον Χαρίλαο να οργανώσει το ΠαΣοΚ στην Καστοριά και το έκανε. Ο Μανιός εν τω μεταξύ δεν βρίσκει το κουράγιο να μένει στην Ελλάδα και ταξιδεύει για το Κονγκό. Εκεί παντρεύετε και την πρώτη του γυναίκα την Βάνα από την Θεσσαλονίκη.

Η πτώση της Δικτατορίας το 1979 τον ξαναφέρνει στην Θεσσαλονίκη όπου σαν διωχθείς από την δικτατορία ξανά επιστρέφει στο ΙΚΑ οργανώνει και το δικό του οδοντιατρείο. Διαγράφεται όμως από την οργάνωση του ΚΚΕ που ήταν μέλος για τις προτάσεις του στις συγκεντρώσεις που θα πρέπει όλα τα μέλη να θεωρούνται ισότιμα και τα αξιώματα να δίνονται με κλήρο και όχι με ψηφοφορίες από τη Κόβε, όπου παίζονται παιχνίδια. Το άλλο δυσάρεστο ήταν ότι χωρίζει από την πρώτη του γυναίκα και παντρεύεται την Γεωργία μετανάστρια από την Τασκένδη με την οποία απέκτησε δυο υπέροχα παιδιά, την Ουρανίτσα αρχαιολόγο πια και τον Γιάννη που σπουδάζει ιστορικός οι οποίοι τιμούν με την παρουσία τους αυτό το αφιέρωμα. Θα τελειώσω με μια επιθυμία που εξέφρασε ο Μανιός στο Παρίσι.

Ένα από τα βράδια στο Παρίσι σε μια ταβέρνα του San Denis πίνοντας άσπρο κρασί και αναπολώντας τα παλιά με τον Μανιό να ονειροπολεί μου εμπιστεύεται την επιθυμία του ότι θέλει να κάνει βιβλίο με την ζωή του και αναζητά έναν που θα μπορέσει να τον βοηθήσει. Θα έλεγα εσένα μου λέει αλλά πρώτα θέλω να σου κάνω ένα τεστ ικανότητας. Επειδή ακόμα γράφεις ποιήματα για την Μερόπη θέλω να γράψεις μέσα σε λίγα λεπτά ένα τετράστιχο που θα έχει σχέση με το αποψινό μας τραπέζι. Τον κοίταξα στα μάτια έμεινα για λίγα λεπτά σιωπηλός και δέχτηκα την πρόταση του. Στην χαρτοπετσέτα σε λίγα λεπτά σκαρφίστηκα το εξής τετράστιχο. Κράτα στα χείλη σου κρασί ξανθό και γλυκαμένο, για να μεθάς τα όνειρα μην λάχει και σε αφήσουν. Άνοιξε διάπλατα τα μάτια του αλλά το πονηρό του χαμόγελο έδειχνε αμφισβήτηση. Τον απήντησα άμεσα το ότι αμφισβητεί την πατρότητα του τετράστιχου αυτό θα πει να σου άρεσε.


Το κείμενο είναι η ομιλία του κ. Α. Μπατσόπουλου στην εκδήλωση μνήμης του Π. Παπακώστα, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου Καστοριάς την περασμένη Άνοιξη.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 10 Ιουλίου 2014, αρ. φύλλου 748


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ