14.10.14

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

[ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν]

6/7/2014 Real News: "Οι καταγγελίες εγείρουν μείζον ηθικό και πολιτικό θέμα". Από ετών παρατηρώ ότι γίνεται ευρύτατη χρήση της φράσεως: "Είναι μείζον πρόβλημα ή θέμα". α) Για όσους δεν θυμούνται από το γυμνάσιο, μείζον είναι συγκριτικός της αρχαίας ελληνικής του επιθέτου μέγας, ουδετέρου γένους. β) Ο συγκριτικός, εξ ορισμού, απαιτεί σύγκριση. Εν προκειμένω, είναι μεγαλύτερος θέμα ... από ποιο ή από ποια θέματα το παρόν είναι μεγαλύτερο; Μείζον τίνων προβλημάτων; (εκτός αν εννοείται: μείζον από όλα τα άλλα). Έτσι απολύτως, όπως επεκράτησε να λέγεται, δεν στέκει. Πιο ομαλά θα ήταν: Είναι μεγάλο πρόβλημα, είναι το πιο μεγάλο, είναι το μέγιστο πρόβλημα. Ίσως οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι θα μας βοηθούσαν στην ιδιότυπη αυτή... σύνταξή τους.

6/7/2014 Ο πρόχειρος συλλαβισμός των Νεοελλήνων, των ρωμιών της... ραστώνης. π.χ. στο τέλος της σειράς χωρισμός: συ-νταγή. Βοηθεί στην ετυμολογία και την κατανόηση; Τι είναι το συ-; τι είναι το -νταγή; Ενώ: συν-ταγή (η πρόθεση συν και η ταγή, του ρήματος τάσσω = διαταγή). Γράφουν: συ-γκαιρικών, συ-γκρίνω, αντί των ορθών: συγ-καιρικών, συγ-κρίνω κλπ.

Βιβλίο: Η Ρωσσία βρισκόταν στο καναβάτσο... Το καναβάτσο είναι το γνωστό χοντρό ύφασμα με το οποίο κατασκευάζουν τσουβάλια και σχοινιά πλοίου. Το καναβάτσο, η λέξη αντιδάνειο από την ιταλική λέξη canavacio, την οποία όμως είπαν έτσι οι Ιταλοί από την αρχαία ελληνική λέξη η κάνναβις. Τώρα που θυμίζω τα αντιδάνεια, ο συνειρμός μου φέρνει στο νου τη λέξη τεφτέρι, που προέρχεται από την ελληνική λέξη η διφθέρα, δέρμα επεξειργασμένο πάνω στο οποίο έγραφαν. Οι Τούρκοι με την δική τους προφορά την είπαν tefter. Ως αντιδάνειο λοιπόν εισήλθε στην ελληνική το τεφτέρι.

8/7/2014, στο ίδιο βιβλίο: "Οι παράνομοι μετανάστες πρέπει να σταματώνται(!)". Φιλόλογος ήμουν (διανύω την 7η δεκαετία του ταπεινού μου βίου) και για πρώτη φορά συναντώ σε γραπτό λόγο μέση - παθητική φωνή του ρήματος σταματάω,-ώ. Δυσκολεύομαι να μην κάνω τον τύπο αυτόν αποδεκτό, γιατί είναι εκφραστικός: ¨Παράνομε μετανάστη, σταμάτα!¨.

11/7/2014 εφημερίδα: "λανθασμένες προσπάθειες". Κακώς επεκράτησε στην νεοελληνική η λέξη λανθασμένος στην έννοια αλάθητος, όπως και σε κάποιους μισο-εγγράμματους καθαρευουσιάνους το ρήμα λανθάνω στην έννοια κάνω λάθος. Το λανθάνω, ρήμα αρχαίο, δεν σημαίνει κάνω λάθος, αλλά κάνοντας κάτι διαφεύγω την προσοχή, μένω απαρατήρητος. Γνωστό το αρχαίο: Έλαθε απελθών = έφυγε κρυφά. Όχι λοιπόν λανθασμένες αλλά σφαλερές, λαθεμένες προσπάθειες. (Βεβαίως, από το θέμα του λανθάνω - έλαθον, είναι η λέξη λάθος και η αλήθεια - α- στερητικό, αλάθεια, αλήθεια).

10/7/2014 Τα τριτόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά (η πίστις, η ποίησις) στην νεοελληνική έχουν και διατηρούν δυο τύπους στην γενική ενικού: Της πίστεως και της πίστης, της ποιήσεως και της ποίησης (νόμιμοι και οι δυο τύποι στη δημοτική, εξίσου αποδεκτοί). Στο παράδειγμά μας για βελτίωση της συντάξεως: Βιβλίο: Θα πρέπει να τυγχάνει συνεχούς διακήρυξης... α' παρατήρηση: Να τονίζουμε - υποστηρίζω - και τα ορθά. Ο συγγραφεύς ορθά γράφει της συνεχούς(όχι το απαράδεκτο από ημιμαθείς της συνεχής - ανελλήνιστο!). β' παρατήρηση: Καλύτερη διατύπωση: της συνεχούς διακηρύξεως.

10/7/2014 Όπως ο Μ. Αλέξανδρος (ακόμη και ο Μωάμεθ Β' ο Πορθητής - από μητέρα Ελληνίδα) είχαν στο προσκέφαλό τους την Ιλιάδα του Ομήρου - για να τονώνει την φιλοδοξία τους και να τους εμπνέει - κατά παρόμοιον τρόπον τινά να έχουν προσκεφάλι τους όλοι οι πολιτικοί - διπλωμάτες μας και δημοσιογράφοι (γιατί όχι και όλοι οι Έλληνες) το βιβλίο του διεθνούς κύρους καθηγητού και λογίου Βασιλείου Μαρκεζίνη, "Η Ελλάδα των κρίσεων", για να πληροφορηθούν, να ενημερωθούν και να συνειδητοποιήσουν τις παραλείψεις και τις ολιγωρίες, τις ασύγγνωστες αμέλειες και αναβολές, τους δισταγμούς και τις αμφιταλαντεύσεις, τα μεγάλα συλλήβδην λάθη των εκάστοτε κυβερνήσεων των τελευταίων ετών στην άσκηση της εσωτερικής και δη της εξωτερικής πολιτικής, εις βάρος πάντοτε των οικονομικών, κοινωνικών και δη εθνικών μας θεμάτων. Κάθε σελίδα του βιβλίου έχει και την αιχμή, όχι για να τραυματίσει, να πληγώσει - με πόνο ψυχής την διατυπώνει - αλλά να αφυπνίσει, να θεραπεύσει, να συμβάλει περί του πρακτέου. Εν λόγω, πνεύματι και ψυχή είναι αδιαμφισβήτητος ο αγνός πατριωτισμός του λογίου και επιστήμονος Βασ. Μαρκεζίνη. Κατ' ευτύχημα, υπάρχουν νόες που μας ενημερώνουν και διαφωτίζουν, όπως π.χ. ο κ. Χρ. Γιανναράς και πολλοί άλλοι με τα δημοσιεύματά τους ή με τα συγγράμματα. Το ζητούμενο είναι πόσο ενστερνιζόμαστε τα όσα χρήσιμα λέγουν και τονίζουν για το καλό του έθνους και της πατρίδος.

Ο Γλωσσαμύντωρ


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 17 Ιουλίου 2014, αρ. φύλλου 749



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ