ΒΑΣΙΛΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: «Αν δεν» [ε]

• Αν δεν… κυριαρχούσε το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (καλυμμένο ΚΚΕ) στην διάρκεια της Κατοχής, στον αγώνα κατά των κατακτητών.

Κατ’ ανάγκη θα αναφερθώ, σε ίσως ειπωμένα επιχειρήματα… δι’ ολίγων, προκειμένου να αρχίσω την ανάπτυξη των θεμάτων που θίγω στην διάρκεια της δεκαετίας του 1940.
Κατ’ αρχήν θέλω να καταγράψω την σκέψη μου, που αναζητά ιστορική περίοδο του ελληνικού έθνους, του ελληνικού λαού, με τόσα συσσωρευμένα τρομερά συμβάντα, μέσα σε δέκα χρόνια! Πόλεμοι, σκοτωμοί, πείνα, εμφύλιος, θάνατοι, δολοφονίες, καταστροφές, αντάρτικο, καψίματα των ανθρώπων, φυλακίσεις, εξορίες, τουφεκισμοί αρρώστιες (ελονοσία, φυματίωση). Μπορεί και άλλα που μου διαφεύγουν.
Εγώ δεν βρήκα, δεν είμαι ιστορικός για να γράψω με κάποια απολυτότητα. Ήταν όμως πραγματικά μια περίοδος μαύρη πολύ μαύρη για τον ελληνικό λαό. Και σαν υπεύθυνους γι’ αυτό το όργιο των εγκλημάτων θεωρώ:

-Κατ’ αρχήν την κυριάρχηση στον αντιστασιακό αγώνα του ΕΑΜ δηλαδή του ΚΚΕ δηλαδή ενός κόμματος με αρχές μονοκομματικής διακυβέρνησης.
-Υπεύθυνο για την εξέλιξη αυτή θεωρώ τον δικτάτορα Μεταξά που μέσα στο έντονα αυταρχικό καθεστώς που καθιέρωσε απαγόρευσε την ύπαρξη, πολιτικών κομμάτων εξορίζοντας κάποιους από τους αρχηγούς των.
-Υπεύθυνος για την δικτατορία, χωρίς αμφιβολία, είναι ο Γεώργιος. Τον τοποθέτησε και τον στήριξε. Ενώ μπορούσε να τον απομακρύνει οπότε ήθελε με τον βασιλικό στρατό που του είχε ετοιμάσει ο Κονδύλης υπό τον Παπάγο.
-Και υπεύθυνο για την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου και την κατάργηση του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι οι πολιτικοί της περιόδου 1930-1935.

Κατ’ αρχήν δυστυχώς και ο μεγάλος Βενιζέλος ένα  αλλά μεγάλο σφάλμα του και ο αδύναμος πιστεύω Παναγής Τσαλδάρης. Αλλά και οι άλλοι μικροί πολιτικοί αρχηγίσκοι, που με την ανεξαρτητοποίησή τους δεν επέτρεπαν ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, φιλελεύθεροι, Λαϊκοί να κερδίσει άνετη πλειοψηφία. Και ακόμη ο λαός που φαίνεται πως ήταν διαιρεμένος fifty-fifty (50-50%). Αν φτάναμε στο 1940 με κυβέρνηση δημοκρατική μιας από τις δύο, βασικές, παρατάξεις, οι εξελίξεις μετά τον μεγάλο πόλεμο (1945), για την Ελλάδα το φθινόπωρο του 1944, πιστεύω πως θα ήταν ομαλές, και δεν θα περιμέναμε να έρθουν οι συνταγματάρχες να ταλαιπωρήσουν τον λαό για επτά χρόνια και να εξαφανιστούν διαπράττοντας το έγκλημα της Κύπρου, που ακόμη ταλαιπωρεί την μεγαλόνησο.

Όμως το 1974 μετά την άθλια επταετία των συνταγματαρχών, επανήλθε στην χώρα στον ελληνικό λαό η πραγματική δημοκρατία με απαλλαγή και από τους Γκλίσμπουργκ που κατά την άποψή μου ποτέ δεν αγάπησαν, δεν συμπάθησαν δεν εκτίμησαν τον ελληνικό λαό.

• Αν δεν… λάμβαναν χώρα τα Δεκεμβριανά (3Δεκεμβρίου 1944).

Το γεγονός: Η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, πρώτη μεταπολεμική κυβέρνηση στην χώρα , είχε παραβεί πολλές φορές την συμφωνία, που είχαν κάνει με το ΕΑΜ και για το λόγο αυτό οι του ΕΑΜ, Σιάντος κ.λ.π. ήθελαν να διαμαρτυρηθούν με συλλαλητήριο διαμαρτυρίας που όρισαν στις 3 Δεκεμβρίου (1944). Ο Σιάντος ταλαντεύονταν όμως, φοβούμενος εμπλοκή με τους Άγγλους. έχοντας υπ’ όψη τις εκδηλώσεις φιλίας Τσώρτσιλ και Στάλιν εκείνη την εποχή.
Λίγες μέρες πριν της 3.12 δηλαδή 30 Οκτωβρίου επισκέφθηκε το Σιάντο ο ρώσσος συνταγματάρχης, «σφίγγα», Γκριγκόρι Ποπώφ, που βρίσκονταν στην Ελλάδα από τις αρχές του 1944, τον οποίο θεωρούσαμε (τοποθετώ και τον εαυτό μου, Επονίτη τότε) προπομπό συμπαράστασης από την Ρωσία. Ο Ποπώφ, όμως δεν άνοιξε το στόμα του ούτε μια φορά μέχρι την ημέρα της επίσκεψής του στον Σιάντο.
Έτσι ο Φρέντυ Γερμανός, στο βιβλίο του για τον Ζαχαριάδη με τίτλο «Το αντικείμενο», μαζί με κάποιες απαντήσεις του Σιάντου προς τον Ζαχαριάδη όταν τον Μάιο του 1945 επέστρεψε από το Νταχάου, καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο Ποπώφ εκτέλεσε τον σκοπό της παραμονής του στην Ελλάδα, όταν είπε στον Σιάντο πως δεν θα χτυπήσουν οι Άγγλοι σε περίπτωση συλλαλητηρίου. Με αποτέλεσμα να ενθαρρυνθεί αυτός και να προχωρήσει στην πραγματοποίηση του συλλαλητηρίου, όπως και έγινε!

Οι Άγγλοι δεν χτύπησαν την πρώτη μέρα. Οι Έλληνες χωροφύλακες πυροβόλησαν από την ταράτσα του ξενοδοχείου «Μ. Βρετάνια», κάτω στην πλατεία Συντάγματος σκοτώνοντας μερικούς διαδηλωτές. Κατέβασαν όμως τα τάνκς την δεύτερη μέρα που συνεχίστηκε η διαμαρτυρία για την ταφή των δολοφονημένων! Βέβαια η τρομερή σύρραξη είχε αρχίσει.

Λίγες μέρες αργότερα με πρόταση του Γ. Παπανδρέου να παραιτηθεί η κυβέρνησή του, για να σταματήσει ο πόλεμος, (οι του ΕΑΜ έριχναν όλο το βάρος της εμπλοκής στον Παπανδρέου) συμφώνησαν Σιάντος και ο άγγλος πρεσβευτής. Όταν όμως ο πρεσβευτής πήρε στο τηλέφωνο τον Τσώρτσιλ για να του αναγγείλει το ευχάριστο γεγονός, αυτός έβαλε τις φωνές, εκτός εαυτού να μη σταματήσει ο πόλεμος. Συνέχιση μέχρι τελικής πτώσης κραύγαζε!!. Εξουδετερώνονταν το… επίτευγμα του, το μακελειό που ακολούθησε!! 17.000 οι νεκροί του, 2.000 παραπάνω από τους νεκρούς του αλβανικού μετώπου.

Λίγο μετά την … ανθρωποσφαγή του Δεκέμβρη ο Στάλιν δήλωνε, πάντοτε κατά το αξέχαστο Φρέντυ Γερμανό: «Ο Τσώρτσιλ είναι ο μεγαλύτερος ηγέτης του αιώνα μας».
Ενώ στη χώρα μας ξεκίνησε μια άνευ προηγουμένου τρομοκρατία που θα διαρκούσε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ένω εξυπηρετούσε τα τρελά σχέδια του Ζαχαριάδη να αρχίσει το δεύτερο αντάρτικο που δεν είχε καμιά σχέση με το πρώτο και ούτε κατ’ ελάχιστο επιτεύξιμο σκοπό! Ποιος με μια στάλα μυαλό μπορούσε να πιστέψει πως θα ήταν δυνατόν να αλλάξει στρατόπεδο η Ελλάδα; Θα άφηνε ο Τσώρτσιλ να αποκοπεί η Ελλάδα από τη Δύση; Οι Αμερικανοί;

Προχώρησα σε αρκετές λεπτομέρειες περιγραφής του γεγονότος στην πρόθεσή μου να μεταφέρω τις απόψεις του αξέχαστου Φρέντυ Γερμανού αρκετά τεκμηριωμένες, με τις οποίες ήμουν από πριν σύμφωνος. Δηλαδή ήταν αποτέλεσμα των τεχνασμάτων, των προσπαθειών Στάλιν και Τσώρτσιλ προκειμένου να κατοχυρώσουν τα κτήθεντα από την διάσκεψη των τριών Μεγάλων. Και η Ελλάδα πλήρωσε πανάκριβα με χιλιάδες νεκρούς και αμέτρητες καταστροφές, γιατί, κατά κάποιο τρόπο, ήταν κατακτημένη από άσπονδους εχθρούς του Τσώρτσιλ, τους κομμουνιστές.

• Αν δεν… ακολουθούσε ο εμφύλιος πόλεμος.

Είναι μια πολύ μαύρη σελίδα της ιστορίας μας. Μπορούσε να αποφευχθεί; Μετά τα Δεκεμβριανά πολύ δύσκολα! Υπήρξαν δύο δυνάμεις, δύο κόσμοι, τάσεις, δύο κατευθύνσεις δύο καταστάσεις που έτειναν προς αυτό.
Η τρομοκρατία, κύρια μετά τα Δεκεμβριανά, είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις, που μόνο σε μια τέτοια κατάληξη οδηγούσε.
Η οικογένειά μου έζησε τον… Γολγοθά της, εκείνη την περίοδο, με ένα πατέρα (δάσκαλο) ήσυχο, άκακο χωρίς να έχει εμπλακεί στις περιπέτειες της εποχής. Το «έγκλημά» του: Στις συζητήσεις έπαιρνε «αριστερές» θέσεις.

Μετά την εγκατάσταση των επίσημων αρχών δηλαδή υπηρεσιών στρατού, χωροφυλακής κ. λ.π. περιμέναμε την ειρήνη στην επαρχία που ζούσαμε (Καστοριά), που όμως δεν ήρθε, τουλάχιστο για τον μισό πληθυσμό, κύρια της υπαίθρου. Διάφορα, πολλά αποσπάσματα με επικεφαλής αξιωματικούς, συνήθως εφέδρους, ανθυπολοχαγούς, ενωμοτάρχες της χωροφυλακής, αλλά και ανεξάρτητους καπεταναίους που είχαν δημιουργήσει ομάδες ενόπλων και έλεγχαν κάποια περιοχή, γύριζαν στα χωριά και τρομοκρατούσαν. Καλούσαν δημοκρατικούς νέους στους οποίους ή με συμβουλές ή με απειλές, ή με άγριο ξυλοφόρτωμα, ανάλογα με τον καπετάνιο, συνιστούσαν να είναι φρόνιμοι, και παράλληλα είχαν γεμίσει οι φυλακές της πόλης με ανθρώπους με την βασική κατηγορία, στην περιοχή μας, του ΕΑΜοβούλγαρου όπως την διάνθιζαν ελεεινά υποκείμενα (στις δόξες τους) σε κάθε χωριό.

Βέβαια δεν έλειπαν και το κλείσιμο παλαιών λογαριασμών, οι προσωπικές διαφορές, αντιζηλίες εφ’ όσον ο… αντίπαλος βρίσκονταν υποτίθεται, στην πλευρά των καταπιεζόμενων. Όταν είχαν έρθει οι κατακτητές, οι Γερμανοί και Ιταλοί δεν παρατηρήθηκε τέτοια εικόνα διωγμών και εκβιασμών. Οι νικητές των Δεκεμβριανών ήσαν αδυσώπητοι. Πολύ σκληρότεροι από τους εθνικούς εχθρούς. Όσοι δεν ήσαν φιλοβασιλικοί ήσαν κομμουνιστές!

Μια χαρακτηριστική ιστοριούλα. Κάποια περίοδο, μετά τον εμφύλιο, ένα άτομο σκότωσε κάποιον συνάνθρωπο, για άγνωστο λόγο στην νότιο Ελλάδα. Η είδηση που κυκλοφόρησε συμπληρώνονταν με τα παρακάτω: «Ο δολοφόνος έχει σκοτώσει στο παρελθόν και άλλο άτομο, που ήταν κομουνιστής». Ώστε ο πληροφορούμενος να μη κάθεται και απορεί πως ένας δολοφόνος που αφαίρεσε τη ζωή ενός ανθρώπου, βγήκε τόσο γρήγορα ή δεν πήγε καθόλου φυλακή για να είναι έξω και γρήγορα να αφαιρέσει και άλλου ανθρώπου τη ζωή! Αφού ήταν κομουνιστής, εντάξει δεν τρέχει τίποτε.

Έχω την αίσθηση πως οι νόμιμες αρχές, βασικά αυτές που είχαν σχέση με την ασφάλεια του πολίτη, δεν ήρθαν, για ειρήνευση στην επαρχία παρά για πόλεμο, και για να μη λένε κάποιοι, τι λέει αυτός, να εξηγήσω τουλάχιστο για το μισό πληθυσμό, για να μη ειπώ για το μεγαλύτερο μέρος του. Και βέβαια να…. ανθίσουν όλα τα «μπουμπούκια» παλαιανθρώπων που δεν ζουν μόνο στην Αθήνα . Δημιουργούσαν οι Αρχές, με πρωτοπόρο την Χωροφυλακή, εφεδρείες για τον Ζαχαριάδη πριν αυτός κηρύξει την «επανάσταση» του, όπως θα ιδούμε λίγο πιο κάτω.
Όλα τα παραπάνω είναι απόψεις που στηρίζονται σε δικά μου βιώματα, και της οικογένειάς μου όπως και άλλων οικογενειών συγγενών και φιλικών ή συγχωριανών! Και στους… προβληματισμούς μου αν και πολύ νέος.

Όμως θέλω να μεταφέρω και κάποιες απόψεις του αξέχαστου και σπουδαίου για μένα Φρέντυ Γερμανού που βέβαια στηρίζονταν, πιστεύω σε συστηματική έρευνα σχετικά με τον Ζαχαριάδη, γράφοντας το βιβλίο γι’ αυτόν «Το αντικείμενο» - Ν. Ζαχαριάδης. Με τον γνωστό του ευχάριστο, έξυπνο και χαριτωμένο τρόπο. Παρουσιάζει λοιπόν τον Ζαχαριάδη, ύστερα από τέσσερα χρόνια κλεισμένο στο Νταχάου, έξω από την πραγματικότητα των στιγμών του τέλους του μεγάλου πολέμου. Μ’ όλα ταύτα με μια εμμονή στην πραγματοποίηση μιας επανάστασης που θα έδιωχνε τους Άγγλους από την Ελλάδα. Την δική του Επανάσταση όπως…. Π.χ. ο Λένιν!

Θέλησε να περάσει από την Μόσχα, αλλά δεν του το επέτρεψαν. Ίσα ίσα τον πρότρεψαν, από εκεί, όσο γίνεται γρηγορότερα να φτάσει στην Ελλάδα και να αναλάβει και να εκτελεί τα καθήκοντά του, του Α’ Γραμματέα του κόμματος! Ακόμη τον συστήνουν να περάσει και από τον Άγγλο πρεσβευτή. Συμβουλή – εντολή που δεν μπορούσε να καταλάβει «μα δεν θέλει να κατευθύνει η Μόσχα τα πράγματα; Αφήνει τις πρωτοβουλίες στο κάθε κόμμα;». Στην Ελλάδα και μεταξύ γενικά των αριστερών και κύρια των μελών του ΚΚΕ θεωρούνταν ο μεγάλος ο αλάνθαστος Αρχηγός.
Τον περίμεναν με αγωνία μεγάλη και ελπίδα, πως ο Μεγάλος θα τους έβγαζε από τα αδιέξοδα στα οποία βρισκόταν κύρια μετά τα Δεκεμβριανά που καταλάβαιναν πως ήταν λάθος που τα προκάλεσαν!

Στην Αθήνα ενημερώνονταν ο Ζαχαριάδης ρωτώντας για όλα τα ζητήματα, αρχίζοντας από τον Γκριγκόρι Ποπώφ. Μας μπέρδεψε περισσότερο, σύντροφε απάντησε ο Σιάντος. Βέβαια δεν γνώριζαν ούτε οι εδώ, Σιάντος και Σία ούτε φυσικά ο Ζαχαριάδης πως ο Στάλιν λίγο μετά τα Δεκεμβριανά είχε δηλώσει πως: «Ο Τσώρτσιλ είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός του αιώνα μας». Ούτε πως ο Στάλιν είχε στείλει στις 25/3/1944 συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον Γεώργιο στο Λονδίνο για την εθνική μας γιορτή, που ήταν σαν να του έλεγε, ετοιμάσου να ξανακαθίσεις στον θρόνο σου.

Στην συνέχεια των ερωτήσεων του Ζαχαριάδη για να βρει μια άκρη, κάνε την ερώτηση, γιατί κάναμε τον Δεκέμβρη, γιατί μπήκαμε στη φωτιά; Δεν μπήκαμε εμείς. «Μας έβαλαν» απάντησε ο Σιάντος. Και εσύ γιατί έπεσες; Του είπε αυτός! Ήταν η στιγμή που κατέγραφε τον Σιάντο, μέσα του, σαν «χαφιέ» (μεγάλη η ιστορία στο ΚΚΕ με τους χαφιέδες) για να τον διαγράψει αργότερα. Εν πάση περιπτώσει, αν και μπερδεμένα τα πράγματα που διαπίστωνε και παρά την ουδετερότητα και σιωπή της Μόσχας, που όμως δεν εμπόδιζε και όποιες κινήσεις (είχε το λόγο της). Σχετικά να σημειώσουμε πως πλανιόταν τότε, θα έλεγα την βαυκάλιζαν οι φανατικοί δεξιοί, ευχαριστιώταν στην σκέψη πως, όπως βρίσκονταν εξουθενωμένη η Μόσχα (ΕΕΣΔ), θα μπορούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και από κοντά η Αγγλία του Τσώρτσιλ δυνατές και στο τέλος του πολέμου (οι ΗΠΑ), να επιτεθούν εναντίον της και να τελειώνουμε με… κομουνιστικό κίνδυνο.

Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα αργότερα, με μια επιτυχημένη ταινία, με πρωταγωνιστή τον πολύ καλό ηθοποιό Τσώρζ Σκοτ που αναφερόταν στον αμερικανό στρατηγό Πάττον. Ήταν ο επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων που προχωρούσαν στην κεντρική Ευρώπη. Είχε απελευθερώσει και την Βιέννη. Λεγόταν τότε πως ο παρορμητικός στρατηγός ήταν έτοιμος να προχωρήσει προς ανατολάς και… πέραν των συμφωνηθέντων από τους τρεις μεγάλος (Ρούσβελτ-Στάλιν-Τσώρτσιλ). Βέβαια συγκρατήθηκε, τον... συγκράτησαν.

Οι έντονα όμως φιλικές εκδηλώσεις του Στάλιν προς τον Τσώρτσιλ εκείνες της ημέρες, τόσο με την δήλωσή του πως ο Τσώρτσιλ είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός του 20 αιώνα μας, αλλά και με το τηλεγράφημά του προς τον Γεώργιο στο Λονδίνο στις 25/3/1944 που θα γνώριζε πως ο Τσώρτσιλ ήθελε πολύ να ικανοποιήσει τον Γεώργιο, επαναφέροντάς τον στον θρόνο της Ελλάδος, για τις εκδουλεύσεις του με τον Μεταξά στις αρχές του μεγάλου πολέμου, οδηγούν την σκέψη πως μπορεί να υπήρχε κάποιο τέτοιο ενδεχόμενο. Φοβόταν περισσότερο των Τσώρτσιλ μην παρασύρει τους Αμερικανούς.

Έτσι χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1990 για να ‘ρθει αυτή η λύση… από μόνη της. Ο Ζαχαριάδης μ’ όλα ταύτα δεν απομακρύνονταν από το όνειρό του για την μεγάλη επανάστασή του, να διώξει τους Εγγλέζους από την Ελλάδα. Έτσι κήρυξε αποχή από τις εκλογές, που είχαν προκηρυχτεί για τις 30 Μαρτίου 1946, παρασύροντας και τους μη κομμουνιστές, δημοκρατικούς οπαδούς του ΕΑΜ. Πολύ μεγάλο σφάλμα, με συνέπειες στην συνέχεια! Ίσως να πίστευε πως στο βάθος θα βόλευε η αναταραχή στην Ελλάδα στον Στάλιν (πειθήνιο όργανό του) αφού και δεν απέτρεψε τις κινήσεις του. Ένα νεύμα του ήταν αρκετό γι’ αυτό. Δεν ενέκρινε την συμφωνία της Βάρκιζας. «Δεν έπρεπε να παραδώσουμε τα όπλα. Δεν έπρεπε να την υπογράψουμε». Και ο Τσώρτσιλ δεν ήταν ικανοποιημένος από την συμφωνία της Βάρκιζας. «Οι κομμουνιστές ήταν πάλι στην σκηνή».

Και κλείνει το κεφάλαιο αυτό ο Φρέντυ, όπως παρακάτω: «Για δεύτερη φορά τα μυαλά των δύο αντιπάλων συνωμοτών ανταμώνουν – το σχέδιο του Τσώρτσιλ συναντάει το σχέδιο του Ζαχαριάδη, κάπου στα βάθη των ελληνικών βουνών. Θέλουν και οι δύο ένα αιματοκύλισμα και θα το έχουν. Μόνο που ο Τσώρτσιλ είναι Τσώρτσιλ και ο Ζαχαριάδης δεν είναι… Λένιν». Κέρδη, κατ’ εμέ, ο μεν Τσώρτσιλ κέρδισε μια συντηρητική Ελλάδα, για τη Δύση για πολλά χρόνια, μέχρι το 1974. Ο Ζαχαριάδης τις κατάρες του λαού. Ενώ οι χιλιάδες νεκροί και από τις δυο πλευρές άφηναν ανοικτούς λογαριασμούς σε πάρα πολλές ελληνικές οικογένειες. Μέχρι και σήμερα!

Εν πάση περιπτώσει, ο εμφύλιος υπήρξε, στην κυριολεξία ένα μακελειό ζωών, χωρίς να υπολογίζονται και οι υλικές ζημιές, αποτέλεσμα παραλογισμών, δυστυχώς ενός ανθρώπου, που έτυχε μια μεγάλη, εκείνες τις σημαντικές στιγμές, μερίδα του ελληνικού λαού να του εμπιστευθεί τις τύχες της. Γι’ αυτό συνδέω τις δύο πολιτικές προσωπικότητες (Ζαχαριάδη και Γούναρη) και των συνεργατών τους σε ανάλογο βαθμό, σαν αίτιους των μεγαλύτερων μαζικών απωλειών ανθρώπινων ζωών (πέραν των καταστροφών) του ελληνικού λαού, εν γνώσει (ή έπρεπε να είναι σε γνώση) του αρνητικού αποτελέσματος των ενεργειών τους.

• Και μετά;

Τον τρομερό εμφύλιο πόλεμο ακολούθησε, και με την επιστροφή του Γεωργίου Γκλίσμπουργκ, μια περίοδος βασιλευομένης (ψεύτικης) δημοκρατίας. Με πολιτικούς σημαντικές προσωπικότητες των δύο παλαιών πόλων της πολιτικής του προηγουμένου αιώνα του εικοστού, Λαϊκών-Φιλελευθέρων. Πλαστήρας, Παπάγος, Καραμανλής, Γεώργιος Παπανδρέου. Και βέβαια τα ανάκτορα ενισχυμένα από το σύνταγμα του 1951. Κυβέρνησαν περισσότερα βέβαια χρόνια οι της Δεξιάς και πολύ λίγα οι του Κέντρου. Κυβέρνησαν όμως σε μια κοινωνία, που έβραζε, και που κυριαρχούνταν στη βάση από όλα εκείνα τα στοιχεία που είχαν επιστρατευτεί από τον Τσώρτσιλ στην πάλη του με τον Ζαχαριάδη! Που δεν απείχε και ο υπόκοσμος!

Οι του κέντρου για λίγο χρόνο δεν μπορούσαν ούτε να πλησιάσουν το πρόβλημα. Οι της Δεξιάς, που θα μπορούσαν ενδεχομένως κάτι να διορθώσουν, δεν το επιχείρησαν. Ίσως γιατί νόμιζαν, πως τους ταίριαζε τους συνέφερε. Τα ανάκτορα πρέπει να ήσαν ικανοποιημένα από την ποδηγέτηση των πολιτικών κινήσεων. Στα ανθρώπινα τους θάνατοι, γάμοι η πολυτέλειά τους δεν υστερούσε ούτε από εκείνους των Αυλών της Ευρώπης. Όμως η κραυγή του Καραμανλή το 1963, μετά την δολοφονία του ειρηνιστή Λαμπράκη, με την υποστήριξη της αστυνομίας στην Θεσσαλονίκη, «Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο» δείχνει, φωτογραφίζει, πιστεύω, την εικόνα της κατάστασης.

Ακολούθησε η παραίτηση της κυβέρνησης του γέρου της δημοκρατίας, Γ. Παπανδρέου από τον βασιλιά, η αθλιότητα με τις αποστασίες, για να σπάσει το απόστημα με την χούντα των συνταγματαρχών και από το έμπυο να ταλαιπωρήσει για επτά χρόνια τον ελληνικό λαό και να έρθει η ανάσταση, η άνοιξη το καλοκαίρι του 1974. Όμως με το έγκλημα στην Κύπρο, που θα ταλαιπωρεί τη μεγαλόνησο για καιρό αν όχι για πάντα.

Ήταν το καθαρτήριο Α΄, όπως έχω υποστηρίξει στο προηγούμενο πόνημά μου όσο αφορά τα πολιτικά πράγματα της χώρας με πρωταγωνιστή πάλι τον Κ. Κραμανλή! Θα ε-παναλάβω, μ’ όλα ταύτα, πως για όλα τα κακά τα τρομερά της δεκαετίας του ’40 θεωρώ πέρα από τους άμεσους υπευθύνους, τους πολιτικούς της τριετίας 1932-1935, που δεν μπόρεσαν να στήσουν μια κυβέρνηση που θα κατάφερνε να κυβερνήσει ομαλά τη χώρα, με όποιες αλλαγές μέχρι το ’40, δηλαδή χωρίς την επάνοδο του Γεωργίου, και την δικτατορία του με τον Μεταξά.

(τέλος)

Δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην ΟΔΟ από τις 27 Μαρτίου 2014 (αρ. φύλλου 733) έως τις 4 Σεπτεμβρίου 2014 (αρ. φύλλου 754)