ΚΕΡΗΣ Π. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ: Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [Ι]

ΟΔΟΣ: 28.5.2020 | 1032

Η δυνατότητα εφαρμογής ελληνικών κυβερνητικών μέτρων εναντίον της παράνομης εισόδου αλλοδαπών κατά την απόφαση της 13-2-2020 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην απόφαση της 13-2-2020 στην υπόθεση των αλλοδαπών N.D και N.T κατά Ισπανίας δέχθηκε 

1) να μην επιτρέψει την παράνομη είσοδο στο ισπανικό έδαφος αλλοδαπών, που χρησιμοποίησαν βία και δύναμη ως μέλη ομάδας, στο πλαίσιο μιας επιχείρησης, που είχε προγραμματιστεί εκ των προτέρων 

2) το δικαίωμα ενός κράτους να τους προωθήσει πίσω είτε στη χώρα καταγωγής τους είτε στην τρίτη χώρα, που είχαν απευθείας εισέλθει, στη προκειμένη υπόθεση στο Μαρόκο, προερχόμενοι από τις χώρες ιθαγενείας τους-της υποσαχάριας Αφρικής, χωρίς να εξετάσει ατομικά τυχόν δικαίωμα ασύλου ή διεθνούς προστασίας του καθενός 

3) ότι οι ισπανικές κυβερνητικές πράξεις δεν συνιστούν παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Πρωτοκόλλου της με αρ.4., δηλαδή δεν έλαβε χώρα απέλαση των αλλοδαπών αλλά άρνηση παράνομης εισόδου και 

4) οι αλλοδαποί δεν δικαιούνται αποζημίωσης.

Θα αναφερθούμε σε ορισμένες σκέψεις του σκεπτικού αυτής απόφασης σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών και των αλλοδαπών-προσφύγων και μεταναστών, όταν οι τελευταίοι προβαίνουν σε μαζικές οργανωμένες απόπειρες παραβίασης διά της βίας και δύναμης των συνοριακών φραχτών κρατικών συνόρων για να επιτύχουν τη παράνομη διέλευση και είσοδο τους σε ευρωπαϊκό κράτος. Έτσι θα προκύψει η ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης, εάν ενεργούσε ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος της διεθνούς κοινότητας, για να προστατεύσει

1 -τα εθνικά σύνορα-εδαφική κυριαρχία, την εθνική ταυτότητα και κοινωνική συνοχή των ελλήνων, δηλαδή τα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας 

2.-τα εξωτερικά σύνορα κρατών μελών του χώρου Σέγκεν («espace Schengen») για τη διαφύλαξη της δημοκρατίας, της ασφαλείας, της δημόσιας τάξης και της δημόσιας υγείας του λαού των κρατών μελών, 

3.-το δικαίωμα και την υποχρέωση των αλλοδαπών για υποβολή αιτήματος νόμιμης εισόδου ή θεώρησης άδειας εργασίας ή διεθνούς προστασίας ή ασύλου ή προστασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων προσφύγων και μεταναστών στο κράτος καταγωγής τους ή στη πρώτη χώρα απευθείας εισόδου τους, που διέπονται από κανόνες διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου.

Ειδικότερα: κατ’ αρχήν τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία το Δικαστήριο έκρινε για να διατυπώσει τις παρακάτω αναφερόμενες σκέψεις του και την παραπάνω απόφαση του είναι σε συντομία τα ακόλουθα

Ενώπιον του παραπάνω Δικαστηρίου (ΕυρΔικΑνθρΔικ) υπέβαλαν αίτηση στις 12-7-2015 ένας μετανάστης από το Μαλί και ένας μετανάστης από την Ακτή Ελεφαντοστού κατά της Ισπανίας, υποστηρίζοντας ότι είχαν υποβληθεί σε απέλαση από το ισπανικό κράτος χωρίς ατομική εξέταση πιθανοτήτων διεθνούς προστασίας, κατά παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 4 του παραπάνω Πρωτοκόλλου αριθ. 4 και του άρθρου 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

Το παραπάνω Δικαστήριο εξέδωσε καταρχήν την Απόφαση της 3 October 2017, που έκρινε ομόφωνα ότι η Ισπανία προέβη σε απέλαση των παραπάνω αλλοδαπών παραβιάζοντας την απαγόρευση απέλασης, όπως την προβλέπουν οι παραπάνω διατάξεις.

Η ισπανική κυβέρνηση στις 14 Δεκεμβρίου 2017 κατέθεσε έφεση κατά αυτής της απόφασης, υποστηρίζοντας ότι οι ισπανικές αρχές δεν υπέβαλαν τους παραπάνω αιτούντες σε «απέλαση», κατά την έννοια της διάταξης άρθρου 4 του Πρωτοκόλλου αριθ. 4 αλλά είχαν αρνηθεί την παράνομη εισδοχή τους στο ισπανικό κράτος. Οι αλλοδαποί συνελήφθησαν από τους ισπανούς συνοριοφύλακες, αφού διέσχισαν ως μέλη ομάδας με βία και με δύναμη δύο περιφράξεις, δηλαδή αναρριχήθηκαν στους δύο από τους τρείς εξωτερικούς συνοριακούς φράχτες. 

Συνεπώς, η ισπανική κυβέρνηση ισχυρίσθηκε, ότι προκειμένου να υπάρξει εκδίωξη-απέλαση τους θα έπρεπε οι αιτούντες αλλοδαποί να είχαν προηγουμένως λάβει άδεια, μετά από σχετικό αίτημα τους, από τις αρμόδιες ισπανικές αρχές να εισέλθουν νόμιμα στο ισπανικό έδαφος. Όμως δεν τους δόθηκε ποτέ άδεια νομίμου εισόδου στο ισπανικό έδαφος για να απελαθούν όπως ισχυρίζονται.  Είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι οι ισπανικές αρχές δημιούργησαν από το 2014 ένα φράγμα με τρείς παράλληλους φράχτες κατά μήκος των ορίων των 13 χλμ., που διαχωρίζουν την αυτόνομη περιοχή της Μελίλια από το Μαρόκο με στόχο να αποτραπεί η πρόσβαση των παράνομων μεταναστών στην ισπανική επικράτεια. 

Αυτό το φράγμα αποτελείται από τρείς φράχτες, ("το εξωτερικό φράχτη") ένα τρισδιάστατο δίκτυο καλωδίων, που ακολουθείται από ένα δεύτερο φράχτη ύψους τριών μέτρων. και, στην αντίθετη πλευρά ενός περιπολικού δρόμου, ένα άλλο φράχτη έξι μέτρων ("ο εσωτερικός φράκτης"). Οι πύλες έχουν ενσωματωθεί σε φράκτες σε τακτά χρονικά διαστήματα για να παρέχουν πρόσβαση μεταξύ τους. Ένα εξελιγμένο σύστημα CCTV (συμπεριλαμβανομένων των υπέρυθρων κάμερας), σε συνδυασμό με τους αισθητήρες κίνησης, έχει εγκατασταθεί και οι περισσότεροι φράκτες είναι εξοπλισμένοι επίσης με πλέγματα κατά της αναρρίχησης. 

Υπάρχουν τέσσερα χερσαία σημεία διέλευσης των συνόρων μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας, που βρίσκονται κατά μήκος του τριπλού φράχτη. Μεταξύ αυτών των διαβάσεων, από την ισπανική πλευρά, το Guardia Civil έχει το καθήκον να περιπολεί στα χερσαία σύνορα και την ακτή για να αποτρέψει την παράνομη είσοδο. 

Ομάδες, που περιλαμβάνουν γενικά αρκετές εκατοντάδες αλλοδαπών, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από την υποσαχάρια Αφρική, επιχειρούν να εισέλθουν στην ισπανική επικράτεια, αναρριχώμενοι στις παραπάνω περιφράξεις. Αυτοί οι μετανάστες, οι οποίοι δεν καταφέρνουν να αποφύγουν την Guardia Civil, και εάν οι ισπανοί υπάλληλοι δεν καταφέρουν να τους πείσουν να κατέβουν από μόνοι τους, χρησιμοποιώντας σκάλες, συλλαμβάνονται αμέσως στέλνονται πίσω στο Μαρόκο και παραδίδονται στις αρχές του Μαρόκου, εκτός αν έχουν ανάγκη από ιατρική μεταχείριση

Τα σύνορα μεταξύ της αυτόνομης πόλης της Μελίλιας της Ισπανίας και του Μαρόκου είναι εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν της ΕΕ και συνεπώς παρέχουν πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με συνέπεια να υπόκεινται σε ιδιαίτερα έντονη μεταναστευτική πίεση.

1. Η Ελλάδα κράτος μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ υφίσταται ένοπλη επίθεση και οφείλει να παραπέμψει το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Μέχρι αυτό να αποφασίσει έχει το φυσικό δικαίωμα να λάβει τα αναγκαία μέτρα ατομικής ή συλλογικής νομίμου αμύνης, όπως προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. 

Ο ελληνικός λαός και η ελληνική κυβέρνηση τώρα αναγνωρίζει και αποδέχεται στο εσωτερικό, διότι η τελευταία άλλα συναποδέχεται στο από 4-3-2020 Ανακοινωθέν του Συμβουλίου Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της ΕΕ, ότι η Ελλάδα δέχεται απειλή και της χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας της και υβριδικό πόλεμο από τη Τουρκία με τη χρησιμοποίηση των αλλοδαπών, μεταναστών και προσφύγων στο τουρκικό έδαφος. 

Αυτοί μεταφέρονται δια της βίας και με απατηλά μέσα από Τουρκικά μεταφορικά μέσα και κρατικά όργανα στα χερσαία ελληνικά σύνορα, οργανώνονται, εξοπλίζονται με υλικοτεχνικό εξοπλισμό και υποστηρίζονται από κρατικά ένοπλα όργανα στρατοχωροφυλάκων και κομμάντος της Τουρκίας να επιχειρήσουν παράνομη δια της βίας διέλευση των ελληνικών χερσαίων –ποτάμιων συνόρων για να εισέλθουν στο ελληνικό έδαφος αναρριχώμενοι στο φράχτη, προκαλώντας φθορές στο φράχτη των κρατικών συνόρων, επιτιθέμενοι κατά των ελληνικών κρατικών οργάνων. 

Συνεπώς η Ελλάδα δέχεται σήμερα προσβολή της εδαφικής κυριαρχίας της από τη Τουρκία, δηλαδή η Ελλάδα δέχεται σήμερα επιθετικές ενέργειες στα χερσαία της σύνορα της στις Καστανιές και στα ποτάμια σύνορα της στον Έβρο, επιχειρείται η παραβίαση των εδαφικών όρων, όπως έχουν καθορισθεί με διεθνή συνθήκη κατά τα άρθρα 2 παρ.2, 5 και 6 της Συνθήκης της Λωζάνης. Αυτοί έχουν χαραχθεί επί του εδάφους-ελληνικού και τουρκικού, από την προβλεπομένη Επιτροπή οριοθετήσεως με τη «συμμετοχή έλληνος και τούρκου αντιπροσώπου καθώς και προέδρου-υπηκόου τρίτης Δυνάμεως». 

Η οριοθέτηση προβλέπεται για μεν τους μη πλωτούς ποταμούς βάσει Μέσης Γραμμής του ρου ή του κυρίως βραχίονος του Έβρου και βάσει της κοίτης, που υπήρχε το 1926, για δε τους πλωτούς ποταμούς τη μέση γραμμή της κυρίας αύλακος ναυσιπλοΐας». Η Τουρκία βέβαια έχει διατυπώσει επιφυλάξεις για το Πρωτόκολλο Έβρου της 3-11-1926 διότι δεν προσδιορίζει με γεωγραφικές συντεταγμένες την ακριβή θέση σημείου κατάληξης του ποτάμιου συνόρου στη θάλασσα. 

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ.4 του Χάρτη Ηνωμένων Εθνών τα κράτη μέλη του ΟΗΕ έχουν υποχρέωση να απέχουν της απειλής και της χρήσεως βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας οιουδήποτε κράτους στις διεθνείς τους σχέσεις ή καθοιονδήποτε άλλο τρόπο αντίθετο προς τους σκοπούς του ΟΗΕ. 

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ1 του Χάρτη Ηνωμένων Εθνών ο ΟΗΕ έχει ως σκοπό, μεταξύ των άλλων, τη πρόληψη και την αποτροπή απειλών κατά της ειρήνης και καταστολή των απειλών κατά της ειρήνης και καταστολή επιθετικών ενεργειών. Η ειρηνική συνύπαρξη των κρατών όπως προβλέπεται στη Τελική Πράξη του Ελσίνκι απαιτεί αμοιβαία διεθνή υποχρέωση περί μη επιθέσεως .Η διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας εκφράζεται με το απαραβίαστο των συνόρων, δηλαδή με τον σεβασμό των συνόρων απ’ όλους, ιδιαίτερα όταν έχουν καθορισθεί με διεθνείς συνθήκες.

Το ελληνικό κράτος, ως κράτος μέλος των ΗΕ, εφόσον δέχεται ένοπλες επιθέσεις στον Έβρο από τη τουρκική στρατοχωροφυλακή, που οργανώνει και ενισχύει τις ομάδες των αλλοδαπών για να παραβιάσουν τα ελληνικά σύνορα, πρέπει να παραμέμψει αυτές τις επιθετικές ενέργειες στο Συμβούλιο Ασφαλείας, διότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 αυτό έχει αρμοδιότητα να αποφασίζει εάν υφίσταται επιθετική πράξη κατά κράτους-μέλους ΟΗΕ. Όπως δε προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 51 του Χάρτη ΟΗΕ κάθε κράτος μέλος των ΗΕ το οποίο υφίσταται ένοπλη επίθεση, μέχρι να αποφασίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας τ’ αναγκαία μέτρα, αυτό το κράτος έχει φυσικό δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής νομίμου αμύνης. 

Η Ισπανία επικαλέσθηκε στο παραπάνω Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τις παραπάνω διατάξεις του άρθρου 51ΧΗΕ αλλά αυτό δεν ερεύνησε αυτόν τον ισπανικό ισχυρισμό και έκρινε στην απόφαση της 13-2-2020 ότι «δεν θεωρεί αναγκαίο να συνεχίσει περαιτέρω την έρευνα αυτού του ισχυρισμού, διότι η Ισπανία δεν έδειξε ότι έχει παραπέμψει το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας όπως προβλέπει το 51 του Χάρτη ΟΗΕ».

Συνεπώς αξίζει να προβληματιστούμε γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν παραπέμπει την σημερινή ένοπλη επιθετική ενέργεια παραβίασης των ελληνικών χερσαίων συνόρων από τη Τουρκία -κράτος μέλος του ΟΗΕ, στο Συμβούλιο Ασφαλείας- αρμόδιο διεθνές όργανο για να χαρακτηρίσει τις ενέργειες της Τουρκίας ως επιθετικές πράξεις κατά της Ελλάδας και να αναγνωρισθούν διεθνώς (α) οι τουρκικές επιθετικές ενέργειες κατά της Ελλάδας και (β) οι πράξεις νόμιμης ατομικής και συλλογικής άμυνας της Ελλάδας και των Ελλήνων μέχρις έκδοσης της απόφασης του Συμβούλιου Ασφαλείας. Είναι δυνατόν να διατυπωθεί και κάποια επιφυλακτικότητα από ορισμένους για αυτή προσφυγή, διότι κανείς δεν μπορεί να προδικάσει μια απόφαση αναγνώρισης της επίθεσης της Τουρκίας από το τελευταίο.

 Όμως σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα:

-θα έχει καταγγείλει της Τουρκία και θα συζητηθεί η καταγγελία της στο αρμόδιο διεθνές όργανο 

-θα έχει διεθνοποιήσει το δικαίωμα αμύνης για τη προάσπιση των ζωτικών συμφερόντων της Ελλάδας, που είναι η εδαφική κυριαρχία και η εθνική ταυτότητα.

Σε κάθε περίπτωση μία υπεύθυνη και ανεξάρτητη ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε διαμαρτυρηθεί με την επίδοση μίας ρηματικής διακοίνωσης στην τουρκική πρεσβεία ή και με την απέλαση διπλωματικών αντιπροσώπων της Τουρκίας για επιθετικές ενέργειες παραβίασης ελληνικών συνόρων-εδαφικής κυριαρχίας, προσβολή κοινωνικής συνοχής, της ελληνικής δημοκρατίας καθώς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ελλήνων.

- να προβάλλει στην ΕΕ τις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας με πολιτικο-στρατιωτικό μέσον τη παράνομη μετανάστευση και να μη συναποδεχθεί «τη κατανόηση της ΕΕ προς τη Τουρκία, που φιλοξενεί 3,7 εκατομμύρια αλλοδαπούς» σύμφωνα με το από 4-3-2020 κοινό Ανακοινωθέν του Συμβουλίου Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της ΕΕ.

- συνεχίζεται - 

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Μαΐου 2020, αρ. φύλλου 1032

Σχετικά:

• ΚΕΡΗΣ Π. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ: Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [IΙ]