24.1.23

Συνέντευξη με έναν Νεστορίτη [ΙΙ]



Επιμέλεια: Κοσμάς Ρεκάρης 
Μελβούρνη Αυστραλίας
krekaris8@bigpond.com

Το 1947 τα δυο τρίτα των ΕΛΑΣιτών ήταν στα τμήματα του ΔΣΕ. Από την άλλη πλευρά οι χωροφύλακες μαζέψανε ορισμένες οικογένειες των ανταρτών για τιμωρία και ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και η δική μου οικογένεια, εγώ η μητέρα μου, η μεγαλύτερη αδερφή μου, ο μικρότερος αδερφός μου και η μικρή αδερφή μου. Την αόμματη γιαγιά μου την αφήσανε μόνη της στο σπίτι μας. 

Έτσι ένα πρωινό μας φόρτωσαν σε ένα αυτοκίνητο και μας εκτόπισαν στο χωριό Μεσσοποταμία κοντά στην Καστοριά. Μετά από ένα μήνα μας ξανα-φόρτωσαν στα αυτοκίνητα και μας πήγαν στην Καστοριά και από εκεί στο Βίτσι όπου μας άφησαν σ’ ένα σημείο και μας είπαν «Άντε τώρα φύγετε». Δεν ήταν εύκολο να βρει κανείς ψωμί στο Βίτσι. Νομίζω ότι ο εκτοπισμός του άμαχου πληθυσμού χρησιμοποιήθηκε για να αναγκάσουν τους αντάρτες να παραδοθούν αφού ήταν δύσκολο να επιβιώσουν σ’ ένα τέτοιο κλοιό από άμαχο πληθυσμό.

Αργότερα όμως οι αντάρτες μας πέρασαν από το Βίτσι στον Γράμμο. Πρώτα περάσαμε έξω από την Καστοριά προς το Νεστόριο, όπου είχε και ένα φυλάκιο και μια γέφυρα την οποία φρουρούσαν οι Μπουραντάδες. Αυτοί μας πήραν χαμπάρι και άρχισαν να μας πυροβολούν. Γινότανε χαμός αλλά οι αντάρτες μπόρεσαν και μας έβγαλαν από την άλλη πλευρά. Έτσι φτάσαμε στο Γράμμο όπου μείναμε πάρα πολύ καιρό, δύο χρόνια περίπου μαζί με τους μαχητές του ΔΣΕ. Εκεί βοηθούσαμε με ό,τι μπορούσαμε τους αντάρτες.

Προς τα τέλη του 1949 μόλις πριν την αποχώρηση του ΔΣΕ οι άλλοι περάσαμε μαζί με τα τμήματα του ΔΣΕ στην Αλβανία στο Πρένες και από εκεί στο Μπούλκες και τον φθυνόπωρο του 1949 φτάσαμε με τραίνο στο Λεσάνε κοντά στην Πράγα της Τσεχοσλοβακίας. Δεν ήμασταν μόνο εμείς. Είχε αρκετές αμαξοστοιχίες. Πριν μπούμε στο τραίνο, οι Σέρβοι μας ρωτούσαν εάν θέλουμε να φύγουμε ή να μείνουμε. Εμείς αν και Σλαβομακεδόνες φύγαμε. Τότε οι Γιουγκοσλάβοι ακόμα δεν άλλαζαν τα ονόματα σε σλαβικά. Αυτό έγινε αργότερα.

Όταν μας ρωτούσαν γιατί θέλουμε να φύγουμε και να πάμε στην Τσεχοσλοβακία, εμείς τους απαντούσαμε «διότι θέλουμε να ζήσουμε στο σοσιαλισμό». Αυτοί μας λέγανε ότι και αυτοί έχουν σοσιαλισμό. Είναι αλήθεια ότι οι Γιουγκοσλάβοι μας φέρθηκαν πολύ καλά. Σίγουρα, χωρίς την Γιουγκοσλαβία δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτα. Επίσης και στην Αλβανία ότι είχανε και δεν είχαν δικό μας ήταν.

Όταν φθάσαμε στην Τσεχοσλοβακία ήμουν πια 17 χρονών. Από τους στρατώνες διαλέξανε εμάς τους νέους και μας στείλανε σε κάτι ερειπωμένα χωριά κοντά στο Ζάμπεργκ όπου πριν ζούσαν οι Σουδήτες Γερμανοί. Εκεί έπρεπε να προετοιμάσουμε τα σπίτια στα οποία θα μπαίνανε οι πολιτικοί Έλληνες πρόσφυγες. Αυτό το χειμώνα ήμασταν εκεί αλλά μετά ζητούσαμε να πάμε να δουλέψουμε κανονικά. 

Εγώ πήγα στο Μπρνο με τους πρώτους και για ένα χρονικό διάστημα δούλεψα στο Κράλοβο Πόλε. Το 1950 την ίδια χρονιά μια ομάδα από ΕΠΟΝίτες μας στείλανε στην σχολή της ΕΠΟΝ στη Ρουμανία στο Μπουστένι κοντά στη Σενάι όπου υπεύθυνος ήταν ο Γρηγόρης Φαράκος τραυματίας από τον εμφύλιο πόλεμο. Εκεί μείναμε σχεδόν ένα εξάμηνο. Εκεί μας έκανε διάλεξη ο Ν. Ζαχαριάδης, ο Κώστας Καλογιάννης, και πολλοί άλλοι.

-Λεωνίδα τι γνώσεις είχες από την Ελλάδα;

-Στην Ελλάδα πήγαινα στην τρίτη τάξη δημοτικού. Το χωριό μας είχε ένα πολύ ωραίο σχολείο το οποίο χτίστηκε το 1920. Στην τρίτη τάξη άρχισε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος το 1940 είχαμε πολλές απώλειες και το σχολείο μας καταστράφηκε εντελώς και έτσι με δυσκολία κάναμε τα μαθήματα πότε σε εκκλησία, σε καφενείο η κάτω από καρυδιά. Έτσι περίπου τελείωσα το δημοτικό σχολείο στην Ελλάδα.

Όταν ήρθα στην Τσεχοσλοβακία το πρώτο πράμα που ήθελα να κάνω ήταν να μάθω την τσέχικη γλώσσα. Και την έμαθα. Για μένα δεν ήταν και τόσο δύσκολη γιατί γνώριζα την σλαβική που μιλούσαμε. Μαζί με την γλώσσα ήθελα να μάθω και την ιστορία τους την λογοτεχνία τους. Για τον λόγο αυτό διάβαζα πολύ τους κλασικούς όπως τον Γιράσικ, την Νέμτσουβα και ό,τι υπήρχε από την εθνική αναγέννηση του 19ου αιώνα. Μέσα σε λίγα χρόνια 1950-1960 ήμουν πια σε θέση να διδάσκω μαθηματικά στην τσέχικη μέση Εκπαίδευση.

Όταν θυμάμαι αυτά τα χρόνια, νομίζω ότι δεν ήταν και μικρό κατόρθωμα δηλαδή να πας σε μια ξένη χώρα με λιγοστές γνώσεις και μέσα σε δέκα χρόνια να διδάσκεις στην μέση Εκπαίδευση. Με στενοχωρεί το γεγονός ότι σήμερα σ’ αυτήν την κοινωνία που ζούμε στην πρώτη θέση δεν είναι η μόρφωση, η παιδεία, η γνώση, αλλά τα λεφτά και το κέρδος. 

Σε ερώτηση, της Τασούλας για την ελληνική γλώσσα του Λεωνίδα, ικανοποιημένος απαντά: Σε κάποια φάση στη ζωής μου βρέθηκα σε κάποια κατάσταση που υπήρχαν προϋποθέσεις να αφομοιωθώ στην τσέχικη κοινωνία. Και δεν αφομοιώθηκα διότι ήθελα να το αποφύγω αν και δεν είχα την δυνατότητα να μιλάω ελληνικά, όμως διάβαζα. Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία που έχουν εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο της πολιτικής προσφυγιάς πολιτιστικές και λογοτεχνικές εκδόσεις. Τα έχω όλα αυτά τα βιβλία. Έ

χω διαβάσει Βάρναλη, Ρίτσο, Σωτήρη Λουντέμη και έτσι κατόρθωσα να συγκρατήσω και να βελτιώσω την ελληνική γλώσσα, γιατί όταν άφησα το χωριό δεν μιλούσα καλά ελληνικά. Ναι διάβαζα, αυτή ήταν η επιλογή μου, ο τρόπος για να βελτιώσω την ικανότητα να μιλώ ελληνικά. Και μου άρεσε η λογοτεχνία μας. Όπως είναι «Το φως που καίει», «οι ελεύθεροι πολιορκημένοι», αλλά δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω το διαδίκτυο. Χρησιμοποιώ το τηλέφωνό μου και την τηλεόραση. 

Έχω όλα τα κανάλια ακόμα και το "Όπεν" για να ενημερώνομαι για τις εξελίξεις στο ΚΚΕ και δεν είναι υπερβολή εάν σου πω χωρίς την ελληνική τηλεόραση δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτά, διότι ζω μόνος μου, έχω και το πρόβλημα με την όραση η οποία με δυσκολεύει στο διάβασμα και το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να έχω επαφή, με την γλώσσα και με την Ελλάδα μέσω της ελληνικής τηλεόρασης.

Είναι ειρωνεία για εμένα να με κατατάξουν στους ανεπιθύμητους, γιατί η οικογένειά μας «Έλληνες το γένος» έχει τα πιο καθαρά ελληνικά ονόματα και τα κρατήσαμε με περηφάνια. Το όνομα του πατέρα μου είναι Μιλτιάδης. Εγώ στα 91 μου. Φανή η μητέρα μου. Πηνελόπη, Αντιγόνη και Χαρίκλεια οι αδερφές μου…

- τέλος - 

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 23 Ιουνίου 2022, αρ. φύλλου 1130.

Σχετικά:


1 σχόλιο:

  1. Ανώνυμος26/1/23

    Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ