23.5.10

ΟΔΟΣ: Σε μια πόλη σαν την Καστοριά

Με την υποχρεωτική συνένωση των δήμων, που απορροφώνται στον Δήμο Καστοριάς, σχηματίζοντας ένα νέο και πρωτότυπο μόρφωμα, σαφές είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της, η πόλη της Καστοριάς, καθώς και όσοι την κατοικούν, πολύ δε περισσότερο αυτοί που την διοικούν, θα βρεθούν μπροστά σε σημαντικές ευθύνες και προκλήσεις.

Γεγονός είναι ότι (ούτε διοικητικά) η ιστορία της πόλης της Καστοριάς, δεν συνοδεύεται ακριβώς από αυτό που ορίζεται ως «τύχη βουνό». Το αντίθετο μάλιστα: Παρά το γεγονός ότι είναι αρχαιότερη κάθε πόλης της Δυτικής Μακεδονίας (και ιδιαίτερα μεταξύ των πρωτευουσών), ότι διαθέτει πλήθος αρχαιολογικών μνημείων που αντιπροσωπεύουν σχεδόν όλες τις ιστορικές περιόδους (συγκρίνεται με την Θεσσαλονίκη και την Βέρροια που αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση) ενώ παράλληλα υπήρξε πάντοτε -ακόμη και στην διάρκεια της τουρκοκρατίας- σημαντικό αστικό κέντρο, ωστόσο, η εξέλιξή της ως την σύγχρονη εποχή, δεν ήταν αντίστοιχη του παρελθόντος της.

Αμέσως μετά την απελευθέρωσή της από τον Ελληνικό Στρατό το 1912, από διοικητική άποψη συνέχισε να αποτελεί Κοινότητα και αυτό παρά τον πολυπληθή και πυκνό της πληθυσμό από χιλιάδες Έλληνες, Εβραίους και λιγότερους Οθωμανούς Τούρκους. Διετέλεσε πρωτεύουσα ομώνυμης επαρχίας στα όρια του Νομού Φλωρίνης (με πρωτεύουσα την Φλώρινα!), ώσπου την περίοδο του μεσοπολέμου στο απώγειο της οικονομικής της ανάπτυξης χάρη στην γουνεμπορία του εξωτερικού και στο πλαίσιο της τότε διοικητικής μεταρρύθμισης, δημιουργήθηκε ο Νομός Καστοριάς με πρωτεύουσα την ίδια. Τα ιστορικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της πόλης, αλλά και η ευημερία, σφυρηλάτησαν με ασφάλεια την φυσιογνωμία της προπολεμικής και αμέσως μεταπολεμικής Καστοριάς.

Ακολούθησαν αρκετές δεκαετίες υποχώρησης των γνωρισμάτων του τόπου, και ένα είδος εκφυλισμού του κοινωνικού του χαρακτήρα, για λόγους και αιτίες που δεν είναι ασφαλώς της παρούσης η ανάλυσή τους. Ώστε εν έτει 2010, με την πρόσφατη ανακοίνωση της διοικητικής αναδιάρθωσής του Δήμου Καστοριάς, να προκαλούνται καινούργια ερωτηματικά και άλλες καταστάσεις, σε μια πόλη που δεν είναι πια ούτε η σκιά του εαυτού της.

Η -κατά το κοντινό σχετικά παρελθόν- ένταξη του Κεφαλαρίου και του Αποσκέπου στον Δήμο Καστοριάς, του οποίου αποτέλεσαν οικισμούς, είναι το διοικητικό προηγούμενο από το οποίο αντλούνται εμπειρίες και παραδείγματα. Ωστόσο, η περιορισμένη αλληλεπίδρασή τους με την Καστοριά, που εξηγείται με κοινωνικά και κυρίως συγκυριακά επιχειρήματα, δεν μπορεί να είναι το άλλοθι. Δεν μπορεί να είναι το άλλοθι, για όσα θα αντιμετωπίσουν η Καστοριά με τους Δήμους Αγίας Τριάδος και Μεσοποταμίας αλλά και τον Δήμο Κορεστείων, με τους οποίους στο μέλλον θα αποτελεί ένα οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ασφαλώς από μια σύζευξη, όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να πετύχει, και εργάζονται όλοι για την προώθηση κοινών, εφικτών και κυρίως μεταξύ τους δίκαιων και αναλογικών στόχων, μόνο θετικά αποτελέσματα αναμένονται.

Όμως είναι δεδομένο ότι, με εξαίρεση την πόλη της Καστοριάς, που τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της λειτουργίας της αφ’ ενός ως κέντρου αναχώρησης εκατοντάδων έως χιλιάδων κατοίκων της ως μεταναστών στο εξωτερικό, και αφ’ ετέρου ως κέντρου υποδοχής νέων κατοίκων (στο πλαίσιο εσωτερικής μετανάστευσης), ανάλωσε σε μεγάλο βαθμό την αυθεντικότητά της, και αλλοίωσε την φυσιογνωμία της, δεχόμενη ετερόκλητες επιρροές, οι περισσότεροι -αν όχι όλοι- οι υπόλοιποι αστικοί, ημιαστικοί και αγροτικοί οικισμοί του νομού Καστοριάς, άντλησαν τα θετικά της συσχέτισής τους με την πόλη (επέκταση γούνας, μερική αστικοποίηση κλπ), αλλά ταυτόχρονα διατήρησαν με ζήλο τα χαρακτηριστικά τους.

Βεβαίως, την εποχή της παγκοσμιοποίησης και της κινητικότητας ατόμων και αγαθών, δεν υπάρχει χώρος για τοπικισμούς και σωβινισμούς. Στο κάτω-κάτω είναι αργά για δάκρυα. Αλλά η διατήρηση και κατανόηση της ιστορικής γνώσης δεν έχει σχέση με όλα αυτά. Αντίθετα, βοηθά στην απελευθέρωση υγιών δυνάμεων και στην δημιουργία ρευμάτων απ’ όλες τις πλευρές.

Με αυτή την έννοια, καθήκον αυτών που θα επιχειρήσουν να διεκδικήσουν την δημαρχία της Καστοριάς στις επόμενες, και κάθε επόμενες εκλογές, θα είναι ο σεβασμός των υποσυνόλων που απαρτίζουν τον νέο Δήμο Καστοριάς, ώστε κανείς να μην επιβληθεί σε κανένα εταίρο.

Σε μια πόλη σαν την Καστοριά, που κατηγορήθηκε και συκοφαντήθηκε όσο καμιά άλλη πόλη στο παρελθόν για την αντίδρασή της στην επέκταση της Γούνας στις δεκαετίες του 1960 και 1970, ωστόσο δεν κατηγορήθηκε ποτέ κι’ από κανένα που δεν μπόρεσε (ή δεν θέλησε) ούτε να εξαγάγει, ούτε να επιβάλλει στον υπόλοιπο νομό Καστοριάς το πολιτιστικό της μοντέλο ως κυρίαρχο, επιτρέποντας όλες τις άλλες περιφέρειες να είναι ο εαυτός τους, χωρίς η ίδια ωστόσο να μπορεί να υπερασπιστεί την ιστορία της, υπάρχουν ήδη αρκετοί που εκφράζουν ανησυχίες για το ότι είναι πλέον πιθανό να εκφυλιστεί ολοκληρωτικά και δια παντός ο χαρακτήρας της πόλης, εξ αιτίας των αντιφατικών επιρροών που θα δεχθεί από τους Δήμους τους οποίους προσεταιρίζεται.

Και επειδή ήδη φημολογείται ότι η πόλη -μέσω της διοίκησης του Δήμου- ετοιμάζεται να περιέλθει στην σφαίρα επιρροής της μιας ή της άλλης τοπικιστικής και λαογραφικής τάσης, είναι σαφές ότι οι κάτοικοι, και οι (έως τώρα) δημότες Καστοριάς, οφείλουν να απαιτήσουν και να επιβάλλουν στους μνηστήρες του νέου Δήμου, τους όρους τους για σεβασμό της πόλης, όπως και όλων των άλλων. Με δικαιοσύνη, σοφία και αναλογικότητα. Είδη σε ανεπάρκεια, για μια πόλη που ήδη από χρόνια είναι θύμα του στερεοτύπου της και της ανεπάρκειας αυτών που ανέλαβαν να την υπερασπισθούν.



Σημ. στην φωτογραφία εξωφύλλου: Μία σπάνια φωτογραφία του 1912 (απελευθέρωση της Καστοριάς), πoυ πρώτη φορά δημοσιεύεται στην Καστοριά, με το τείχος του Ιουστινιανού να αγκαλιάζει την Κουμπελίδικη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ