ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν [Περί ορίων]

Κύριε Χριστόπουλε

Ο φίλος Π. Μπαϊρακτάρης με ενημέρωσε για το κείμενο σας το οποίο διάβασα με μεγάλη προσοχή. Κατ’ αρχήν χαίρομαι που τα άρθρα μου στην «ΟΔΟ» προκάλεσαν τον ενδιαφέρον σας –έστω και με την αρνητική χροιά. Σας ευχαριστώ επίσης για τα καλά σας λόγια για τη μελέτη μου σχετικά με τους Εβραίους της Καστοριάς. Την έγραψα με πολλή αγάπη για τους δικούς μου ανθρώπους, τους Έλληνες Εβραίους, αλλά και για την Καστοριά, στο λαό της οποίας υποκλίνομαι.

Οφείλω εξ αρχής να σας δηλώσω ότι κι εγώ δεν είμαι φίλερις. Δε θα σας είχα απαντήσει εάν εκπροσωπούσατε τον κομματικό μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ ως επίσημος εκφραστής του. Δεν διάβασα κάτι τέτοιο όμως στις ιδιότητες που συνοδεύουν το βιογραφικό σας.

Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να σας απαντήσω, σε πρώτο πρόσωπο μάλιστα, καίτοι εσείς το πράξατε στο τρίτο, κι αυτό επειδή το κείμενο σας είναι ιδιαίτερα οξύ, ειρωνικό και επιθετικό, σε βαθμό που αγγίζει τα όρια της προσβολής – και επιπλέον εκτενέστερο κάθε δικού μου πολιτικού άρθρου.

Σας ενημερώνω επίσης εξ αρχής ότι δεν είμαι μέλος κανενός πολιτικού σχηματισμού – ούτε πρόσκειμαι σε κάποιο, παρά το ότι κατάγομαι από οικογένεια πολιτικών της Κεντροαριστεράς – της πάλαι ποτέ δηλαδή. Η ενεργός συμμετοχή στην πολιτική ουδέποτε με συγκίνησε – ούτε τααξιώματα. Δεν είμαι βεβαίως και από αυτούς που πάνε διακοπές τη μέρα των εκλογών – και ποτέ δεν έριξα άκυρη ψήφο. Δεν είμαι ούτε μέλος του κινήματος των «αγανακτισμένων». Είμαι όμως αγανακτισμένος και πληγωμένος πολίτης – και, θέλω να πιστεύω, σκεπτόμενος άνθρωπος και στο βαθμό που η ελευθερία λόγου δεν έχει περισταλεί, νομίζω πως έχω το δικαίωμα να γράφω τις απόψεις μου. Το κάνω και θα το κάνω επώνυμα και θαρρετά.

Θα περίμενα ως απάντηση στα κείμενα μου, να διαβάσω από κάποιον μια ειλικρινή αντιπαράθεση απόψεων. Θα μπορούσατε για παράδειγμα να αναλύσετε για ποιο λόγο η διάλυση της ελληνικής αγοράς, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών θα προσφέρει ανάπτυξη στον τόπο, μέσω ας πούμε της εισόδου των πολυεθνικών στη χώρα. Θα μπορούσατε να αναλύσετε γιατί η μείωση του εισοδήματος του μέσου πολίτη θα κάνει καλό στην οικονομία, γιατί ας πούμε η κάθετη πτώση μισθών και ημερομισθίων θα κάνει τη χώρα πιο ανταγωνιστική, καθώς θα μπορεί να ανταγωνίζεται τη γειτονική Βουλγαρία, προσφέροντας σκλάβους αντί για εργαζομένους. Να μας εξηγήσετε γιατί η διάλυση και προλεταριοποίηση της μεσαίας τάξης θα ωφελήσει τη χώρα, οδηγώντας τη σε έναν ιδιότυπο σοσιαλισμό και αταξική κοινωνία. Όλοι θα είμαστε φτωχοί. Θα μπορούσατε να αναλύσετε γιατί η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας - τώρα ιδίως που οι τιμές έχουν πέσει - θα προσφέρει στη χώρα, κλπ. Θα χαιρόμουν να διαβάσω επιχειρήματα, ακόμη και για θέσεις με τις οποίες διαφωνώ κάθετα. Δε με τρομάζει να διαβάσω το οτιδήποτε. Δε με πτοούν οι λέξεις. Συχνά όμως με τρομάζουν οι άνθρωποι και οι πράξεις τους. Να είστε βέβαιος πάντως ότι θα διάβαζα τέτοια κείμενα σας με ιδιαίτερη προσοχή. Αντ’ αυτού εσείς προβήκατε σε προσωπική επίθεση, παρά το ότι δηλώσατε ότι δεν το επιθυμούσατε, βάζοντας μάλιστα σε εισαγωγικά τη λέξη διανοούμενος, τίτλο που πάντως εγώ δεν επιφύλαξα για τον εαυτό μου και δεν προβάλλομαι ως τέτοιος. Δεν κατέχω άλλωστε τίτλους και δεν τους επιθυμώ. Νομίζω ότι ο πιο σπουδαίος τίτλος είναι αυτός του Έλληνα πολίτη – για τον οποίο καυχώμαι.


Ότι η κατάσταση είναι χειρότερη από τον Οκτώβριο του 2009 είναι περισσότερο από προφανές – και το βιώνει οποιοσδήποτε απλός πολίτης ζει σε αυτή τη χώρα, και το παραδέχεται, εφόσον είναι καλόπιστος. Το ότι το «Μνημόνιο 1» απέτυχε, δε το λέω εγώ. Το λέει το «Μνημόνιο 2» και τα μέτρα του. Εύχομαι κι εγώ να βγούμε από την κρίση. Φοβούμαι όμως ότι συντόμως θα βρεθούμε μπροστά στο «Μνημόνιο 3». Εδώ θα είμαστε. Μακάρι να έχετε εσείς και η παρούσα κυβέρνηση δίκιο. Θα είμαι ο πρώτος που θα το παραδεχτώ.

Τους ανθρώπους, απλούς πολίτες ή ηγέτες, δε τους απαξιώνουν τα λόγια και οι χαρακτηρισμοί, άλλα οι ίδιες οι πράξεις τους. Ασφαλώς και είναι εκλεγμένος ο Γ.Α. Παπανδρέου. Αν δεν ήταν αιρετός, δε θα περιοριζόμουν στο να γράφω άρθρα. Το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος, το κάποτε γνωστό ως άρθρο 114, και νυν άρθρο 120, στο 4ο εδάφιο του, εξηγεί πολύ καλά τι θα έπρεπε να κάνω τότε κι εγώ κι ο κάθε πολίτης – θα αντισταθώ με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε, όπως ορίζει το άρθρο αυτό. Ο Γ.Α. Παπανδρέου δεν εκλέχθηκε όμως για να εφαρμόσει αυτή την πολιτική. Ούτε υποσχέθηκε προεκλογικά στον ελληνικό λαό αυτά τα οποία πράττει σήμερα, για τα οποία δεν έχει πάρει καμία λαϊκή εντολή. Ούτε βεβαίως έθεσε ενώπιον του λαού την πολιτική του, υπό μορφών δημοψηφίσματος – παρά το ότι πολλάκις το υποσχέθηκε.

Η ιστορία της Αποστασίας δεν έχει ακόμη ερευνηθεί σε όλο της το εύρος. Πως θα μπορούσε άλλωστε, αφού ακόμη ζουν οι βασικοί πρωταγωνιστές; Πάντως τα ιστορικά γεγονότα δεν εκφέρονται μόνο στο άσπρο και το μαύρο.

Κι επειδή αναφερθήκατε στη γνώστη θεωρία για τους βασιλείς και τους κηπουρούς, μπορεί βεβαίως ο κ. Παπανδρέου και οι προκάτοχοι του να μη διόρισαν ως υπουργούς τους κηπουρούς τους, ή τους θυρωρούς τους, αλλά βεβαίως αρκετοί υπουργοί όλων των πρόσφατων τουλάχιστον κυβερνήσεων, αλλά και διορισμένα στελέχη του κράτους όφειλαν την τοποθέτηση τους αποκλειστικά και μόνο στο γεγονός ότι ανήκαν στο στενό περιβάλλον των πρωθυπουργών, την «παρέα» δηλαδή, διότι κατά τα άλλα δεν είχαν την παραμικρή λαϊκή νομιμοποίηση, ενώ όπως ευρηματικά είπε κάποιος από αυτούς, χωρίς την «παρέα» τους, τον εκάστοτε πρωθυπουργό δηλαδή, δε θα τους ήξερε ούτε ο θυρωρός τους…

Όσον αφορά στον κ. Παπακωνσταντίνου και τη γνώση του επί των Οικονομικών, προφανώς αυτή δεν εκτιμήθηκε δεόντως από τον κ. Παπανδρέου και τον αντικατέστησε. Ή συνέβη κάτι άλλο – και άρχισε η αντικατάσταση πετυχημένων υπουργών, για να δώσουν και σε άλλους τομείς τις γνώσεις τους; Ως προς τους συμβούλους Πρωθυπουργών, σημειώνω μόνο ότι πολλά δεινά έχουμε υποστεί από ποικίλης μορφής συμβούλους – ο δε τέως Πρωθυπουργός στον οποίο αναφέρεστε, ασφαλώς και δεν είναι αμέτοχος της σημερινής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας.

Παραδέχομαι εντούτοις ότι κάποτε το ύφος μου είναι έντονο και οι εκφράσεις μου σκληρές. Απέναντι όμως σε μια κυβέρνηση που επί 22 μήνες (ή κάνω λάθος στο μέτρημα;) αντιμετωπίζει μια ολόκληρη κοινωνία με υπέρμετρη σκληρότητα – «για το καλό της», πιστεύω πως είμαι το λιγότερο επιεικής.

Θρασύβουλος Ορ. Παπαστρατής