18.2.12

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Άγιε Βασίλη, αν μου επιτρέπεις…

Αξιώθηκα να εκκλησιαστώ χτες στη γιορτή σου. Αξιώθηκα λέω και το τονίζω για δύο λόγους:
Πρώτα γιατί έζησα και σε γιόρτασα και φέτος . Βλέπεις, κακομάθαμε να θεωρούμε κάποια πράγματα σαν αυτό αυτονόητα και δε σκεφτόμαστε πως η ζωή είναι δώρο ιερό και δεν είναι καθόλου βέβαιο πως η ευχή «και του χρόνου», που σπεύδουμε να πούμε σε τέτοιες επίσημες στιγμές του χρόνου για να κερδίσουμε ένα χρόνο ακόμα, θα γίνει οπωσδήποτε πραγματικότητα. Εδώ όσα φέρνει η ώρα μπορεί να φέρουν τα πάνω κάτω, φαντάσου ο χρόνος… Γι’ αυτό και η σύντομη, αλλά τόσο βαθιά και περιεκτική φράση που άκουσα από τα χείλη της Ελένης που συνάντησα λίγο πριν φύγει το πέρσι, η φράση της Ελένης που παλεύει να κερδίσει ζωή, με συγκλόνισε βαθιά: «Άλλοι παλεύουν για να ζήσουν και άλλοι για να πεθάνουν», καταλαβαίνεις καλά ποιοι είναι οι τελευταίοι…
Είπα «αξιώθηκα» όμως και για ένα δεύτερο λόγο: γιατί είναι πάμπολλα τα εμπόδια που ορθώνονται για να μας εμποδίσουν να λειτουργηθούμε αυτήν την ιδιαίτερης σημασίας πρώτη μέρα του χρόνου που γιορτάζεις. Είναι κυρίως τα εισαχθέντα εκ δυσμών ρεβεγιόν με τα οποία υποδέχονται οι ελληνικές οικογένειες κάθε νέο έτος. Με σύνηθες αποτέλεσμα να μην επιτρέπουν σε πολλούς από μας να σηκωθούμε απ’ το κρεβάτι μας το άλλο πρωί για να αρχίσουμε το χρόνο μας προσευχόμενοι να ‘ναι ευλογημένος απ’ το Θεό κι από σένα που γιορτάζουμε.

Αλλά τι κάθομαι και λέω τώρα… Σε είδα χτες στο προσκυνητάρι της εκκλησιάς μας και σε κοίταξα όπως δε σ’ έχω ξανακοιτάξει ως τώρα. Κοιτώντας σε, σου μίλησα μυστικά και σου είπα πως εσένα άγιο της κακοποίησης θα ‘πρεπε να σε είχαμε χρίσει. Ήσουν εκεί και μας κοιτούσες, άγιε μου Βασιλάκη μου (όπως τόσο τρυφερά κι υπέροχα σε αποκαλούν οι Χιώτες στα πρωτοχρονιάτικα παινέματά τους), αδύνατος σαν λαμπάδα, με τα κατάμαυρά σου γένια -γιατί ήσουν μόνο πενήντα χρονών όταν αναχώρησες για τους ουρανούς- και τα αρχιερατικά σου άμφια. Μας κοιτούσες κι εγώ αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν να σε προσκυνούν οι Έλληνες έτσι και να σε παραδέχονται αλλιώς: χοντρό, με άσπρα γένια και κοκκινοφορεμένο, να μοιράζεις δώρα περιττά, ενώ εσύ πάντα ήσουν των δώρων της ουσίας και αυτό θέλεις να μείνεις…
Και ξαφνικά ζωντάνεψαν μέσα μου όλοι οι καημοί μου που με σένα έχουν σχέση, χωρίς να φταις καθόλου όμως εσύ. Και θυμήθηκα…
Θυμήθηκα τις προσπάθειες που κάναμε στο Σχολείο μας τέτοιες μέρες να βοηθήσουμε τα παιδιά ν’ ανακαλύψουν τον ξεχασμένο αληθινό αϊ-Βασίλη, που βεβαίως υπάρχει και βεβαίως μας ακούει και βεβαίως μας φέρνει δώρα, μόνο που τα δώρα του είναι διαχρονικά και δώρα ζωής. Κι ενώ εμείς οι δάσκαλοι κάμναμε αυτήν την τεράστια προσπάθεια, ερχόταν σαν επισφράγισμα στο τέλος ο κάθε σύλλογος γονέων και, χωρίς ούτε να ρωτάει, αλλά ούτε και να λαμβάνει υπόψη του τα όσα εμείς παλεύαμε, μας έφερνε τον αϊ-Βασίλη του (αυτόν της Coca Cola)για να μοιράσει δώρα. Καταλαβαίνεις…
Και καθώς έχω την ίδια ηλικία με σένα και γι’ αυτό έχω ζήσει αρκετά πράγματα, θυμήθηκα και την άλλη χοντράδα που έζησα επί χρόνια∙ από τότε που ένας κλασικός ευρωλιγούρης αξιωματούχος μας δοκήθηκε να βάλει τα παιδιά να γράψουν γράμματα και να σου ζητήσουν να τους φέρεις ό,τι αυτά θέλουν. Τότε προσωπικά εξέφρασα τις επιφυλάξεις μου πως ούτε ελληνικό είναι αυτό που θέλει να κάνει ούτε με το ήθος του Έλληνα αϊ-Βασίλη ταιριάζει, αλλά επιπλέον ούτε είναι δυνατόν να πετύχει το «εγχείρημα», απλώς γιατί τα παιδιά μπορεί να ζητήσουν ακριβά δώρα των διαφημίσεων και ο «αϊ-Βασίλης» δε θα μπορέσει ν’ ανταποκριθεί, πράγμα που θα τα απογοητεύσει. Και βέβαια η αντίρρησή μου δε λήφθηκε καθόλου υπόψη-ποια ήμουν εγώ για να μπορώ να εναντιώνομαι σε αξιωματούχο; Γι’ αυτό και κάποια επόμενη χρονιά η μικρή τότε Σοφία του Σχολείου μας έγραψε στο γράμμα της: «μόνο σε παρακαλώ να μου φέρεις ακριβώς αυτό που σου ζητώ, γιατί πέρσι άλλο σου ζήτησα και άλλο εσύ μου ‘φερες»…

Τις επιπτώσεις κάτι τέτοιων αυθαιρεσιών και δήθεν προχωρημένων ιδεών -που καθιερώθηκαν όμως- των αρχόντων μας τις πληρώνουμε ακόμα. Και δεν εννοώ τα χρήματα που ξοδεύονται σε αμφίβολης αξίας ενέργειες. Αυτό ακόμα και σήμερα, στην εποχή της κρίσης, έχει δευτερεύουσα σημασία. Εκείνο που πρωτεύει θα το πω κι από δω και ας πέσει πάλι σε ώτα μη ακουόντων, στα αυτιά αυτών που μας διοικούν και παίρνουν τέτοιες άνευ νοήματος αποφάσεις χωρίς να εκτιμούν τις παρενέργειές τους, γιατί πολύ απλά αυτά τα πράγματα δεν τα ξέρουν και δεν καταδέχονται να νοιαστούν να τα μάθουν, οπότε κάνουν τα χάλια που κάνουν.
Λοιπόν, το χειρότερο απ’ όλα, που δεν το κατάλαβα αμέσως, είναι πως αυτή ακριβώς η απερίσκεπτη και πέρα ως πέρα απαράδεκτη απόφαση* χτυπάει την καρδιά ενός ιερού εθίμου, τορπιλίζει το παμπάλαιο και υπέροχο και ελληνικό έθιμο των καλάντων, καθώς ο ερχομός του «αϊ-Βασίλη» στην πλατεία για να μοιράσει τα «δώρα» του στα παιδιά τα κάνει να διακόπτουν τα κάλαντά τους νωρίς νωρίς, ανάλογα με την ώρα που αυτός έρχεται, και να μαζεύονται στην πλατεία, περιμένοντάς τον, οπότε μάταια περιμένουν τα σπίτια στις άλλες γειτονιές ν’ ακούσουν το «εδώ έχουν κόρην έμορφη,…» και τ’ άλλα θαυμάσια ποιητικά λόγια των καλάντων μας, που τ’ ακούμε μια φορά το χρόνο και δοξάζουμε το Θεό που τ’ αξιωθήκαμε και πάλι (αν φυσικά μας αφήσουν αυτοί που κατεβάζουν τις «φαεινές» ιδέες να τ’ ακούσουμε)…
Ε, λοιπόν, αγαπημένε μου αϊ-Βασίλη, εσύ που κρατάς το ραβδί σου που χαρίζει ευφορία στη γη, σε παρακαλώ, εσύ δεν μπορείς για μια φορά μόνο, έστω μία, να χρησιμοποιήσεις αυτό το ραβδί, όχι για να τους ανοίξει το κεφάλι, αλλά για να κάνει ένα θαύμα: να αλλάξει τα μυαλά αυτών που αποφασίζουν και να συνέλθουν; Ή μήπως το ραβδί δεν αλλάζει τα μυαλά αυτών που θεωρούν εαυτούς αυθεντίες επί παντός θέματος, ακόμα και αυτών για τα οποία ιδέα δεν έχουν, αλλά νομίζουν πως έχουν, απλώς γιατί παίρνουν αποφάσεις και τα διαχειρίζονται αναξίως;

Με συγχωρείς, άγιε μου καλέ Βασίλη, αν νομίζεις πως ξεφεύγω και ξεπερνώ τα εσκαμμένα. Αλλά επειδή εσύ μπορεί και να ‘χεις ξεχάσει, θυμήσου λίγο τον εορταζόμενο πέρσι Παπαδιαμάντη και τα πτερόεντα δώρα του, αυτό το έξοχο και τόσο επίκαιρο διήγημα που πρωτοδημοσιεύτηκε την Πρωτοχρονιά του 1907 στην εφημερίδα Αλήθεια. Θυμήσου, λοιπόν, πως, όταν ο θείος άγγελος κατέβηκε στο αρχοντικό μέγαρο και είδε αυτά που είδε, έφυγε τρέχοντας και χωρίς ν’ αφήσει τα ουράνια δώρα του, ένα από τα οποία ήταν το άστρο το προορισμένο να λάμπει στις συνειδήσεις. Αυτό, εσύ το ξέρεις, πως θα ήταν τελείως απαραίτητο και στους σημερινούς άρχοντές μας, προπάντων σε αυτούς, καθώς διοικούν σε καιρούς κρίσιμους, για τους οποίους πολλοί από αυτούς φταίνε κιόλας…
Και θυμήσου και τον άλλο μεγάλο Έλληνα, τον Κόντογλου, που γράφει για την αγιότητά σου πως εκείνη τη φορά που κατέβηκες για να γιορτάσεις με τους ανθρώπους την Πρωτοχρονιά, ενώ τριγύρισες παντού, σ’ ένα φτωχοκάλυβο αναπαύθηκες, εκεί διάλεξες να γιορτάσεις, με το Γιάννη το Βλογημένο και την άγια οικογένειά του. Ας κάνουμε τον κόπο να διαβάσουμε, μπας και αρχίσουμε σιγά σιγά να καταλαβαίνουμε τι μας γίνεται και τι κάνουμε…
Αυτούς τους δύο, Παπαδιαμάντη και Κόντογλου, όχι μόνο να τους μνημονεύει θα ‘πρεπε κάθε Έλληνας, αλλά να τους κάνουμε όλοι οδηγούς και πυξίδες μας θα ‘πρεπε, για να μας δείχνουν το δρόμο, φωτίζοντας τα σκοτάδια μας, μπας και τα καταφέρουμε να αναστηθούμε, ξεφεύγοντας τελικά από τον πνευματικό θάνατο που μας τύλιγε σιγά σιγά κι εμείς τον απολαμβάναμε και τον απολαμβάνουμε ακόμα…

Συγχώρα με, αγαπημένε μου αϊ-Βασίλη, που δεν μπορώ να κρατηθώ άλλο, αλλά πόσες αντοχές να ‘χει πια ο άνθρωπος για να τα βγάλει πέρα και να κάνει πως δεν πονάει όταν βλέπει ανθρώπους σαν τη νοικοκυρά του μεγάρου που κλείνει την πόρτα της κι εξαφανίζεται, για να μην δώσει στα παιδιά που, αψηφώντας την παγωνιά, έρχονται να της πούνε τα κάλαντα και να της πουν ευχές εκπορευόμενες από τις πιο αθώες καρδιές και γι’ αυτό είν’ ευχές που πιάνουν… Και πόσο να κρατηθεί όταν ακούει την άλλη μεγάλη κυρία να λέει υποτιμητικά για τους μικρούς καλαντιστές πως δεν την ενδιαφέρουν, χωρίς να διστάζει να μιλάει έτσι για τους αγγέλους που κατεβαίνουν κάθε χρόνο απ’ τα ουράνια για να δοξολογήσουν το Χριστό που γεννιέται και είναι αυτά τα παιδιά. Και συγχώρα με επίσης και γιατί τρελαίνομαι όταν ακούω για βασιλόπιτες που αρχίζουν να κόβονται από τα Χριστούγεννα χωρίς καν να ‘χει ανατείλει η γιορτή σου και χωρίς να τις έχεις ευλογήσει εσύ, που δικές σου πίτες είναι, στο κάτω κάτω…
Γιατί αυτό είναι που φταίει για όλα κι εσύ το ξέρεις πολύ καλύτερα από μένα, καλέ μου άγιε: χάσαμε τη στοιχειώδη λογική και τη στοιχειώδη γνώση κι ο καθένας μας κάνει ό,τι θέλει κι ό,τι του κατέβει. Και όλος αυτός ο παραλογισμός, όλη αυτή η γενικευμένη αήθεια –μια αήθεια που θεωρεί εαυτήν ήθος και αυτό είναι το χειρότερο- σαν να μου φαίνεται πως κορυφώνεται ακριβώς στη γιορτή τη δική σου κι ενώ εσύ τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας, όπως λέει και το απολυτίκιό σου, που αμέτρητες φορές θ’ ακουστεί από δω και πέρα, σε κάθε βασιλόπιτα που θα κόβουμε για να μας ευλογήσεις εσύ ο πιο άγνωστός μας άγιος –αφού δε μας ενδιαφέρει καθόλου να σε γνωρίσουμε- κι ο πιο κακοποιημένος από εμάς που σε «γιορτάζουμε» και συγχώρα μας όλους…

(*) «Τα παιδιά είναι η πιο απροστάτευτη, η πιο αθώα, η πιο αδύναμη μειονότητα στον κόσμο, μπορείς να τα πάρεις και να τα κάνεις ό,τι θέλεις. Δεν είναι εφιαλτικό;». Αυτό είπε ο Δ. Σαββόπουλος σε συνέντευξή του στην Καθημερινή στο τέλος του 2011 και αφιερώνεται σε όλους αυτούς που αποφασίζουν με τέτοιαν απίστευτη ελαφρότητα, καταδικάζοντας τα πιο ιερά πλάσματα στον κόσμο, τα παιδιά, σε βαθύ σκοτάδι.

 Αφιερώνεται επίσης:
-στην παρέα των Μαυροβινών καλαντιστών- ως χτες μαθητών μας που τραγούδησαν τόσο τρυφερά το «Ένα μικρό μικρούτσικο» στη μικρή εγγονή μου, που τ’ άκουγε για πρώτη φορά στη ζωή της,
-στα ούτε καν νήπια Μερόπη και Αργύρη, που το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, συζητώντας μεταξύ τους πιο σοβαρά κι απ’ τους μεγάλους, αναζητούσαν τον αληθινό αϊ-Βασίλη,
-στην Ελένη που παλεύει για τη ζωή με την ευχή να βγει νικήτρια και
-στον κύριο Λευτέρη Ασλανίδη, που το ήθος του αληθινού αϊ-Βασίλη ακολουθεί∙ αυτό της αγάπης όχι μονάχα στους ιδικούς, μα και στους πιο μακρινούς, αλλά και το ήθος της αλληλοβοήθειας στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε…


Μαυροχώρι, 2 Ιανουαρίου 2012

1 σχόλιο:

  1. Καστοριανός πολίτης28/12/12

    Εξαιρετικό το άρθρο και πολύ επίκαιρο και φέτος. Γι' αυτό ενώνουμε και μεις τη φωνή μας και συνιστούμε στους δημοτικούς μας άρχοντες και τους παρακαλούμε ολόθερμα να το διαβάσουν πολύ προσεχτικά και να μην κάνουν φέτος πάλι τα ίδια λάθη. Έτσι για να δείξουν ότι νοιάζονται να διορθώσουν και να διορθωθούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ