Κάποτε στην Καστοριά

[στήλη]

 Σαράντης Τσεμάνης

(Μια διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας)

Το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα συνεχίζοντας την ιστορική καταγραφή της ιστορίας του τόπου, φιλοξένησε την προηγούμενη βδομάδα έναν ξεχωριστό ομιλητή, ο οποίος αν και μη ιστορικός, ίσως δε ιστοριογράφος, προσέγγισε την τοπική μας ιστορία με ένα διαφορετικό αλλά και ενδιαφέρον τρόπο. Ήταν ένας τρόπος που ίσως κάποιοι ιστορικοί λόγω της ‘’ιδεοληψίας ‘’ τους προς την επιστήμη να μην τον αποδέχονταν, ενώ άλλοι να τον έβρισκαν θεμιτό. Ακούσαμε πάντως κάτι που ξέφευγε από τις παρωπίδας της επιστήμης, που θέλουν να υιοθετούν κάποιοι ιστορικοί. ΟΙ Γερμανοί (χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι αρνητικό) χρησιμοποιούν την λέξη ‘’Fachidiot’’, που κατ’ ελεύθερη μετάφραση, δεν αποδίδει τόσο πολύ την γερμανική λέξη, σημαίνει ‘’τρελοεπιστήμονας’’. Έτσι λοιπόν ο ιστοριογράφος γιατρός, ξεφεύγοντας από τα καλούπια αυτά, έκανε την δική του πολλή ενδιαφέρουσα, κατά την γνώμη μας, προσέγγιση.
Τέλος πάντων όμως το θέμα μας δεν είναι τόσο αυτό, αλλά, όπως πολύ σωστά επισήμανε ο ομιλητής γιατρός Βασίλης Τσεμάνης, η καταγραφή και η γνώση πτυχών και γεγονότων της ιστορίας του τόπου μας, πράγμα που είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε, να την αναλύουμε και να διαφυλάττουμε ως κόρη οφθαλμού, τόσο εμείς όσο και οι επερχόμενες γενεές.

Ποιος ήταν λοιπόν ο γιατρός Σαράντης Τσεμάνης, που διετέλεσε δήμαρχος την ποιο ταραγμένη και επικίνδυνη περίοδο της νεότερης ιστορίας του τόπου μας; Γεννήθηκε στην Ιεροπηγή το 1892. Πήγε σχολείο στην Καστοριά και τελείωσε το γυμνάσιο στην Ιόνιο Σχολή της Αθήνας. Σπούδασε Ιατρική στην Γαλλία και κατετάγη εθελοντής στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο (1912). Υπηρέτησε ως αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού στο υγειονομικό τόσο στον πρώτο όσο και στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τιμήθηκε πολλές φορές για την προσφορά του στην Πατρίδα κατά την διάρκεια δε της κατοχής (1941-44) δούλεψε σκληρά ως διευθυντής του Νοσοκομείου Καστοριάς, φροντίζοντας τους ασθενείς ακόμη και στα σπίτια τους. Το 1946 αναλαμβάνει δήμαρχος, σε μια περίοδο δύσκολη επικίνδυνη, βάρβαρη, όπου τα μίση και τα πάθει η προπαγάνδα, ο φανατισμός και ο εγωισμός είχαν ξεχειλίσει και αφανίσει τον ορθολογισμό την λογική την ψυχραιμία και ότι άλλο θετικό θα έπρεπε να υπερισχύει στο ποιο ανεπτυγμένο αλλά και ποιο βάρβαρο ων επί της γης που είναι ο άνθρωπος.

Εκείνο που έκανε εντύπωση ήταν τα πεπραγμένα της τετραετίας, που μαζί με άλλα φυλλάδια και μια δισκέτα που διάνειμε ο κ. Βασίλης Τσεμάνης , όπου γίνεται, παρά τον εμφύλιο σπαραγμό που βρίσκεται σε εξέλιξη, οργασμός έργων στην πόλη της Καστοριάς. Έργα οδοποιίας, απαλλοτριώσεις ακινήτων, διανοίξεις οδών, ασφαλτοστρώσεις, εφοδιασμός του Δήμου με οχήματα και πολλά άλλα που αναφέροντα στα πεπραγμένα της τετραετίας, τα οποία αποφάσισε να δημοσιοποιήσει και να τυπώσει σε έντυπο το τότε δημοτικό συμβούλιο, για να δείξει και να αποδείξει στου δύσπιστους τόσο το έργο του όσο και τα ποσά που δαπανήθηκαν.
Σε ένα ανακοινωθέν που περιλαμβάνεται μέσα στην έκθεση, μεταξύ των έργων ενεργειών κλπ. του Δήμου που αναφέρονται, αναφέρομαι ένα που μας έκανε εντύπωση, όπως ακριβώς είναι διατυπωμένο με την γλώσσα της εποχής.
«Η πρόληψις επιδημιών δι’ εκκαθαρίσεως της κόπρου του αυγείου κυριολεκτικώς από 5.000 αιγοπρόβατα συσσωρεύθέντα εν τη πόλει μας ης ο πληθυσμός ανήλθεν εις πλέον των 20.000 κατοίκους από 6.000 που είμεθα».

Το ακροατήριο πολυπληθές και πολυποίκιλο. Γνωστοί και φίλοι της οικογένειας Τσεμάνη, διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων, υποψήφιοι βουλευτές, ο δήμαρχος και η αντιδήμαρχος, φοιτητές του ΤΕΙ Καστοριάς και πλήθος κόσμου που δεν τον χωρούσε ο υπάρχων χώρος του Μουσείου. Γι΄ αυτό ο πρόεδρος του Μουσείου κ. Παπασταύρος ανακοίνωσε περιχαρής την υποβολή της μελέτης στο ίδρυμα Νιάρχος για την χρηματοδότηση δημιουργίας αίθουσας παρουσιάσεων 200 και πλέον ατόμων στον περίβολο του Μουσείου.
Κλείνοντας θα πρέπει να τονίσουμε και να συμφωνήσουμε με την προσέγγιση και το μήνυμα που θέλησε να περάσει ο ομιλητής, για τα συγκριτικά πλεονέκτημα του νομού και της πόλης της Καστοριάς, τα οποία ίσως λόγω της εσωστρέφειας της ηττοπάθειας και της μεμψιμοιρίας που μας διακατέχει, δεν τα αναδεικνύομαι, ίσως διότι ο άνθρωπος ότι έχει δεν το εκτιμάει. Μόνο όταν το χάσει τότε καταλαβαίνει την αξία του, αφού ξυπνάει το αποκοιμισμένο ένστικτο της νοσταλγίας που αφυπνίζει άλλα αρχέγονα συναισθήματα που τον επαναφέρουν στην σκληρή πραγματικότητα.