ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Του Ευαγγελισμού και της ευχής. Της ευχής και της ελπίδας…

Η σύντομη συζήτηση με το βουλευτή άλλου νομού τα φταίει∙ κι η φωνή του, καθώς, μιλώντας σχεδόν ψιθυριστά –μόλις που ακουγόταν, με το ζόρι καταλάβαινες τι έλεγε-, αποφαινόταν πως όλα έγιναν γιατί δεν πήγαινε άλλο, πως έπρεπε να αλλάξει η κατάσταση που επικρα- τούσε. Όμως,…
Όμως αυτό ήταν που με θύμωσε περισσότερο. Γιατί τότε ήταν που ορθώθηκε μέσα μου αμείλικτο το ερώτημα: «Κι εσείς τι κάνατε για να προλάβετε το κακό; Εσείς, που βρισκόσασταν στην κορυφή, εσείς που ήσασταν οι εκλεκτοί (δυστυχώς για όλους μας μονάχα με την έννοια του «εκλεγμένοι», όχι την άλλη που θα ‘πρεπε) κι έπρεπε να μας οδηγείτε, γιατί μας αφήσατε να κατρακυλήσουμε; Γιατί μας σπρώξατε να κατρακυλήσουμε;»
Το ερώτημα δεν εξωτερικεύτηκε. Άλλωστε ο βουλευτής ήταν καινούριος, είναι ολοφάνερο πως δεν είχε φταίξει. Κι η χαμηλή φωνή του έδειχνε πως καταλάβαινε πολύ καλά πως θα μπορούσε να εισπράξει την οργή των συμπολιτών του, γιατί διαδέχτηκε φταίχτες και γιατί ανήκει σε ομάδα που περιέχει στους κόλπους της φταίχτες. Κάποιους εξ ανεπαρκείας. Άλλους συνειδητούς εαυτούληδες που δε βρίσκονται εκεί για άλλο λόγο παρά από προσωπική τους φιλοδοξία και για τη δική τους βόλεψη. Οπότε…
Όλοι αυτοί λοιπόν που χαρακτηρίζουν την κρίση που διερχόμαστε φυσικό επακόλουθο δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν πως μπορεί να ήταν φυσικό, αλλά δεν ήταν και αναπότρεπτο. Και πως για τη μη αποτροπή της ευθύνονται οι ηγέτες αυτής της χώρας. Που έπρεπε από την πρώτη στιγμή να μη χαϊδέψουν όπως χάιδευαν, να μη λαϊκίζουν όπως λαΐκιζαν, να μην έχουν στο νου τους μονάχα την ψήφο του κόσμου που είχε πάρει το δρόμο της καταστροφής. Η δική τους φωνή έπρεπε να ακουστεί, αυτοί έπρεπε να μιλήσουν, να μας σταματήσουν. Αλλά δεν το έκαναν. Και τώρα είναι πάλι αυτοί που, ενώ εμείς ο απλός κοσμάκης υποφέρουμε κι ενώ αυτοί έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη, την πληρώνουν λιγότερο απ’ όλους.
Για όλα αυτά τα στραβά και τ’ ανάποδα στην πατρίδα μας, συνηθίζουμε να λέμε πως φταίει η Τουρκοκρατία, πως δικά της κατάλοιπα είναι τα ρουσφέτια κι ο μπάρμπας στην Κορώνη και το μέσον και η αναξιοκρατία και… Όμως, προσωπικά θεωρώ πως η Τουρκοκρατία στη συγκεκριμένη περίπτωση εφευρέθηκε για να ρίξουμε και πάλι σε κάποιον άλλον έξω από τον εαυτό μας τη δική μας ευθύνη. Και πιστεύω επίσης πως αυτό που θα ‘πρεπε να ‘χουμε συνέχεια στο νου μας είναι η τολμηρή ρήση της Βρετανίδας νομπελίστριας (2007) Ντόρις Λέσινγκ για τον άνθρωπο, που είναι το πιο ηλίθιο πλάσμα στον κόσμο, αφού δε διδάσκεται από τα παθήματά του∙ έτσι τολμηρά ειπωμένη, ώστε με το μικρό σοκ που προκαλεί να πετυχαίνει μια δυνατή αφύπνιση. Και να μας συνεφέρνει.
Και δεν ξέρω πόσους από μας σοκάρει και σε πόσους φαίνεται φυσιολογικό (!!) το παρακάτω ιστορικό γεγονός που αναφέρει ο Παντελής Μπουκάλας στην Καθημερινή (26/2/2012), ένα γεγονός που αξίζει να σκεφτούμε όλοι μας κι έπειτα να κάνουμε τις διαπιστώσεις μας:
“Χειμώνας του 1826. Βόλια και τρόφιμα σπανίζουν στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι. Συγκροτείται επιτροπή για να μεταβεί στο Ναύπλιο, να ζητήσει βοήθεια. Αλλά «κατά δυστυχίαν», γράφει στα Απομνημονεύματά του ο Χειμαριώτης αγωνιστής Σπυρομίλιος, «είχε προκηρυχθή να συγκροτηθή Εθνική Συνέλευσις, και εις αυτόν τον καιρόν ενεργούνται όλαι αι σκευωρίαι και αι ραδιουργίαι δια τας εκλογάς των πληρεξουσίων και των κομμάτων∙ άρα ήτον εις τον μεγαλύτερον βρασμόν αι φατρίαι. Και ημείς, όντες σχεδόν ένα χρόνον εις το Μεσολόγγιον, όπου δεν εσπουδάζαμε άλλο (…) από τον πόλεμον∙ όπου δεν ωμιλούσαμε δι’ άλλο ειμή δια κανονοστάσια, περιτειχίσματα και τάφρους∙ όπου δεν ηκούομεν άλλο παρά κρότους κανονίων και τουφεκίων και εκρήξεις βομβών και οβουζοβόλων, ήμεθα ως νήπια εις αυτό το νέον στάδιον». Διότι, συνεχίζει, «ούτε Κωλεττίσται ήμεθα, ούτε Μαυροκορδατίσται, ούτε και καμίας άλλης φατρίας, ειμή Έλληνες πατριώται». Αυτό ήταν το μέγα λάθος τους: Γιατί «όταν το Έθνος ευρίσκεται εις κόμματα, η αδιαφορία δεν προξενεί καλόν, αλλά μάλιστα βλάβην∙ και ιδού πραγματικώς τι μετά ημέρας εσυνέβη ημών των ιδίων∙ αφ’ ου επληροφορήθησαν τω όντι ότι δεν εμελετούσαμε να ενισχύσωμεν κανέν κόμμα, αδιαφόρεσαν όλα τα κόμματα απ’ ημάς, και εν ω τους ωμιλούσαμε δια το Μεσολόγγιον, όλοι έλεγον το “ναι, έχετε δίκαιον”, αλλά δεν εσύμπραττον υπέρ αυτού με ζήλον∙ εν ω αν είχομεν εγκολπωθή εν κόμμα, με τον ψήφον του Μεσολογγίου ενισχύετο, και επομένως αυτό το κόμμα ήθελε ήτο ο προστάτης του Μεσολογγίου».
Και ενώ το Μεσολόγγι το έζωνε ο θάνατος, στο Ναύπλιο οι κομματάνθρωποι συνέχισαν να «αισχροκερδίζουν» εις βάρος του και να σπαταλούν το Δάνειο με την Αγγλία. Για να κατανοήσει έτσι ο Σπυρομίλιος ό,τι έχουν καταλάβει γενιές και γενιές: πόσο ψέμα υπάρχει κάτω από την πατριδοκάπηλη ρητορική: «Τότε εκαταλάβαμε ότι δεν είχομεν όλοι τον αυτόν σκοπόν, την σωτηρίαν της Πατρίδος δηλαδή, ότι δεν εθωρούσαμε όλοι τα πράγματα με το αυτόν όμμα∙ ούτως αρχίσαμε ν’ απελπιζώμεθα δια το Μεσολόγγιον (…)∙ ελυπούμεθα λοιπόν διότι έλειπεν το καθαρόν πνεύμα του πατριωτισμού» (…)”.
Πώς, λοιπόν, να μη λυπόμαστε εμείς οι Έλληνες των αρχών του 21ου αιώνα που διαπιστώνουμε πόσο πολύ λείπει προπαντός σήμερα το καθαρό πνεύμα του πατριωτισμού και πως δεν έχουμε όλοι τον ίδιο σκοπό, τη σωτηρία της Πατρίδας, που για τους περισσότερους ίσως έρχεται δεύτερη, μετά τον εαυτό τους, και απέχει πολύ από αυτόν…
Αλλά δεν είναι μόνο το τότε. Ούτε το τώρα μονάχα, αφού και το 1922, στη Μικρασιατική Καταστροφή, ενεργώντας έτσι ακριβώς οι Έλληνες και πάλι, έκαναν το Γενικό Πρόξενο των ΗΠΑ στη Σμύρνη, το γνωστό σε όλους μας Τζορτζ Χόρτον, να γράψει: «Είναι απίστευτο –θα έλεγα αδιανόητο- μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι Έλληνες πολιτικοί για να διατηρήσουν το κόμμα τους στην εξουσία έστω και μια εβδομάδα παραπάνω: μπορούν να θυσιάσουν την πατρίδα τους».
Έτσι δυστυχώς είχαν και εξακολουθούν να έχουν τα πράγματα στη διαρκώς ταλαιπωρούμενη από μας τους ίδιους Πατρίδα μας∙ σε μια Πατρίδα που την προδίδουμε όλοι μας, άλλος λιγότερο κι οι πολιτικοί μας περισσότερο. Αυτοί γιατί δεν κατάλαβαν ποτέ τους πόσο δύσκολο είναι το έργο που έχουν να επιτελέσουν μετά την εκλογή τους. Βλέπετε, αυτοί ξοδεύουν δύναμη και χρήμα μέχρι να καταφέρουν –με οποιονδήποτε τρόπο- να εκλεγούν.
Κι έπειτα στρέφουν το νου τους στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, μετατρέποντας το ενδιάμεσο διάστημα από γόνιμη περίοδο εργασίας σε περίοδο προετοιμασίας για την επόμενη φορά, όπως δυστυχώς όλοι σ’ αυτήν τη χώρα γνωρίζουμε, μολονότι…
…«Η πολιτική και η παιδαγωγική πράξη είναι πιο πολύπλοκη κι απ’ την κίνηση των πλανητών» άκουσα πολλές φορές απ’ τον αγαπημένο μου Δάσκαλο. Ε, λοιπόν, όσο κι αν αυτό ισχύει, οι πολιτικοί μας με τη στάση τους δείχνουν σχεδόν πάντα πως δεν το ‘χουν καταλάβει έτσι. Ίσα ίσα… Μπαίνουν, λοιπόν, στον πολιτικό στίβο άοπλοι, με τους δικούς του στόχους ο καθένας και, αν κρίνουμε από τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα του λαού, αυτοί οι στόχοι απέχουν τεράστια απόσταση από τον ένα και μοναδικό σκοπό που θα ‘πρεπε να έχουν: να τον υπηρετήσουν αυτόν το λαό και να τον οδηγήσουν κυρίως με το παράδειγμά τους. Μέσ’ απ’ το δρόμο της αλήθειας κι όχι τους κατήφορους της εικονικής πραγματικότητας που τόσα χρόνια βαδίσαμε όλοι μας, ακολουθώντας τους.
Γι’ αυτό και όλοι νιώθουμε πως είμαστε σε αδιέξοδο. Γι’ αυτό και οι εκλογές που έρχονται περισσότερο αμηχανία μας προκαλούν παρά ελπίδα. Αλλά και γι’ αυτό πρέπει να θυμηθούμε δύο βασικά πράγματα και να τα έχουμε διαρκώς στο νου μας: πρώτον πως η δημοκρατία είναι το ωραιότερο πολίτευμα, μα και το πιο δύσκολο, αφού απαιτεί και προϋποθέτει τη δική μας ωριμότητα για να δώσει τους πιο υπέροχους καρπούς της και δεύτερον εκείνη την πολύ σπουδαία προσ-ευχή που ακούμε σε κάθε δοξολογία κάθε εθνικής μας επετείου- το «Αξίους ημάς της ελευθερίας ανάδειξον».
Γιατί και η δημοκρατία κι η ελευθερία ανήκουν σε κείνα τα πολύ σπουδαία αγαθά ενός ανθρώπου ή μιας χώρας που μπορεί να δείχνουν αυτονόητα και δεδομένα, αλλά καθόλου δεν είναι, καθώς χρειάζονται διαρκή επαγρύπνηση και διαρκή αγώνα για τη διατήρηση και την καρποφορία τους. Το αποδείξαμε ήδη εμείς οι Έλληνες που φτάσαμε εδώ που έχουμε φτάσει ολοφάνερο πώς…

Φωτό: Eugène Delacroix (1798–1863), La Grèce sutr les ruines de Missolonghi 

 [Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου] (1826).  

Musée des Beaux-Arts του Μπορντώ Γαλλίας.

Δημοσιεύθηκε στις 22 Μαρτίου 2012, αρ. φύλλου 634