20.9.13

ΝΙΚΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Οι ευθύνες της κληρονομιάς


ΟΔΟΣ 6.6.2013 | 695

Ένα Σαββατοκύριακο στα βουνά του Γράμμου είναι το καλύτερο αντιαγχωτικό φάρμακο, που η ελληνική φύση έχει να προσφέρει στην ψυχή του χρεοκοπημένου έλληνα πολίτη, παραμονές μάλιστα υποβολής των φορολογικών δηλώσεων…

Ξεκινήσαμε από την Καστοριά ένα ηλιόλουστο πρωϊνό του Μάη. Η λίμνη έλαμπε σαν διαμάντι. Οι βελανιδιές και τα πλατάνια παίζανε με τα φύλλα τους κρυφτό με τον ήλιο δίνοντας στη γη αναπάντεχες σκιές. Τα αγριολούλουδα ήτανε παντού ανθισμένα, κόκκινα, κίτρινα, μωβ, μια πανδαισία χρωμάτων. Μικρά ρυάκια και παραπόταμοι κυλούσαν με τα πράσινα νερά τους και μας θύμιζαν ότι η Ελλάδα ξεκινάει εδώ και μετά κατηφορίζει στους κάμπους.

Ανεβήκαμε στο Νεστόριο και προχωρήσαμε προς την Αγία Άννα. Στο βάθος τα βουνά της Πίνδου ήταν ακόμα χιονισμένα, η μια κορυφή διαδεχόταν ισότιμα την άλλη. Οι θεοί του Ολύμπου σίγουρα θα ζηλεύανε κοιτώντας από μακρυά. Όσο ανεβαίναμε πιο ψηλά η ομορφιά του τοπίου μας έκοβε την ανάσα.

Ξεχάσαμε τα ομόλογα της αποτυχίας μας, την ανεργία των παιδιών μας, το γραφειοκρατικό τρελοκομείο που ζούμε. Ένα οξυγόνο εθνικής αισιοδοξίας πλημμύρισε τα πνευμόνια μας. Αυτή η ομορφιά είναι αληθινή και βρίσκεται στον ελληνικό χώρο. Τα δέντρα, τα κλαδιά, τα φύλλα, ακόμα και τα αγκάθια, ανέμιζαν από το δυνατό βοριαδάκι και μας χαιρετούσαν στο πέρασμα μας. Το τοπίο μας είχε συγκλονίσει. Δεν το πιστεύαμε ακόμη ότι αυτά τα βουνά, αυτά τα ρυάκια, αυτά τα δένδρα είναι δικά μας, είναι οι πηγές της Ελλάδας που αντιστέκονται στη μόλυνση και στην εξαγορά.

Ο Γράμμος δεν είναι χαρακτηρισμένο εθνικό πάρκο (national park), δεν βρέθηκε ακόμα κανένας φωτισμένος νομοθέτης σαν τον Theodor Roosvelt να τον προστατεύσει νομοθετικά χωρίς γκρίζες ζώνες και παρερμηνείες. Τον προστατεύουν τα χιόνια του, οι αρκούδες του, και τα απόκρημνα φαράγγια του. Η ανάπτυξη της προχειρότητας και κερδοσκοπίας δεν κατάφερε να τον αγγίξει ακόμα. Καμιά επιδοτούμενη ανεμογεννήτρια τέρας, καμιά κολώνα υψηλής τάσης, δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει τις άγριες κορυφογραμμές του. Η δομημένη αναρχία και κακογουστιά που βλέπουμε παντού στην υπόλοιπη Ελλάδα δεν έχει φθάσει στο Γράμμο. Τα βουνά αυτά στέκονται εδώ ψηλά μόνα τους, αγέρωχα, υπερήφανα, ελεύθερα, σαν να θέλουν να υπερασπιστούν τη χαμένη τιμή και ομορφιά της Ελλάδας όλης.

Συνεχίσαμε το ταξίδι μας στα χωριά του Γράμμου σε κατάσταση ευφορίας σαν να είχαμε πιεί κάποιο μαγικό βότανο του βουνού.  Σε λίγο φθάνουμε στους καταρράκτες της Αγίας Άννας και το μοναστήρι της Τσούκας. Αυτό το μοναστήρι μοναδικό δείγμα μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής κτισμένο με πέτρα και φωλιασμένο στους απόκρημνους βράχους, θυμίζει Μετέωρα και Άγιον Όρος μαζί.

Κατεβήκαμε την απότομη χαράδρα ανάμεσα στα ερειπωμένα κελιά των μοναχών και φθάσαμε σε ένα πανέμορφο παρεκκλήσι με στρογγυλή στέγη από σχιστόπλακες. Μια μπρούτζινη καμπάνα κρεμόταν από ένα ξύλινο δοκάρι που γεφύρωνε το παρεκκλήσι με τα βράχια. Χτυπήσαμε την καμπάνα και η ηχώ της ορθοδοξίας πλημμύρισε το φαράγγι. Κάτω μας οι καταρράκτες χάραζαν την πορεία τους για τον Αλιάκμονα σμιλεύοντας τα γρανιτένια βράχια. Η φύση και η παράδοση χέρι-χέρι είχαν δημιουργήσει ένα αισθητικό θαύμα. Προχωρήσαμε από ένα απότομο μονοπάτι και φθάσαμε στην κρυμμένη στον γκρεμνό εκκλησία των Ταξιαρχών.

Εκεί μας περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Κάποιοι είχαν επισκευάσει- καταστρέψει - την εκκλησία. Η στέγη από σχιστόπλακες είχε αντικατασταθεί με κόκκινα κεραμίδια που λαμπύριζαν σαν πλαστικά πλακάκια, οι ακρογωνιαίοι λίθοι της πέτρινης εκκλησίας είχαν στο πάνω μέρος αντικατασταθεί με τσιμεντόλιθους, στο εσωτερικό ο ουρανός της εκκλησίας είχε καλυφθεί με γυψοσανίδες ή κάποιο άλλο υλικό. Νιώσαμε απόγνωση σαν άνθρωποι που βλέπουν ένα έργο τέχνης, ένα ιστορικό μνημείο, να αλλοιώνεται βάναυσα.

Σαν αρχιτέκτονες και μηχανικοί έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε την κακοποίηση του τοπίου και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς στον ελληνικό χώρο και να συμβιβαζόμαστε με την ασχήμια της νεοελληνικής προχειρότητας. Έχουμε δει παρεκκλήσια στις Κυκλάδες να πνίγονται από πανηγυρόσπιτα που κτίζουν οι πιστοί για να στεγαστούν την ημέρα της γιορτής του Αγίου μία φορά το χρόνο. Έχουμε δει πολλά μοναστήρια να έχουν κακοποιηθεί από τραγικές αισθητικά αρχιτεκτονικές επεμβάσεις και διαμορφώσεις χώρων. Παρόλα αυτά κάθε φορά μας πιάνει θλίψη και οργή.




Γιατί όμως οι άνθρωποι αυτοί που προσφέρουν το υστέρημα τους και την εθελοντική τους εργασία στις εκκλησιές του τόπου τους, άθελα τους να υποβαθμίζουν σοβαρά την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά ενώ δεν ανήκουν στους ασυνείδητους επιχειρηματίες και μηχανικούς που με τα έργα τους κερδοσκοπούν χωρίς προσχήματα αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που οι ενέργειες τους αυτές έχουν στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής μας. Σίγουρα πάλι δεν έχουν σχέσεις με το σύμπλεγμα των εκλεγμένων και διορισμένων υπευθύνων που με νόμους διαχειρίζονται την διαφθορά, πριμοδοτούν κάθε είδους αυθαιρεσία, εμπορεύονται την υπεραξία της γης και κατεδαφίζουν ότι ωραίο έχει αυτός ο τόπος.
Πως όμως είναι δυνατόν οι άνθρωποι αυτοί, χωρίς κανένα προσωπικό συμφέρον, να καταστρέφουν δομημένα έργα τέχνης της ορθοδοξίας λόγω έλλειψης ιστορικής και αισθητικής παιδείας.

Ποιος θα καθοδηγήσει και εκπαιδεύσει τους πιστούς αυτούς να γίνουν πραγματικοί φύλακες της εκκλησιαστικής μας παράδοσης;
Μήπως πρέπει η Μητρόπολη Καστοριάς να αναλάβει αυτόν τον ρόλο; Μήπως οι εφορίες Βυζαντινών και Νεωτέρων Μνημείων αντί να αποχαρακτηρίζουν ιστορικά μνημεία όπως το στρατόπεδο Μαθιουδάκη στην Καστοριά, πρέπει να ελέγχουν πιο συστηματικά τις περιοχές ευθύνης τους; Μήπως το μοναστήρι της Τσούκας πρέπει να αναστηλωθεί πραγματικά με τη βοήθεια νέων αρχιτεκτόνων και φοιτητών π.χ. του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης, σαν έργο ιστορικής αρχιτεκτονικής αποκατάστασης, και παραδειγματισμού;

Συνεχίσαμε το ταξίδι μας. Ανεβήκαμε στη Σλήμνιτσα -Τρίλοφος. Βρήκαμε μία πανέμορφη εκκλησία που όπως στεκόταν ανάμεσα σε τρεις λόφους σίγουρα θα κέρδιζε σήμερα αρχιτεκτονικό βραβείο προσαρμογής στο τοπίο. Στο πέρασμα μας δίπλα στο ποτάμι είδαμε πολλά κοπάδια από αγελάδες και άλογα. Μαζέψαμε αγριολούλουδα και φθάσαμε στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης, για μας το Πολιτιστικό - Ιστορικό Κέντρο του Γράμμου. Ένας χώρος πολιτισμού και ιστορικής περισυλλογής, προσεγμένος και σύγχρονος. Οι παρουσιάσεις του ιστορικού υλικού ήταν καλλιτεχνικά δοσμένες. Η βιβλιοθήκη αξιώσεων. Οι προβλέψεις για άτομα με ειδικές ανάγκες εντυπωσιακές. Οι γυναίκες του Νεστορίου που διαχειρίζονται συλλογικά το χώρο, ζωντανά παραδείγματα της κοινωνίας των πολιτών, μας γέμισαν αισιοδοξία.

Ο ήλιος είχε αρχίσει να δύει και φώτιζε τα δάση μαγευτικά. Κατεβήκαμε στον κάμπο της Μεσοποταμιάς. Στα καταπράσινα λιβάδια είχαν τοποθετηθεί άναρχα εδώ και εκεί συστοιχίες φωτοβολταϊκών παραγωγής ρεύματος. Γίναμε πάλι αυτόπτες μάρτυρες της νεοελληνικής επιδοτούμενης ρουσφετολογικής χωροταξικής ανοργανωσιάς που δεν μπορεί να ξεχωρίσει ούτε τα φασόλια από τα φωτοβολταϊκά. Δεν είχαμε άλλες δυνάμεις για γκρίνια.

Συνεχίσαμε το δρόμο επιστροφής για την Αθήνα. Οι πικροδάφνες και τα κυπαρίσσια στις άκρες της Εθνικής οδού έχουν μεγαλώσει, έχουν ανθίσει και κρύβουν την δομημένη ασχήμια. Κάποιοι έχουν κάνει καταπληκτική δουλειά δενδροφύτευσης κατά μήκος των εθνικών οδών. Βλέπαμε τις πινακίδες με τα αστεράκια που δίνανε πληροφορίες για τα έργα των δρόμων αυτών που βασικά χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σκεφθήκαμε, πόσο αχάριστοι και άδικοι είμαστε να κατηγορούμε τους Ευρωπαίους για την ανεπάρκεια και ανοργανωσιά των δικών μας πολιτικών. Εκεί που οδηγούσα ήσυχα και ονειρευόμουνα τα λουλούδια του Γράμμου ένα ραδιοφωνικό δελτίο ειδήσεων για τις επερχόμενες ιδιωτικοποιήσεις και το νέο φόρο στα αγροτεμάχια ξύπνησε πάλι τον ενεργό πολίτη μέσα μου.

Μια σκέψη πέρασε από το μυαλό μου, αλήθεια θα φορολογήσουν και τα αγροτεμάχια του Γράμμου;
Μήπως οι… αγελάδες της περιοχής θα υποβάλλουν και αυτές φορολογική δήλωση; Ακολούθησαν ένα σωρό άλλες σκέψεις και θεωρίες συνωμοσίας. Μήπως οι εκλεγμένοι μας πουλήσουν και το Γράμμο, όπως μερικά νησιά του Αιγαίου, για να ξεχρεώσουν τα ομόλογα της αποτυχίας τους; Μήπως οι Κινέζοι αγοράσουνε τους δρόμους; Μήπως κανένας ρώσσος ολιγάρχης, από αυτούς που περιμένουμε να μας φέρουν την οικονομική άνοιξη, με έδρα το Μαυροβούνιο, θυγατρική στα Σκόπια και τουριστικό γραφείο στην Κωνσταντινούπολη αγοράσει κανένα μεγάλο κομμάτι του Γράμμου για να το αναπτύξει τουριστικά και τελικά χρειάζομαι διαβατήριο ή ειδική πιστωτική κάρτα για να περάσω τα σύνορα της περιοχής που αγόρασε;

Η εικόνα των πατεράδων μας να πολεμάνε στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας για να είναι σήμερα ο Γράμμος ελληνικός πέρασε ξαφνικά από το μυαλό μου και η καρδιά και η γροθιά μου σφίχτηκαν. Άρχισα να τρέχω με 200χιλ/ωρα. Η γυναίκα μου δίπλα συνεχώς γκρίνιαζε ότι τρέχω υπερβολικά.
Ευτυχώς σταματούσα κάθε λίγο σε έναν από τους δεκάδες σταθμούς διοδίων, προφανώς σχεδιασμένους να μην τρέχουμε πολύ και πάρουνε τα μυαλά μας αέρα.

Έφθασα στην Αθήνα αργά μετά από ένα συναρπαστικό Σαββατοκύριακο. Δεν μπορούσα όμως να κοιμηθώ. Οι ευθύνες της κληρονομιάς δεν με άφηναν να ησυχάσω. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια που κληρονομήσαμε, μνημεία της ιστορίας μας πρέπει να αναστηλωθούν με “θρησκευτική” ευλάβεια και γίνουν ξανά ζωντανά κύτταρα στοχασμού, αναγέννησης , πολιτισμού και συλλογικότητας. Η ομορφιά του Γράμμου πρέπει να προστατευθεί, ο Γράμμος πρέπει να κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο και να μείνει σε ελληνικά χέρια. Οι θυσίες του πατέρα δεν πρέπει να πάνε χαμένες. Σίγουρα θα ξαναπάω στο Γράμμο, πρέπει κάποτε να με βοηθήσει η τύχη να συναντήσω εκεί καμία αρκούδα, κανένα μικρό αρκουδάκι, να κατευνάσουν τις πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και εθνικές μου ανησυχίες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ