1.6.13

ΜΠΕΣΣΗ ΜΙΧΑΗΛ: Η θεωρία των παιγνίων στη σύγκρουση καπιταλισμού και δημοκρατίας


ΟΔΟΣ 28.2.2013 | 681

«Αιών έστι παις παίζων πεσσεύων»
Ηράκλειτος

Αν ο χρόνος (αιών) είναι παιδί που παίζει ζάρια (πεσσεύων), και διαμορφώνει τη Ζωή στον ταλαίπωρο πλανήτη μας με τυχαιότητα αδιάφορα ευτράπελη για τον ίδιο, οι άνθρωποι με τα υπέροχα εξελιγμένα μυαλά «παίζουν παίγνια» μαθηματικά. Από εδώ, με μαγικό θαρρεί κανείς τρόπο-υπολογισμό για τα κοινά μυαλά, βγαίνουν συμπεράσματα για μια κορυφαία (και ηγετική) ιδιότητα του Ανθρώπου-Homo Sapiens: τον τρόπο που αποφασίζει σε καταστάσεις (=παίγνια) στρατηγικής αλληλεπίδρασης δηλαδή συγκρούσεων ή συνεργασιών, που με τη σειρά τους αποτελούν την επιτομή της όποιας συλλογικής και κοινωνικής ζωής. Από την απόφαση για πόλεμο ή ειρήνη, για πολιτισμό ή βαρβαρότητα, για ευημερία ή ύφεση για καταναλωτισμό ή λιτότητα καθορίζεται η διαμόρφωση της αποφασιστικής Πολιτικής, που διέπει τη ζωή όλων μας τοπικά ή συνολικά.

Όμως το ποιοί παίρνουν τελικά την απόφαση παραμένει ένα μεγάλο μυστήριο διαχρονικά, παρά τη προσπάθεια της Δημοκρατίας να δώσει απάντηση, έστω τη λογικότερη δυνατή…
Η θεωρία των παιγνίων, επιχειρεί δραστήρια να συμμετάσχει στη προσπάθεια, αφού σήμερα έχει ευρύτατη εφαρμογή από την οικονομία, την ψυχολογία, τη βιομηχανική οργάνωση, τη φορολογία, μέχρι την εξελικτική και κοινωνική βιολογία. Η θεωρία ξεκίνησε από διάσημα «μυαλά»,τους Newman/Morgenstern ως μηδενικού αθροίσματος μαθηματικά παίγνια. Ο ιδιοφυής (μέχρι τρέλλας;) Nash (A beautiful mind) δημιούργησε σε μη μηδενικού αθροίσματος παίγνια την ισορροπία Νας. Ο Selten προχώρησε σε υποπαιχνίδια τέλειας ισορροπίας, ενώ ο Harsanyi, σε παιχνίδια ανεπαρκούς πληροφόρησης. Η τηλεγραφική συντομογραφία για ένα αντικείμενο ανθρώπινης γνώσης που ερμηνεύει την κυρίαρχη και κυριαρχική ανθρώπινη δραστηριότητα της λήψης αποφάσεων, αποτελεί κι έναν, προσωπικό τρόπο (πιθανότατα αμφιλεγόμενο) αντιμετώπισης πολύ δύσκολων θεμάτων-αναλύσεων για τα οποία όλοι (εκτός του Newman) βραβεύτηκαν με Nobel. Και πρόσφατα δύο Έλληνες επιστήμονες που διαπρέπουν στις ΗΠΑ, οι Παπαδημητρίου με την αλγοριθμική θεωρία παιγνίων και ο τόσο νεαρός και καλοβαλμένος Δασκαλάκης, παρουσιάζοντας τη σύνδεση με πληροφορική – Διαδίκτυο, μοιάζουν να την επεκτείνουν σε νέους ορίζοντες με την Υπολογιστική Συμπλοκότητα (και άλλες πολύπλοκες θαυμάσιες, δύσκολες για κοινούς θνητούς σαν εμένα εργασίες που δημοσιεύουν).

Ιδιαίτερα σήμερα, στον άτεγκτο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο μας με έναν αδίστακτο καπιταλισμό-καζίνο, όπου η ισορροπία του τρόμου στηρίζεται στον οικονομικό πόλεμο με κύρια επιδίωξη τη μεγαλύτερη ως τώρα αναφερόμενη ιστορικά ανισότητα της άκρατης ευμάρειας του 0,01% σε βάρος του υπόλοιπου 99,9%(!), ένας ακόμη Έλληνας της διασποράς δίνει μια εξήγηση. Ο διάσημος σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς στη τελευταία του ταινία «το Κεφάλαιο», δίνει τον ορισμό του σύγχρονου καπιταλισμού επιγραμματικά ως ολοκληρωτικό καπιταλισμό τύπου ρωσσικής μπάμπουσκας...! Όπως η μια μπάμπουσκα κρύβει μια διαρκώς μικρότερη, αόρατη, έτσι και το κεφάλαιο κρύβεται σε αόρατα θησαυροφυλάκια εξωχώριων εξωτικών προορισμών. Και στον επίλογο μιας εξαιρετικά ιδιοφυούς πλοκής βάζοντας τον αδίστακτο πρωταγωνιστή, τον Ρομπέν των πλουσίων, να κλείνει το έργο με τα λόγια «...ας συνεχίσουμε να παίρνουμε από τους φτωχούς για να δίνουμε στους πλούσιους... όλα είναι ένα παιχνίδι...»καθορίζει τους όρους του αδίστακτου, θανατηφόρου για τους πολλούς παιχνιδιού.

Και η Δημοκρατία; Πού χάθηκε η Δημοκρατία μέσα στον ίλιγγο της ταχύτητας και της ασυδοσίας του διακινούμενου Κεφαλαίου; Η Δημοκρατία ψυχορραγεί καθώς την πνίγουν κυριολεκτικά αυτοί οι Πολύ Σοβαροί Άνθρωποι (Π. Κρούγκμαν ) που πριν από μας αλλά πάντοτε για το καλό μας, παίζουν στο καζίνο καπιταλισμό τους, τις ζωές μας. Οι Πολύ Σοβαροί Άνθρωποι ανήκουν σε μια νέα Δεξιά που ο Ιταλός Ρ. Σιμόνε αποκαλεί «Μειλίχιο Τέρας» στο ομώνυμο βιβλίο του γιατί, πέρα από δίκαιο, νόμους, πολιτική, το μόνο που την ενδιαφέρει είναι το Κέρδος. Σπρώχνει λοιπόν βάναυσα όλους τους πολίτες-πελάτες στην αμφίβολη απόλαυση της κατανάλωσης, με κύριο χαρακτηριστικό την εξαγορά της ψυχής μας μέσω πιστωτικών καρτών! Κι όταν συντελεσθεί η εξαγορά, οι Πολύ Σοβαροί Ηγέτες μας, μας τιμωρούν χαιρέκακα για το «Χρέος Μας» που μετατρέπεται σε Μέγιστο Ηθικό Παράπτωμα ισοδύναμο με αμαρτία κολάσιμη... Κι αν η τιμωρία ήταν αποτελεσματική θα μπορούσε κάπως να αντέξει κανείς την αδικία, την ανισότητα μέτρων και σταθμών, τον παραλογισμό της καταστροφικής πορείας με την ελπίδα ότι είναι προσωρινή. Μετά 5 χρόνια όμως αυξανόμενης ανεργίας, ύφεσης, ανέχειας και δυστυχίας υπάρχει υπόνοια ελπίδας για αντιστροφή του Θανάσιμου Παιχνιδιού που παίζεται σε βάρος των πολλών από τους Πολύ Σοβαρούς Ηγέτες της τοπικής και παγκόσμιας Αταξίας;


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Φεβρουαρίου 2013, αρ. φύλλου 681


2 σχόλια:

  1. Ανώνυμος20/1/16

    Επανέρχεται ο κ. Βαρουφάκης!
    Ατέλειωτος ο Ιονέσκο στη χώρα μας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος20/1/16

    Μπα...ρουφάκης forever!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ