ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

22/9/2014 τοπικός τύπος. Υποβολιμιαίο υπόμνημα προς τον αντιπεριφερειάρχη. Το ορθόν: υποβολιμαίο. (το γινόμενο με υπόδειξη και επιρροή άλλου, ο οποίος αποβλέπει σε κάτι.). Στον υποψήφιο βουλευτή έκανε ερωτήματα υποβολιμαία. (δηλαδή άλλοι τον έβαλαν να απευθύνει αυτά τα ερωτήματα.) Υπάρχει και επίρρημα υποβολιμαίως ή υποβολιμαία. (από την λέξη υποβολή + κατάληξη -ιαίος, πρβλ θνήσκω-θνητός-θνησιμαίος). Γίνεται συχνά το λάθος από επίδραση άλλων επιθέτων, όπως στιγμιαίος, σπιθαμιαίος (μικροσκοπικός), βαθμιαίος, ακαριαίος (π.χ. θάνατος).

22/9/2014 άρθρο Αρεοπαγίτου: Η ονομασία "Βόρεια Μακεδονία" υποδηλεί... Ο Γλωσσαμύντωρ δεν τα ισοπεδώνει όλα. Θα γράφει το ορθόν: υποδηλοί. Αν θέλεις να αποφεύγεις την παραδοσιακή ορθογραφία, γράφε υποδηλώνει.

28/9/2014 Διαβάζοντας λαογραφικά του πόντου (ποντιακού ελληνισμού) βρίσκω την λέξη: οι μειζοτέρ. Ως γνωστόν, η ποντιακή διάλεκτος διασώζει πολλούς αρχαϊσμούς. Οι μειζοτέρ είναιο παραφθορά της λέξεως οι μείζονες (συγκριτικός βαθμός του επιθέτου οι μεγάλοι). Γλωσσολογική παρατήρηση: Στο μειζοτέρ διαπιστώνουμε την τάση του λαού (που δεν ξέρει γραμματική της αρχαίας) να απλοποιεί τη γλώσσα. Μειζότεροι, κατά το περισσότεροι, ευκολότεροι, κλπ.

11/9/2014 τοπικός τύπος: Το διακήρυξε διαρρείδην... α) Το ορθόν: διαρρήδην = σαφώς, κατηγορηματικώς, ανοιχτά. Επίρρημα της αρχαίας και της καθαρεύουσας (όπως αριστείνδην, πλουτίνδην, βάδην, τροχάδην, κτλ). Διαρ-ρή-δην. Το θέμα -ρη-πρβλ ρήμα, ρήσις, ρητό από θέμα του ρήματος λέγω (μέλλων = ρηθήσομαι, παθητ. αόριστος = ερρήθην). Στο Ευαγγέλιο: Ηκούσατε ό,τι ερρέθη... β) νόθη καθαρεύουσα: το ορθόν: το διεκήρυξε διαρρήδην.

 9/9/2014 τοπικός τύπος: Επιστολή: Κατά την ενδόσμωση του υγρού αυτού παρατηρείται... Προ ημερών γράψαμε για την ώσμωση από το ρήμα οθώ, η ώσις = η κίνηση προς τα εμπρός, αντίθετη της λέξεως η έλξις. Εδώ έχουμε την ενδώσμωση (ένδον + ώσμωση). Από το ένδον μένει μόνο το ενδ-.

Διαφήμιση σε εφημερίδα: Να είστε βέβαιοι ότι το ενδοτιαίο ακουστικό θα σας ανακουφίσει. Το ορθόν: Το ενδωτιαίο (και εδώ: ένδον + ωτ-, τα ώτα = τα αυτιά). Από το ένδον (= μέσα) μένει μόνο το ενδ-, + ωτιαίο (από το ους του ωτός = το αυτί). Ενδωτιαίο = ακουστικό μέσα στο αυτί, που δε φαίνεται.

18/9/2014 τοπικός τύπος: Προσπαθούν να επιβάλλουν στον δήμο την "αρμονική συμβίωση". Επανειλημμένως γράψαμε για τους τύπους του βάλλω, πότε με δυο λ και πότε με ένα. Εν προκειμένω, είναι οφθαλμοφανές ότι: να επιβάλουν είναι υποτακτική αορίστου, συνεπώς ένα λ. Ενεστώς βάλλω, υποβάλλω, επιβάλλω, διαβάλλω και ο παρατατικός με δυο λ, πχ. Τότε το επέβαλλε κάθε φορά ο νόμος. Όμως στον αόριστο: υπέβαλα, διέβαλα, επέβαλε ο δήμος πρόστιμο κλπ, θέλω να υποβάλω ερώτημα, να επιβάλω την τάξη την ώρα αυτή, συνεπώς το ορθόν: Προσπαθούν να επιβάλουν την αρμονική συμβίωση. Για καλύτερη κατανόηση στη θέση του επιβάλουν βάλετε το επιτυγχάνω, πετυχαίνω. Θα γράφατε: προσπαθούν να επιτύχουν την αρμονική συμβίωση. "Φωνάζει" ότι είναι υποτακτική αορίστου.

Στην ίδια εφημερίδα: συνοθύλλευμα. Σωστά η λέξη είναι το συνονθύλευμα = ανακάτωμα διαφορετικών στοιχείων. Ίδια έννοια με το αποτέλεσμα του συμφύρω (συμφυρμός, γλωσσολογικό φαινόμενο: δυο γλωσσικά στοιχεία παράγουν ένα άλλο. π.χ. Επίρρημα δίχα (τα δύο, πρβλ διχοτόμος) + διχώς, προέκυψε της δημοτικής το δίχως. Συνώνυμο το σύμφυρμα.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2 Οκτωβρίου 2014, αρ. φύλλου 758