5.3.23

Το Σκάκι

 


Στου φεγγαριού...


■ Για πολλούς λαούς η σελήνη αντιπροσώπευε τη σκοτεινή πλευρά της φύσης, την αόρατη όψη της. Αυτή ελέγχει παλίρροιες, ύδατα, βροχές, πλημμύρες και ως εκ τούτου τη διάρκεια ζωής. Η πανσέληνος συμβολίζει την ολότητα, την ολοκλήρωση, την ισχύ και την πνευματική δύναμη. 

■ Για τον Βουδισμό η πανσέληνος και η νέα σελήνη είναι περίοδοι ισχύος και πνευματικής δύναμης.

■ Για τους Ινδιάνους είναι το φως το «μεγάλου πνεύματος» αλλά σε κάποιες φυλές είναι μια μοχθηρή και κακοποιός δύναμη.

■ Για τους Σουμέριους η νύχτα της πανσελήνου ήταν περίοδος προσευχής, αγαλλίασης και θυσίας.

■ Οι Εσκιμώοι πίστευαν ότι η Σελήνη είναι ένα κορίτσι που τρέχει μακριά από τον αδελφό του τον Ήλιο επειδή της είχε παραμορφώσει το πρόσωπο, πετώντας της στάχτες.

■ Οι Ίνκας μιλούσαν για μια όμορφη κοπέλα που ερωτεύθηκε το φεγγάρι και ενώθηκε για πάντα με αυτό.

■ Η παρουσία της Σελήνης είναι πολύ έντονη στις ελληνικές παραδόσεις. Μία από τις πλέον φημισμένες, λαογραφικά, μαγικές πρακτικές, που σχετίστηκε με τις μάγισσες της Θεσσαλίας, είναι το κατέβασμα του φεγγαριού με επικλήσεις ή με άλλες πρακτικές (όπως προσφορά πίτας προκειμένου να το ελκύσουν να «φάει»). Όταν το φεγγάρι δεν κατέβαινε τότε λέγεται ότι η μάγισσα το κατέβαζε βίαια. Μια εκδοχή σε αυτό το θέμα αναφέρει πως οι μάγισσες κατέβαζαν το φεγγάρι με μορφή αγελάδας, την οποία άρμεγαν και το γάλα το χρησιμοποιούσαν ως μαγική πρώτη ύλη. Το κατέβασμα του φεγγαριού γινόταν πάντα κατά την έκλειψή του.

■ Κάτι τέτοιο συνέβαινε και στην μαγεία της Κρήτης. Σημερινά απομεινάρια από τις παλιές αυτές γνώσεις το Νταβέτι, μια μαγική και δαιμονική τελετή που γίνεται ακόμα και σήμερα στην Ανατολική Κρήτη. Κύκλοι, μαυρομάνικα μαχαίρια, ολόγιομο φεγγάρι, λέξεις μαγικές πρωταγωνιστούν στο σκηνικό αυτό. Το κριτήριο για την άξια μάγισσα είναι, αν μπορεί «να κατεβάσει το φεγγάρι».

■ Παρ’ όλο που μια έκλειψη Ηλίου δημιουργεί σίγουρα μεγαλύτερη εντύπωση από μια έκλειψη της Σελήνης, δεν είναι λίγες οι φορές που οι εκλείψεις της τελευταίας διαμόρφωσαν τις τύχες της ανθρωπότητας. 

■ Τέτοια εποχή, τον Αύγουστο του 413 π.Χ. κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου και την εκστρατεία στη Σικελία, οι Αθηναίοι έχαναν στην μάχη των Συρακουσών. Ενώ ήταν έτοιμοι να αποπλεύσουν για την Αθήνα, μια έκλειψη Σελήνης που θεωρήθηκε κακός οιωνός, έκανε τον Νικία να αναβάλει τον απόπλου του στόλου και οδήγησε στην ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων στη Σικελία.

■ Η δεύτερη από τις «σημαδιακές» εκλείψεις συνέβη στις 20 Οκτωβρίου 331 π.Χ. κατά τη διάρκεια της μάχης των Γαυγαμήλων μεταξύ του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Δαρείου Γ΄ Κοδομανού. Η τελική νίκη των Μακεδόνων πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες μετά.

■ H τρίτη ιστορικά σημαντική έκλειψη της Σελήνης συνέβη την άνοιξη του 1453. Στις αρχές του Μαΐου οι Βυζαντινοί υπερασπίζονταν σθεναρά την πολιορκημένη από τους Οθωμανούς Κωνσταντινούπολη, εμψυχωμένοι από μια παλιά προφητεία, σύμφωνα με την οποία η Πόλη δεν επρόκειτο ποτέ να καταληφθεί κατά τη διάρκεια της γέμισης της Σελήνης. Στις 22 Μαΐου όμως, οπότε η γέμιση ολοκληρώθηκε και είχε πανσέληνο, συνέβη ολική έκλειψη Σελήνης ορατή από την Κωνσταντινούπολη, με ασυνήθιστα μάλιστα μεγάλη διάρκεια, αφού κράτησε τρεις ώρες. Το φαινόμενο έκαμψε ακόμη περισσότερο το ήδη χαμηλό ηθικό των λίγων υπερασπιστών της Πόλης, η οποία έπεσε στα χέρια των Οθωμανών ύστερα από μία εβδομάδα.

■ Αρκετούς αιώνες αργότερα οι Τούρκοι έπεσαν και αυτοί, με τη σειρά ους, θύματα της δεισιδαιμονίας τους. Ο Λώρενς της Αραβίας, επικεφαλής των Αράβων, κατέλαβε το στρατηγικής σημασίας λιμάνι της Άκαμπα, στο μυχό του κόλπου μεταξύ της Αραβίας και της χερσονήσου του Σινά, κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης. Την ώρα εκείνη οι περισσότεροι υπερασπιστές της πόλης ήταν απασχολημένοι να χτυπούν μεταλλικά αντικείμενα, προσπαθώντας να επαναφέρουν το φως στη σκοτεινιασμένη πανσέληνο και η έφοδος των Αράβων βρήκε μικρή αντίσταση. 

■ Η πανσέληνος συνδέεται παραδοσιακά στη λαϊκή αντίληψη με την αϋπνία, τις επιληπτικές κρίσεις, από όπου και η συνώνυμη λέξη «σεληνιασμός» για την ασθένεια επιληψία, και διάφορα μαγικά «φαινόμενα» όπως η λυκανθρωπία. 

■ Στην αρχαία Ελλάδα, η ίδια η Σελήνη συσχετιζόταν με μαγικές ιδιότητες. Η έκλειψη θεωρείτο μήνυμα από τους θεούς για κάποια αρνητική εξέλιξη.

■ Στην Ιαπωνία, ακόμη και σήμερα πολλοί στην ύπαιθρο καλύπτουν τα πηγάδια, ώστε να μην μολυνθεί το νερό τους από το ασθενικό φως της «άρρωστης» Σελήνης. 

■ Στην Ινδία αντίστοιχα το φεγγάρι θεωρείτο ότι προσπαθεί να καταβροχθίσει ένα ερπετό ή ένας δαίμονας. Οι πιστοί της ινδουιστικής παράδοσης συγκεντρώνονται στις όχθες του Γάγγη για να εξαγνιστούν στα νερά του ιερού ποταμού από την κακή επιρροή κάθε έκλειψης Σελήνης.

■ Στον αρκτικό κύκλο, τόσο στον καναδικό Βορρά όσο και στην Σκανδιναβία και τη Ρωσία, πολλοί ντόπιοι έχουν σαν πάγια συνήθεια να γυρίζουν ανάποδα όλα τα σκεύη του νοικοκυριού, για τον ίδιο λόγο.

■ Η επόμενη έκλειψη της Σελήνης είναι στις 8 Νοεμβρίου 2022. 

■ Υπάρχουν νύχτες στην Καστοριά που οι λύκοι είναι σιωπηλοί και το φεγγάρι ουρλιάζει.


Καλό καλοκαίρι Ελλάδα
Όπου και να ‘σαι.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 4 Αυγούστου 2022, αρ. φύλλου 1136,
στο ειδικό αφιέρωμα στην ποίηση, υπό τον τίτλο "μέσα στη μαγική του Αυγούστου τη σιωπή".
Η συντάκτρια της στήλης επιθυμεί να διατηρεί την ανωνυμία της.


Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ