19.3.23

ΟΔΟΣ: निर्वाण


ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 8.9.2022 | 1139


H Καστοριά δεν αναστοχάζεται. Και εκτός μερικών εξαιρέσεων, δεν αμφισβητεί. Ένα καθόλου ασήμαντο τμήμα του πληθυσμού καταπίνει αμάσητο κάθε τι και μετά παραληρεί στην φαντασία του. Και η πόλη βυθίζεται στην Νιρβάνα της.


Και στα «καλά καθούμενα» καταμεσής του καλοκαιριού, που χρονικά άρχισε ήδη να εξαντλείται, προέκυψε το διαφημιστικό σποτ για την Καστοριά. Ακριβέστερα το σποτ για… καλοκαιρινές διακοπές στην Καστοριά σε ρόλο Ακαπούλκο ή Χονολουλού. 

εν είναι εύκολο να ξεχαστεί το σποτ, και δεν είναι συνετό να μείνει ασχολίαστο, παρά το γεγονός ότι σύντομα αποσύρθηκε. Σαν να επρόκειτο για ένα ακόμη πυροτέχνημα. Ειδικά αυτό αξίζει να σχολιαστεί, έστω και αν σε κάποιες ανάλογες περιστάσεις, είναι πράγματι προτιμότερο να σφυρίζει κάποιος αδιάφορα. 

Έτσι τώρα που κανείς πια δεν αναφέρεται σ’ αυτό, για την ΟΔΟ είναι η κατάλληλη στιγμή κριτικής ανάλυσής του. Πρόκειται για εκείνο το κατά παραγγελία σποτ που μπορεί μεν να ανήκει σε ένα σύνδεσμο συμφερόντων, αλλά παρουσιάζει την Καστοριά, δηλαδή όλους μας γενικά. Και επομένως επιδέχεται κριτική. 

Όπως ήταν προκαταβολικά αναμενόμενο, προκάλεσε ζωηρές επιδοκιμασίες σε μεγάλα τμήματα του τοπικού πληθυσμού. Ωστόσο ο πανηγυρισμός δεν ταίριαζε ούτε στην περίπτωση αυτή. Καθώς το «μήνυμα» του σποτ με την επιχειρηματολογία του, που διαφήμιζε στο πανελλήνιο —αν πραγματικά κυριολεκτικά διαφήμιζε την Καστοριά ή πετύχαινε κάτι διαφορετικό— στην πραγματικότητα είχε αποδέκτες και εντός των τειχών. 

Κολάκευε ρηχού επιπέδου ένστικτα και αδυναμίες στους… εναπομείναντες μόνιμους κατοίκους. Σε τμήμα του τοπικού πληθυσμού που με κάθε ευκαιρία εκδηλώνει τάσεις ναρκισσισμού, συνδυασμένη με εσωστρέφεια και απομονωτισμό από την υπόλοιπη Ελλάδα. Από την στρατόσφαιρα της αλήθειας και του ρεαλισμού καλύτερα. Οπότε το σημερινό σχόλιο της ΟΔΟΥ δεν αφορά στην επίδρασή του στην τουριστική κίνηση, καθώς δεν υπάρχουν σχετικές επίσημες μετρήσεις. Η κριτική αφορά στις εγχώριες αντιδράσεις. Στις εντός των τειχών. 

* * *

ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 8.9.2022 | 1139


Και πάνω στην μιζέρια που είναι κοντόφθαλμη στα σίγουρα δεν μπορείς να επενδύεις ελπίδα. Ούτε να πουλάς σκοινί για μεταξωτή κορδέλα. Δεν μπορεί να είναι η Καστοριά δέλεαρ για τις... παραλίες της, την... πλαζ της όπως ήλθε και συμπλήρωσε μετά η ΕΡΤ3 με ένα στημένο ρεπορτάζ. Όταν η λίμνη της είναι πράσινη, πηχτή και προφανώς μολυσμένη.


* * *

Το σποτ προβλήθηκε μερικές μόνο εβδομάδες αφ’ ότου το επάνω τμήμα της οδού Μητροπόλεως (Τσαρσί) έως την πλατεία Ομόνοιας, υποδέχθηκε ζωγραφισμένα, με «χαριτωμένες» παραστάσεις μεταλλικά δοχεία (τενεκέδες) και φυτά —των οποίων το… υπεύθυνο πότισμα ανέλαβε η… ΔΕΥΑ Καστοριάς. Και όλα αυτά σε μια επίδειξη του τουριστικού… προϊόντος και πλεονεκτήματος της σκοτεινής και ερημωμένης, ιδιαίτερα στο παλιό της κέντρο, πόλης. 

Είναι άραγε μεγάλο έργο υποδομής και ανάπτυξης οι γλάστρες σε τενεκέδες; Φυσικά όχι, φυσικά και δεν είναι μεγάλο κι’ ας προβλήθηκε ως κατόρθωμα. Αλλά η Καστοριά δεν αναστοχάζεται. Και εκτός μερικών εξαιρέσεων, δεν αμφισβητεί. Ένα καθόλου ασήμαντο τμήμα του πληθυσμού καταπίνει αμάσητο κάθε τι και μετά παραληρεί στην φαντασία του. Με το όργιο παραπληροφόρησης που ποτίζουν οι βολεμένοι και οι αργυρώνητοι των ΜΜΕ. 

Και η πόλη βυθίζεται στην Νιρβάνα της. Αφού δεν γίνονται έργα για να μιλούν από μόνα τους, οι περισσότεροι εκλεγμένοι εξαγοράζουν την σιωπή ή ακόμη και την προβολή ανύπαρκτου έργου. Μια σύγκριση των αντιδράσεων του κόσμου αλλά και των δημοσιευμάτων μεταξύ του Σεπτεμβρίου 2019 με τον Σεπτέμβριο του 2022 αρκεί να καταδείξει τις διαφορές. 

Επίσης, το περίφημο σποτ παρουσιάστηκε μερικές εβδομάδες μετά την αναγόρευση της Καστοριάς με την λίμνη της, σε Λίμνη του Κόμο για τον υπουργό Τουρισμού, Λίμνη Ματζόρε για τον βουλευτή Καστοριάς. Μιας Καστοριάς και μιας λίμνης που θα μπορούσε απλά να φημίζεται για τους κύκνους της, που δεν υπάρχουν πια (ή είναι υπό... διωγμό). Καθώς και μετά την συζήτηση που ακολούθησε –και επιτέλους τις κάποιες αντιδράσεις–από την καθόλου καλή ιδέα του μητροπολίτη Καστοριάς να προτείνει την ανέγερση ναού στο πάρκο της Ολυμπιακής Φλόγας για να είναι το παγκάρι 24 ώρες, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες τον χρόνο, χειμώνα καλοκαίρι, βρέξει χιονίσει. 

* * *

ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 8.9.2022 | 1139


Τμήμα του τοπικού πληθυσμού με κάθε ευκαιρία, εκδηλώνει τάσεις ναρκισσισμού, συνδυασμένη με εσωστρέφεια και απομονωτισμό από την υπόλοιπη Ελλάδα. Από την στρατόσφαιρα της αλήθειας και του ρεαλισμού καλύτερα.


* * *

Συμπτωματικά μόλις τις τελευταίες ημέρες, από την γειτονιά της Καστοριάς, ήλθε και η απόκοσμη δήλωση του μητροπολίτη Δωδώνης Χρυσοστόμου (την οποία στην συνέχεια πλήρως ανασκεύασε ζητώντας και δημόσια συγνώμη), σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν βιασμοί γυναικών… χωρίς την θέλησή τους. Για να επιβεβαιωθεί ότι δεν είναι οπωσδήποτε σοφή κάθε ιδέα και κάθε πρόταση όταν προέρχεται από επίσκοπο. Και ότι η συγνώμη, στις κακές ιδέες και κακές φράσεις, ακόμη και εάν δεν είναι απόδειξη αρετής, είναι σίγουρα ευφυΐας. Αλλά αυτά συμβαίνουν αλλού.

Κακά τα ψέματα αλλά η κινηματογραφημένη διαφήμιση, η Καστοριά σε ρόλο Χονολουλού, παρουσιάστηκε εντελώς άκαιρα καταμεσής του καλοκαιριού. Ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα, την τουριστικά ανεπτυγμένη της ηπειρωτικής και νησιωτικής χώρας καταγράφονταν ήδη αυξήσεις στο τουριστικό τους κοινό. 

Κανείς από τους πολίτες της Καστοριάς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει εάν η καθυστέρηση οφείλεται στα μέτρα και τις πρωτοβουλίες των τοπικών παραγόντων που είχαν ληφθεί μαζί με όλες τις πρόνοιες, εγκαίρως. Και όχι όταν ο κόσμος επιστρέφει από διακοπές και δεν σχεδιάζει νέες.

Επίσης κανείς από τους πολίτες της Καστοριάς δεν γνωρίζει εάν η τουριστικά υπανάπτυκτη Καστοριά, στην πραγματικότητα είναι πράγματι λιγότερο γραφική με την λίμνη της, απ’ ό,τι άλλες περιοχές της χώρας που κυριολεκτικά πνίγονται στον τουρισμό. Στα σίγουρα πάντως είναι λιγότερο φροντισμένη και νοικοκυρεμένη. 

Η Καστοριά είναι μια πόλη παρατημένη, χωρίς σύγχρονες και αναβαθμισμένες υποδομές. Με ερημωμένο εσωτερικό και εντελώς άγνωστα πλεονεκτήματα. Είναι η πόλη στην οποία αντί να προστεθούν, καταργούνται σηματοδότες της κυκλοφορίας. Είναι τόσο υψηλά στην γνώση και την υπόληψή τους οι 75 —οι όσοι είναι τέλος πάντων— βυζαντινοί  και μεταβυζαντινοί ναοί που αίφνης έγιναν «εκκλησάκια», και αντί γι’ αυτούς, προτάθηκε η ανέγερση… «βυζαντινού ναού» το 2022. 

Το σίγουρο είναι όμως ότι με τα “Love Kastoria”, όπως το ότι να γίνεται χαρμόσυνη η είδηση το γεγονός πως μετά από…  20 ή και παραπάνω χρόνια λειτούργησε το συντριβάνι στην αρχή της βόρειας παραλίας (κοντά στην άθλια Σκάλα που δένει το πλοιάριο) ούτε ανάπτυξη έρχεται, ούτε τουρισμός. 


* * *

ΟΔΟΣ 20.12. 2018 | 965: «Καθρέφτη, καθρεφτάκι στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ' ολόκληρη την χώρα;». Γκράφιτι σε υπόγεια διάβαση πεζών στο Lohr am Main της Γερμανίας που απεικονίζει την παραμυθένια Χιονάτη με κυματιστά μαλλιά με ένα μαχαίρι στο χέρι της να ακολουθεί τους επτά νάνους.


Και για τα περισσότερα από αυτά, το σποτ δεν έδειξε τίποτε. Αντίθετα επικεντρώθηκε στο στυλ του εξυπνάκια τουρίστα. Που ποτέ δεν θα επέλεγε την Καστοριά (φραπέ – ομπρέλα – ξαπλώστρα) και με δόση άνοστου χιούμορ επιχείρησε να γράψει στις καρδιές των... εσωκλείστων. Και όχι στις προτιμήσεις των επισκεπτών.


* * *

Τα ίδια ισχύουν και για μια... «Αρχόντισσα» που δεν έχει Πνευματικό Κέντρο για 25 τουλάχιστον χρόνια. Ακόμη χειρότερα, με όλες αυτές τις ψευδαισθήσεις, δεν αναβαθμίζεται η καθημερινότητα του μόνιμου κατοίκου. 

Όπως δεν σώζεται η κατάσταση με το να προβάλλεις τα δήθεν προτερήματα μιας πόλης σαν την Καστοριά, διαβάλλοντας εμμέσως αλλά με σαφήνεια την Χαλκιδική, την Κέρκυρα, την Ρόδο, τη Μύκονο την Σαντορίνη –στην οποία παρεμπιπτόντως τους βγαίνει η γλώσσα να ανέβουν στο κέντρο της μα κανείς δεν πρότεινε αυτά που ακούγονται στην Καστοριά. 

Γιατί εν πάση περιπτώσει, αυτό που έβγαινε από το μήνυμα δεν ήταν κάτι το θετικό. Αλλά κάτι βασισμένο σε λεκτικό ανταγωνισμό φανταστικού επιπέδου που δεν έχει έρεισμα. Σαν για παράδειγμα η Μύκονος να διαβάλλει την Σύρο, η Κως την Ρόδο και την Κέρκυρα. Η Εύβοια, την Κρήτη και πάει λέγοντας. 

Και πάνω στην μιζέρια που είναι κοντόφθαλμη στα σίγουρα δεν μπορείς να επενδύεις ελπίδα. Ούτε να πουλάς σκοινί για μεταξωτή κορδέλα. Δεν μπορεί να είναι η Καστοριά δέλεαρ για τις… παραλίες της, την… πλαζ της όπως ήλθε και συμπλήρωσε μετά η ΕΡΤ3 με ένα στημένο ρεπορτάζ.

Όταν η λίμνη της είναι πράσινη, πηχτή και προφανώς μολυσμένη, δεν μπορεί να παρομοιάζεται με την Lago Maggiore και το Como. Δεν είναι η Καστοριά τόπος για αμμουδιές. Ούτε καν για βόλτες σε παραλίες. Υπάρχουν πολύ-πολύ καλύτερες σε κάθε γωνιά της Ελλάδος. 

Ούτε καν για την γαστρονομία της δεν κάνει η Καστοριά την πρωτιά, ειδικά το καλοκαίρι. Ούτε και για τις καλές τιμές της σε ξενοδοχεία που οι τιμές τους κυμαίνονται κατά γενική εκτίμηση σε όχι ανταγωνιστικά επίπεδα —αν και αυτό είναι θέμα που αφορά τον κλάδο.

Ήταν όμως η Καστοριά μια μοναδική πόλη για την φυσική της ομορφιά. Για το «βουνό» της στο εσωτερικό της χερσονήσου με τις απίστευτες θέες και διαδρομές. Για τον ανεπανάληπτο γύρο της λίμνης (εσωτερικό παραλίμνιο). Για τα αρχοντικά της (πολλά θύματα εμπρησμού) και κυρίως του Νατζή που παραμένει κλειστό δεκαετίες. Για την Μαυριώτισσα, τον Άγιο Στέφανο, την Κουμπελίδικη, τους Αγίους Αναργύρους και πάρα πολλές άλλες εκκλησίες που είναι ερμητικά κλειστές. Και δεν είναι «εκκλησάκια» όπως ειπώθηκε από επίσημα χείλη, αλλά αριστουργήματα τέχνης και μοναδικά ιστορικά μνημεία. Για το απίθανό βυζαντινό της Μουσείο που παρουσιάζει μόνο μικρό μέρος των θησαυρών της. Όσα δεν λεηλατήθηκαν από προηγούμενους Αγίους. 

Για τα τείχη της, όσα έμειναν και σώζονται και είναι διακριτά και δεν έχουν γίνει ζαρντινιέρες. Για τις γειτονιές της στην «επάνω αγορά» που θα μπορούσαν να είναι πλημμυρισμένες από κόσμο, καφέ και άλλα. Για τα υπέροχα άλση της, όλα των παλιών Καστοριανών, στον Αη Θανάση, την Παναγία Φανερωμένη, τον Σταυρό. Για το καρναβάλι της Καστοριάς που είναι το πρώτο μεγάλο ξεφάντωμα σε όλη την χώρα, τις ίδιες ημέρες που ταυτόχρονα αρχίζουν τα μεγαλύτερα καρναβάλια του κόσμου. Για το River Party, τις σημαντικές διοργανώσεις του δήμου Άργους Ορεστικού. Για την μοναδικής γραφικότητας λίμνη της που προσφέρεται για σπορ (όχι κολύμβηση). Για τον αερολιμένα της αλλά και για τις καλές οδικές αρτηρίες.

Και για τα περισσότερα από αυτά, το σποτ δεν έδειξε τίποτε. Αντίθετα επικεντρώθηκε στο στυλ του εξυπνάκια τουρίστα. Που ποτέ δεν θα επέλεγε την Καστοριά (φραπέ – ομπρέλα – ξαπλώστρα) και με δόση άνοστου χιούμορ επιχείρησε να γράψει στις καρδιές των… εσωκλείστων. Και όχι στις προτιμήσεις των επισκεπτών. 

* * *


Δεν σώζεται η κατάσταση με το να προβάλλεις τα δήθεν προτερήματα μιας πόλης σαν την Καστοριά, διαβάλλοντας εμμέσως αλλά με σαφήνεια την Χαλκιδική, την Κέρκυρα, την Ρόδο, τη Μύκονο την Σαντορίνη –στην οποία παρεμπιπτόντως τους βγαίνει η γλώσσα να ανέβουν στο κέντρο της μα κανείς δεν πρότεινε αυτά που ακούγονται στην Καστοριά.


* * *

Όταν την εποχή που η Καστοριά μπορούσε να συγκριθεί με το Κόμο (λίγο πριν την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς) λόγω της ευμάρειας και του πλούτου που προδίδουν οι εκκλησίες και τα μνημεία της, δεν υπήρχε υπουργός Τουρισμού που να επικαλείται τις ομοιότητες με το Κόμο. Πόσο μάλλον που στο Κόμο, κάπου στα μέσα του 15ου αιώνα (τα πρώτα χρόνια μετά την Άλωση) ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σε ένα από τα πρώτα του σημειωματάρια σχεδίασε μια σειρά μηχανικών συσκευών —αντλίες, υδραυλικούς αγωγούς, υδροκοχλίες και νερόμυλους— που ως σκοπό είχαν την μεταφορά νερού σε διάφορα επίπεδα της λίμνης του Κόμο. 

Σε επιστολή που έστειλε στον Λουδοβίκο Σφόρτσα αναζητώντας εργασία, εγγυήθηκε την ικανότητά του στην μηχανική σχεδίαση για την «αποστράγγιση τάφρων» και στην «ανακατεύθυνση του νερού από το ένα μέρος στο άλλο». Ενώ μάλιστα βρισκόταν στο Μιλάνο, μελέτησε το μεγάλο δίκτυο καναλιών της πόλης, ανάμεσα στα οποία και το μεγάλο κανάλι που διανοίχθηκε το 1460, ενώνοντάς την με τη Λίμνη Κόμο, καθώς και τους καλοσυντηρημένους πλωτούς διαύλους, τα υδατοφράγματα, τα θυροφράγματα, τα σιντριβάνια και τα συστήματα άρδευσης. Τι σχέση έχουν όλα αυτά με το... φράγμα του Γκιώλε και την μολυσμένη λίμνη στο 2022; Καμμιά. 

Παλιές συνήθειες των ανθρώπων να εχθρεύονται και να φαντασιώνονται. Αλλά και να παραμυθιάζονται. Όπως ακριβώς μια φορά και ένα καιρό που ένας βασιλιάς αφού έχασε αδόκητα την βασίλισσά του, ξαναπαντρεύτηκε μια άλλη γυναίκα που έγινε η κακή μητριά της κόρης του Χιονάτης και είχε έναν μαγικό καθρέφτη, στον οποίο κοιταζόταν και τον ρωτούσε: «Καθρέφτη, καθρεφτάκι στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ' ολόκληρη την χώρα;». Και ο καθρέφτης απαντούσε: «Κυρία Βασίλισσα, εσύ είσαι η ωραιότερη στην χώρα». 

Αλλά όπως ήδη αναφέρθηκε στην Καστοριά κανείς δεν δικαιούται να ομιλεί, να αμφισβητεί, να επικρίνει. Μόνο υποχρεούται να εγκωμιάζει και να κολακεύει. Ακολουθεί το Φθινόπωρο και ο Χειμώνας, και χρειάζεται ο τόπος μια ακόμη ψευδαίσθηση, το δικό του αφήγημα ομορφιάς και επιτυχίας.



निर्वाण = νιρβάνα στην σανσκριτική < (άμεσο δάνειο από την αγγλική nirvana), σβέση φλόγας. Υιοθετήθηκε από τον Βουδισμό και τον Τζαϊνισμό. Χαρακτηρίζει μια κατάσταση που επιτυγχάνεται με την άσκηση και εξαλείφει τον πόνο (που οφείλεται στο κάρμα) της γέννησης και του θανάτου στον κύκλο των αναγεννήσεων του ανθρώπου. Η νιρβάνα διαπιστώνεται τότε στην αφύπνιση ή φώτιση (μπόντι), με την οποία όλα τα στοιχεία της ύπαρξης φαίνονται καθορισμένα και, κατά συνέπεια, δεν έχουν λόγο ύπαρξης, ακόμα και το εγώ αποκαλύπτεται ως μία απατηλή συνένωση πέντε ομάδων ψυχομορφικών στοιχείων (σκάντα). Στον αρχέγονο Βουδισμό, η νιρβάνα ισοδυναμούσε κυρίως με την εκμηδένιση και την εξαφάνιση του πόνου (ντούχκα) που είναι συνδεδεμένος με την επίγεια ζωή των αισθητών αντιλήψεων, της επιθυμίας (κάμα) και της δίψας (τρίσνα) της εμπειρίας. Ο βουδισμός μαχαγιάνα θεωρεί τη νιρβάνα ως μια απόλυτη κατάσταση, στην οποία το αρχέγονο φως της Συνείδησης (πραμπασβάρα-τσίττα) μοιάζει να έχει προέλθει από το κενό (σούνια), πέρα από τη διαφοροποίηση του είναι και του μη είναι. Η νιρβάνα αποτελεί το αποκορύφωμα του διαλογισμού και θεωρείται μια αρκετά αφηρημένη και αμφίσημη έννοια, για την οποία οι βουδιστές του ρεύματος μαχαγιάνα πρεσβεύουν ότι γίνεται κατανοητή μόνο όταν βιωθεί. Σύμφωνα με το φιλοσοφικό λεξικό του Ανδρούτσου ο όρος αυτός χαρακτηρίζει τη βουδιστική απάρνηση κάθε εγκόσμιας επιθυμίας, παντός γήινου, και κατά συνέπεια και η εξαφάνιση αυτού του ανθρώπου στο μηδέν δια της οποίας και επέρχεται η απολύτρωση από τα δεινά της ζωής και του κόσμου.


Φωτογραφίες: Σκηνές από τα Κατά Ματθαίον Πάθη του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, σε σκηνοθεσία Ρομέο Καστελλούτσι, στο Φεστιβάλ Μουσικής του Αμβούργου 2016 ["εδώ"].

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, αρ. φύλλου 1139.


Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ