ΟΔΟΣ: Η τελευταία εποποιΐα

ΒΙΒΛΙΟ:
Ιωάννης Θ. Τόλιος (υποστράτηγος ε.α.)

Το Έπος του 1940-1941

Ημερολόγιο δεκανέως Αριστείδη Μαυροβίτου

 Εισαγωγή Παναγιώτη Γ. Τζήμα

Εκδόσεις ‘‘Κάδμος’’ 2010, σελ. 320
Ερμού 48, 54623 Θεσσαλονίκη
τηλ. 2310252323, e-mail: kadmos@kadmos.gr
ISBN 978-960-6851-23-0


Λέγεται πολύ συχνά ότι η Ιστορία βρίσκει τρόπους να επαναλαμβάνεται. Αυτό μπορεί να ισχύει έστω κι’ αν φαινομενικά τα γεγονότα της επανάληψης, διαφέρουν ουσιαστικά στα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους απ’ αυτά που επαναλαμβάνουν. Ή αυτά που μιμούνται. Αλλά παρά τις διαφορές τους, εσωτερικά μοιάζουν.

Την διδακτική αυτή αλήθεια, επιβεβαιώνει το ιστορικό έργο «Το έπος του 1940-1941» που συνέγραψε ο υποστράτηγος ε.α κ. Ιωάννης Τόλιος και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κάδμος» σε μια επιμελημένη πρόσφατη έκδοση 320 σελίδων. Στις οποίες εκτός του ιστορικού έργου έχουν δημοσιευθεί χάρτες των πολεμικών και στρατιωτικών επιχειρήσεων και θέσεων αλλά και ανέκδοτες φωτογραφίες.
Μπορεί οι εποχές να άλλαξαν δραματικά, αλλά η καθολική διαίσθηση ότι στην Ευρώπη (και παγκοσμίως) διαμορφώνονται συνθήκες που κάνουν πιθανό το επόμενο παγκόσμιο πόλεμο ως οικονομικό έστω, με την Γερμανία να διαδραματίζει και πάλι κεντρικό ρόλο, εξηγούν την συμβολική επικαιρότητα του ιστορικού έργου.



Το βιβλίο αφιερωμένο από τον συγγραφέα του σε όλους όσους συμμετείχαν στην πιο σύγχρονη αλλά και τελευταία εποποιϊα, συγκεντρώνει σημαντικό πληροφοριακό υλικό με ιδιαίτερη σημασία για την Καστοριά και ιδίως το Μαυροχώρι και το Κωσταράζι. Διότι περιλαμβάνει πίνακες και αναλυτικά στοιχεία για τους στρατιώτες και τα στελέχη που έλαβαν μέρος στην εποοποιϊα. Για αυτούς που επέζησαν αλλά και για όσους έπεσαν, θυσιάζοντας την ζωή τους για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας της Ελλάδος.

Από την περίοδο της προπαρασκευής της επίθεσης της Ιταλίας την 28η Οκτωβρίου 1040, οπότε άρχισε μια πολύμηνη περίοδος ένδοξης άμυνας αλλά και προέλασης των ελληνικών αμυντικών δυνάμεων, μέχρι την επίθεση της Γερμανίας και την κατάληψη της Ελλάδος τον Απρίλιο του 1941.

Οι προσωπικές αναμνήσεις, αλλά κυρίως οι εμπειρίες και τα βιώματα από τα θέατρα των επιχειρήσεων, καθώς και το φλογερό πατριωτικό φρόνημα του συγγραφέα, βοήθησαν στο να παραδοθεί στον αναγνώστη και στην υπηρεσία της ιστοριογραφίας, ένα πολύτιμο εργαλείο, το οποίο ειδικά για την Καστοριά έχει ιδιαίτερη τοπική σημασία σε βαθμό ειδικής πληρότητας.
Επιπλέον των στοιχείων που αναφέρθηκαν, στο έργο περιλαμβάνεται (ενσωματώνεται) το σύγχρονο των ιστορικών γεγονότων ημερολόγιο του δεκανέως τότε Αριστείδη Μαυροβίτη, (καταγόμενου από το Μαυροχώρι), το οποίο με την αυθεντικότητα της ιστορικής καταγραφής μοιάζει με ρεπορτάζ πολεμικού ανταποκριτή, και ήδη εμπλουτίζει την εγχώρια ιστοριογραφία.

Ηεισαγωγή του σημαντικού αυτού ιστορικού έργου ανήκει στον κ. Παναγιώτη Τζήμα, που κατάγεται από το Μαυροχώρι και κατοικεί από δεκαετίες στον Καναδά. Από εκεί, όχι μόνο παρακολουθεί άγρυπνα τα ζητήματα τιμής της Ελλάδος, αλλά και συνεργάστηκε για την επιτυχή προσπάθεια της έκδοσης. Διέθεσε πλήθος φωτογραφιών της συλλογής του, ενώ με την περιεκτική αλλά και πλήρη ανάλυση της εισαγωγής του βιβλίου παρουσιάζει εύστοχα το προσκήνιο, αλλά και το παρασκήνιο του Β Παγκοσμίου Πολέμου σε Γερμανία και υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς και στην βαλκανική χερσόνησο, την οποία προσπάθησαν να διαμελίσουν οι υπαίτιοι της χειρότερης αιματοχυσίας όλων των εποχών.

Με τα δεδομένα αυτά και την χρονική συγκυρία όχι μόνο της επετείου της 28ης Οκτωβρίου που γιορτάσθηκε ένα μήνα περίπου πριν, αλλά και της διασάλευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την αποσταθεροποίηση του ευρώ και των εθνικών οικονομιών πολλών κρατών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, και μάλιστα με μια Γερμανία να επιβάλλεται μέσω της ατμομηχανής της οικονομίας της και της σχετικής κυριαρχίας της στην υπόλοιπη Ένωση, είναι προφανής η «άλλη» επικαιρότητα της έκδοσης. Καθώς και η διδαχή ότι η Ελλάδα και οι Έλληνες, μόνο όταν είναι ενωμένοι και αποφασισμένοι μπορούν, όχι απλώς να αντιμετωπίσουν τις εχθρικές επιθέσεις, αλλά και να ανακάμψουν αντιστρέφοντας ρόλους ήττας και νίκης.

***

[από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:]

«Όλα θα τα υποφέρουμε 
για την Πατρίδα, για την Νίκην ... » 
 
Ο Έλληνας στρατιώτης, αυτός που δημιούργησε το Έπος του 1940-41, πίστευε στην Πατρίδα κι έδωσε το πολυτιμότερο αγαθό για να την υπηρετήσει, την ίδια του τη ζωή.
Εμείς, σήμερα, την Πατρίδα δεν την υπηρετούμε. Την σκοτώνουμε, έτσι, σιγά-σιγά, αρκεί να γεμίζουμε τα ταμεία μας, αρκεί να μη μας ονομάσουν πατριώτες!...Τι τραγικό!
Αυτός, όμως, ο Έλληνας στρατιώτης, θυσιάστηκε για την Ελλάδα, έχοντας απέναντι του εχθρό αριθμητικά ανώτερο κι οπλισμένο βαριά, ενώ ο ίδιος είχε για όπλο την πίστη του. Κι ένα σκοπό να εκπληρώσει: Να μας παραδώσει ελεύθερη την Ελλάδα. Για να εκπληρώσει τούτο το ιδανικό, δε λύγισε όταν χαράκωναν τη σάρκα του και την ψυχή του:

«Η αναπνοή μας είχε σχεδόν σταματήσει, η ψυχή μας νομίζαμε πως ανεβοκατεβαίνει, το αίμα μας είχεν αρχίσει να παγώνει σιγά-σιγά, τα δε μάτια μας να σκοτεινιάζουν, όλα θα προήρχοντο από φρίκη και τρόμο, πράγματα που δεν ένοιωσε όποιος δεν συνέπεσεν ν’ ακούσει ή να ιδεί με τα μάτια του βομβαρδισμόν ... »

Ας αναλογιστούμε, ποιος και με ποιο τρόπο μας εμποδίζει να ακούσουμε τη φωνή του στρατιώτη, τη φωνή της ιστορίας. Που δεν είναι νεκρή! Αλίμονο αν ήταν νεκρή! Δε θα υπήρχαμε... Είναι πια καιρός να της δώσουμε την προτεραιότητα που της αξίζει, γιατί χωρίς την ιστορία μας είμαστε ανύπαρκτοι, τη στιγμή που άλλοι λαοί την κλέβουν για να γίνουν υπαρκτοί...

***