11.7.12

ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ: Ο λόγος για το φάρμακο

Ο όρος γενόσημα «είναι κρυπτικός … και καταλήγει στο να είναι σκοτεινός, ακατάληπτος και παροδηγητικός. Να διερωτώνται και να ρωτούν όλοι τι σημαίνει... Είναι προτιμότερο να ονομαστούν: ομοιοδραστικ. Θα μπορούσαν επίσης να ονομαστούν παράγωγα ή ακόμη και αντιτυπικά. Ο,τιδήποτε εκτός από το ακατάληπτο και παροδηγητικό γενόσημα!
Γιώργος Μπαμπινιώτης

Φάρμακο: Ουσία που χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού ή για προφύλαξη από νόσους, φαρμακευτικό προϊόν, γιατρικό.
«ΠΑΠΥΡΟΣ», ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ


 Μεγάλη κουβέντα, πολύ λόγος, τον τελευταίο καιρό για το γενόσημο φάρμακο.
 Άπειρα άρθρα, που δεν καθιστούν σαφές το πρόβλημα, γιατί έχουν έλλειψη γνώσεων, κρύβουν ημιμάθεια, καταβάλουν προσπάθεια να μην πούνε αυτά που πρέπει, θέλουν να κρύψουν κάτι, αλλά κυρίως θέλουν να προκαλέσουν δέος με τις ειδικές λέξεις τους.
 «Aκούστηκαν στα τηλεοπτικά παράθυρα όροι όπως βιοϊσοδυναμία ή βιοδιαθεσιμότητα. που για να τους διδάξουμε στους φοιτητές χρειαζόμαστε τουλάχιστον δυο βδομάδες. Νομίζετε ότι έτσι βοηθάμε τους τηλεθεατές ή τους δημιουργούμε μεγαλύτερη σύγχυση (1);»
Στην καπιταλιστική γλώσσα της Αγοράς, το φάρμακο είναι «κοινωνικό αγαθό», στο μέτρο που ενσωματώνει εμπορικό κέρδος, το ποσοστό του οποίου είναι μεγάλο και καρπούνται οι φαρμακευτικές εταιρείες.
Οι πολυεθνικές του φαρμάκου, ελέγχουν σχεδόν απόλυτα, τιμές, είδος, ποιότητα και ποσότητα των φαρμακευτικών προϊόντων που κυκλοφορούν.
Με βοηθό το ιατρικό κατεστημένο, με καλλιέργεια του φόβου, του καθημερινού φόβου της αρρώστιας, του φόβου του θανάτου που τεχνηέντως διαχέει, έχει κατασπαράξει τον άνθρωπο σαν προσωπικότητα, και τώρα επιβουλεύεται την κοινωνική υγεία.
Ο Ιβαν Ιλιτς έλεγε ότι στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρχαν οι υγιείς άνθρωποι και μερικοί ασθενείς. Σήμερα το ιατρικό κατεστημένο, μας μετέτρεψε όλους σε ασθενείς, με κάποια εξαίρεση υγειών.
Γιατί όμως γίνεται τόση φασαρία για να μην πούνε τίποτα; Ή μάλλον για να πούνε πράματα που δεν καταλαβαίνει ο απλός άνθρωπος;
Απάντηση: Τα λεφτά υπάρχουν και είναι πολλά.
Για το 2013, ο προβλεπόμενος τζίρος φτάνει 1 Τρισεκατομμύριο $.
Έχουμε αποθέωση του κέρδους, και οι πολυεθνικές - Σάυλοκ του φαρμάκου δεν θέλουν να χάσουν ούτε σέντσι από τα κέρδη.
 Για να δικαιολογήσουν τα κέρδη τους, επικαλούνται τα έξοδα έρευνας που καταλήγει σε καινοτομία.
 Η επιστημονική έρευνα, που μετατρέπεται στα χέρια τους σε πνευματική ιδιοκτησία, οδηγεί στην επεξεργασία καινούργιων μεθόδων και/ή νέων προϊόντων.
 Η επιστημονική έρευνα, μοχλός της ανάπτυξης, απαιτεί έξοδα, που δεν έχουν καμιά σχέση με αυτά που χρεώνουν οι εταιρείες. Δεχόμαστε ένα μικρό κόστος για την έρευνα, αν και όλα τα σύγχρονα Κράτη διαθέτουν ερευνητικά εργαστήρια, τα οποία ενισχύουν με σοβαρά ποσά. Η Ελλάδα δεν καταλαβαίνει απ’ αυτά!!

Στη Γαλλία από τον 18ο αιώνα [Βασιλικό Διάταγμα 24.09.1762], το Κράτος απασχολήθηκε για να ευνοηθεί η διάδοση των τεχνικών προόδων με σκοπό να εξασφαλιστεί ανταγωνιστική βιομηχανική ανάπτυξη.  Σε αντάλλαγμα της διάδοσης της εφεύρεσης, η πολιτεία παραχώρησε το μονοπώλιο της παραγωγής για μια δεδομένη διάρκεια. Η προστασία των δικαιωμάτων του εφευρέτη, θεωρήθηκε δικαίωμα ιδιοκτησίας, και ήταν τότε αναγκαιότητα για να εξασφαλιστεί η τεχνική πρόοδος και η ανάπτυξη της ανακάλυψης, να γίνει εφαρμογή της εφεύρεσης στο βιομηχανικό επίπεδο.
Η Γαλλική επανάσταση, ο θρίαμβος της ιδιοκτησίας των αστών, υπήρξε πλούσια περίοδος σε Νομοθεσία προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας.  Η βιομηχανική ιδιοκτησία είναι λοιπόν ένα σύνολο μέτρων κατάλληλων να εγγυηθούν τα δικαιώματα του εφευρέτη. Ο ιδιοκτήτης, με μια άδεια εκμετάλλευσης [licence d’ exploitation] προστατεύεται απέναντι στους κινδύνους απομίμησης [contrefacon], και σφετερισμού [spoliation].

Μια εφεύρεση, προστατεύεται από βιομηχανική ιδιοκτησία που ανήκει σε ένα από τους 4 τύπους:
1. Δίνει ένα νέο προϊόν. Π.χ. ένα φάρμακο
2. Καλύπτει μια νέα μέθοδο, π.χ., μια μέθοδο κατεργασίας επιφάνειας
3. Προστατεύει μια νέα εφαρμογή ενός προϊόντος ή μιας μεθόδου, π.χ., την χρησιμοποίηση ενός πολυμερούς υλικού, στην κατασκευή ενός συνόλου.
4. Παρουσιάζει ένα νέο συνδυασμό γνωστών μέσων που επιφέρει καινούργια τεχνική, π.χ., μια μηχανή φρεζαρίσματος που μετατρέπεται σε σύστημα ηλεκτρονικό.
 Μόνο η κατηγορία λοιπόν των εφευρέσεων τεχνικού χαρακτήρα που έχουν μια βιομηχανική εφαρμογή, μπορεί να είναι το αντικείμενο τίτλου βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
 Αυτή έχει το τυπικό δικαίωμα της βιομηχανικής προστασίας και παίρνει ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας [πατέντα – brevet – patent].
 Χρονικά η εφεύρεση δείχνει διαφορετικές απαντήσεις, ανάλογα με την εξέλιξη των τεχνικών γνώσεων.
Π.χ. τα προγράμματα των υπολογιστών δεν επιδέχονται πατέντα, γιατί υπάγονται στη κατηγορία των μαθηματικών μεθόδων. Ποιος μπορεί όμως να αρνηθεί σήμερα ότι έχουν βιομηχανική εφαρμογή;
Παρουσίασαν λοιπόν τα λογισμικά σαν κανόνες γραφής, και επιλέχθηκε η λύση των δικαιωμάτων των συγγραφέων.
 Οι μέθοδοι και οι τεχνικές της γενετικής μηχανικής, ήταν ελάχιστα γνωστές το 1968, και ο Νόμος απέκλειε την προστασία με πατέντα τα νέα φυτά ή την δημιουργία ζωικής ράτσας καθώς και τις βιολογικές μεθόδους, με εξαίρεση τις μικροβιολογικές. Ο Νόμος αντικατόπτριζε τις γνώσεις της εποχής.

Ο Νόμος όμως εξελίσσεται: Πριν από το 1959, τα φάρμακα δεν έπαιρναν πατέντα στη Γαλλία, και πριν από το 1968, δεν έπαιρναν πατέντα τα χημικά προϊόντα στη Γερμανία.  Οι βιομηχανίες προστατεύουν το μυστικό τους παραγωγής που το πουλάν με την «γνώση παραγωγής» (2) [savoir – faire, Know-how]. Την δεκαετία του 70 η Ινδία, δημιούργησε σοβαρά προβλήματα με την παραγωγή και εξαγωγή στις χώρες του Νότου, γενόσημων φαρμάκων.
 Μη αναγνωρίζοντας καμιά πατέντα πάνω στα μόρια, η Ινδική Κυβέρνηση επέτρεψε στις φαρμακευτικές εταιρίες της να αντιγράψουν φάρμακα που προστατεύονται από πατέντες, σε άλλες χώρες του κόσμου.
Από το 1970, οι Ινδικές φαρμακευτικές εταιρείες μπορούν να αντιγράφουν ελεύθερα τα φάρμακα, τα οποία στις άλλες χώρες προστατεύονται με πατέντα για μια ορισμένη περίοδο.
Το Ινδικό νομικό σύστημα, λειτουργεί σωστά - ελαστικά, σε ότι αφορά την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων.
Δεν προστατεύει τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών ενός νέου φαρμάκου, απαραίτητα για την άδεια κυκλοφορίας στην Αγορά. Οι Ινδικές φίρμες στηρίζονται στα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν για να παράγουν και κυκλοφορήσουν ένα γενόσημο, χωρίς να υποχρεούνται σε νέες κλινικές δοκιμές.  Τους αρκεί να αποδείξουν ότι το γενόσημό τους έχει την ίδια χημική σύνθεση ή το ίδιο βιολογικό αποτέλεσμα με το original φάρμακο.

Σε 15 χρόνια, η Ινδία έγινε το «φαρμακείο» των φτωχών χωρών.
 Περισσότερο από 85% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, με κύριο στόχο το AIDS σ’ αυτές τις χώρες είναι generiques [γενόσημα] που παράγονται στην Ινδία.
Επιτρέπουν να ελαττωθεί 20 φορές το κόστος των θεραπειών σε σχέση με τα προϊόντα των δυτικών εργαστηρίων.
 Η Ινδία είναι η Τρίτη χώρα παραγωγός generiques φαρμάκων και η πρώτη εξαγωγέας. Υφίσταται πιέσεις από την Ε.Ε., για να ελαττώσει την παραγωγή της. Παίζεται η πρόσβαση των φτωχών χωρών σε μικρού κόστους θεραπείες.
 Αλλά εδώ και μερικά χρόνια, η κατάσταση άλλαξε. Συνδεόμενη με την Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου το 1995, η Ινδία έπρεπε να υπογράψει, όπως όλες οι χώρες μέλη, συμφωνίες για το σεβασμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που καλύπτουν το εμπόριο.
 Τελικά τις εφάρμοσε από το 2005 τροποποιώντας την νομοθεσία της για τις πατέντες. Συνέπεια:
 Οι Ινδικές εταιρείες δεν μπορούν να αντιγράψουν τα νέα μόρια που εμπορευματοποιούνται μετά απ’ αυτήν την ημερομηνία από τις δυτικές φίρμες.
 Από το 2007, η Ε.Ε., παζαρεύει με την Ινδία για να ενισχύσει λίγο περισσότερο το νομικό της πλαίσιο που αφορά την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας
 Στην αρχή των ετών 2.000, μια θεραπεία – η αγωγή βάσης έναντι του AIDS –ήταν διαθέσιμη μόνο στη τιμή των 12.000$/ άτομο / χρόνο. Αυτό σήμαινε ότι, από έλλειψη πόρων, το σύνολο σχεδόν των ασθενών των φτωχών χωρών που είχαν προσβληθεί από το AIDS, δηλαδή πολλά εκ. άτομα, είχαν καταδικαστεί να πεθάνουν. Επιπλέον, από αδυναμία καταπολέμησής της στο Νότο, δηλαδή στη καρδιά της, η επιδημία του AIDS ήταν προορισμένη να εξαπλωθεί στο κόσμο με ρυθμούς συνέχεια επιταχυνόμενους.
 Ευτυχώς, ένας ορισμένος αριθμός χωρών, με πρώτη την Ινδία, λανσάρισαν generiques [γενόσημα]. Σε μερικά χρόνια, οι ίδιες θεραπείες που είχαν προταθεί για 12.000 $ έπεσαν στα 140$ από τους Ινδούς. Τον ίδιο καιρό, η διεθνής κοινότητα κινητοποιήθηκε για να δημιουργήσει διαφορετικούς τύπους βοήθειας, από τις οποίες η πιο σπουδαία ήταν για την καταπολέμηση του AIDS. Αποτέλεσμα: Το 2010, σχεδόν 5 εκ. ασθενείς είχαν θεραπεία κατά του AIDS στις χώρες του Νότου, κυρίως στην Αφρική.
 Απαγορευτικές τιμές: Όμως, από το 2005, μια συμφωνία που υπογράφτηκε υπό την αιγίδα της Π.Ο.Υ [Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας] [OMS], απαγορεύει στην Ινδία να παράγει γενόσημα που σπάνε πατέντες και τις χώρες του Νότου να τα εισάγουν, εκτός από εξαιρετικές καταστάσεις.
 Υπό την προστασία της πατέντας τους, οι δυτικές φαρμακευτικές εταιρείες, δεν επιτρέπουν να κυκλοφορήσουν τα καινούργια τους φάρμακα [από το 2005], παρά σε απαγορευτικές τιμές. Πολλές χιλιάδες $ /φάρμακο/άτομο/ χρόνο. Όμως είναι ακριβώς αυτά τα φάρμακα που χρειάζονται σήμερα, γιατί με τον καιρό ό ιός μεταβάλλεται.  Έτσι οι θεραπείες των 140 $ δεν χρησιμοποιούνται.
 Ξαναγυρίσαμε στην αρχική κατάσταση. Με απουσία γενοσήμων, η τιμή των φαρμάκων, είναι εκτός των δυνατοτήτων των ιθαγενών.

 Ποια στρατηγική θα ακολουθήσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες; Ξέρουν ότι δεν έχουν δυνατότητα πληρωμής οι ντόπιοι, αποβλέπουν όμως στο χρήμα της δημόσιας παγκόσμιας βοήθειας.
 Αυτή η στρατηγική δεν είναι μόνο καταδικαστέα σε ηθικό επίπεδο είναι και αυτοκτονική. Οι προσφέροντες την βοήθεια θα δεχτούν όπως με τα Χρήματα που προέρχονται από την δημόσια βοήθεια να πληρωθούν, [πολλές χιλιάδες Ε] θεραπείες που μπορούν να τακτοποιηθούν με κόστος 20 ή 25 φορές λιγότερο;
 Πρέπει να επιτρέψουν στους παραγωγούς γενοσήμων στην Ινδία [και αλλού] να συνεχίσουν να είναι «το Φαρμακείο του Τρίτου Κόσμου» και να σώσουν εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Αυτός ο σκοπός αξίζει καλύτερα από την τιμή των εργαστηρίων.
 Ο αντίλογος των πολυεθνικών, μας λέει, ότι οι Ινδοί με μικρούς κινδύνους διαχειρίζονται μεγάλα κέρδη αρκεί να αποδείξουν ότι το γενόσημό τους έχει την ίδια χημική σύνθεση ή το ίδιο βιολογικό αποτέλεσμα με το original φάρμακο. Αυτή η πρακτική, λένε, απειλεί την φαρμακευτική εφεύρεση. Στερεί τα κέρδη των δυτικών εργαστηρίων που επενδύουν στην έρευνα νέων μορίων. Η ανάπτυξη μιας νέας, ασφαλούς, δραστικής και ποιότητας ουσίας, ενός νέου φαρμάκου, απαιτεί δεκάδες χρόνια έρευνα προ - κλινική και κλινική. Για να αντισταθμίσουν αυτές τις επενδύσεις, το πλείστο των χωρών – μεταξύ των οποίων η Κίνα και η Ρωσία –αναγνωρίζουν μια προστασία στα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών.
 Η συμφωνία ελεύθερων ανταλλαγών μεταξύ Ε.Ε., και Ινδίας προσβλέπει σαφώς να αναγνωριστεί αυτή η προστασία από την Ινδική Κυβέρνηση.
Στη διάρκεια των 10 τελευταίων ετών, τα μέλη της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας των βιομηχανιών και των φαρμακευτικών ενώσεων έχουν αυξήσει τις επενδύσεις τους στην Ινδία, στην έρευνα, την ανάπτυξη και την βελτίωση των υπηρεσιών υγείας.
 Τα Δυτικά εργαστήρια έχουν υποχρεωθεί να μοιράζονται τις ικανότητές τους και την τοπική καινοτομική δυναμική τους για να λανσάρουν την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και να τα θέσουν στη διάθεση του Ινδικού πληθυσμού. Αυτή η συνεργασία θα μπορούσε να συνεισφέρει για να γίνει η Ινδία ένας φαρμακευτικός πόλος έρευνας και ανάπτυξης και όχι μόνο ένας μεγάλος παραγωγός γενοσήμων.
 Περάσαμε στην εποχή του προσεταιρισμού.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι το ίδιο. Δεν αγωνίζονται για σπάσουν τις πατέντες οι παράγοντες τα γενόσημα. Έχει περάσει ο χρόνος που καλύπτεται από πατέντα, και το αντίγραφο [γενόσημο] είναι ελεύθερο.
Αυτά κυκλοφορούν με τους όρους που κυκλοφορούν όλα τα φάρμακα.

Επιστολή της Καθηγήτριας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. ΖΩΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – ΝΤΑΪΦΩΤΗ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 03.03,2012 / σ. 10

«Τα τελευταία 30 χρόνια, όλοι οι φοιτητές Ιατρικής, Οδοντιατρικής, Φαρμακευτικής και Νοσηλευτικής διδάσκονται τα φάρμακα με την κοινόχρηστη ονομασία και ποτέ με την εμπορική»
 «Εξάλλου η υποχρεωτική ή σε εθελοντική βάση συνταγογράφηση με την κοινόχρηστη ονομασία γίνεται σε 22 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να το επιβάλλει καμιά τρόικα»
 «Τα έκδοχα είναι αδρανείς ουσίες χωρίς καμιά δράση στον οργανισμό»
 «Σε καμιά χώρα του κόσμου οι γιατροί δεν συνταγογραφούν τα έκδοχα γιατί αυτό είναι αδύνατο, αλλά και δεν συνεισφέρει απολύτως τίποτα στη θεραπεία του ασθενούς»
 «Επίσης, ακούστηκαν στα τηλεοπτικά παράθυρα όροι όπως βιοϊσοδυναμία ή βιοδιαθεσιμότητα. που για να τους διδάξουμε στους φοιτητές χρειαζόμαστε τουλάχιστον δυο βδομάδες. Νομίζετε ότι έτσι βοηθάμε τους τηλεθεατές ή τους δημιουργούμε μεγαλύτερη σύγχυση;»
 Σταμάτησα τη συνέχιση του άρθρου, να επιχειρηματολογώ υπέρ των γενοσήμων, απ’ τη στιγμή που διάβασα την επιστολή της κ. Καθηγήτριας. Τα λέει τόσο καθαρά, που δεν χρειάζεται παρά να προσθέσω μόνο μια φράση:
 Οι γιατροί αντιδρούν γιατί όταν συνταγογραφούν εμπορικά ονόματα παίρνουν μίζα. Ευτυχώς υπάρχουν εξαιρέσεις.

(1). Επιστολή της Καθηγήτριας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. ΖΩΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – ΝΤΑΪΦΩΤΗ / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 03.03,2012 / σ. 10
(2.) Chimie industrielle, t 2, p 1060 – 1078, PERRIN ET SCHARFF, MASSON 1993



1 σχόλιο:

  1. Ανώνυμος14/7/12

    Εμπεριστατωμένο και κατατοπιστικό άρθρο, ακόμη και για εμάς που δεν έχουμε τις απαραίτητες ειδικές γνώσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ