9.11.12

ΑΘΗΝΑΣ ΓΙΟΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ: Καστοριά, μια ξεπεσμένη αρχόντισσα


ΟΔΟΣ 26.7.2012


Αφορμή γι’ αυτό το ξέσπασμα από το βάρος που αισθάνονται στην ψυχή τους πάρα πολλοί άνθρωποι που ζουν σ’ αυτήν την προικισμένη από τη φύση πόλη, έδωσε η πρόσφατη έλευση του οικουμενικού Πατριάρχη που ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός, μία μεγάλη ευλογία για την πόλη μας θα τολμούσα να πω.
Ακούγαμε αρκετούς μήνες πριν να υπάρχουν προετοιμασίες υποδοχής του, τόσο από την τοπική μας εκκλησία, όσο και από τους υπεύθυνους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πιστέψαμε λοιπόν κάποιοι ότι θα ήταν μία μεγάλη ευκαιρία για όλους τους υπεύθυνους σ’ αυτήν την άμοιρη πόλη να μπουν σε μια φιλότιμη και ουσιαστική προσπάθεια να αλλάξουν κάπως την εικόνα που παρουσιάζει στον κάθε επισκέπτη της, κυρίως σ’ εκείνον που την επισκέπτεται για πρώτη φορά.

Δυστυχώς κατά κοινή ομολογία η Καστοριά είναι πόλη με τα δύο πρόσωπα. Μόλις κάποιος την αντικρύσει από μακριά πλημμυρίζει η ψυχή του από αισθήματα ευφορίας και θαυμασμού με διάθεση να βρεθεί το ταχύτερο μέσα σ’ αυτήν, για να γνωρίσει και από κοντά αυτή την πανέμορφη νεράϊδα που φαίνεται διπλή καθώς καθρεφτίζεται ολόκληρη στα ήρεμα νερά μιας λίμνης, που εδώ και αιώνες την σφιχταγκαλιάζει λες και φοβάται μην και την κλέψουν. Όμως, αυτό το συναίσθημα ενθουσιασμού και της προσμονής του επισκέπτη της αρχίζει βαθμιαία να μετατρέπεται σε απογοήτευση, καθώς μετά την πρώτη εικόνα της όμορφης παραλίας της, αποφασίζει να ανηφορίσει και να γνωρίσει τον ιστορικό ιστό της προικισμένης με τόσες φυσικές ομορφιές βυζαντινή πόλη.

Ακόμη ηχούν στ’ αυτιά μου οι βαρύγδουποι λόγοι που ακούστηκαν στο σημείο υποδοχής του Πατριάρχη, να αναφέρονται με πολλή υπερηφάνεια στην βυζαντινή αρχόντισσα, ενώ βρίσκονταν όλοι μέσα σε μία πρόσφατη ανακαινισμένη πλατεία, που κάθε άλλο παρά πλατεία ιστορικού κέντρου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.

Ήδη μία ημέρα πριν από την υποδοχή, κάποιοι «αρμόδιοι» συσκέπτονταν απεγνωσμένα πώς να κρύψουν τις ασχήμιες της από τα μάτια του Πατριάρχη γύρω από το σιντριβάνι τερατούργημα όπου δεν εύρισκαν με τι τρόπο να αδειάσουν τα βρώμι9κα νερά του, γιατί μόλις εκείνη την στιγμή διαπίστωναν ότι δεν υπήρχε κανένας μηχανισμός αποχέτευσης! Αλήθεια, ποιοι παρέλαβαν αυτό το έργο που στοίχισε πολλά χρήματα στον έλληνα φορολογούμενο, χωρίς να το ελέγξουν, με αποτέλεσμα σήμερα να γεμίζει από πλήθος παιδιών που την κατακλύζουν καθημερινά για να παίζουν, ενώ καραδοκούν δίπλα τους δεκάδες παγίδες ατυχημάτων; Πρέπει να συμβεί το απευκταίο για να ευαισθητοποιούν οι υπεύθυνοι;

Κάθε φορά που ακουγόταν η λέξη «βυζαντινή αρχόντισσα» ένας κόμπος έσφιγγε την ψυχή μου στην πολύ θλιβερή σκέψη πώς θα έπρεπε να ήταν σήμερα η εικόνα της πόλης με αυτήν την προσωνυμία και τις εντυπώσεις θα προσκόμιζε ο μεγάλος μας επισκέπτης, όταν σε λίγες ώρες θα περιδιάβαινε τα σοκάκια της για να γνωρίσει με συγκίνηση μερικά από τα ανεκτίμητης αξίας βυζαντινά της μνημεία

Αλήθεια, πρέπει να νιώθουμε ευγνωμοσύνη στους απλούς ανθρώπους της γειτονιάς αυτών των εκκλησιών, γιατί μόνο χάρη στην δική τους φροντίδα εξακολουθούν να στέκονται ακόμη όρθιες οι περισσότερες από αυτές της ανεκτίμητης αξίας εκκλησίες, όπως και τα εναπομείναντα αρχοντικά, που σαν αυτό του ποιητή Χριστόπουλου, μοιάζουν σαν φαντάσματα μέσα από την φθορά του χρόνου και ικετεύουν να μην τα αφήσουν να καταρρεύσουν.

Ήρθε ακόμη στο νου μου αυτή η μοναδική, μα τόσο ταλαιπωρημένη λίμνη, που άρχισε ξανά να ντύνεται με την πράσινη φορεσιά της, αποτρέποντας το πλησίασμα σ’ αυτούς που θέλουν να την απολαύσουν από κοντά, να κραυγάζει πλέον με απόγνωση. Θέλω να ζήσω, βοηθείστε με για το καλό σας. Βαρέθηκα ν’ ακούω τα λόγια σας τα μεγάλα και τα μεγαλεπήβολα σχέδιά σας για την σωτηρία μου. Αφήστε πια τις ημερίδες και τις ατέλειωτες μελέτες και δείξτε μου την αγάπη σας την αληθινή, γιατί και ‘σεις ακόμη που κάθεστε γύρω από τα στρογγυλά τραπέζια σαν «άρχοντες» αυτού του τόπου, μέχρι σήμερα συνεχίζετε να οδηγείτε τα λύματά σας και να με ρυπαίνετε. Τι ειρωνεία αλήθεια!

Αποδειχθείτε επιτέλους για μια φορά άξιοι των ευθυνών που σας ανέθεσαν οι πολύπαθοι πολίτες αυτού του τόπου, για να ξαναγίνει η Καστοριά η πραγματικά βυζαντινή αρχόντισσα, όπως την είχα ονειρευτεί αιώνες πριν οι απλοί άνθρωποι που την είχαν επιλέξει σαν τόπο για να ζήσουν, και με μοναδικό εργαλείο τον αληθινό πατριωτισμό έκαναν πράξη το όραμά τους να συντηρήσουν και να αποδείξουν τους ανεκτίμητους ιστορικούς θησαυρούς της.

Θα ήταν αδιανόητο για τους παλαιότερους κατοίκους αυτής της πόλης να στηρίξουν την ανάπτυξή της στις καφετέριες και τα μπαρ της παραλίας της. Αυτό το βρίσκει κανείς σε κάθε ελληνική γωνιά, δόξα τω Θεώ. Και είναι θλιβερό το θέαμα των δεκάδων σταθμευμένων πούλμαν κατά μήκος της λεωφόρου των Κύκνων, με τους επιβάτες του να αποβιβάζονται και να κατευθύνονται ομαδικά στις καφετέριες της νοτίου παραλίας ή να περιφέρονται άσκοπα στον δρόμο με μια σακούλα με φασόλια στο ένα χέρι και ίσως και μία δεύτερη σακούλα στο άλλο με ένα-δύο ζευγάρια γούνινες παντόφλες.

Θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος, σε μια τέτοιας ιστορικής αξίας πόλη, πού είναι οι ξεναγοί οι οργανωμένοι από τον επίσημο φορέα διοίκησης τον ακριβοπληρωμένο, που θα παραλάμβαναν τους επισκέπτες για να τους οδηγήσουν εκεί που πρέπει, με ένα άρτια σχεδιασμένο πρόγραμμα ξενάγησης και προτεραιότητα στους χώρους που όλοι καταλαβαίνουμε ποιοι θα έπρεπε να είναι;

Αλήθεια, θα ήταν τόσο δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο, όταν δεκάδες νέοι συμπολίτες μας με ανάλογα προσόντα και σπουδές παραμένουν άνεργοι; Ευτυχώς υπάρχει κάποιος φιλότιμος φύλακας στο αρχαιολογικό μας μουσείο, που αν του ζητηθεί από κάποιους υποψιασμένους επισκέπτες, σπεύδει να ξεκλειδώσει κάποια εκκλησία και να τους κάνει μία στοιχειώδη ξενάγηση με τα λίγα πράγματα που έμαθε να επαναλαμβάνει. Ή ακόμη, ο χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις ιερέας στην ιστορική βυζαντινή μονή Μαυριωτίσσης να προσπαθεί με λίγες γνώσεις και πολλή ευαισθησία να υποκαταστήσει το έργο ενός επιστημονικά καταρτισμένου ξεναγού.

Πόσες φορές τα τελευταία χρόνια άναψαν σπίθες ελπίδας μέσα μου όταν ακούγοντας κάποιον πολιτικό ή κάποιο επίδοξο υποψήφιο να επισκέπτεται την πόλη μας, να διαπιστώνει ότι παρά τις ομορφιές της, έχει τεράστιες ελλείψεις σε βασικά έργα υποδομής και αν τάζει με πολύ ενδιαφέρον το χτίσιμο πνευματικού κέντρου, την δημιουργία ενός κολυμβητηρίου και μάλιστα ολυμπιακών διαστάσεων, γιατί τα παιδιά έπρεπε να μαθαίνουν κολύμπι σε μία πόλη όπου υπάρχει λίμνη, την εγκατάσταση μιας αρχιτεκτονικής σχολής με αντικείμενο την μελέτη και συντήρηση των αρχιτεκτονικών μνημείων, και άλλων τόσο ωραίων εξαγγελιών, που όταν τα βράδια εκείνα έπεφτα να κοιμηθώ έβλεπα τα ωραιότερα όνειρα, και το πρωΐ ξυπνούσα με αλλαγμένη την διάθεση.

Πίστευα αφελώς ότι επιτέλους θα βρεθεί κάποιος από μηχανής θεός που θα αλλάξει την μοίρα αυτής της πόλης και θα την δώσει κάποτε την μορφή που της πρέπει για να διεκδικεί άξια τον τίτλο της βυζαντινής αρχόντισσας. Μάταια η ελπίδα.

Πέρασαν πολλοί χειμώνες και πολλά καλοκαίρια, οδεύω προς την δύση του βίου μου και τα όνειρα έγιναν πια εφιάλτες. Είναι άραγε ότι κάποιοι μισούν αυτόν τον τόπο και δεν γίνεται τίποτε σωστό, ή μήπως υπάρχει παλιά κατάρα του δράκου που ζούσε στην σπηλιά (και όχι στο σπήλαιο όπως θέλουν κάποιοι να αλλάζουν και το όνομά της) που ταλανίζει αυτόν τον τόπο και δεν αφήνει να γίνει πραγματικότητα η ευχή των αδιόρθωτα ρομαντικών να την δουν να ξαναγεννιέται μέσα από την ιστορία της και να παίρνει την θέση που της αξίζει μέσα στο ιστορικό και περιβαλλοντικό γίγνεσθαι.

Αν ποτέ συμβεί αυτό, τότε θα μπορούμε υπερήφανα να ατενίζουμε την λίμνη και τα αιώνια μνημεία της και να ψιθυρίζουμε νοσταλγικά τους στίχους που αυτοσχεδίασε μπαίνοντας κάποτε στην πόλη ο ποιητής Αθανασιάδης Νόβας:

«Σαν έμπαινα στην Καστοριά
από μακρυά την είδα
να ντύνεται βασιλικά
της Δύσης αλουργίδα»

Μια αθεράπευτη λάτρης του τόπου
που γεννήθηκε και έζησε….



Σχετικό κείμενο:
ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΗΧΙΩΝ: Βυζαντινή; Αρχόντισσα;


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26 Ιουλίου 2012, αρ. φύλλου 652

20 σχόλια:

  1. Ανώνυμος9/11/12

    Τί έγινε, παιδιά;
    Μείναμε άφωνοι από τις αλήθειες που έφερε μπροστά στα μάτια μας η κ. Αθηνά Γιοβανοπούλου;
    Πόσο αυθεντικός και μεστός ο λόγος της!
    Συγχαρητήρια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος10/11/12

    Μπράβο κυρία Γιοβανοπούλου μας, χίλια μπράβο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος10/11/12

    Η Καστοριά μας αγαπητή Αθηνά, έχει πεθάνει. Αυτό που ζούμε σήμερα, δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ζήσαμε και μεγαλώσαμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανωνυμος11/11/12

    Η Αρχοντιά μιάς Καστοριανής, οχι μόνο στα γραπτά της, αλλά και σε όλη την ζωής της..
    Συνχαρητήρια Κυρία Αθηνά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος11/11/12

    Όλη ουσία εδώ βρίσκεται:
    "Κάθε φορά που ακουγόταν η λέξη «βυζαντινή αρχόντισσα» ένας κόμπος έσφιγγε την ψυχή μου στην πολύ θλιβερή σκέψη πώς θα έπρεπε να ήταν σήμερα η εικόνα της πόλης με αυτήν την προσωνυμία".
    Δυστυχώς δεν μπορούν αυτό να το συνειδητοποιήσουν οι Αρμόδιοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Το λουλουδάκι του μπαξέ11/11/12

    Σήμερα που έκλεισε τον κύκλο του ένας αιώνας από τότε που η Καστοριά και η ευρύτερη περιοχή ξαναβρήκε την εθνική της ελευθερία, ας αναλογιστούμε και τις άλλες δυο μορφές της Λευτεριάς, την κοινωνική και την προσωπική.
    Όσα παράπονα κι αν μάς βαραίνουν για τις προσδοκίες που διαψεύσθηκαν, ας μη μάς οδηγήσει η μεμψιμοιρία στην αχαριστία.
    Η ύψιστη τιμή για εκείνους που αγωνίστηκαν είναι η τήρηση των αρχών τους στις σύγχρονες για εμάς συνθήκες, μακριά από τυμπανοκρουσίες και πρωτοκαθεδρίες, που δεν αγγίζουν το πνεύμα του αγώνα εκείνων, πολύ δε περισσότερο δεν φανερώνουν τη συνέχεια, που όλοι μας χρειαζόμαστε.
    Παρά τα όποια λάθη, είναι πανανθρώπινη και διαχρονική αλήθεια ότι ποτέ δεν είναι αργά για συναίσθηση των αδυναμιών αλλά και των δυνατοτήτων μας. Αρχίζουμε προσωπικά, συνεχίζουμε συλλογικά.
    Ελεύθεροι, νυν και αεί !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος12/11/12

    (...)
    ο νους μου πηαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας,
    στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό.
    Κ.Π. Καβάφης ("Στην εκκλησία",1912)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Η μικρή Λουλού12/11/12

    Τα σέβη μου !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ιωαννα12/11/12

    Εκείνο, λοιπόν,που έχει μεγάλη σημασία για τον τόπο μας,είναι η συνειδητοποίηση της προσωπικής και ατομικής μας ευθύνης,Κυριος υπεύθυνος δεν είναι μόνο οι άλλοι, η κοινωνία, οι περιστάσεις, αλλά και εγώ ο ίδιος προσωπικώς.
    Γι'αυτό ακριβώς υπάρχει και ο καταλογισμός ευθύνης κ.Αθηνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Χρήστος13/11/12

    Κυρία Ιωάννα δεν μας τα λέτε καλά,
    Κύριος υπεύθυνος για τον τόπο είναι ο εκάστοτε δήμαρχος (και οι βουλευτές).
    Το κατάντημα της Καστοριάς προέρχεται από την δημοτική αρχή, των δημάρχων της, του Χατζησυμεωνίδη του Τσαμίση και του Παπουλίδη...
    Μη ξεχνάτε, είμαστε η μοναδική πόλη στον κόσμο που δεν έχει τόσα χρόναι πνευματικό κέντρο, ή μία μικρή αίθουσα εκδηλώσεων. Ζούμε σε μία πόλη που ντρεπόμαστε!!!!! Ναι ντρεπόμαστε!!!!!
    Και πάλι μην ξεχνάτε: το πνευματικό κέντρο το έκλεισε ο κ. Εμμανουήλ Χατζησυμεωνίδης, τότε Αντιδήμαρχος Πολιτισμού (!!!!!!) σήμερα Δήμαρχος Καστοριάς (!!!!!!).
    Μη ξεχνάτε και πάλι, ότι ο κ. Χατζησυμεωνίδης μαζί με τον κ. Παπουλίδη, τα χρήματα για την εξυγίανση της λίμνης τα έδωσαν για να κτιστεί το Ενυδρείο (!!!!!!), για να στεγαστούν φυσικά οι ημέτεροι, με τους οποίους πρόσφατα ο κ. Χατζησυμεωνίδης πήγε στην Γερμανία για να σώσουν την λίμνη με τον Φούχτελ!!!!!!!
    Ποιος έχει ευθύνη λοιπόν; Και τι περιμένετε να είναι σήμερα η Καστοριά;;;;;;;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος13/11/12

    Εμεις οι πολίτες της Καστοριάς πρέπει να είμαστε απλά, το κοινό ή ακροατές;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος13/11/12

    @ Ανώνυμο 13

    Ακόμη αναρωτιόμαστε ; Αυτά τα "πρέπει" μας έφαγαν ! Δεν μπορούμε να είμαστε ταυτόχρονα "πολίτες" και "κοινό", άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Διαλέγουμε και παίρνουμε. Αυτό σημαίνει "ευθύνη", συναίσθηση της θέσης μας και κυρίως απόδοση λογαριασμού. Ας αφήσουμε λοιπόν τα "πρέπει" κι ας δούμε επιτέλους τα "θέλω" (εννοείται, με την καλή την έννοια)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ιωαννα14/11/12

    Αγαπητέ Κ.Χρηστο μηπως και εσεις ,εν μερει ,δεν μας τα λετε καλα;
    Η κ.Αθηνα εχει τα προσοντα και τις γνωσεις και το ηθος να αναλαβει ευθυνες δοιηκητικες, το εχει δειξει εξαλου τοσα χρονια σε συλλογους κ.λ.π.
    αυτο εννωουσα [καταλογισμο ευθυνης].
    Προσωπα που αγαπανε τον τοπο τους πρεπει και να τον δοιηκουν.
    Σας ευχαριστω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Μιμόζα η αισχυντηλή14/11/12

    Έτσι μιλούν οι άνθρωποι !
    Χαίρομαι τώρα ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ανώνυμος15/11/12

    ΛΟΥΛΟΥΔΑΚΙ, Με πηρε ο ύπνος[το πρωί] κι έγειρα, στου καραβιού την πλώρη,πού λέει και το τραγούδι.........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ανώνυμος15/11/12

    Τί εννοεί ο ποιητής;
    Όχι τίποτε άλλο δηλαδή, αλλά μήπως κινδυνεύει γερμένος στου καραβιού την πλώρη... Να ανησυχώ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος15/11/12

    Οχι παιδάκι μου,γιατί να ανησυχής;δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Ανώνυμος2/9/13

    Πολύ δυνατό κείμενο! Καθρέπτης της σύγχρονης πόλης μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ανώνυμος2/9/13

    Αγαπητή ΟΔΟΣ
    εύστοχη η επιλογή σας να ξαναπροβάλετε το κείμενο της κ. Γιοβανοπούλου. Αυτές τις ημέρες μάλιστα είναι επίκαιρο !

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ