ΝΙΚΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Περί ανάπτυξης

ΟΔΟΣ 27.2.2022 | 1111

Ας τολμήσουν για λίγες ημέρες οι νέοι μας να γίνουν οι ίδιοι δήμαρχοι, βουλευτές υπουργοί, πρωθυπουργοί και να μιλήσουν ανοιχτά πως θέλουν πραγματικά την προστασία και την ανάπτυξη στους τόπους τους και θα είναι πολλοί εκείνοι οι μεγαλύτεροι που θα σταθούνε με ικανότητες και γνώσεις στο πλευρό τους.

Το άρθρο αυτό είναι μια πρόσκληση στους νέους των πόλεων της χώρας μας να οργανώσουν μια ανοιχτή συζήτηση —τοπικά συνέδρια νεολαίας— με θέμα την προστασία και ανάπτυξη του τόπου τους. Την εποχή που το περιβάλλον με την ευρεία έννοια του όρου υποβαθμίζεται, η περιουσία της νέας γενιάς υποθηκεύεται, πωλείται και παραχωρείται σε ανώνυμους επενδυτές και άλλους νομίζω ήρθε η ώρα η ελληνική νεολαία να αναλάβει δράση να προστατεύσει τα υπάρχοντά της, την ομορφιά του ελληνικού τοπίου και την ποιότητα της ζωής όλων μας.

Ας ξεκινήσουμε όμως με μια χρήσιμη καταγραφή των κυριότερων σταθμών στην ανάπτυξη της χώρας μας στο παρελθόν. 

Τα μεταπολεμικά χρόνια οι νέες βιομηχανικές παραγωγικές δομές έφεραν τους αγρότες στις πόλεις και τα χωριά ερήμωσαν. Ήταν η εποχή που αν είχαμε ταλαντούχους ηγέτες στην εξουσία οι ελληνικές πόλεις θα είχαν αναπτυχθεί πολύ καλύτερα, με πράσινο, κοινόχρηστους χώρους και με σεβασμό στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Δυστυχώς η Ελλάδα δεν στάθηκε τυχερή σε αυτό.

Τα κατάφεραν οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι τα χρόνια μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με την μικροπολιτική τους να καταστρέψουν σε λίγες μόνο δεκαετίες τα νεοκλασικά όμορφα σπίτια στα ιστορικά κέντρα των ελληνικών πόλεων. Τα κατάφεραν να μας καταδικάσουν να ζούμε σε ένα άσχημο οικιστικό περιβάλλον σε ανοργάνωτες πόλεις και να περπατάμε σε στενά πεζοδρόμια με σπασμένα πλακάκια ανακαλύπτοντας που και που θλιμμένα μοναχικά δείγματα από ερειπωμένα παραδοσιακά κτίρια να μας θυμίζουν τις παλιές καλές εποχές. Το πρώτο κύμα "ανάπτυξης" που κατέστρεψε τις ελληνικές πόλεις και υποβάθμισε την ποιότητα της ζωής μας ήταν εδώ. 

Τα χρόνια της μεταπολίτευσης προσπάθειες έντιμων πολιτικών από υπουργικές θέσεις όπως του Στέφανου Μάνου και του Αντώνη Τρίτση να σταματήσουν την οικιστική αύτη υποβάθμιση του ελληνικού χώρου τορπιλίστηκαν από επαγγελματίες στη συναλλαγή "ρεαλιστές" πολιτικούς. Η προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής μας έμειναν χωρίς σημαντική πολιτική εκπροσώπηση στη ελληνική βουλή, κάτι που φταίμε όλοι. Και οι τότε νέοι. Παράλληλα στην περιφέρεια, οι δημοτικοί άρχοντες, κατά πλειοψηφία, εξαρτώμενοι οικονομικά από την κεντρική εξουσία και θέλοντας συνήθως να εξυπηρετούν τοπικά μικροσυμφέροντα υιοθέτησαν και αυτοί τις ίδιες πρακτικές με αποτέλεσμα και οι επαρχιακές πόλεις της χώρας να αναπτυχθούν σαν μικροί άσχημοι κλώνοι της Αθήνας. 

Πολλοί Έλληνες πολίτες, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, ικανοί τεχνοκράτες, μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων και μικρών κομμάτων, φωτισμένοι δικαστικοί λειτουργοί ήταν μικρές μειοψηφίες που προσπαθούσαν με προσφυγές στη δικαιοσύνη να σώσουν τα μνημεία μας και την μοναδικότητα του ελληνικού τοπίου από την ανεξέλεγκτη περιφερόμενη κερδοσκοπία. Ο αγώνας ήταν άνισος. Οι περί την εξουσία επιτήδειοι έχοντας στα χέρια τους πολλά χρήματα και ελέγχοντας την πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης κατάφερναν πάντα να είναι οι πρώτοι παρόντες στους θαλάμους των τελικών αποφάσεων των εκάστοτε κυβερνήσεων. Η υπεράνω κομμάτων διαχρονική νίκη των δυνάμεων αυτών ήταν για την χώρα μας οδυνηρή.

Ο ελληνικός χώρος με ελάχιστους υπερασπιστές στην εξουσία και χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό κακοποιήθηκε βάναυσα. Οι μπουλντόζες κατέστρεφαν ρέματα, παραλίες, ακτογραμμές και κορυφογραμμές και η εκτός σχεδίου αναρχία μεσουρανούσε με ψηφοθηρική ανοχή. Εκατομμύρια αυθαίρετα κτίσματα σκαρφάλωναν στις πλαγιές των βουνών και σκορπίζανε εδώ και εκεί στους κάμπους και τα δάση με τις γνωστές συνέπειες. Η θεσμική νομιμοποίηση παρανομιών είχε γίνει μέσο πολιτικής επιβίωσης των εκλεγμένων μας.

Ο αιώνας της παρακμής για την χώρα μας είχε έρθει. Τα οράματα για πράσινο, ποδηλατοδρόμους, ελεύθερους χώρους στις πόλεις, για προστασία και ανάδειξη των μνημείων και της μοναδικότητας του ελληνικού τοπίου είχαν πνιγεί. Όλα είχαν γίνει θυσία —εμπόρευμα— στην προεκλογική σκοπιμότητα και την ανάπτυξη του κέρδους. Πυρκαγιές, πλημύρες και σεισμοί που χτυπούσαν κατά καιρούς τον τόπο γίνονταν αφορμή οι τηλεοράσεις στον κόσμο όλο να προβάλλουν εικόνες ντροπής από την οικιστική αναρχία που επικρατούσε στην Ελλάδα και έκαιγε και έπνιγε ανθρώπους στο Μάτι, την Μάνδρα και αλλού. 

Το δεύτερο κύμα "ανάπτυξης" στον τόπο μας που κατέστρεψε την ελληνική ύπαιθρο και έφερε τη χώρα μας στα όρια της οικονομικής χρεοκοπίας ήταν εδώ. Η κρίση των δανεικών και τα μνημόνια που ακολούθησαν, περίμεναν πολλοί ότι θα είχε συνετίσει τους εκλεγμένους μας. Η πραγματικότητα διέψευσε τις προσδοκίες αλλά κανείς δεν περίμενε τα χειρότερα. Μια νέα τάση οικονομικής δραστηριότητας των επιτήδειων εμφανίστηκε στο στερέωμα να συνοδεύει τα δύο πρώτα καταστροφικά κύματα ανάπτυξης. Ήταν η άνευ όρων τουριστική εκμετάλλευση περιοχών Νατούρα και τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλους και παραλιών από ανώνυμα συμφέροντα. 

Χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και την ασυδοσία και συναλλαγή να βασιλεύει η Ελλάδα γίνεται Ελ Ντοράντο επιτήδειων real estate επενδυτών. Πελώρια τείχη άρχισαν να χτίζονται για να απομονώσουν τους νεοφερμένους trendy επενδυτές από τους Έλληνες ιθαγενείς. Μικρές Ελλάδες που απαγορεύεται η είσοδος στους Έλληνες αν δεν έχουν φουσκωμένη τραπεζική πιστωτική κάρτα μαζί τους άρχισαν να εμφανίζονται στα νησιά μας. Η αισθητική εντυπωσιασμού τύπου Λας Βέγκας άρχισε να απλώνεται και να κυριαρχεί. Αγάλματα γύψινα από Καρυάτιδες τοποθετούνται γύρω από ξενόφερτης αρχιτεκτονικής οικοδομήματα για να μας θυμίζουν το ένδοξο αρχαίο παρελθόν μας. Το νησιωτικό τοπίο αλλοιώνεται. Αιώνια ελληνικά βράχια ισοπεδώνονται ανελέητα για να γίνουνε περιοχές με τρέντυ χλοοτάπητες.

Ένα τρίτο κύμα fast track καταστροφικής ανάπτυξης έρχεται. Οι υπουργοί μας τρέχουν και ξανατρέχουν στο Ντουμπάϊ και αλλού και αντί να φέρνουν επενδύσεις παραγωγικής τεχνογνωσίας στη χώρα διαφημίζουν προς πώληση τις τελευταίες κοινόχρηστες ελληνικές παραλίες. 

Τα ελληνικά νησιά περνάν σε ξένα χέρια. Εμίρηδες από το Κατάρ στη Ζάκυνθο, επιχειρηματίες από το Κουβέϊτ στη Λευκάδα, Ρώσσοι ολιγάρχες στη Μύκονο, ανώνυμοι χρηματιστές στην Κέρκυρα είναι οι νέοι συνεργάτες της σημερινής κυβέρνησης για να αναπτυχθεί η χώρα μας.  

Ξενοδοχεία 5στερα, γκέτο πολυτελείας, περίκλειστα και απομονωμένα με παραλίες ιδιωτικές ονειρεύονται και ετοιμάζουν οι υπουργοί μας για να μας αναπτύξουν λένε. Επιδοτήσεις με νόμους "αναπτυξιακούς" προσφέρουν στους πλούσιους ετέρους συνεργάτες τους από τα δικά μας χρήματα, τα "ΕΣΠΑ" των Ελλήνων και Ευρωπαίων εργαζόμενων. Φύλακες οπλισμένοι, σεκιούριτι τους λένε, έρχονται να προστατεύουν τους νέους άρχοντες επενδυτές στα αγορασμένα ελληνικά βασίλεια τους και χέρια φτηνά εργατικά από την Ανατολή έρχονται εκεί να τους υπηρετήσουν. 

Η απλότητα και ανεμελιά στις τουριστικές περιοχές της χώρας μας χάνεται για πάντα. Τα νησιά μας από τουριστικοί παράδεισοι ανοιχτοί σε όλους σιγά-σιγά γίνονται φέουδα ολίγων. Οι φίλοι της Ελλάδος που αγάπησαν και ανέδειξαν τον τουρισμό σε αυτή τη χώρα όταν έρχονται και τα βλέπουν όλα αυτά, τα μάτια τους βουρκώνουν. Και όχι άδικα. Νομοθετικές ρυθμίσεις έρχονται στην ελληνική βουλή με στόχο να ακυρωθούν οι τελευταίοι νόμοι και συνταγματικές διατάξεις που ακόμα προστατεύουν το περιβάλλον, τα δάση, τους αιγιαλούς και την ποιότητα ζωής μας. 

Ο νέος νόμος Ν.4759/2020 με τον κατ’ ευφημισμό τίτλο "Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις" ήρθε με στόχο να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την τουριστική άνευ περιβαλλοντικών όρων εκμετάλλευση των νησιών μας και άλλων περιοχών ιδιαιτέρου φυσικού κάλους της χώρας χωρίς την έγκριση των τοπικών αρχών και κοινωνιών. Κανένα κοινωνικό αγαθό δεν επιτρέπεται πια να στέκεται εμπόδιο στους fast track σχεδιασμούς της ανώνυμης εταιρικής κερδοσκοπίας, αν θέλουμε να έχουμε δουλειά, μας λένε με περισσή θρασύτητα αυτοί που κυβερνάν την χώρα. 

Η στρατηγική παραχώρηση για εκμετάλλευση σχεδόν ενός ολόκληρου τουριστικού κυκλαδίτικου νησιού, της νήσου Ίου, σε ένα κονσόρτσιουμ εταιρειών και η ενίσχυση αυτών με επιδοτήσεις από τα χρήματα των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων ( ΦΕΚ 2952/17-7-2020) δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις κυβερνητικές επιλογές. Σε λίγο κανείς μας δεν θα ξέρει σε ποιους θα ανήκουν αύριο και μεθαύριο οι τόποι που γεννηθήκαμε; 

Πως όμως αντιδρούν οι νέοι σε αυτές τις εξελίξεις; Θα επιτρέψει η ελληνική νεολαία στους εκάστοτε κυβερνώντες να συμπεριφέρονται σαν μόνιμοι κληρονόμοι ιδιοκτήτες της χώρας και να εκχωρούν σε οικονομικά ισχυρούς παραλίες, αιγιαλούς και την δημόσια γη που δικαιωματικά ανήκει στη γενιά τους; Η διοργάνωση τοπικών συνεδρίων νεολαίας στις ιδιαίτερες πατρίδες τους ίσως είναι το καλύτερο βήμα να αντιδράσουν και συζητήσουν τα υπαρξιακά για την ποιότητα ζωής τους αυτά θέματα.

Εκεί σε ένα ανοιχτό φόρουμ, με τα μάτια της δημοσιότητας στραμμένα πάνω τους, μπορούν οι νέοι μας να ζητήσουν να σταματήσει η συναλλαγή και η εκχώρηση των αιγιαλών μας, των βουνών μας και των τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλους που ανήκουν στη γενιά τους.  Εκεί μπορούν να απαιτήσουν να οροθετηθούν ζώνες προστασίας γύρω από τα μνημεία, τις λίμνες, τα ποτάμια , τις εκκλησίες και όλα τα σημεία ομορφιάς και αναφοράς της περιοχή τους. 

Εκεί μπορούν να ζητήσουν την υποχρεωτική διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για όλα τα έργα δημοσίου ενδιαφέροντος για να αναλαμβάνουν τα έργα αυτά ικανοί και ταλαντούχοι και αναβαθμιστεί αισθητικά ο τόπος τους.  Εκεί, μπορούν οι νέοι να φέρουν καινούργιες καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες στο προσκήνιο και να απαιτήσουν την δημιουργία νέων οργανωμένων βιομηχανικών ζωνών έξω από τις πόλεις τους για να μπορούν εκεί δωρεάν να εγκαταστήσουν τις νέες παραγωγικές επιχειρήσεις που προτείνουν. 

Εκεί μπορούν να εισηγηθούν κατάλληλες στον τόπο τους θέσεις για την εγκατάσταση των νέων βιομηχανιών παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ώστε να σταματήσουν τα φωτοβολταϊκά να παντρεύονται τις ντομάτες στα χωράφια και ανεμογεννήτριες γίγαντες να μην απειλούν με έξωση Ολύμπιους θεούς. 

Ας τολμήσουν για λίγες ημέρες οι νέοι μας να γίνουν οι ίδιοι δήμαρχοι, βουλευτές υπουργοί, πρωθυπουργοί και να μιλήσουν ανοιχτά πως θέλουν πραγματικά την προστασία και την ανάπτυξη στους τόπους τους και θα είναι πολλοί εκείνοι οι μεγαλύτεροι που θα σταθούνε με ικανότητες και γνώσεις στο πλευρό τους.

Φωτογραφία: Το Απόζαρι Καστοριάς.

* * *

Πρόσκληση στην Καστοριά

Πρόσκληση και ευχή μεγάλη, η ιδιαίτερη πατρίδα, η ακριτική Καστοριά να είναι η πρώτη πόλη που θα διοργανώσει ένα συνέδριο νεολαίας φοιτητών και μαθητών με θέμα την προστασία και ανάπτυξη της πόλης και του νομού της. Ένα συνέδριο με νεανική ορμή χωρίς σπόνσορες, χορηγούς και επισήμους με την αυθόρμητη συμμετοχή των απανταχού Καστοριανών.

Στην εφημερίδα Βήμα τις 21 Νοεμβρίου 2021 δημοσιεύτηκε μια εργασία του Δημοτικού Σχολείου Καστοριάς όπου μαθητές του αντάλλασσαν και εκφράζαν τις απόψεις τους στο θέμα "Πως θέλουμε την παιδεία και την πόλη μας".

Ας είναι η αξιοσημείωτη αυτή προσπάθεια προπομπός ενεργού συμμετοχής των νέων στα δρώμενα της πόλης.  

Ας είναι ένα απλό συνέδριο νεολαίας, αφορμή και καταλύτης , η περιοχή της Καστοριάς μας με νέες ιδέες και νέους ανθρώπους να γίνει και πάλι ένα διεθνές κέντρο παραγωγής χειμερινής ένδυσης και γουνοποιίας, οι πεδιάδες του Άργους Ορεστικού ένα κέντρο νέων τεχνολογιών στα Βαλκάνια, τα βουνά του Γράμμου εθνικά πάρκα για περιφερόμενους "θεούς", οι βυζαντινές εικόνες της πόλης πηγή έμπνευσης ζωγράφων, η λίμνη της Καστοριάς το καλύτερο αθλητικό κέντρο κωπηλασίας στον κόσμο όλο και το περιβάλλον γύρω από την λίμνη της ένας τουριστικός παράδεισος για αποδημητικά πουλιά, ανθρώπους και αρκούδες. 

Η νεολαία της πόλης της Καστοριάς έχει τον λόγο.

Νίκος Τσεμάνης 

Δημοσιεύθηκαν στην ΟΔΟ στις 27 Ιανουαρίου 2022, αρ. φύλλου 1111.

Σχετικά:

• Λόγος & Αντίλογος [Χ. Πατρώνου-Παπατέρπου]