16.6.22

ΣΟΦΙΑΣ ΚΛΕΙΟΥΣΗ: Μνήμες εδεσματολογίου [III]


ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 25.11.2021 | 1103


Ένα απόσπασμα από το ομώνυμο αφήγημα της συγγραφέας


Το απόσπασμα προέρχεται από το αφήγημα "Το μαντηλάκι πέρασε"

[...] Μπορεί βέβαια ως προς τις κεντητικές μου επιδόσεις να ήμουν χαριτωμένα ετερόφωτη, υπήρχε όμως, –δυστυχώς για μένα– και ένα σχολικό μάθημα για το οποίο δεν μπορούσα να προσβλέπω σε κανενός τη βοηθητική παρέμβαση· με άλλα λόγια όφειλα να τα βγάζω πέρα μόνη, κατάμονη.
Το μάθημα λεγόταν Ωδική, κάλυπτε συνήθως την τελευταία ώρα του ημερησίου προγράμματος ή στριμωχνόταν σφήνα ανάμεσα στη Γυμναστική και στις πολιτιστικές-λαογραφικές εξορμήσεις του Σαββάτου. Κι επειδή έλειπαν τα χρόνια εκείνα από τα σχολεία οι ειδικευμένοι καθηγητές της μουσικής, καλούνταν οι ίδιοι οι δάσκαλοι της τάξης να εξημερώσουν τα ήθη των εξάχρονων και άνω μειρακίων με τις όποιες εμπειρικές τους γνώσεις.
Συνήθως αντιγράφαμε από τον πίνακα το τραγούδι, που επρόκειτο εν χορώ να εκτελεστεί –στην κυριολεξία–, κι έπειτα ο δάσκαλος, ο κορυφαίος πρωτοτραγουδιστής, επαναλάμβανε σόλο τους στίχους μελοποιημένους διδάσκοντάς μας τον ρυθμό, και ακολουθούσαμε ως πολυφωνική κομπανία με όλη την γκάμα των ηχητικών αποχρώσεων: από υψίφωνες κορόνες, μπάσα, βιμπράτα, μέχρι υλακές, βρυχηθμούς, γρυλλισμούς και γέλωτες πνιχτούς.
Μετά από δυο τρεις εντούτοις διδακτικές ώρες και μετά από εκατόν τρεις βροντώδεις επιπλήξεις του μαέστρου και άλλες τόσες καρπαζιές, σβερκιές, μαλλιοτραβήγματα και ενίοτε μπάτσους με την ανάστροφη, το πράγμα άρχιζε να στρώνει και η τραγουδιστική απόδοση της ομάδας άγγιζε τα όρια του ανεκτού, για τις ανάγκες τουλάχιστον των σχολικών εκδηλώσεων κατά τις θρησκευτικές γιορτές, τις επετείους τις εθνικές και τη λυτρωτική αποχαιρετιστήρια τελετή της λήξης κάθε δέκα του Ιούνη. 
Όσο για μένα που ούτε μουσικό αυτί είχα ούτε καλλικέλαδη υπήρξα ποτέ μου, η ώρα της Ωδικής ήταν κάθε άλλο παρά η… ώρα του παιδιού. Πάσχιζα, πάσχιζα απεγνωσμένα να πειθαρχήσω στα μουσικά κελεύσματα του …χοροδιδάσκαλου αλλά πάντα κάτι ξέφευγε.
«Σόνια, ακούγεσαι πολύ. Χαμήλωσε λίγο τον τόνο σου!».
«Σόνια, μη βιάζεσαι τόσο. Βρες επιτέλους τον ρυθμό!»
«Σόνια, τι παραφωνία είναι αυτή!».
«Όχι, Σόνια, δεν μπορείς να πάρεις εσύ τον ρόλο της Σουλιωτοπούλας. Τραγουδά από την αρχή μέχρι το τέλος. Θα είσαι στο χαρέμι του Πασά και δεν θα βγάζεις άχνα».
Σιγά-σιγά άρχισα κι εγώ ως αδιόρθωτη άμουσος να κάνω περικοπές· μετρίασα την ένταση της φωνής, απέφευγα κάθε παρορμητικό ξέσπασμα, περίμενα να πάρουν οι άλλοι την πρωτοβουλία και μετά ν’ ανοίξω εγώ το στόμα μου, ώσπου στο τέλος το βρήκα πιο φρόνιμο και ασφαλές ν’ ανοιγοκλείνω απλώς τα χείλη μου θυμίζοντας τις αξέχαστες εκείνες ηρωίδες του Μπάστερ Κήτον με την ομιλούσα σιωπή τους.
Υπήρχαν ωστόσο κάποιες φορές που η δασκάλα αποφάσιζε να ξεφύγει κάπως από την πεπατημένη της Ωδικής και να πρωτοτυπήσει…
«Σήμερα, παιδιά, θέλω ν’ ακούσω τραγούδια από εσάς. Τραγούδια που σας έμαθε η μαμά ή ο μπαμπάς σας, ακόμη και οι παππούδες σας. Τραγούδια που ακούτε στο σπίτι σας…».
Ήταν η κυρία Καραματθαίου, η δασκάλα της Τετάρτης τάξης, που έδειξε το απρόσμενο αυτό ενδιαφέρον για τα οικογενειακά μουσικά μας ακούσματα. 
Ανεξάντλητο το ρεπερτόριο. Από το «Χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ» μέχρι τη «Ρούσα παπαδιά» και από το «Ήταν ένα μικρό καράβι» μέχρι το «Σωκράτη εσύ σουπερ σταρ».
Άκουγε η κυρία Καραματθαίου και άλλοτε έγνεφε καταφατικά, ικανοποιημένη προφανώς από την ποιότητα που καταμαρτυρούσε το εκφερόμενο άσμα, ενώ άλλοτε έσμιγε τα φρύδια της, και ένα ελαφρύ μειδίαμα διαγραφόταν κάτω από το μαυριδερό χνούδι του άνω χείλους της, σημάδι ότι το τραγούδι δεν ήταν του γούστου της· παιδιάστικο ίσως, αφελές ή χαζό…
«Έλα, Σόνια! Η σειρά σου. Πες μας, προτού ξεκινήσεις, από ποιον έμαθες το τραγούδι που θα μας πεις».
Εγώ προηγουμένως είχα βρεθεί σε δίλημμα φοβερό· έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα σε δυο τραγούδια που εκείνο το διάστημα τα άκουγα κατά κόρον στο σπίτι και τα είχα επιτυχώς αφομοιώσει.
Το ένα ήταν το αγαπημένο της μαμάς μου. Το άκουγε τα απογεύματα στο μικρό καθιστικό μας από το αθάνατο κασετόφωνο της Siemens, που μας δώρισε το προηγούμενο καλοκαίρι ο θείος Βασίλης από το Ντόρτμουντ –υπήρχε και ο γερμανοθρεμμένος κλάδος στην πολυσχιδέστατη φαμίλια μας. 
Είχα δε ξεχωρίσει το τραγούδι αυτό ανάμεσα σε τόσα άλλα και γιατί το τέμπο του ήταν γρήγορο, ζωηρό και αλέγρο αλλά κυρίως γιατί μέσα στη σωρεία των παρομοιώσεων της αήττητης και αιώνιας αγάπης γινόταν μνεία ποιητικότατη στο χιόνι, στη γη και στο φεγγάρι…
Ήμουν λοιπόν έτοιμη να ξεκινήσω το λυρικό άσμα της μαμάς· τιμής ένεκεν.

«Λάμπει και δε λιώνει
όπως στον Όλυμπο το χιόνι
αγάπη μου, αγάπη μου,
 αγάπη μου, αγάπη μου 
ω! ω! ω! αγάπη μου.

Ποιος από μένα θα σε πάρει
χωρίζει η γη απ’ το φεγγάρι
είμαστε ένα σώμα 
τέσσερα χείλη σ’ ένα στόμα
αγάπη μου, αγάπη μου,
 αγάπη μου, αγάπη μου 
ω! ω! ω! αγάπη μου.

Την τελευταία στιγμή όμως άλλαξα γνώμη. Μου φάνηκε πολύ μελωμένο, πολύ γλυκερό και σίγουρα ο Μανώλας, το πειραχτήρι της τάξης, δε θα μου χαριζόταν. Έτσι, άλλαξα και στρατόπεδο· θα έλεγα το τραγούδι του μπαμπά, που και μπρίο είχε και δε μιλούσε για αγάπες και κουραφέξαλα και, όταν το τραγουδούσε ο κύριος Παντελής με τον κύριο Θάνο τα κυριακάτικα πρωινά κάνανε φοβερό κέφι…
«Μου το έμαθε ο μπαμπάς μου», απάντησα με περηφάνια και, με πρωτόφαντη σιγουριά και ορμή για κάποια που είχε χαμηλή αυτοεκτίμηση ως προς το μουσικό της τάλαντο, άρχισα να άδω εις επήκοον όλων:

«Τα μπουρλό τα μπουρλό τα μπουρλότα, ρε παιδιά
κάνουνε, κάνουνε, κάνουνε τρανή ζημιά
σε δωσίλογους, προδότες και στων Βρετανών τις μπότες…»

Απότομα όμως μου κόπηκε η φόρα και ο ηρωικός τόνος της φωνής ξέπεσε σ’  ένα αμήχανο «εεμ» συνοδευόμενο από χαμόγελο χαζό, μόλις αντίκρισα τα ξινισμένα μούτρα της Καραματθαίου και την γκριμάτσα της απόλυτης απέχθειας.
«Σιωπή, αναιδεστάτη!». 
Περιττή κουβέντα. Είχα ήδη σιωπήσει από μόνη μου και την κοίταζα με πλάγιο βλέμμα, αυτό της ενοχής.
«Σε σχολική αίθουσα βρίσκεσαι, όχι σε άντρο κομμουνιστοσυμμοριτών. Ήμαρτον, Κύριε…», ξεσπάθωσε η κυρία. Και αφού ζύγισε για ολίγα δευτερόλεπτα τη βαρύτητα του παραπτώματος, μού ανακοίνωσε με ύφος αυστηρότατο, υπηρεσιακό:
«Κατέβα αμέσως στον διευθυντή» […].


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 25 Νοεμβρίου 2021, αρ. φύλλου 1103.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ