ΠΑΝΟΥ ΧΑΤΖΗ: Συζητώντας για την πυρηνική ενέργεια

Μια έννοια που κατά κανόνα προκαλεί τρόμο. Έχουμε συνδυάσει τη λέξη «πυρηνική» με κάτι το άσχημο, γιατί συνήθως συνοδεύει θλιβερά γεγονότα· Θρι Μάιλ Άιλαντ στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, το Μάρτιο του 1979, Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας, τον Απρίλιο του 1986 και τελευταία (Παρασκευή, 11 Μαρτίου 2011) Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Και ένα θλιβερό γεγονός είναι πάντα μια «καλή» είδηση. Γρήγορα-γρήγορα τα δελτία ειδήσεων αποκτούν πολλαπλάσιο αριθμό από παράθυρα με εμφανιζόμενο κάθε λογής «ειδήμονα». Η πληροφορία ξεκινά από τον τόπο του εγκλήματος και ακολουθώντας τον κανόνα του σπασμένου τηλεφώνου, μεταφέρεται από στόμα σε στόμα με τελικό αποδέκτη τον τηλεθεατή, ο οποίος τελικά κινδυνεύει ή όχι από την έκλυση ραδιενέργειας από τη μακρινή Ιαπωνία;  Ευτυχώς ένας επιστήμονας, ένας πυρηνικός φυσικός τυχαίνει να βρίσκεται σε κάποιο από τα παράθυρα, αλλά δυστυχώς όχι μόνος (έτσι θα είχε και περισσότερο χρόνο),για να εξηγήσει πώς έχουν τα πράγματα.



Έτσι πολύ απλά να πει ότι η λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου βασίζεται στους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες (μεγάλες κυλινδρικές δεξαμενές) παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, χρησιμοποιούν νερό ως ψυκτικό μέσο και κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το είδος του νερού που χρησιμοποιούν ως επιβραδυντή. Στην περίπτωση της Φουκουσίμα ονομάζονται ζέοντος ύδατος (BWR - Boilling-Water Reactors). Όλα λοιπόν γίνονται στον πυρήνα του ατόμου και συγκεκριμένα στο άτομο του ουρανίου - 235U, όπου με τη διάσπαση του, τη γνωστή σχάση, εκλύεται θερμότητα. Το ουράνιο μπαίνει σε μεγάλους κυλίνδρους-ράβδους γραφίτη, οι οποίοι βυθίζονται σε νερό. Αυτό βοηθά και στη μεταφορά της θερμότητας για τη διαδικασία της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, όπως και στην περίπτωση ενός θερμοηλεκτρικού εργοστασίου, αλλά και για τη σχάση των πυρήνων.
Ένα μικρό σωματίδιο, το νετρόνιο, χρειάζεται, για να ξεκινήσει ο χορός. Πέφτοντας με μεγάλη ταχύτητα στον πυρήνα του ουρανίου (βομβαρδισμός), απελευθερώνονται ταυτόχρονα και νέα νετρόνια όπου, συναντούν άλλους πυρήνες και άλλα νετρόνια και άλλους πυρήνες, και έτσι ξεκινά η αλυσιδωτή αντίδραση. Δυστυχώς αυτή η διαδικασία δεν έχει εύκολα τελειωμό. Όσο πιο πολύ είναι βυθισμένες οι ράβδοι στο νερό του αντιδραστήρα, τόσο περισσότερο "φρενάρεται" η αντίδραση. Τώρα, αν η σχάση του ουρανίου γίνεται ανεξέλεγκτα, τεράστια ποσότητα ενέργειας θα απελευθερωθεί μέσα στον αντιδραστήρα, θα υπερθερμανθεί το νερό, θα βράσει, μια μεγάλη έκρηξη ατμού θα συμβεί και αναπόφευκτα ραδιενεργά υλικά θα βγουν στο περιβάλλον. Επίσης λόγω της υψηλής θερμοκρασίας οι ράβδοι του αντιδραστήρα διαρρηγνύονται και το ουράνιο που περιέχουν εκρήγνυται. Μια έκρηξη που ανατίναξε την οροφή του αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ, βάρους 2.000 τόνων.

Έτσι γίνονται κατανοητές οι απέλπιδες προσπάθειες ψύξης των αντιδραστήρων στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο, επίγεια ή εναέρια με ρίψεις νερού. Αν υπάρχει λοιπόν κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε, είναι καταρχάς για τους ανθρώπους που βρέθηκαν στο ατύχημα και για αυτούς που βρίσκονται ακόμα εκεί στην εστία. Αυτούς που προσπαθούν να ψύξουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, παραμερίζοντας την ίδια τη ζωή τους ή ακόμα και τη μελλοντική υγεία τους. Ύστερα είναι οι κάτοικοι της Φουκουσίμα και των γύρω περιοχών που ξεσπιτώθηκαν, αγνοώντας το πότε θα επιστρέψουν. Σ΄ένα τόπο αφιλόξενο, δηλητηριασμένο, επικίνδυνο, ανίκανο να υποστηρίξει οποιαδήποτε μορφή ποιοτικής ζωής.
Επομένως δε μπορείς να αγνοήσεις το ίδιο το περιβάλλον. Όλο αυτό που συνέβη είναι μια παρέμβαση στην καθημερινότητά του. Και, όταν θέτεις νέα δεδομένα στη ρουτίνα του, το διαταράσσεις. Το ενοχλείς και φυσικά μελλοντικά θα εκδικηθεί. Κάνοντας μας να ξεχάσουμε την ομαλή μετάβαση από εποχή σε εποχή. Θα έχουμε μετάβαση από το χειμώνα στο καλοκαίρι. Από τους μείον πέντε στους συν είκοσι βαθμούς Κελσίου.