8.6.15

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Στη γιορτή των πάντοτε επίκαιρων Τριών Ιεραρχών μας…



«Ο Νεότερος Ελληνισμός, ταυτίζοντας τη γιορτή των γραμμάτων με τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών, απέδειξε πόσο ξεκάθαρη είχε τη συνείδηση του χαρακτήρα που ήθελε να έχει η εθνική μας Παιδεία. Παιδεία και πίστη, πίστη και παιδεία ήταν οι δύο πόλοι γύρω από τους οποίους έπρεπε να περιστρέφεται η πνευματική και ηθική μας διάπλαση.»

Τα λόγια που μόλις ακούσατε ανήκουν στον μεγάλο Έλληνα ιστορικό Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, που τα είπε το 1883 στη γιορτή των Τριών Ιεραρχών και εξήγησε ότι τη γιορτή αυτή καθιέρωσε η ευγνωμοσύνη του Γένους των Ελλήνων στην Εκκλησία για όλα όσα αυτή πρόσφερε στον Ελληνισμό και ιδιαίτερα στην ελληνική παιδεία. Σημειώνουμε πως η γιορτή των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε το 1842, αλλά στα εκπαιδευτήρια της Σμύρνης ήταν ήδη καθιερωμένη από το 1819.

Οι Τρεις Ιεράρχες, Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος, είναι αληθινά μέγιστοι φωστήρες. Το αποδεικνύουν όχι μόνο τα βιβλία που έγραψαν –γεμίζουν ολόκληρα ράφια από βιβλιοθήκες-, αλλά η ποιότητα του λόγου τους· μιλούν και γράφουν σε τέλεια ελληνικά, όχι για να εντυπωσιάσουν τον ακροατή ή τον αναγνώστη τους, ίσα ίσα: ο λόγος τους είναι καρπός της μεγάλης τους μόρφωσης ( Το ξεκαθαρίζουμε για άλλη μία φορά ότι μόρφωση δεν είναι οι σπουδές, ο όρος «μορφωμένος» δε συμπίπτει πάντα με τον όρο «σπουδαγμένος». Μόρφωση είναι η καλλιέργεια του νου και της ψυχής και μορφωμένος είναι ο βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος, η ταύτιση των σπουδών με τη μόρφωση υπήρξε αιτία πολλών κακών, και όσο νωρίτερα το αντιληφθούμε τόσο πιο πολύ θα ωφεληθούμε προσωπικά και συλλογικά. Τελευταία, μάλιστα, γίνεται σοβαρή προσπάθεια να διαχωρίσουμε τελείως το περίφημο και πολυσυζητημένο IQ (τον δείκτη νοημοσύνης)από το παραγνωρισμένο και επί χρόνια τελείως περιθωριοποιημένο, σαν ανύπαρκτο, EQ (συναισθηματική νοημοσύνη), που προσωπικά μου φέρνει κατευθείαν στον νου το θεμελιώδες «Ο συ μισείς ετέρω μη ποιήσεις» όπως διατυπώθηκε από τον πάνσοφο Χριστό μας ή όπως λέμε εμείς οι απλοί και καθημερινοί άνθρωποι «Μην κάνεις στον άλλον αυτό που δε θα ‘θελες να σου κάνουν εσένα», μια οδηγία που, ακόμα κι αν τη λέμε εύκολα, δυστυχώς την εφαρμόζουμε πολύ δύσκολα, γιατί έχουμε γίνει ατομιστές κι εγωκεντρικοί και δε νοιαζόμαστε για τους άλλους, αρκεί εμείς να είμαστε και να περνάμε καλά.)

Ο λόγος, λοιπόν, των Τριών Ιεραρχών περνά αβίαστα και άμεσα στις καρδιές των ακροατών τους και είναι η δύναμή του που τους κάνει μοναδικούς και ακαταμάχητους· ο λόγος τους, που δίνει βαρύτητα στο μήνυμα της αλήθειας που θέλει να περάσει κι όχι στο ρούχο του, όπως χαρακτηριστικά και πολύ πετυχημένα επεσήμανε στον περσινό πανηγυρικό της ημέρας στην επίσημη εκδήλωση του Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας ο σημαντικός Φλωρινιώτης Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και συγγραφέας π. Ειρηναίος Χατζηεφραιμίδης. «Η παιδεία και η γλώσσα αποτελούν για τους Πατέρες τα μέσα με τα οποία ο άνθρωπος φθάνει στον σκοπό που είναι η αλήθεια». Και συνεχίζει με μια σπουδαία επισήμανση, που παραπέμπει κατευθείαν στη δική μας ταραγμένη κι αποπροσανατολισμένη εποχή, πως ναι μεν οι Πατέρες έλαβαν την κλασική παιδεία όσο λίγοι μέχρι σήμερα, δεν καταδικάζουν την θύραθεν μόρφωση, αλλά εμποδίζουν τον παγανισμό και την πολυθεΐα και ρίχνουν το βάρος στην αρετή: «Τρόπων χρεία, ου λόγων· ήθους, ου δεινότητος· έργων, ου ρημάτων. Μη την γλώτταν ακονήσης, αλλά την ψυχήν εκκάθαρε».

Γι’ αυτό, λοιπόν, καταξιώθηκαν ως προστάτες της Παιδείας μας οι Τρεις Πατέρες. Γιατί και οι τρεις τους συνδύασαν πολύ επιτυχημένα τον ελληνικό ορθολογισμό με την Ορθοδοξία. Και δεν έμειναν μονάχα στο θεωρητικό επίπεδο, αλλά διέθεσαν όλες τους τις δυνάμεις στην υπηρεσία του ανθρώπου. Κι όλα αυτά σε μιαν εποχή όπου το ανθρώπινο πρόσωπο δεν είχα αξία και η κρατική αυθαιρεσία, με την υπέρογκη φορολογία και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ήταν πολύ μεγάλη (Πόσο μοιάζουν οι εποχές μεταξύ τους τελικά!... Ο π. Ειρηναίος μιλά για ένα μακρινό τότε που μοιάζει σαν δίδυμος αδερφός με το σήμερα! Μ’ ένα σήμερα όμως που δε διαθέτει ανθρώπους σαν τους εορταζόμενους σήμερα αγίους, οι οποίοι δε δίσταζαν καθόλου και εναντιώνονταν στους άρχοντες, όταν αυτοί αδικούσαν με διάφορους τρόπους τον λαό τους…).

Το κυριότερο όμως ήταν που και οι τρεις τους προσέφεραν τον εαυτό τους στον άνθρωπο: ο Μ. Βασίλειος με την περίφημη Βασιλειάδα, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος με τη λιτή ζωή του στη Βασιλεύουσα και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που, όταν έγινε επίσκοπος, επιτέθηκε στην πολυτέλεια των πλουσίων, αλλά ταυτόχρονα αφαίρεσε κάθε πολυτέλεια από το επισκοπικό αξίωμα και πούλησε κάθε αντικείμενο αξίας της αρχιεπισκοπής για να μοιράσει τα χρήματα στους φτωχούς. Στα κηρύγματά του καυτηρίαζε τους άρχοντες που αδιαφορούσαν για το λαό ή δυσκόλευαν τη ζωή του και αυτό το πλήρωσε με τρεις εξορίες και με τη ζωή του. Στην τρίτη εξορία του τον υποχρέωσαν να πάει περπατώντας και πέθανε βαδίζοντας.
Έγραψε για την αγάπη:

Όπου υπάρχει αγάπη, μπορεί κανείς όλα να τα αντέξει. «Να προσπαθείτε να διατηρείτε, με την ειρήνη που σας συνδέει μεταξύ σας, την ενότητα που δίνει το Πνεύμα του Θεού», λέει ο απόστολος Παύλος. Τι είναι η ενότητα που δίνει το Πνεύμα του Θεού; Μέσα στο σώμα, αυτό που συγκρατεί τα πάντα και ενοποιεί τα διαφορετικά μέλη είναι το πνεύμα μας. Το ίδιο και ανάμεσα στους ανθρώπους.

Γι’ αυτό ακριβώς δόθηκε το Άγιο Πνεύμα, για να ενώσει αυτούς που τους χωρίζουν διαφορετική καταγωγή και συνήθειες. Με την ενότητα του Πνεύματος, ο γέρος και ο νέος, ο φτωχός και ο πλούσιος, το παιδί και ο έφηβος, η γυναίκα και ο άντρας, και κάθε άνθρωπος γίνονται ένα, σαν να είχαν το ίδιο σώμα. Η σχέση των ψυχών, βλέπετε, είναι πολύ πιο σημαντική και πιο στενή από τη σχέση των μελών του σώματος. Πιο στενή, γιατί είναι απόλυτη και μοναδική. Και πώς την προστατεύουμε αυτή τη σχέση; «Με την ειρήνη που μας συνδέει μεταξύ μας». Τέτοια σχέση δεν υπάρχει μέσα στην έχθρα και τη διχόνοια. […]

Είναι ωραία αυτή η σχέση. Αυτή ας μας ενώσει μεταξύ μας και με το Θεό. […] Έτσι ο δυνατός, όταν συνδεθεί με τον αδύναμο, τον στηρίζει και δεν τον αφήνει να καταστραφεί. Και αν συνδεθεί με τον αδρανή, τον δραστηριοποιεί. «Ο αδελφός όταν βοηθιέται από τον αδελφό γίνεται πόλη οχυρή», λέει η Γραφή. Αυτή την αλυσίδα δεν μπορεί να τη σπάσει ούτε η απόσταση ούτε ο ουρανός ούτε η γη ούτε ο θάνατος ούτε τίποτα άλλο κι είναι από όλα ανώτερη και ισχυρότερη.


* * * 

Το μεγαλύτερο μέρος του παραπάνω κειμένου βασίζεται στην ή προέρχεται από την εμπνευσμένη ομιλία του Αρχιμ. Ειρηναίου Χατζηεφραιμίδη κατά την εκδήλωση του Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας (30.1.20 14), με τίτλο: «”Θεράποντες” και θεραπεία της ανθρωπιστικής Παιδείας». Ετοιμάστηκε για να χρησιμοποιηθεί στο Σχολείο μας με αφορμή τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών και δίνεται στη δημοσιότητα για να ωφεληθούν κι άλλοι άνθρωποι που δεν είχαν την τύχη να συναντηθούν με αυτό το δυνατό και εξαιρετικά επίκαιρο κείμενο του σπουδαίου ομιλητή, ο οποίος πρέπει να σημειώσουμε πως εξέδωσε πρόσφατα ακόμη ένα εξαιρετικότατο και καλαίσθητο βιβλίο με τίτλο: «Φορητές εικόνες και βημόθυρα από ναούς της Αχρίδος» (εκδοτικός οίκος Σταμούλη), άλλο ένα βιβλίο αληθινή και μεγάλη προσφορά πρώτα στην ιστορική αλήθεια κι έπειτα στον Ελληνισμό και ειδικότερα σε κείνους τους Έλληνες που ενδιαφέρονται και θέλουν να γνωρίζουν τα ουσιαστικά και τα μεγάλα του Γένους μας…


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 29 Ιανουαρίου 2015, αρ. φύλλου 773


1 σχόλιο:

  1. Ανώνυμος11/6/15

    Το μεγαλύτερο μέρος του παραπάνω κειμένου βασίζεται στην ή προέρχεται από την εμπνευσμένη ομιλία του Αρχιμ. Ειρηναίου Χατζηεφραιμίδη κατά την εκδήλωση του Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας (30.1.20 14), με τίτλο: «”Θεράποντες” και θεραπεία της ανθρωπιστικής Παιδείας».
    γράφει η κ. Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου.

    Όφειλε όμως να μας κάνει τη χάρη να παρουσιάσει ξεκάθαρα ποια λόγια είναι του Αρχιμ. Ειρηναίου και ποια είναι τα δικά της, εφόσον βάζει το όνομά της, ώστε να μη μπερδευόμαστε οι αναγνώστες.
    Σεβόμαστε και τον Αρχιμανδρίτη και την ίδια, αλλά είναι θέμα δεοντολογίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ