ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

-20.5.2016 Στο κύριο άρθρο της ΟΔΟΥ (19/5/2016) ... μεταπασχαλινοί διάλογοι η β' παράγραφος καταλαμβάνει 13 σειρές χωρίς τελεία. Ο μακροπερίοδος λόγος "κουράζει" τον μέσο αναγνώστη, ίσως και δυσχεραίνει την άμεση σύλληψη του νοήματος ή των επιμέρους νοημάτων F1.

-21.5.2016 Παλαιά και συνήθης φράση: τα πολλά Γράμματα... π.χ. Κρίμα τα πολλά γράμματα που ξέρει! Με τα πολλά γράμματα δεν ξέρει τι θέλει! Και άλλα πολλά και άλλα παρόμοια. Την πήραμε από την Αγία Γραφή τη φράση; Μετά την απολογία του Αποστόλου Παύλου ενώπιον του Βασιλέως Αγρίππα, αυτός του είπε αυταρχικά: "Παύλε, μαίνη(!), δηλ. είσαι τρελός! " Τα πολλά σέ Γράμματα εις μανίαν περιτρέπει. Τα πολλά γράμματα σε κάνουν να παραλογίζεσαι.

-21.5.2016 Πάλι από τις "Πράξεις των Αποστόλων". Διαβάζω: Το δωδεκάφυλον έθνος (των Εβραίων): Δώδεκα φυλές. Εμείς έχουμε το δωδεκάφυλλο(ν) τετράδιο(ν). Ομόηχα, με διαφορετικήν ορθογραφία και σημασία.

-21.5.2016 Στο Συναξάριο μνημονεύεται ο Άγιος Παχώμιος. Σε λίγους στίχους ο υμνογράφος "παίζει" με το όνομα τ του Αγίου ( Παχώμιος). Πάχος απορρίψας γεηρόν εισέδυς προς γνόφον αϋλων θεωριών και εκομίσω τας θεογράφους πλάκας. (και παρήχηση του πι). Απέβαλες το γήινο (το χωματένιο) πάχος (Παχώμιε) και εισέδυσες στα σκοτεινά των αϋλων συλλήψεων και έφερες τις θεόγραφες πλάκες (δηλαδή όπως ο Μωυσής τις 10 εντολές.)

-19.5.2016 τοπικός τύπος. Έχασαν την Αρχιτεκτονική... Αυτός ο συλλαβισμός Α-ρχ..., απαράδεκτος, αυθαίρετος και ... αναρχικός. Το ορθόν: Αρ-χι-τε-κτο-νι-κή.

-25.5.2016 Θαυμάζουμε τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας. Διαβάζοντας την «Ελένη» του Ευριπίδη σημείωσα τα κοσμητικά επίθετα των αρχαίων ποιητών, για να αποδώσουν την ομορφιά "καλλονή" της Ωραίας Ελένης: ευειδής (ευ + είδος = ωραία μορφή, αντίθετο: δυσειδής = δύσμορφος, άσχημος), καλή, τελείη (τέλεια), αρίστη, εύχαρις, χαρίεσσα (γεμάτη χάρες), η πάγκαλος (παν + καλός = ωραίος), περικαλλής, λευκώλενος (λευκός + ωλένη = ο βραχίων, το μπράτσο), καλλιπλόκαμος (κάλλι-κάλλος + πλόκαμος) = η τούφα μαλλιών, η ωραιομαλλούσα(;), καλλιπάρειος (η παρειά = το μάγουλο), ευόφθαλμος (με τα γλυκά μάτια), εύοφρυς (με ωραία φρύδια), ροδόχρους (ροδόχρωμη). λευκή ως χιών, εύρινος (ευ + ρις, ρινός), πολυθρύλητος, περιμάχητος, (πρβλ η Υπέρμαχος Θεοτόκος η έχουσα το κράτος απροσμάχητον = δύναμη ακαταπολέμητη).

-27.5.2016 Ο φίλος και συνάδελφος Στάθης Πελαγίδης μου μεταφέρει συζήτηση με μια συνάδελφο δόκτορα της Γλωσσολογίας. η οποία, μεταξύ άλλων, ετυμολογεί την ποντιακή λέξη: νεράσκουμαι (ρήμα, εγώ νεράσκουμαι), από τα συνθετικά:
1. πρώτο συνθετικό: νη (το αρνητικό, στερητικό μόριο) όπως π.χ. νήπιον (νη + έπος), νημερτής (νη + αμαρτάνω = αληθής, γνήσιος), νηνεμία, νήστις, νηστεία (νη + εστιώ, εστίαση), κλπ.
2. δεύτερο συνθετικό: αρέσκομαι
Συνεπώς: νεράσκουμαι F2 = δεν αρέσω, δηλ. σιχαίνουμαι, απαρέσκω. Και ουσιαστικό: Ατός εν νερασία = Αυτός είναι σιχαμερός.

F1 Και ο υποφαινόμενος ενίοτε δεν τα καταφέρνει να αποφεύγει τον μακροπερίοδο λόγο, που σήμερα παρατηρεί.
F2 νηρά... νεράσκουμαι. Είναι γνωστό γλωσσολογικά. Ως την εποχή του Πατριάρχου Φωτίου (1000 μ.Χ.) το ήτα προφερόταν ως ε μακρόν. Η ποντιακή διασώζει την αρχαία προφορά: έτον (ήτο), συνέλκος (συνήλιξ), έρθα (ήλθον, ήρθα).

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2 Ιουνίου 2016, αρ.φύλλου 838