ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

-7.6.2016. ΕΡΤ. Το αφήγημά μας, το αφήγημα του κόμματος κ.τ.ο. Το αφήγημα: νεολογισμός; Συχνά ακούεται η λέξη από τα χείλη των πολιτικών και των δημοσιογράφων. Σημαίνει την έκθεση, την αφήγηση και παρουσίαση του προγράμματος και τις αρχές του κόμματος(;). Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για νέο αφήγημα. Έχει ο ΣΥΡΙΖΑ παλαιό και νέο αφήγημα;

-9.6.2016 Τοπ. Τύπος: Οι μηχανικοί θα επιβλέπονται(!) από άλλους…Το ρήμα επιβλέπω χρησιμοποιείται για έργο, εργασία, τάξη, όχι για πρόσωπα. Δεν μπορεί π.χ ο Υπουργός να επιβλέπει τον Γενικό Γραμματέα. Το ορθόν: θα παρακολουθούνται, θα τελούν υπό την εποπτεία του, των…(π.χ των εμπειροτέρων).

-9.6.2016 Τοπ. Τύπος.(Επίσημη επιστολή). Εξαρτούνται από τον αριθμό έλευσης…Το ορθόν: Εξαρτώνται (όπως τιμώνται). Εξαρτώμαι, εξαρτάσαι, εξαρτάται (όπως αποτολμάται τέτοιο εγχείρημα, εξαπατάται αυτός, εκτιμάται ότι θα έχουμε ύφεση) κι άλλα όμοια. Τολμάω-ώ. Ενώ (σαν το αρχαίο ποιέω-ώ) στερώ-στερούμαι, παραπονούμαι, στο γ’ πρόσωπο: στερείται, εκποιείται, λεηλατείται, θεωρείται ότι,κ.π.άλλα. β΄) Ο αριθμός προβλέπετε να φθάσει το ένα εκατομμύριο. Το ορθόν προβλέπεται (όπως εικάζεται, θεωρείται κ.λ.π). Αν έλεγε εσείς, τότε με ε(ψιλον).Προβλέπετε εσείς. γ’) ανάγκη έκδοσης 9.000 βίζων (!). Το έχουμε τονίσει επανειλημμένως. Λέξεις ξένες (π.χ βεντούζα, πρεμούρα, και λαϊκές π.χ φαγωμάρα, η μαστοριά, η μουρμούρα και άλλα όμοια θηλυκά δεν χρησιμοποιούνται στη γενική πληθυντικού. Δηλ. δε θα ειπούμε ποτέ: η ενόχληση των…φαγούρων (!), αλλά η ενόχληση από τις φαγούρες. Εν προκειμένω : Θα εύρω άλλην, ισοδύναμη διατύπωση: Χρειάζεται(ή είναι ανάγκη) να εκδοθούν 9.000 βίζες. (η βίζα ξένη λέξη, ιταλική: visa).

-9.6.2016. Τοπ. Τύπος: Παρεμπιπτόντως αναφέρει… Το ορθόν: Παρεμπιπτόντως (από το ρ. παρεμπίπτω, λόγιο ρήμα, παρά+ εν+ πίπτω). Μια του έννοια: εισδύω λαθραία (ή με δυσκολία), παρεμβάλλομαι. Το επίρρημα αυτό γίνεται από την γενική της μετοχής του ρήματος: (των) παρεμπιπτόντων. Παρεμπιπτόντως=παρενθετικά (σε όσα ανφέρονται ή λέγονται) β’) Εάν επαναλειφθεί το εγχείρημα. Το ορθόν: εάν επαναληφθεί (επανελήφθη,π.χ το λάθος, η επανάληψη) γ’) να προσφέρουν ότι έχουν. Το ορθόν: να προσφέρουν ό,τι έχουν. Από πολλούς στον τοπικό τύπο γράφεται εσφαλμένως (λες και το… περιφρονούν) το αναφορικό ο,τι (με υποδιαστολή), αντιδιαστελλόμενο από τον ειδικό σύνδεσμο ότι (ξέρω ότι έγινε αυτό, αλλά θα κάνω ό,τι μπορώ). δ’) αφού ακουσθούν και άλλες προτάσεις, καλύτερες ή χειρότερες. «χειρότερες» περιττεύει, διότι, αυτονοήτως, οι χειρότερες δε μας ενδιαφέρουν…πληρέστερη η διατύπωση : προτάσεις καλύτερες ή παρεμφερείς και εφαρμόσιμες, υλοποιήσιμες. ε’) δέον να καθωρισθεί. Το ορθόν: να καθορισθεί (υπόμνηση: στον παρατατικό και αόριστο της καθαρευούσης με χρονικήν αύξηση: καθωρίζετο, καθωρίσθη), αλλά καθορίζεται, θα καθορισθεί.

-9.6.2016.Τοπ. Τύπος: Δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Το ορθόν: να ανταπεξέλθει. (ρήμα λόγιο αντεπεξέρχομαι, σύνθετο : αντί (=εναντίον, κόντρα στην δυσκολία), επί (επίθεση με προχώρημα), εξ (έξοδος από την δυσκολία). Με την σύνθεση του ρήματος έχουμε συμπηξη τριών εννοιών στο ρήμα: βγαίνω με επιτυχία, αντιμετωπίζω το θέμα επιτυχώς, «τα βγάζω πέρα». β’) Έχουμε πού να βασισθούμε, για να συνεργασθούμε (και εδώ, όπως για το ό,τι- ότι πολλοί δεν προσέχουν πότε είναι άτονο και πότε τονισμένο). Το ερωτηματικό πού (πού πηγαίνεις;) και στην πλάγια ερώτηση, π.χ να μας έλεγες πού πήγαινες) τονίζεται (!), άτονο είναι το αναφορικό που, π. χ αυτός που θέλει. Συνεπώς το ορθόν: πού να βασισθούμε.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 16 Ιουνίου 2016, αρ. φύλλου 840