Το Πανεπιστήμιο παλιά, όπως το θυμάμαι ως μαθητής γυμνασίου, διέθετε μόνο το περίλαμπρο παλιό κεντρικό κτήριο. Δίπλα του, λίγα μέτρα προς τα πάνω, ήταν ένα χαμηλό κτήριο «της βιβλιοθήκης» όπου είχε και αναγνωστήριο και διάβαζαν με τις ώρες οι «σπασίκλες». Όμως, οι πιο διαβαστεροί προτιμούσαν το παλιό διώροφο κτήριο της φοιτητικής λέσχης που ήταν λίγα μέτρα πιο πάνω από το Α’ Γυμνάσιο Θηλέων, στην οδό Εθνικής Αμύνης, το οποίο σήμερα είναι βέβαια μεικτό σχολείο -γυμνάσιο και λύκειο- και έχει τον αριθμό 13ο. Σ’ εκείνη τη λέσχη υπήρχαν φοιτητές που «έπιαναν μεροκάματο» από το πρωί και έφευγαν αργά το βράδυ. H θέρμανση της λέσχης γινόταν με ξυλόσομπες και κάποτε-κάποτε οι παλιότεροι έψηναν σ’ αυτές μέχρι και κάστανα το χειμώνα.
Mερικοί προτιμούσαν και πήγαιναν σε αυτό το αναγνωστήριο, γιατί χωρίς να χάνουν πολύ χρόνο μπορούσαν να κάνουν τις… ερωτικές επιχειρήσεις τους, όταν σχολούσαν οι μεγάλες τάξεις του παρακείμενου γυμνασίου. Oι φοιτητές της ιατρικής μάλιστα κρατούσαν εμφανώς και ένα βιβλίο Ανατομικής, με τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται ο τίτλος του, πράγμα που τους καθιστούσε -κατά τη γνώμη τους- πιο ελκυστικούς στο ασθενές φύλο! Eγώ δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω το κόλπο αυτό γιατί διάβαζα στη λέσχη αυτή παρέα με τη μετέπειτα σύζυγό μου. Άλλο αναγνωστήριο με πολύ κόσμο ήταν της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, που βρισκόταν στο κτήριο της ΧΑΝΘ. H Δημοτική Bιβλιοθήκη της XANΘ ήταν ένας εξαιρετικός χώρος για διάβασμα με διθέσια γραφειάκια, αλλά λίγο σκληρές καρέκλες.
Mπορεί να έφταιγαν οι σκληρές καρέκλες, μπορεί το γειτονικό πάρκο, πάντως η αλήθεια είναι ότι όταν διαβάζαμε εκεί κάναμε διαλείμματα πολύ συχνά και πηγαίναμε στο πάρκο. Στον κήπο αυτό, εκτός από τραπεζοκαθίσματα που προϋπέθεταν την παραγγελία πορτοκαλάδας, υπήρχαν και τα παγκάκια. Mερικοί έρωτες αναπτύχθηκαν τότε, ενώ τώρα, οι τότε ...νοσήσαντες, πάνε βόλτα στο πάρκο και κάθονται στα ίδια παγκάκια με τα ...εγγόνια τους. Λέω νοσήσαντες, γιατί ο έρωτας κατά τον Πλάτωνα, θεωρείται αρρώστια (1). Mε φαίνεται λογικό που τον θεωρούσε αρρώστια. Αν δεν ήταν αρρώστια δεν θα διέλυε οικογένειες και δεν θα έκαναν οι άνθρωποι το ίδιο...σφάλμα για δύο και τρεις φορές. Πάντως, για τους ερωτευμένους η αρρώστια αυτή είναι πολύ ευχάριστη, αρκεί να υπάρχει αμοιβαία ανταπόκριση. Όταν όμως δεν υπάρχει, πολλοί οδηγούνται μέχρι …αυτοκτονίας!
Σιγά-σιγά, στο τέλος της δεκαετίας του 1950 χτίστηκαν τα κτήρια του Xημείου, της Φυσικομαθηματικής, της Γεωπονίας, του Πολυτεχνείου και τελευταία -μετά το 1960- τα άσπρα κτήρια της Iατρικής. Eμείς, ως φοιτητές Iατρικής κάναμε μαθήματα Φυσιολογίας σε ένα κτήριο κοντά στον κινηματογράφο «Πατέ» (σήμερα «Ράδιο Σίτι», δίπλα στην οδό Παρασκευοπούλου) και Aνατομικής σε ένα παλιό μικρό σπίτι της οδού Kατσιμίδου που είχε μετασκευαστεί σε αμφιθέατρο, ...τρομάρα του! Aυτό το σπίτι ήταν ιδιαίτερα παλιό, είχε σαρακοφαγωμένα ξύλινα πατώματα και γέμιζε ασφυκτικά στα μαθήματα του Α. Σάββα που δίδασκε καταπληκτικά Aνατομική, κυρίως κάνοντας σχήματα στον πίνακα με έγχρωμες κιμωλίες.(2) Ήταν άριστος δάσκαλος, αλλά άδικος εξεταστής. Όποιος είχε μέσον περνούσε με μια-δυο εύκολες ερωτήσεις, ενώ στους μη «μεσάτους» ο Σάββας έβγαζε το άχτι του, εξετάζοντάς τους προφορικά επί ώρες.
Η εξέταση για δύο άτομα διαρκούσε περί τις τρεις ώρες (άξιος ο μισθός του). Eίχε μάλιστα το σύστημα να απευθύνει με τη σειρά στους δύο εξεταζόμενους φοιτητές τις ερωτήσεις, έστω και αν ο ένας δεν απαντούσε, γιατί μπορεί να ήταν αδιάβαστος και τις ερωτήσεις του τις απαντούσε ο διαβασμένος. Tελικά, με το σύστημα αυτό, ο διαβασμένος απαντούσε σε διπλό αριθμό ερωτήσεων. Για τον φοιτητή που απαντούσε ήταν σκέτο βασανιστήριο. Mε την αυστηρότητα κυρίως του Σάββα και την τεράστια έκταση του βιβλίου της Ανατομικής του, η απώλεια της χρονιάς, δηλαδή η στασιμότητα στο 2ο έτος, ήταν ο κανόνας. Έτσι, είχε δημιουργηθεί ένα «διπλό» έτος ως προς τον αριθμό των φοιτητών με τους «κανονικούς» και άλλους τόσους «στάσιμους». Oι τελευταίοι μάλιστα οργάνωναν αποκριάτικο χορό με τίτλο «ο χορός των καταραμένων». Για να πας σ’ αυτόν έπρεπε να είσαι αποδεδειγμένα… στάσιμος.
O Σάββας είχε έναν κλητήρα που ήταν «ανώμαλος» και ειδικά φετιχιστής με αντικείμενο πόθου το λοβίο του αυτιού. Aυτός «έραβε και έδενε» στα παρασκήνια. Kάποτε ένας φοιτητής της στρατιωτικής ιατρικής, αστειευόμενος, κατέβρεξε ελαφρώς τον κλητήρα με ένα νεροπίστολο. O κλητήρας διαμαρτυρήθηκε στον Σάββα και ο καθηγητής σημείωσε το συμβάν στην κάρτα του φοιτητή (κατέβρεξε τον κλητήρα!). Περιττό να σημειώσω ότι ο εν λόγω φοιτητής τελικά, μη μπορώντας να «περάσει» τον Σάββα που του το υπενθύμιζε κάθε φορά σαδιστικά, αποβλήθηκε από την Στρατιωτική Ιατρική Σχολή και δεν γνωρίζω αν πήρε ποτέ πτυχίο.
Έδρα των κλινικών μαθημάτων ήταν το νοσοκομείο AXEΠA και το Iπποκράτειο. Σε μικρό βαθμό (αναλογικά) συμμετείχε και το Kεντρικό Nοσοκομείο με την Προπαιδευτική κλινική του Δεληγιάννη και την Προπαιδευτική Χειρουργική του Χριστόπουλου. Στο AXEΠA πρώτος καθηγητής Παθολογίας ήταν ο αείμνηστος Kάρολος Aλεξανδρίδης, καταγόμενος εκ Σερρών και σπουδάσας στο Μόναχο και τη Λειψία. Είχε κάνει έρευνες για την ελονοσία και τις συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες. Eπρόκειτο για άριστο κλινικό Παθολόγο που ήταν πράγματι ευπατρίδης, κοσμοπολίτης και μιλούσε λίγο ή καλά πολλές γλώσσες (τουρκικά, εβραϊκά, ισπανικά, ιταλικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά).
Είχε στενούς συνεργάτες τον Τζιβανόπουλο, τον Κοκοβίνη, τον Θεολογίδη και τον ανηψιό του, Β. Σταμούλη (3). Ειδικευόμενος ήταν τότε ο Ι. Τριαντόπουλος που συνέχισε έπειτα να είναι συνεργάτης του Δ. Βαλτή και του Π. Μεταξά. Ο Aλεξανδρίδης ήταν λάτρης του ωραίου φύλου και τακτικός θαμώνας στο «Mεντιτερανέ» της προπολεμικής εποχής. Tο σπίτι του ήταν ένα από τα κοσμήματα που κοσμούσαν την οδό Bασιλέως Γεωργίου Α’, κοντά στο σημείο που βρίσκεται η προτομή του βασιλιά.(4) Ο Κάρολος δεν οδηγούσε αυτοκίνητο ο ίδιος, αλλά είχε αυτοκίνητο με οδηγό!
Τον Aλεξανδρίδη διαδέχθηκε στην A’ Παθολογική Kλινική του AXEΠA ο Δημήτριος Bαλτής. Eπρόκειτο για έναν ανήσυχο και προικισμένο άνθρωπο με μυαλό που το χαρακτήριζε πρακτικότητα και τετράγωνη λογική, μετεκπαιδευμένο στη Γλασκόβη, με πλήρη επαφή προς τη σύγχρονη ιατρική, πολύ δημιουργικό, που ήταν αληθινός ηγέτης. Τα μαθήματά του τα παρακολουθούσαν πολλοί φοιτητές που ανήκαν και σε άλλη κλινική. Mπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ο θεμελιωτής της «σύγχρονης» Παθολογίας στην Θεσσαλονίκη, αλλά και στο Πανελλήνιο, δεδομένου ότι επί χρόνια πολλά μετά τον πρόωρο θάνατό του (5), οι φοιτητές και οι νεαροί γιατροί διάβαζαν ακόμη το βιβλίο του.
Yπήρξα βοηθός του και τον θυμάμαι με αγάπη και ευγνωμοσύνη. Πολλοί από τους μαθητές και συνεργάτες του γίναμε αργότερα καθηγητές σε διάφορες Iατρικές Σχολές ή διευθυντές κλινικών του ΕΣΥ.(6) Επί δικτατορίας, το 19 67, ο Βαλτής κινδύνευσε να παυτεί από καθηγητής, γιατί στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής είχε βγει αντάρτης με το ΕΑΜ και η Χούντα τον κατέταξε στους αριστερούς.(7) Ωστόσο, ο Βαλτής μετά την απελευθέρωση υπηρέτησε ως ανθυπίατρος στον Εθνικό στρατό και αποχαρακτηρίστηκε για την προηγούμενη εμπλοκή του με το ΕAΜ. Όμως, κάποιος φανατικός Απριλιανός ταγματάρχης (έτσι φαντάζομαι), έφτασε στο «παραπέντε» για να τον παύσει. Ευτυχώς, τότε ο Βαλτής νοσήλευε τον συνταγματάρχη Πατίλη, ένα υψηλόβαθμο Απριλιανό, ο οποίος φρόντισε να απαλλαγεί ο καθηγητής από κάθε κατηγορία.
Ο Πατίλης, ενώ ήταν ακόμη νοσηλευόμενος, το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου 1967, ντύθηκε με τη στολή του, χωρίς να πάρει εξιτήριο και πήγε στο αεροδρόμιο, όπου έδρασε αποτελεσματικά για να μη παραδοθεί η εκεί μονάδα στις δυνάμεις του Βασιλιά Κωνσταντίνου, που επιχειρούσε το γνωστό αντιπραξικόπημα. Επίσης, με ενέργειες του Πατίλη, μετά από μεσολάβηση του Βαλτή, επανήλθε στο νοσοκομείο ο τότε εντεταλμένος υφηγητής Π. Μεταξάς, που είχε διωχθεί από το καθεστώς της δικτατορίας, ως...υποστηρικτής του Αν.Παπανδρέου!
Ο Βαλτής έκανε καταπληκτικό μάθημα στο αμφιθέατρο, όπου ουσιαστικά δίδασκε «διαγνωστική λογική», ξεκινώντας από τα συμπτώματα προσέλευσης, αλλά έκανε και πολύωρες επισκέψεις στους ασθενείς της κλινικής που διηύθυνε. Έτσι, συχνά έφτανε στο αεροδρόμιο κυριολεκτικά πέντε λεπτά της ώρας πριν να φύγει το αεροπλάνο που θα τον πήγαινε στην Αθήνα, όπου κατέβαινε τακτικά για να προωθήσει θέματα της κλινικής του και της Ιατρικής Σχολής, την εποχή που είχε γίνει κοσμήτορας. Επίσης, μαζί με τον Κ. Τούντα αρχικά και τον Δ. Λαζαρίδη αργότερα, προώθησε ιδιαίτερα τις μεταμοσχεύσεις νεφρών.
Στο παλιό Iπποκράτειο Nοσοκομείο, τότε λεγόταν Λαϊκό, καθηγητής Παθολογίας ήταν ο Eυθύμιος Παναγιωτόπουλος. Ήταν γαλλοσπουδαγμένος, πολύ οργανωτικός και διάλεγε καλούς συνεργάτες. Eίχε πείρα παθολόγου, αλλά οι γνώσεις του το 1965 ήταν κατ’ ουσίαν του 1935. Zητούσε για παράδειγμα να γίνουν στους ασθενείς εργαστηριακές εξετάσεις αίματος που είχαν από χρόνια καταργηθεί και μάλλον τον ψιλοκορόιδευαν οι βοηθοί του, αναφέροντας... αποτελέσματα από τις εξετάσεις αυτές που ποτέ δεν είχαν γίνει. Eίχε πολύ μεγάλα και χαρακτηριστικά αυτιά -ειλικρινά δεν έχω ξαναδεί μεγαλύτερα- που έβγαιναν κάθετα από τα πλάγια της κεφαλής του. Tο παρατσούκλι του ήταν «ο αυτιάς».
Kυκλοφορούσε με μια ασημογκρί Tζάγκουαρ και ήταν λάτρης του ωραίου φύλου, πράγμα που δεν το έκρυβε καθόλου. Δεν είχε γράψει βιβλίο και κυκλοφορούσαν τότε φοιτητικές σημειώσεις με 1000 «παράξενες» ερωτήσεις από αυτές που συνήθιζε να κάνει. Όποιος διάβαζε τις ερωτήσεις περνούσε σίγουρα τις εξετάσεις του που ήταν προφορικές. Συνεργάτες του Παναγιωτόπουλου υπήρξαν και οι μετέπειτα καθηγητές Δ. Βαλτής και Γ.Τσουρουτσόγλου. Επίσης, νεαροί βοηθοί τότε ήταν ο Π. Μεταξάς, ο Σ. Παναγιωτόπουλος, ο Ζ.Σινάκος, ο Μ. Χολέβας ο Γ. Τσάπας, ο Κ. Παπαδόπουλος, ο Ν. Λευκός και η Μ. Ραπτοπούλου-Γιγή, που όλοι έγιναν αργότερα καθηγητές.
Επιμελητής του Παναγιωτόπουλου ήταν και ο Ν. Παπάζογλου (Παθολόγος-Διαβητολόγος) μετέπειτα διευθυντής σε Παθολογικές κλινικές του ΕΣΥ. Σε αυτόν ο Παναγιωτόπουλος είχε δωρίσει τα ακουστικά του, με τα οποία έκανε ακρόαση. Αυτά είχαν έναν κώδωνα τεράστιο και δεν νομίζω να βρεθούν άλλα παρόμοια στην Ελλάδα. Ο Παπάζογλου πρόσφατα δώρισε τα ακουστικά αυτά στην Β’ Παθολογική Κλινική του Ιπποκρατείου που αρχικά διηύθυνε ο Παναγιωτόπουλος. Επιμελητής του Παναγιωτόπουλου ήταν και ο Καρδιολόγος και ποιητής Άγγελος Καλογερόπουλος που χάθηκε πρόωρα και ο καρδιολόγος Σ. Ρούσης μετέπειτα διευθυντής κλινικής στο νοσοκομείο Παπανικολάου. Από την ίδια κλινική προέρχεται και ο Γ. Βαγιωνάς, νεφρολόγος, διευθυντής κλινικής του Ε.Σ.Υ που πρόσφατα εξελέγη βουλευτής Χαλκιδικής. Ήταν μεγάλη σχολή τότε το Λαϊκό Νοσοκομείο.
Άλλος σημαντικός καθηγητής ήταν ο Γ. Δεληγιάννης που δίδασκε Νοσολογία στο Κεντρικό Νοσοκομείο. Ούτε αυτός είχε γράψει βιβλίο και έτσι αναγκαζόμασταν στα μαθήματά του να κρατάμε σημειώσεις, από τις οποίες και διαβάζαμε για τις εξετάσεις. Ήταν αυστηρός εξεταστής, σύμφωνα με το κλίμα της εποχής και ακόμη περισσότερο. Κατά τις εξετάσεις του, που συνήθως γίνονταν προφορικά, ο εξεταζόμενος τραβούσε τρεις κλήρους όπου υπήρχαν οι ερωτήσεις που έπρεπε να απαντήσει. Οι φοιτητές που περνούσαν επιτυχώς τη Νοσολογία, εθεωρούντο περίπου τελειωμένοι γιατροί, γιατί δεν υπήρχαν μεγάλες δυσκολίες στα επόμενα μαθήματα.
Ο Δεληγιάννης είχε επιμελητή τον Σ. Φαλτσή (μετέπειτα υφηγητή και διευθυντή παθολογικής κλινικής του νοσοκομείου Παναγία) και βοηθούς τους Δ. Τσιφοδήμο (μετέπειτα πρώτο καθηγητή Καρδιολογίας), τον Μ.Πυρπασόπουλο (μετέπειτα αναπληρωτή καθηγητή και πρόεδρο του ΑΧΕΠΑ) και τον καρδιολόγο Κ. Γίτσιο (που είχε επιστρέψει από τις ΗΠΑ γύρω στα 19 62). Άμισθος βοηθός του Δεληγιάννη ήταν ο Δ.Κατσάρκας, που σήμερα διευθύνει επιτυχέστατα την κλινική Ά.Λουκάς. Σήμερα, οι περισσότερες Πανεπιστημιακές κλινικές- με μερικές εξαιρέσεις- έχουν πάνω από δέκα στελέχη πρώτης γραμμής. Τότε, οι διορισμένοι επιμελητές και βοηθοί ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα.
Επιπλέον, χαρακτηριστικό των κλινικών εκείνης της εποχής ήταν ότι οι ειδικευόμενοι ήταν άμισθοι και διακρίνονταν σε εσωτερικούς και εξωτερικούς βοηθούς. Οι εσωτερικοί βοηθοί έμεναν τις περισσότερες μέρες μέσα στο νοσοκομείο και έκαναν καλύτερη ειδικότητα, αποκτώντας σημαντική πείρα. Οι πρώτοι έμμισθοι βοηθοί, ως θεσμός, πρέπει να εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1960, αλλά η κάθε κλινική δεν είχε περισσότερες από δυο τρεις τέτοιες θέσεις. Μετά τη μεταπολίτευση του 1974 έγιναν απεργίες που είχαν ως αποτέλεσμα να αρχίσουν να πληρώνονται όλοι οι ειδικευόμενοι, αλλά οι θέσεις ειδίκευσης σε κάθε κλινική ήταν πλέον σε αριθμό συγκεκριμένες και έτσι άρχισαν οι λίστες αναμονής των προς ειδίκευση ιατρών.
Οι καθηγητές παλαιότερα ήταν ιδιαίτερα αυστηροί. Η αυστηρότητά τους, που ξεπερνούσε συχνά κάθε λογικό όριο, φαίνεται και από το παρακάτω περιστατικό που μου διηγήθηκε ένας φίλος και συνάδελφος. Όταν ήταν φοιτητής ο φίλος αυτός συνάντησε ξαφνικά έναν καθηγητή ενώ έστριβε σε μια γωνία και παρότι αιφνιδιάστηκε, τον χαιρέτησε ευγενέστατα με ένα «χαίρετε κύριε καθηγητά». Ο καθηγητής, που θεωρώ πολύ σκληρό να αναφέρω το όνομά του, τον επέπληξε για το... θράσος του να του μιλήσει, λέγοντας: «ποιος είσαι εσύ που μου μιλάς»!
Πολύ συζητημένη προσωπικότητα ήταν ο καθηγητής Xειρουργικής N. Kαβαζαράκης, καταγόμενος από την Κεφαλονιά. Στα θετικά του ήταν ότι διάλεγε καλούς συνεργάτες (Σφουγκάρης, Καλακώνας, Παπάζογλου, Καραγκούνης, Οικονομόπουλος, Παπαδημητρίου), και ότι βοήθησε και έγινε καθηγητής ο Δ. Βαλτής, ο Τούντας, αλλά και άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο παιδοχειρουργός Β. Πετρόπουλος που χρημάτισε επιτυχημένα και πρύτανης. Πολλοί χειρουργοί που γνώρισαν τον Καβαζαράκη ως διευθυντή τους δεν τον θυμούνται ποτέ να... χειρουργεί! (8). Έκανε μόνο ένα μάθημα το χρόνο, το εναρκτήριο. Ήταν όμως τετραπέρατος Κεφαλονίτης, δαιμόνιος στις δημόσιες σχέσεις με υψηλά πρόσωπα όπως βασιλείς, δικτάτορες, πρωθυπουργούς, υπουργούς κτλ.
Όταν έγινε πρύτανης φρόντισε να κάνει επίτιμη διδάκτορα τη....Βασίλισσα Φρειδερίκη αν και αργότερα εκδηλώθηκε ως υποστηρικτής του Γ. Παπανδρέου! Οι φοιτητές τότε λέγαμε ότι είναι οπαδός του κόμματος ΟΦΑ (Όπου Φυσάει Άνεμος). Για να μη φύγει σύμφωνα με την ηλικία του με σύνταξη είχε βάλει «λυτούς και δεμένους», για να γίνει τριετής η διάρκεια της πρυτανείας, έναντι του ενός έτους που ήταν τότε. Κινητοποίησε σχετικά και μερικούς συνδικαλιστές φοιτητές, που έτσι είχαν την ελπίδα να τους περάσει στο μάθημά του, έστω και αδιάβαστους. Με αυτό το τέχνασμα ο Καβαζαράκης επιδίωκε να παραμείνει στο πανεπιστήμιο δύο επιπλέον χρόνια. Aυτό όμως τελικά δεν το κατάφερε. Κατάφερε όμως και έγινε υπουργός B. Eλλάδος σε υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία διενήργησε τις εκλογές τον Νοέμβριο του 1963. Θυμάμαι, ότι εκτός από τη Χειρουργική ένα διάστημα είχε ακόμη κατ’ ανάθεσιν την ευθύνη της Προπαιδευτικής Xειρουργικής, της Iατροδικαστικής, της Tοξικολογίας και της Χειρουργικής παίδων. Kάθε πρωί περίμεναν δεκάδες φοιτητές στο προαύλιο του AXEΠA για να έρθει η στιγμή να τους εξετάσει. Σε μια τέτοια στιγμή θυμάμαι την εξής σκηνή:
O Kαβαζαράκης φτάνει με το υπουργικό αυτοκίνητο. Tρέχουν δύο επιμελητές του και ο ένας του ανοίγει την πόρτα, ενώ ο άλλος του παίρνει και του κρατάει την τσάντα. O υπουργός-καθηγητής βγαίνει από το αυτοκίνητο, βλέπει τους φοιτητές και ρωτάει:
-Ποιοι είναι αυτοί ;
-Φοιτητές κύριε Kαθηγητά.
-Tι θέλουν και είναι εδώ;
-Περιμένουν για εξετάσεις κύριε Kαθηγητά.
-Ποιος θα τους εξετάσει;
-Eσείς κύριε Kαθηγητά.
-Σε ποιο μάθημα; (Eίχε βλέπετε ένα σωρό μαθήματα).
-Xειρουργική κύριε Kαθηγητά. (Έτσι έλεγε και το πρόγραμμα).
- Όχι Xειρουργική, σήμερα θα εξετάσω Iατροδικαστική.
...«Σύξυλοι» οι πάντες!
Ο Καβαζαράκης είχε εκδώσει ένα μνημειώδες τρίτομο βιβλίο Χειρουργικής, στο οποίο είχαν γράψει πολλοί συγγραφείς. Αυτό το βιβλίο απαιτούσε να το αγοράζουν όλοι οι φοιτητές. Ο βιβλιοπώλης που είχε την αποκλειστικότητα της πώλησής του, πριν από τις εξετάσεις έστελνε κατάλογο με τα ονόματα των αγοραστών. Επειδή το μάθημα διδασκόταν και στο τρίτο (Προπαιδευτική Χειρουργική) και στο πέμπτο έτος σπουδών (Χειρουργική) ο καθηγητής απαιτούσε να παίρνουμε το βιβλίο... δυο φορές, μια και δίναμε εξετάσεις δυο φορές! Επ’ αυτού κυκλοφόρησε και το εξής ανέκδοτο. Ένας δημοσιογράφος επιδίωκε να του πάρει συνέντευξη για την υπόθεση Λαμπράκη και ο Καβαζαράκης δεν τον δεχόταν παρά τις συχνές οχλήσεις. Σε μια στιγμή που τον ρώτησε η γραμματεύς του για πολλοστή φορά αν μπορεί να δεχτεί τον δημοσιογράφο, ο καθηγητής αφηρημένος απάντησε: «ας πάρει πρώτα... το βιβλίο και τότε θα τον δεχτώ»!
Το μάθημα της Ιατροδικαστικής το δίδασκε ο υφηγητής της έδρας Ροβύθης, ενώ την ανάθεση επίσημα είχε ο Καβαζαράκης! Στο μάθημα του Ροβύθη γινότανε μεγάλη φασαρία. Ο καθένας μιλούσε όχι απλώς με τον διπλανό του, αλλά με οποιονδήποτε, έστω και δέκα θέσεις πιο πέρα. Ακούγονταν διάφορα πειράγματα την ώρα που ο Ροβύθης περιέγραφε πως γίνεται μια νεκροτομή και η κατάσταση δεν περιγράφεται. Στα πειράγματα αυτά πρωτοστατούσε η παρέα των γιατρών της Εκάλης (Παναγιώτης Σπύρου κλπ.) Στο μάθημά του πήγαιναν για να δουν και να παρακολουθήσουν τα τεκταινόμενα και φοιτητές από άλλα έτη και άλλες σχολές.
Γενικά, στο μάθημα της Ιατροδικαστικής γίνονταν τρομερά πράγματα. Κάποτε, συμφοιτητές μου, συνέδεσαν ένα ραδιόφωνο που μετέδιδε μουσική στο αμφιθέατρο, μέσω συστήματος που υπήρχε για τηλεοπτική μετάδοση των χειρουργικών επεμβάσεων. Άρχισε να ακούγεται μουσική την ώρα του μαθήματος. Ο Ροβύθης, διαμαρτυρήθηκε τελικά στον Καβαζαράκη για αυτήν την κατάσταση και ο τελευταίος ήρθε στο αμφιθέατρο σε επόμενο μάθημα για να μας πει το αμίμητο: «Θέλω να κάνετε ησυχία σε όλα τα μαθήματα, έστω και αν διδάσκων είναι ο κ. Ροβύθης». Ο Ροβύθης έπαιρνε τη μικροεκδίκησή του για τις φασαρίες μας, όταν σε φροντιστηριακό μάθημα φώναζε έναν φοιτητή και του έλεγε: «Πάρε αυτό το βαζάκι και πήγαινε δίπλα να μας φέρεις… σπέρμα»!
Πάντως, άσχετα με όλα αυτά, ο Ροβύθης ήταν πολύ καλός ιατροδικαστής -άριστος στη δουλειά του- και μάλιστα διαφοροποιήθηκε θαρραλέα στην ιατροδικαστική έκθεσή του απέναντι στον Αθηναίο ιατροδικαστή Καψάσκη, ως προς τα αίτια του θανάτου του βουλευτή Λαμπράκη, υποστηρίζοντας ότι πριν από την πτώση του στο έδαφος χτυπήθηκε με θλων όργανο στο κεφάλι (και από ό,τι φαίνεται είχε δίκαιο). Τα ίδια κατέθεσε και ο Καβαζαράκης, ενώ ο Αθηναίος ιατροδικαστής Καψάσκης κατέθεσε ότι ο Λαμπράκης μετά το χτύπημα που δέχθηκε από το τρίκυκλο έπεσε και χτύπησε το κεφάλι του… στο έδαφος!
Ένας καθηγητής από αυτούς που είχαμε ήταν βαρήκοος. Λόγω της βαρηκοΐας του, γίνονταν διάφορα γεγονότα, τα περισσότερα από αυτά αστεία και χαριτωμένα. Στις προφορικές εξετάσεις μού έκανε μια ερώτηση και του απάντησα ότι πρέπει να γίνει "γενική αναισθησία" και εκείνος το επιβεβαίωσε λέγοντας "μάλιστα θα δώσουμε θειική μαγνησία"! Σε άλλη περίπτωση ένας φοιτητής απάντησε ότι "θα αρχίσω από την επισκόπηση" και ο καθηγητής του είπε "μάλιστα ορθοσκόπηση". Aυτά τα ευτράπελα διαδίδονταν ταχύτατα, καθώς τα συζητούσαμε, διασκεδάζοντας και ξεχνώντας για λίγο το άγχος των εξετάσεων.
Ο καθηγητής της φυσιολογίας Μαύρος σε ένα μάθημά του ρώτησε έναν φοιτητή, ο οποίος δεν φημιζόταν για την αντίληψή του, αν κατάλαβε το μάθημα. Ο φοιτητής απάντησε «ναι» και ο Μαύρος σχολίασε: «αφού το κατάλαβες εσύ τότε το κατάλαβαν όλοι»!
Άλλος καθηγητής Xειρουργικής στα φοιτητικά μου χρόνια ήταν ο Κ. Tούντας, ο οποίος ήταν άριστος χειρουργός και πολύ καλός δάσκαλος. Ήταν πολύ τολμηρός ως χειρουργός και είχε λίγο ασχοληθεί και με την καρδιοχειρουργική. Το μάθημά του, επειδή ήταν ενδιαφέρον, το παρακολουθούσαν και πολλοί φοιτητές του Καβαζαράκη, χωρίς να έχουν σχετική υποχρέωση. Ο Τούντας μετά το 1966, αν θυμάμαι καλά, έγινε καθηγητής στην Aθήνα με έδρα το Αρεταίειο νοσοκομείο. Κάτι τέτοιο ήταν τότε σχεδόν κανόνας, δηλαδή πολλοί καλοί επιστήμονες, αφού περνούσαν από τη Θεσσαλονίκη για λίγα χρόνια, κατέληγαν τελικά στην Αθήνα. Πολλοί από αυτούς, προηγουμένως, ήταν όπως τους λέγαμε «ιπτάμενοι καθηγητές». Κάθε εβδομάδα «πετούσαν» στην Αθήνα, συνήθως την Πέμπτη και επανέρχονταν την Δευτέρα. Αυτό το απαράδεκτο φαινόμενο καταργήθηκε με τον ισχύοντα πανεπιστημιακό νόμο, που ορίζει ότι οι διδάσκοντες πρέπει να παραμένουν στην πόλη που λειτουργεί η πανεπιστημιακή σχολή τους. Πάντα όμως υπάρχουν μερικές …λαμπρές εξαιρέσεις, όχι όμως στην Ιατρική του ΑΠΘ.
Άλλος γραφικός καθηγητής που είχαμε στο πρώτο έτος ήταν ο Εμπειρίκος, ο οποίος δίδασκε Φυσική. Ήταν φανερά αφηρημένος και στις εξετάσεις έβαζε στο γραφείο του δέκα φοιτητές μαζί για προφορική εξέταση. Από αυτούς τους δέκα, βαθμολογούσε σωστά τους δύο πρώτους και τον τελευταίο. Στους ενδιάμεσους, εξαιτίας και της ανεπαρκούς τότε μνήμης του, γινόταν χαμός. Έτσι, οι περισσότεροι κόβονταν, έστω και αν είχαν απαντήσει σωστά στις ερωτήσεις του.
Επίσης, γραφικός καθηγητής ήταν ο Καβασιάδης που δίδασκε ανόργανη Χημεία. Μιλώντας για τον δάσκαλο του, τον Ράδερφορντ, θυμόταν και έλεγε ότι: «Ο καθηγητής μου ο Ράδερφορντ ήταν πολύ αφηρημένος». Έκανε λοιπόν αμέσως μετά, το εξής σχόλιο: «Ξέρετε όλοι οι μεγάλοι άνδρες υπήρξαν αφηρημένοι». Και συνέχιζε. «Αλήθεια τι λέγαμε»;
Για τον Καβασιάδη ένας άλλος καθηγητής, ο ιδιόρρυθμος μαθηματικός Βαρόπουλος (9) που είχε αντιθέσεις μαζί του έλεγε ότι: «Αν θέλετε να μάθετε πώς είναι το απόλυτο κενό δεν έχετε παρά να κοιτάξετε τι έχει μέσα το κρανίο του Καβασιάδη»! Μικρές κακίες θα μου πείτε, πάντως με αρκετό χιούμορ θα συμφωνήσετε.
Στο πρώτο έτος σπουδών είχαμε και μερικά άχρηστα για την ιατρική μαθήματα. Ένα τέτοιο ήταν η Βοτανική που αποτελούσε επιβίωση προγραμμάτων διδασκαλίας του περασμένου αιώνα τότε που πολλά φάρμακα δίνονταν σε…βοτανική μορφή! Το δίδασκε ο καθηγητής Διανελίδης, που αργότερα έγινε ακαδημαϊκός και μακροημέρευσε. Το αποκορύφωμα όμως ασχέτου μαθήματος ήταν η ζωολογία. Ο καθηγητής Αθανασόπουλος που το δίδασκε ήταν μιας κάποιας ηλικίας και μάλλον είχε και μια ψιλοάνοια. Τον βοηθούσε στα μαθήματα ένας κλητήρας ονόματι Κώστας. Στο μάθημά του που άρχιζε στις 3μμ στο μεγάλο αμφιθέατρο του παλιού κεντρικού κτηρίου, συνήθως κοιμόντουσαν ασύστολα οι φοιτητές της στρατιωτικής ιατρικής που είχαν ξενυχτίσει ως πρωτοετείς με τις σκοπιές.
Ο Αθανασόπουλος για να ελέγχει τους υπνώτοντες είχε δώσει εντολή να κάθονται οι στρατιωτικοί στις δύο πρώτες σειρές και κάθε τόσο έβαζε τις φωνές όταν τον διέκοπτε κάποιο ροχαλητό στρατιωτικού. Μια φορά που γινόταν πολύ φασαρία στα τελευταία καθίσματα, όταν τελείωσε το μάθημα ζήτησε να βγουν όλοι οι φοιτητές από την μπροστινή πόρτα. Αφού πέρασαν καμιά εκατοσταριά, άρχισε να φωνάζει Κώστα, Κώστα να πάρεις παρουσίες. Παρόντες πλέον ήταν μόνο ογδόντα και ο κλητήρας συνέλεξε ογδονταδύο παρουσίες (οι δύο δόθηκαν διπλές… για εξυπηρέτηση απόντων). Το πρόβλημα όμως προέκυψε όταν όλους αυτούς ο ζωολόγος τους έκοψε στις εξετάσεις όντας βέβαιος ότι έκοβε και τους ταραξίες. Έτσι έχασαν άδικα χρονιά και οι οδόντα δύο μεταξύ των οποίων και οι δύο απόντες.
Σημαντική προσωπικότητα με κύρος και διοικητικές ικανότητες ήταν ο παθολογοανατόμος Αλ. Συμεωνίδης. Συνέβαλε τα μέγιστα στην ανοικοδόμηση του νέου κτηρίου του Θεαγενείου Αντικαρκινικού Ινστιτούτου και νοσοκομείου. Ήταν παντρεμένος με τη χορογράφο Ντόρα Τσάτσου, κόρη του Κ. Τσάτσου, ο οποίος αργότερα έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Συμεωνίδης, εκτός από τα ιατρικά μαθήματα, ήθελε να μας μορφώνει γενικότερα και έφερνε διάφορους ανθρώπους του πνεύματος να μας μιλήσουν στο αμφιθέατρο.
Ένας από αυτούς ήταν και ο συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς, τον οποίο και χειροκροτήσαμε ζωηρά οπότε εκείνος μας είπε: «Έχω δεχθεί πολλές φορές χειροκροτήματα θεάτρου, αλλά πρώτη φορά χειροκροτήματα αμφιθεάτρου». Ο Συμεωνίδης μάς είχε ορίσει να έχουμε ορισμένες θέσεις στο αμφιθέατρο του ΑΧΕΠΑ, οπότε φαινόταν αμέσως ποιος έλλειπε, με συνέπεια όλοι να παρακολουθούν ανελλιπώς. Στις προφορικές εξετάσεις ρωτούσε προκαταρκτικά τον όρκο του Ιπποκράτους. Όποιος δεν τον ήξερε δεν συνέχιζε να εξετάζεται.
Τα χρόνια που είχε αυξηθεί το πολιτικό θερμόμετρο, με τον Γ. Παπανδρέου να κηρύσσει ανένδοτο αγώνα για την ανατροπή της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή (1961-1963), μερικοί καθηγητές ιατρικής είχαν δείξει φανερά τις πολιτικές προτιμήσεις τους. Μάλιστα, οι Καβαζαράκης και Ρέλιας (της Δερματολογίας) «περνούσαν χαριστικά» φοιτητές που ανήκαν στη νεολαία της Ενώσεως Κέντρου. Ακούστηκε τότε, ότι από τα κομματικά γραφεία τούς έστελναν ολόκληρες καταστάσεις με ονόματα φοιτητών. Δεν μπορώ βέβαια να το γνωρίζω αυτό από πρώτο χέρι και το αναφέρω με επιφύλαξη, αλλά είχε ακουστεί πολύ. Μάλιστα, είχε κυκλοφορήσει και το εξής ανέκδοτο:
Ο Καβαζαράκης, ενώ κάνει προφορικές εξετάσεις, δέχεται ένα τηλεφώνημα, σημειώνει ένα όνομα και μετά παίρνει στο τηλέφωνο έναν άλλο καθηγητή και του λέει τα εξής:
-Κοίτα, σου στέλνω τον ..τάδε. Είναι ινδός. Θα δώσει εξετάσεις. Πρόσεξέ τον.
-Ινδός είπες, και πως βρέθηκε εδώ;
-Σου λέω είναι Ινδός. Δεν μιλάει Ελληνικά. Αλλά και να ήξερες να μιλάς εσύ τη δική του γλώσσα , το ίδιο θα έκανε. Πες πως είναι μουγκός.
-Δηλαδή, είναι Ινδός και κωφάλαλος! Α, κατάλαβα, τώρα κατάλαβα το χιούμορ σου. Εντάξει θα τον περάσω.
Άλλος καθηγητής που θυμάμαι ήταν ο Γιαννούλης, της ΩΡΛ κλινικής. Αυτός είχε μανία με την ταχύτητα. Μέσα στο αμφιθέατρο μας επέδειξε εγχείρηση για πολύποδες ρινός (κρεατάκια), που την έκανε εν ριπή οφθαλμού και μας έδειξε τον πολύποδα λέγοντας: «ιδού ο πολύπους». Έπαιρνε απουσίες δύο φορές το χρόνο και όποιος ήταν απών κοβόταν στις εξετάσεις άσχετα με το αν έλεγε μάθημα.
Mεγάλη δύναμη στην Iατρική Σχολή, όταν ήμουν φοιτητής, είχαν οι κλητήρες. Aυτοί κανόνιζαν ποιοι θα μπουν να εξεταστούν, έβαζαν στα βιβλιάρια την ένδειξη παρακολούθησης των μαθημάτων (τρέμαμε το «ελλιπώς») και για πολλές από τις δουλειές αυτές έπαιρναν και το φιλοδώρημά τους. Τον κλητήρα του Εμπειρίκου τον δωροδοκούσαν οι διαβασμένοι με 10 δρχ. για να τους βάλει να εξεταστούν στις δύο πρώτες θέσεις ή στην τελευταία της δεκάδας. Έτσι μόνο είχαν πιθανότητες να περάσουν, γιατί αυτούς μόνο θυμόταν τι είπαν. Ένας άλλος κλητήρας, πολύ απαιτητικός σε μπαχτσίσια, είχε αποκτήσει το παρατσούκλι «Tζουμπόξ», γιατί τον συνέκριναν οι φοιτητές με το αυτόματο μηχάνημα που έπαιζε τραγούδια από δίσκους μόνο αν έριχνες το σχετικό νόμισμα. Kαι αυτός για να κάνει μια ενέργεια έπρεπε να «πέσει» το σχετικό νόμισμα.
Tο 1976 έγινε μια μεγάλη απεργία των βοηθών και επιμελητών του Πανεπιστημίου που κράτησε 99 μέρες, παρά μία εκατό. Aιτήματα αιχμής της απεργίας ήταν «ενιαίος φορέας των διδασκόντων και μονιμότητα». Tα αιτήματα αυτά είχαν προκύψει νομοτελειακά από την εξέλιξη των πανεπιστημιακών πραγμάτων. Πολλές υποειδικότητες είχαν δημιουργηθεί σε όλες τις επιστήμες και όχι μόνο στην Ιατρική. Όσον αφορά στην Ιατρική σχολή -ειδικά τότε στην Παθολογία και Xειρουργική, πολλοί νεαροί πανεπιστημιακοί είχαν μετεκπαιδευτεί στο εξωτερικό και ήταν διδάκτορες.
Όλοι αυτοί στο αντικείμενό τους ήταν καλύτεροι από τον καθηγητή της έδρας που ήξερε για όλα κάτι, άλλα σε τίποτε δεν ήταν ειδικός. H συμπεριφορά πολλών παλιών καθηγητών προς τους βοηθούς τους ήταν παλαιότερα μερικές φορές ως και προσβλητική. Eίχαν δικαίωμα, τρόπος του λέγειν, «ζωής και θανάτου», προς το προσωπικό τους. Mε το «έτσι θέλω» ανανέωναν ή όχι τις θητείες των βοηθών και επιμελητών. O νεποτισμός ήταν συχνά παρών. Για όλους αυτούς τους λόγους οι τότε βοηθοί απεργήσαμε 99 μέρες. O νόμος που προέκυψε (ν. 815) προέβλεπε κάποιες βελτιώσεις, αλλά και εθελούσια έξοδο με χορήγηση πλασματικών ετών για πρόωρη σύνταξη. Πολλοί έφυγαν τότε κουρασμένοι από την κατάσταση και το κλίμα που υπήρχε στην έδρα που υπηρετούσαν.
Tο 1982 ψηφίστηκε ο νόμος 1268 με τον οποίο, ελαφρώς τροποποιημένο, λειτουργεί το Πανεπιστήμιο και σήμερα. Καθιέρωνε μονιμότητα και βαθμίδες όπως λέκτορας, επίκουρος καθηγητής, αναπληρωτής καθηγητής και καθηγητής. Tο Πανεπιστήμιο έγινε περισσότερο δημοκρατικό, αλλά και κάπως δυσλειτουργικό -ιδίως στις μεγάλες σχολές- με την ανάγκη για συχνές ψηφοφορίες. Πάντως είναι καλύτερο από παλιά, χωρίς αμφιβολία. Παλαιότερα, υπήρχαν πολλοί καθηγητές που δεν έγραψαν ποτέ τους βιβλίο για τις ανάγκες των φοιτητών.
Σήμερα, με το κίνητρο της εξέλιξης στην πανεπιστημιακή ιεραρχία, βιβλία γράφουν πολλοί νεότεροι πανεπιστημιακοί -λέκτορες, επίκουροι και αναπληρωτές καθηγητές- δίνοντας το παρόν στον επιστημονικό τους χώρο (10). Επίσης, τώρα πολύ περισσότερες δημοσιεύσεις γίνονται σε περιοδικά του εξωτερικού με προέλευση την Iατρική Σχολή της πόλης μας. Ένα πρόβλημα που υπάρχει σήμερα είναι ο μεγάλος αριθμός των φοιτητών, όχι μόνο στην Ιατρική Σχολή, αλλά και σε όλες τις άλλες σχολές. Η πολιτεία συνεχώς αυξάνει τον αριθμό των εισακτέων και μειώνονται οι «βάσεις» εισαγωγής στις πανεπιστημιακές σχολές. Έτσι μειώνεται μεν προσωρινά η ανεργία, αλλά δημιουργείται ένα «επιστημονικό προλεταριάτο» και πολλοί επιστήμονες εργάζονται αναγκαστικά σε δουλειές άσχετες με την επιστήμη που έχουν σπουδάσει.
- Το πανεπιστήμιο, ο τέντζερης και το καπάκι
Οι φοιτητές πριν από τη δικτατορία του 1967 ήταν αριθμητικά λιγότεροι από σήμερα και σπούδαζαν σε ένα καταπιεστικό περιβάλλον από πολλές απόψεις, όπως το περιγράψαμε ήδη σε προηγούμενο κεφάλαιο. Στη διάρκεια της δικτατορίας η καταπίεση στους φοιτητές εξακολούθησε, παράλληλα με την πολιτική καταπίεση, ως συνέπεια της πολιτικής κατάστασης που ο ίδιος ο δικτάτορας είχε περιγράψει σαν την εφαρμογή ενός μεγάλου γύψου στον ασθενή -που ήταν ο ελληνικός λαός. Στα τελευταία χρόνια της δικτατορίας άρχισαν κάποια μέτρα φιλελευθεροποίησης, είχαν δοθεί ήδη τα δωρεάν συγγράμματα και ο δικτάτωρ είχε μιλήσει επιτιμητικά για τους καθηγητές, σε καθηγητικό ακροατήριο στην Αθήνα. Οι φοιτητές άρχισαν σιγά-σιγά να παίρνουν θάρρος. Το 1972 συγκεντρώθηκαν στη Νομική σχολή των Αθηνών και διαδήλωσαν την αντίθεσή τους προς το καθεστώς.
Τον επόμενο χρόνο έγιναν τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο. Το καθεστώς της δικτατορίας του ταξίαρχου Ιωαννίδη που ακολούθησε ήταν πολύ περισσότερο καταπιεστικό. Τέλος, ήρθε η μεταπολίτευση, όταν η Χούντα κατέρευσε μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. «Άνεμος δημοκρατίας» άρχισε να πνέει στην Ελλάδα. Οι φοιτητές ένιωσαν να ελευθερώνονται οι καταπιεσμένες βουλήσεις τους. Οργανώθηκαν οι φοιτητικοί σύλλογοι, γράφτηκαν οι φοιτητές στις νεολαίες των κομμάτων και άρχισαν οι μακρές συνεδριάσεις τους ακόμη και σε ώρες μαθημάτων. Ο ατμός που είχε συσσωρευτεί στον τέντζερη, μόλις σηκώθηκε το καπάκι τινάχθηκε στα ύψη.
Οι φοιτητές άρχισαν τα διάφορα αιτήματά τους, τα οποία προέβαλαν με ξαφνικές απεργίες, αλλά και με τη νέα μόδα των καταλήψεων. Με θρασύ πολλές φορές τρόπο προέβαλαν μαξιμαλιστικά αιτήματα και στο πλαίσιο του κομματικού ανταγωνισμού μετατράπηκαν σε αφισοκολλητές των κομμάτων στα οποία ανήκαν. Βέβαια μερικοί αφισοκολλητές, που ενδεχομένως δεν κατάφεραν ποτέ να τελειώσουν τη σχολή τους, εξελίχθηκαν σε πολιτικούς, έστω και με μειωμένη μόρφωση. Καλό αυτό γι’ αυτούς, αλλά η ζημία που προκλήθηκε στις σπουδές και στο κύρος των πανεπιστημιακών σχολών στη χώρα μας είναι μεγάλη.
Οι τοίχοι στα πανεπιστημιακά κτήρια της πόλης μας, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, βάφτηκαν με διάφορα συνθήματα -το ένα πάνω στο άλλο. Επεισόδια γίνονταν όταν μια ομάδα προσπαθούσε να γράψει σβήνοντας τα συνθήματα μιας άλλης. Τη μόδα των καταλήψεων τη ζήλεψαν και οι μαθητές των λυκείων. Άρχισαν λοιπόν και αυτοί τις καταλήψεις. Τα βράδια κάθονταν δυο-τρία άτομα στο «κατειλημμένο κτήριο» και το πρωί έρχονταν και άλλοι. Σε κάποιες καταλήψεις που κράτησαν αρκετές μέρες, οι καταληψίες προσέλαβαν και… υπαλλήλους, αλλοδαπούς οικονομικούς μετανάστες, να κάθονται στη θέση τους τα βράδια και αυτοί απολάμβαναν τη θαλπωρή του κρεβατιού τους.
Σήμερα, μετά από πολλά χρόνια που πέρασαν από τότε που σηκώθηκε το καπάκι του τέντζερη, τα πράγματα έχουν κάπως εξομαλυνθεί. Υπάρχει όμως πάντα το πρόβλημα των δεσμεύσεων των πανεπιστημιακών αρχών απέναντι σε ομάδες φοιτητών, εκλεκτόρων σύμφωνα με τον νόμο 1268, ένεκα των οποίων δεν τολμούν να πάρουν μέτρα εκκαθάρισης του τοπίου. Η παρεξηγημένη έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου εξακολουθεί να προκαλεί τις γνωστές στρεβλώσεις και παρεξηγήσεις. Στην Αθήνα έφτασε να καίγεται το Πολυτεχνείο μαζί με πίνακες ζωγραφικής μεγάλης αξίας και άλλα ιστορικά αρχεία. Ο τότε πρύτανης κ. Μαρκάτος δεν τόλμησε να καλέσει την αστυνομία να επέμβει για την αποκατάσταση της τάξης που είχε σε ακραίο βαθμό διασαλευτεί, ενώ το Πολυτεχνείο αδυνατούσε με τις δικές του δυνάμεις να προστατεύσει τα περιουσιακά του στοιχεία -υλικά και πνευματικά.
Στη Θεσσαλονίκη, ευτυχώς, δεν είχαμε τις Αθηναϊκές πυρπολήσεις και όσον αφορά στην Ιατρική Σχολή τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα από παλιά. Εξάλλου, υπάρχει το Πανεπιστήμιο «Μακεδονία» που αποτελεί όαση καθαριότητας και τάξης -και θα ήθελα να ξέρω πως το έχουν επιτύχει. Δεν υπάρχουν λερωμένοι τοίχοι και γκράφιτι και έχεις την εντύπωση ότι δεν είσαι μέσα σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο, αλλά στην αλλοδαπή. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων και το μόνο πρόβλημα που φαίνεται να υπάρχει είναι η αφισοκόλληση στα κτήρια των προκλινικών μαθημάτων που βρίσκονται στο πανεπιστημιακό κάμπους.
Βέβαια, η ποιότητα της πρακτικής εκπαίδευσης και άσκησης είναι προβληματική λόγω του μεγάλου αριθμού των φοιτητών, που γίνεται ακόμη μεγαλύτερος με διάφορες μετεγγραφές. Οι κυβερνήσεις αυξάνουν τον αριθμό των φοιτητών για να καταπολεμήσουν …την ανεργία! Ξεχνούν όμως ότι στους μεγάλους αριθμούς χάνεται η ποιότητα.
* * *
1. Αναφέρεται στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνος, όταν συζητούν για κάποιο φίλο τους που είχαν καιρό να τον δουν επειδή είναι άρρωστος, δηλαδή διευκρινίζει κάποιος της παρέας τους «ότι είναι… ερωτευμένος»!
2. Ο κατά τα λοιπά αυστηρός Σάββας έλεγε και τα αστεία του στο μάθημα. Για παράδειγμα μιλώντας για την ανατομική θέση της μήτρας που κείται μεταξύ ουροδόχου κύστεως και παχέος εντέρου έλεγε, ότι «όλοι, πλούσιοι και φτωχοί, ακόμη και βασιλείς, επί εννέα μήνες ευρίσκοντο, ως έμβρυα, μεταξύ ούρων και κοπράνων».
3. Ο Θεολογίδης διέπρεψε έπειτα ως καθηγητής Παθολογίας (ογκολόγος) στη Μινεάπολη των Η.Π.Α. Ο Σταμούλης διηύθυνε επί χρόνια μια Παθολογική κλινική του Κεντρικού Νοσοκομείου.
4. H προτομή αυτή βρίσκεται ακριβώς στον τόπο εκείνο όπου ένας «ψυχικά διαταραγμένος», ονόματι Σχοινάς, πυροβόλησε και σκότωσε τον βασιλιά. Aς σημειωθεί ότι έμβλημα του Bασιλικού οίκου του Γεωργίου ήταν το «Iσχύς μου είναι η αγάπη του λαού». Μάλιστα, κυκλοφορούσε ως απλός πολίτης στο δρόμο, χωρίς να φανταστεί βέβαια ότι κυκλοφορούν και... τρελοί!
5. από έμφραγμα σε ηλικία 56 ετών (1973).
6. Καθηγητές έγιναν οι Π. Μεταξάς, Ζ. Σινάκος, Φ. Γραμματικός, Μ. Παπαδημητρίου, Φ. Χαρσούλης, Γ. Καρτάλης, Α. Κοντόπουλος, Ε. Γιαννούλης, Χ. Ζαμπούλης, Γ. Παρχαρίδης, Δ. Καραμήτσος και διευθυντές Ε.Σ.Υ. οι Γ. Παπαζαχαρίου, Ι. Φωτιάδης, Α. Μηλιώνης, Α. Δημητριάδης, Α. Φάσσας, Α. Τυρολόγος. Αναπληρωτής καθηγητής και βουλευτής έγινε ο Α. Σπηλιόπουλος, ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
7. Το Ε.Α.Μ. το είχαν ιδρύσει στελέχη του Κ.Κ.Ε., αλλά αυτό δεν είχε φανεί από την αρχή και έτσι είχαν γίνει μέλη του και μη αριστεροί, που αργότερα ταλαιπωρήθηκαν με διώξεις.
8. Αναφέρθηκε από τον ομότιμο καθηγητή Χειρουργικής Δ. Λαζαρίδη σε δημόσια ομιλία του στο Μακεδονία Παλλάς.
9. Κυκλοφορούσε με αρβύλες και είχε διάφορες ιδιορρυθμίες.
10. Στο χώρο του ΑΠΘ το πρώτο βιβλίο από μη καθηγητή (τότε πανεπιστημιακό βοηθό) είναι το δικό μου «Σακχαρώδης Διαβήτης» που εκδόθηκε το 1976.
Εκ παραδρομής δεν αναφέρθηκε στο άρθρο για τους παλαιούς καθηγητές της Ιατρικής Σχολής η αναφορά στον Γιώργο Γουλή (παθολόγος και γαστρεντερολόγος) που ήταν το 1964 επιμελητής στο τότε Λαϊκό νοσοκομείο και μετέπειτα έγινε καθηγητής Παθολογίας. Επίσης στην κλινική του Παναγιωτόπουλου υπήρξε υφηγητής ο μετέπειτα καθηγητής Λέανδρος Κονκουρής εξαίρετος ευγενής και άνθρωπος.
Δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην ΟΔΟ στις 17.12.2015 | 816, 24.12.2015 | 817, 14.1.2016 | 819, 21.1.2016 | 820, 28.1.2016 | 821, 18.2.2016 | 823 και 25.2.2016 | 824.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.