ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Πολιτισμός

Τι είναι και τι δεν είναι

Η λέξη πολιτισμός είναι παραγωγός της λέξεως πόλις. Η αρχαία ελληνική πόλις-κράτος θεωρείται προσόντων ως ο ιδανικότερος τρόπος διαβιώσεως μιας κοινωνίας λόγω των αρχών, πεποιθήσεων και φιλοσοφίας για την ζωή που είχε ο ελληνικός κόσμος, όχι μόνον στις πόλεις στις οποίες υφίστατο δημοκρατικό πολίτευμα αλλά και στις υπόλοιπες με διαφορετικά πολιτεύματα όπως ολιγαρχικά, τυραννικά κ.λ.π., τα οποία πολύ συχνά εναλλάσσονταν, αλλά διέπονταν πάντοτε από τις αρχές της συλλογικότητας, αξιοκρατίας, επιδιώξεως της κοινωνικής ευμάρειας, αγάπης προς της ελευθερία και των λοιπών αρετών οι οποίες χαρακτήριζαν την ελληνική πρόταση της ζωής.

Η εφαρμογή στην πράξη της ελληνικής πρότασης τρόπου ζωής αποτελεί τον ελληνικό πολιτισμό γιατί όπως όρισε τον πολιτισμό ένας Έλληνας ακαδημαϊκός διδάσκαλος «Πολιτισμός είναι η δι’ αισθητών συμβόλων και μορφών έκφρασις του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου» [1] και ο τρόπος ζωής των Ελλήνων εξέφραζε τον εσωτερικό του κόσμο, τα πιστεύω του. Εδώ πρέπει να τονίσω ότι η λέξη κουλτούρα που χρησιμοποιούν οι ξένοι, δεν αποδίδει επακριβώς τον όρο πολιτισμός.

Ο τρόπος ζωής κάθε λαού, κάθε χώρας, κάθε πόλεως αποτελεί τον πολιτισμό του και εκφράζει τον εσωτερικό του κόσμο. Παρόλο που διαφέρουν μεταξύ τους, όλοι φέρουν την αυτήν ονομασία πολιτισμός και όλοι έχουν την αξία τους, ιδίως για τους λαούς που τους ενστερνίζονται, πλην όμως η αξία τους δεν είναι η αυτή παγκοσμίως. Υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι πολιτισμοί, πλην όμως κάθε λαός θεωρεί ότι ο δικός του πολιτισμός υπερέχει των άλλων.

Ο Δυτικός κόσμος π.χ. θεωρεί τον πολιτισμό μας ως ανώτερο των άλλων παραβλέποντας, ότι υπάρχουν πολιτισμοί όπως π.Χ. ο Σινικός πολιτισμός των Κινέζων, ο πολιτισμός των Ιαπώνων καθώς και άλλων λαών με μακραίωνα ιστορία, οι οποίοι διαθέτουν πολιτιστικά στοιχεία πολλές φορές ανώτερα του Δυτικού πολιτισμού, καθώς και πολιτισμοί πού υπήρξαν παλαιότερα όπως π.χ. οι προκολομβιανοί πολιτισμοί της Αμερικανικής Ηπείρου, ο Αιγυπτιακός, ο Μεσανατολικός κ.ά., οι οποίοι δεν υφίστανται τώρα είτε επειδή κατεστράφησαν βιαίως από τους πολιτισμένους (!) Δυτικούς κατακτητές τους, είτε επικαλύφθηκαν από την ανωτερότητα του πολιτισμού των κατακτητών τους.

Υπάρχουν πολλοί διανοούμενοι, πολιτικοί και άλλοι, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην χώρα μας, οι οποίοι πιστεύουν και θέλουν να επιβάλουν την γνώμη τους, ότι δήθεν όλοι οι πολιτισμοί, των διαφόρων λαών, δεν πρέπει να διακρίνονται αλλήλων, ότι έχουν την αυτήν αξία και ότι οι κοινωνίες πρέπει να είναι πολυπολιτισμικές, να λειτουργούν με τις αξίες και τα πιστεύω όλων όσων διαβιούν σ’ αυτές ανεξαρτήτως αριθμού.

Αυτό και ως θεωρία και ως πράξη είναι ένα τεράστιο σφάλμα • ως θεωρία γιατί, όπως γράφω πάρα πάνω, δεν έχουν την αυτήν αξία όλοι οι πολιτισμοί, υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι άρα δεν μπορείς να τους συγχωνεύσεις, αλλά και στην πράξη αυτό είναι αδύνατο να συμβεί γιατί είναι αδύνατο να συμβιώσουν μερίδες του πληθυσμού με διαφορετικά πιστεύω, τρόπο ζωής, θρησκευτικές και λοιπές πεποιθήσεις και τόσα άλλα.

Μια κοινωνία πρέπει να είναι ανεκτική και να μη διώκει τις μειονότητες πού υπάρχουν σ’ αυτήν, να επιτρέπει την τήρηση των δοξασιών κατ’ ιδίαν, αλλά θα πρέπει να είναι αμείλικτη στην τήρηση και λειτουργία των δικών της θεσμών. Στις Η.Π.Α. π.χ. το αμερικανικό έθνος δημιουργήθηκε από ένα συνονθύλευμα διαφόρων λαών οι οποίοι μεταβαίνοντες στην νέα τους πατρίδα μετέφεραν μαζί τους τα ήθη, έθιμα, θεσμούς και πιστεύω τους, τα οποία και τους επιτράπηκε να διατηρήσουν κατ’ ιδίαν, γιατί οι πατέρες της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας θέσπισαν θεσμούς και κανόνες λειτουργίας της κοινωνίας τους, ανεκτικούς μεν στις ιδιαιτερότητες των διαφόρων εθνικών ομάδων, άτεγκτους, στην τήρηση των θεσμών, κανόνων και νόμων πού διέπουν την αμερικανική κοινωνία, η εφαρμογή των οποίων απαιτούν να τηρείται από όλους με μαθηματική ακρίβεια.

Το ίδιο συνέβαινε και στην Καστοριά, προπολεμικά, με την εβραϊκή κοινότητα η οποία αριθμούσε το εν δέκατο περίπου του πληθυσμού της πόλεως, η οποία διατηρούσε τα ήθη και έθιμά της, ποτέ όμως δεν επιδίωξε να επιβάλει ένα από αυτά στην λοιπή χριστιανική κοινωνία, η οποία και αυτή ήταν πάντοτε ανεκτική προς την εβραϊκή κοινότητα, η οποία πάντοτε τηρούσε τους θεσμούς και τους νόμους του κράτους.

Ο τρόπος ζωής μιας κοινωνίας, ο πολιτισμός της, διαμορφώνεται και εξαρτάται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες, ιστορικούς, κλιματολογικούς, μορφολογίας του εδάφους, βασικά μέσα διατροφής και τρόπους καλλιέργειας της γης, θρησκευτικά πιστεύω, διαμόρφωση του κοινωνικού ιστού και πολλών άλλων. Οι τρεις μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας π.χ., ο Μεσανατολικός-Μεσογειακός, Σινικός και ο Προκολομβιανός στηρίχθηκαν στο σιτάρι, το ρύζι και το καλαμπόκι αντίστοιχα.

Για την ανάπτυξη του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού πολλοί θεωρούν ότι κύρια αιτία και βασικός συντελεστής ήταν η μορφολογία του ελληνικού εδάφους, η οποία δεν επέτρεψε τον ελληνικό κόσμο να οργανωθεί σε ένα ενιαίο μεγάλο κράτος, αλλά στην δημιουργία πολλών ανεξαρτήτων πόλεων-κρατών, τα οποία μάλιστα μάχονταν συνεχώς αλλήλων. «Η ύπαρξη αυτών των πολλών ανεξάρτητων πόλεων-κρατών, ανέπτυξε εις το έπακρον την πολιτική ελευθερία των Ελλήνων και την ανεξαρτησία του πνεύματος των και συνετέλεσε τα μέγιστα στην περίφημη και ανεπανάληπτη άνθιση του ελληνικού πνεύματος με τα αξιοθαύμαστα επιτεύγματά του, τα οποία διαμόρφωσαν τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος είχε τόσο μεγάλη επίδραση στην παγκόσμιο ιστορία, διαμόρφωσε τον Δυτικό πολιτισμό, και δεσπόζει ακόμη και σήμερα παγκοσμίως» [2].

Ο Δυτικός πολιτισμός στηρίχθηκε και διαμορφώθηκε με βάση τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, το διοικητικό σύστημα και νομοθεσία του ρωμαϊκού κράτους, τον Χριστιανισμό και τον ορθολογισμό ο οποίος επικράτησε ως κύρια μορφή σκέψεως με τον Διαφωτισμό. Ο άνθρωπος ως αυτόνομος οντότης είναι κύριος και κριτής των πάντων «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος» [3]. Δυστυχώς υποβιβάστηκε, τελευταίως, η συμβολή του Χριστιανισμού στον πολιτισμό και γενικότερα στο μεταφυσικό παράγοντα, και εξελίχθηκε σε καθαρώς ανθρωποκεντρικό και χρησιμοθηρικό, με τα αδιέξοδα και την κατάληξη στον μηδενισμό.

Υπάρχουν όμως άλλοι πολιτισμοί, ανατολικότερα από εμάς, όπως ο πολιτισμός στην εγγύς και άπω Ανατολή που στηρίζεται στην κοινωνία και την θρησκευτικότητα. Όλος ο μουσουλμανικός κόσμος, όλοι οι πιστοί του Ισλάμ, έχουν διαμορφώσει τον τρόπο ζωής τους -τον πολιτισμό τους- σύμφωνα με την δοξασία τους του απόλυτου Μονοθεϊσμού και την διδασκαλία του ιερού τους βιβλίου, του Κορανίου, το οποίο γι’ αυτούς αποτελεί το απαύγασμα της σοφίας και στο οποίο περιέχονται όλοι οι Κανόνες που διέπουν την ζωή, την πολιτική, την διάρθρωση της κοινωνίας, την οικογενειακή ζωή, την λατρευτική, διατροφική, ενδυματολογική και όλες ανεξαρτήτως τις λειτουργίες της διαβιώσεως.

Για τους πιστούς του Ισλάμ είναι αδιανόητο να υπάρχει άλλη άποψη για τον τρόπο της ζωής τους, από αυτόν που υποδεικνύει το Κοράνιο, άλλων απόψεων υιοθέτηση και ιδεών, και ελάχιστη αμφιβολία για την αυθεντία του ιερού τους βιβλίου. Ο απόλυτος Μονοθεϊσμός καθορίζει και τον τρόπο διακυβερνήσεως όλων σχεδόν των κρατών που έχουν ως επίσημη θρησκεία το Ισλάμ • σ’ όλα σχεδόν υπάρχει ή απόλυτη Μοναρχία (Βασιλεία) ή Δικτατορία. Δημοκρατικό πολίτευμα είναι αδύνατο να ευδοκιμήσει σε μουσουλμανική χώρα.

Αυτό αποδεικνύεται και από την αποτυχία των Αμερικανών να εκδημοκρατίσουν τους λαούς του Αφγανιστάν και του Ιράκ, όπου εισέβαλαν με το πρόσχημα του εκδημοκρατισμού αυτών των λαών και της Συρίας πρόσφατα. Πριν της επεμβάσεως των Δυτικών, στις χώρες αυτές υπήρχαν δικτατορικά καθεστώτα τα οποία διατηρούσαν, μια ήσυχη και ειρηνική διαβίωση, έστω και διά της βίας, των διαφόρων φυλών και θρησκευτικών σεκτών του πληθυσμού. Με την πτώση των δικτατορικών καθεστώτων και τον βίαιο εκδημοκρατισμό (;), ο οποίος και δεν επιτεύχθηκε, ο ασκός του Αιόλου άνοιξε και οι άρχισαν φυλετικές και θρησκευτικές διαμάχες οι οποίες υπέβοσκαν και με το μένος του φανατισμού ήλθαν στο προσκήνιο.

Το κακό με τους μουσουλμάνους είναι ότι όχι μόνο δεν είναι ανεκτικοί στις άλλες δοξασίες αλλά προσπαθούν και εργάζονται για την επιβολή της δικής τους θρησκείας στους άλλους με βίαια μέσα. Στην Άπω Ανατολή οι Ινδουϊστές και οι Βουδιστές διαμόρφωσαν τον τρόπο ζωής, τον πολιτισμό, των λαών στους οποίους επικρατεί η θρησκεία τους σύμφωνα με τις δοξασίες των θρησκειών αυτών.

Ο πολιτισμός είναι μια λεπτή επιφάνεια, μια πέτσα, μια κρούστα που καλύπτει την ανθρωπότητα τα τελευταία, σχετικώς, χρόνια της υπάρξεως του ανθρώπου στον πλανήτη μας. Επί χιλιετίες χιλιετών το ον που σήμερα ονομάζεται άνθρωπος, διαβιούσε υπό την επήρεια των ορμεμφύτων ενστίκτων της φύσεώς του και κατέστη άνθρωπος, ως Homo Sapiens, με την ανάπτυξη της λογικής του ενέργειας τιθασεύοντας τα ένστικτά του και δημιουργώντας έναν τρόπο συμβιώσεως, μια κοινωνία η οποία λειτουργεί με τους κανόνες της λογικής, έναν πολιτισμό.

Η τιθάσευση αυτή των ενστίκτων του ανθρώπου δια της λογικής, δεν είναι τόσο στέρεο όσο θέλουμε να πιστεύουμε, και αρκεί μια μικρή διατάραξη των δεδομένων πού απαρτίζουν τον πολιτισμό για να διαρρηχθεί αυτό το στρώμα του πολιτισμού που τα επικαλύπτει αρκεί πολλές φορές, και να επανέλθουν στην επιφάνεια οι ορμέμφυτες ενστικτώδεις ενέργειες και πράξεις σε ένα πρόσωπο ή σε μια ολόκληρη κοινωνία • μια φυσική καταστροφή, μια οικονομική κρίση, ένας πόλεμος, μια σιτοδεία, κ.ά., αιτίες οι οποίες υποβαθμίζουν τον τρόπο ζωής, μιας κοινωνίας, μπορούν να αποτελέσουν αίτιο ή αφορμή για την ρήξη του στρώματος του πολιτισμού και την επιστροφή στην βαρβαρότητα.

(Μελετώντας κανείς την ιστορία της ανθρωπότητας και του πολιτισμού βλέπει ότι στην μακραίωνη ιστορία υπάρχουν περίοδοι εξάρσεως και αναπτύξεως των ιδεών, επιστημών και όλων όσων αναφέρονται ως ανθρωπιστικές αξίες, και περίοδοι παρακμής και βαρβαρότητας, σε ολόκληρες περιοχές ή σ’ όλον τον γνωστό κόσμο της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Ποια είναι η αιτία του φαινομένου αυτού δεν βρήκα κάποια εξήγηση).

Η χρησιμοποίηση του όρου πολιτισμός στις διάφορες επί μέρους δραστηριότητες του ανθρώπου και ο κατά κάποιο τρόπο κατακερματισμός αυτού, και η χρησιμοποίηση των όρων τεχνολογικός πολιτισμός, εικαστικός πολιτισμός, πολιτισμός των επιστημών κ.λ.π. είναι αδόκιμος διότι ο όρος πολιτισμός αποδίδει την όλη συγκρότηση του ανθρώπου ως ολοκληρωμένου προσώπου υπό την έννοια που απέδιδαν οι πρόγονοί μας στον χαρακτηρισμό «καλός καγαθός», και σε μια κοινωνία οποία έχει αναπτύξει αγαστή συμφωνία με τις πνευματικές υλικές υλικές ανάγκες της για την εύρυθμη λειτουργία της. Γιατί «αληθινός δείκτης του πολιτισμού δεν είναι το επίπεδο του πλούτου ή της μόρφωσης, το μέγεθος των πόλεων και ούτε η αφθονία των συγκομιδών, αλλά το ήθος των ανθρώπων που ανατρέφει η χώρα» [3].


Η απόδοση υπερβολικής αξίας και η ανάπτυξη ενός από τους επί μέρους παράγοντες του πολιτισμού, πολλές φορές και εις βάρος των άλλων παραγόντων, αποτελεί μια τερατογένεση με αποτέλεσμα την εμφάνιση φαινομένων τα οποία απάδουν στα ιδεώδη του Δυτικού πολιτισμού και την εύρυθμο λειτουργία της κοινωνίας. Η απόδοση π.χ. υπερβολικής αξίας στον οικονομικό παράγοντα, σύμφωνα με την ιδεολογία του ιστορικού υλισμού του Μαρξ και η εφαρμογή του στον αποκαλούμενο υπαρκτό σοσιαλισμό (ο οποίος δεν ήταν ούτε σοσιαλισμός ούτε υπαρκτός αλλά μια στυγνή δικτατορία) απεδείχθη ατελέσφορη και κατέρρευσε παταγωδώς και εκ των ένδον, όπως και ο άκρατος καπιταλισμός που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες της Δύσεως, με εξάρχουσα τις ΗΠΑ, αποτελεί εκτροπή του Δυτικού πολιτισμού με επακόλουθα την υποβάθμιση των ανθρωπιστικών αξιών, την άνισο κατανομή του πλούτου, την έξαρση της βίας στις μεγάλες πόλεις και άλλα δεινά.

Για τον θρησκευτικό παράγοντα και τον ρόλο του στην συγκρότηση και τον πολιτισμό κοινωνιών έφερα παράδειγμα, πάρα πάνω, τον μουσουλμανικό κόσμο. Η τεχνολογία με τις επιτεύξεις της, ιδίως μετά τον Β'Π.Π. επηρεάζει και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη των κοινωνικών συνθηκών, τον τρόπο ζωής και τον εν γένει πολιτισμό μιας κοινωνίας. Η χρήση των επιτευγμάτων της όμως επ’ ουδενί δεν πρέπει να γίνεται άκριτα, αλλά πρέπει όλα είναι επωφελή για τον άνθρωπο.

Ο Δυτικός πολιτισμός, είναι παγκοίνως αποδεκτό, ότι είναι σήμερα ο καλύτερος (ανώτερος) πολιτισμός στην οικουμένη γιατί είναι ανθρωποκεντρικός, η ύψιστη αξία σ’ αυτόν είναι ο άνθρωπος, «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος» [4] και ουχί μια ανώτερη δύναμη ή κάτι άλλο και όλα εξαρτώνται και καθορίζονται από τον ίδιο. Αυτό βέβαια τον υποχρεώνει να έχει μια υπευθυνότητα ως προς τις ενέργειες και πράξεις του και να ακολουθεί το του Παύλου «πάντα μοι έξεστιν, αλλού πάντα συμφέρει» [5].

Στην χώρα μας έχουμε έναν πολιτισμό δυτικοτρόπου μορφής με τις -κατά την ελληνική συνήθεια- ιδιαιτερότητες. Έχουμε τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα του λαού μας, θεσμοθετούμε και νομοθετούμε σύμφωνα με τα ισχύοντα στον Δυτικό κόσμο και την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενώσεως της οποίας αποτελούμε μέλος, πλην όμως άλλα δεν τα τηρούμε καθόλου και άλλα τα εφαρμόζουμε σύμφωνα με τις ενίοτε επιθυμίες ή τα συμφέροντά μας.

Το κακό αυτό, κατά την γνώμη μου, εγγενές από της συστάσεως του Ελληνικού κράτους μετά την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού, οφείλεται στο έξωθεν επιβληθέν πολιτειακό και πολιτικό σύστημα ασύμβατο με τις συνήθειες και τον μέχρι τότε τρόπο διοικήσεως των ελληνικών κοινοτήτων, την ελλιπή πνευματική καλλιέργεια του λαού, την υποβάθμιση της παιδείας και την έλλειψη ή ανεπαρκή ενημέρωση του λαού και του ατομικισμού (εγωκεντρισμού) του Έλληνος (η πρώτη του κουβέντα είναι «ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε;»).

Αποτέλεσμα των ανωτέρω σε συνδυασμό με το πελατειακό σύστημα του κοινοβουλευτισμού μας και την διαπλοκή των κυβερνώντων με τους μεγάλους οικονομικούς παράγοντες της χώρας, είναι η πλημμελής εφαρμογή των νόμων, που πολυακουσμένα αφορά, με αποτέλεσμα την ασυδοσία, την αναξιοκρατία, τον νεποτισμό και τόσα άλλα τα οποία υποβαθμίζουν τον πολιτισμό μας. Έχουμε βέβαια και πολλά καλά τα οποία δεν τα βρίσκει κανείς στους άλλους Δυτικοευρωπαίους όπως υπάρχουν και πολλά στραβά και σ’ αυτούς.

Την τελειότητα όμως και την επίτευξη του ιδανικού είναι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο να τα επιτύχει ο άνθρωπος γιατί δεν είναι ο ίδιος τέλειος, και όπως γράφω παραπάνω, η επικράτηση της λογικής επί των ενστίκτων του αποτελεί μια λεπτή μόνο κρούστα που επικαλύπτει τα ορμέμφυτα ένστικτά του. Σκοπός λοιπόν του πολιτισμένου ανθρώπου πρέπει να είναι η ενδυνάμωση του πολιτισμικού στρώματος και της εκλεπτύνσεώς της, και αυτό μόνον με ένα τρόπο μπορεί να επιτευχθεί, με την προσφορά παιδείας στον πληθυσμό.

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια από τον Δαβίδ (1501-1504) του Μιχαήλ Άγγελου (1475-1564). Στην εποχή του θεωρήθηκε σύμβολο της δημοκρατίας της Φλωρεντίας όταν τοποθετήθηκε έξω από το την έδρα της τοπικής κυβέρνησης της Ιταλίας στο Palazzo Vecchio. Σήμερα βρίσκεται στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Φλωρεντίας και στην αρχική θέση τοποθετήθηκε αντίγραφο.
Ένα άλλο αντίγραφο του Δαβίδ που προσφέρθηκε ως δώρο από την Φλωρεντία στην Ιερουσαλήμ, για τον εορτασμό των 3.000 ετών από την κατάκτηση της πόλης από τον Δαβίδ, δεν έγινε δεκτό, επειδή ο Δαβίδ ήταν γυμνός. Τελικά εστάλη άλλο άγαλμα που απεικόνιζε τον Δαβίδ ντυμένο.

1 Νίκ. Λούβαρις, ¨Μεταξύ Δύο Κόσμων¨.
2. Gustave Glotz: Εθν. Της Τραπέζης Ελλάδος, Αθήναι 1978.
3. Εμερσσν Ρ
4. Πρωταγόρας
5. Κορ.Αστ'12

* * * 

Θα ήθελα να προσθέσω συμπληρωματικά στην επιστολή μου που δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 14.7.2016 στην στήλη «Λόγος & Αντίλογος»  σχετικά με την πλατεία Αδελφών Εμμανουήλ στην περιοχή του Ντολτσού, ότι επί τουρκοκρατίας και επί μία δεκαετία και πλέον μετά την απελευθέρωση της πόλεώς μας, στην Καστοριά υπήρχε μόνον μία και μοναδική πλατεία, αυτή της περιοχής Ντολτσού, η οποία δεν είχε όνομα, απλώς ήταν η Πλατεία της πόλεως στην οποία ήταν τοποθετημένη η αναθηματική στήλη στην μνήμη των Αφων Εμμανουήλ.
Ήταν στην περιοχή Ντολτσό, την συνοικία την κατοικούμενη από αμιγώς ελληνικό πληθυσμό και για τον λόγο αυτό εορτάζονταν τα καρναβάλια σε αυτήν. Δεν είχε επίσημο όνομα, απλώς ήταν η ¨Πλατεία¨ με την αναθηματική στήλη. Όταν δημιουργήθηκαν και άλλες πλατείες στην πόλη μας, όπως της Ομονοίας στην άνω αγορά και Βαν Φλήτ στην κάτω αγορά, στα πρώην Ψαράδικα, τότε δόθηκε και επισήμως το όνομα ¨Πλατείαν Αφων Εμμανουήλ¨,  όνομα που η κοινωνία της πόλεώς μας είχε δώσει ήδη στην πλατεία πολύ πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πλατεία Ντολτσό ποτέ δεν ονομάσθηκε και κακώς χρησιμοποιείται η ονομασία αυτή και από τα ΜΜΕ.

Α.Κ.Π 

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 8 Σεπτεμβρίου 2016, αρ. φύλλου 850

Σχετικά:
Λόγος & Αντίλογος (Α. Πηχιών 14.7.2016)