Α. 9.2.2017 τοπικός τύπος. Το θέμα μεταστεγάσεως δημοσίων υπηρεσιών καρκινοβατεί. Ο κίνδυνος να εκληφθεί το α’ συνθετικό του ρήματος από την λέξη καρκίνος, με το νόημα της επαράτου ασθενείας, με παρακινεί να το σχολιάσω. Είναι η λέξη καρκίνος, αλλά με την έννοια στους αρχαίους ο κάβουρας, το «καβούρι». Το ρήμα παρασύνθετο από την λέξη καρκινοβάτης, αυτός που βαδίζει αργά σαν κάβουρας (πρβλ αναβάτης, υπνοβάτης).
Οι αρχαίοι διέκριναν είδη καβουριών: καρκίνοι μαλακόστρακοι, καρκίνοι οστρακόδερμοι. Το ρήμα ακροβατώ το συναντάμε στην «Βατραχομυομαχία» (έπος – παρωδία προ των ετών του Ομήρου) και σε παροιμία: ούποτε ποιήσεις τον καρκίνον ορθά βαδίζειν. (Όπως για άλλη περίπτωση: Εί χωλώ παροικήσεις, χωλαίνειν μαθήσει). Συνεπώς, σήμερα: καρκινοβατεί ένα έργο = δεν προχωρεί όσο και όπως πρέπει, καθυστερεί η περάτωσή του, δεν παρουσιάζει καμία πρόοδο. Μια άλλη έννοια για τους αρχαίους: καρκίνος = η λαβίδα (πρβλ σήμερα εργαλείο ξυλουργών ή σιδηρουργών: ο κάβουρας). Ο αρχαιότερος ιατρός, (ο Ασκληπιός ήταν θεός), ο Έλληνας Ιπποκράτης, μια πληγή που κατατρώγει ιστούς του οργανισμού την ονόμασε καρκίνο. Εντεύθεν η ανίατη νόσος. Στην πολιτική: Καρκινοβατεί η αμυντική πολιτική της Ε.Ε.
Β. 9.2.2017 τοπικός τύπος. Οι ρήτορες θαυμάζονται(!) ότι εκφωνούν «φιλιππικούς»… Το θαυμάζονται «όζει αρχαίας συντάξεως», μυρίζει – θυμίζει - αρχαία σύνταξη. Το θαυμάζομαι (ρήμα μεσοπαθητικό) στα νεοελληνικά σπανίως χρησιμοποιείται. Π.χ. Ο Ιωάννης Καποδίστριας θαυμάζεται για το αναγεννητικό του έργο. Στην αρχαία γινόταν χρήση της μεσοπαθητικής φωνής: θαυμάζεται μη παρών = κινεί τον θαυμασμό παρ’ ότι δεν είναι παρών.
Γ. 11.2.2017 Συχνά ακούεται η λέξη πλατφόρμα (η πιο πρόχειρη σημασία: ένα μεγάλο ρυμουλκούμενο όχημα). Στην πολιτική συζήτηση όμως της παρέας ο φίλος είπε. Ο ΣυΡιζΑ θέλει, αλλά δεν βρίσκουν τα δυο κόμματα την πλατφόρμα. Οπότε ο άλλος φίλος είπε: Δηλαδή τι δεν πετυχαίνουν; Εξηγώ: Η λέξη προέρχεται από τα Γαλλικά. Σε επίπεδη έκταση ένα υψωμένο... Η εξέδρα, η ταράτσα. Ευρεία η χρήση στην μεταφορική της σημασία: είναι οι κοινές απόψεις, κοινά σημεία και θέσεις, που ενώνουν άτομα, ομάδες, κόμματα, συλλήβδην κοινό πρόγραμμα. Έτσι, στην ως άνω πρόταση: Τα δύο κόμματα αναζητούν κοινή πλατφόρμα για μελλοντική συνεργασία.
Δ. 2.2.2017 Δόκιμος συγγραφεύς, με την έννοια η ιδιότητα, ο χαρακτήρας κάποιου (το ποιόν – η ποιότης) έγραψε: η εξέταση του ποιόντος. Τέτοια γενική στην αρχαία ελληνική ουδεπώποτε συνήντησα. Γνωστή είναι η αόριστη αντωνυμία: ποιο, ποια, ποιόν (σαν το ο οποίος, -α, -ον). Π.χ. διεπίστωσα ποιάν τινά διάθεσιν διά συμβιβασμόν.
Ε. Όποιος, άγευστος ών της Καθαρευούσης, δεν μπορεί να κάμει ορθή χρήση της φράσεως ο επί κεφαλής (οι «μονοτονικοί» και εύκολοι… στην θεραπεία για πάσαν γλωσσική νόσο, την έκαναν μια λέξη ο επικεφαλής) , με το αρνητικό αποτέλεσμα να το κλίνουν, όπως ο επιμελής. Έτσι, προχθές πάλι άκουσα στη ΝΕΤ τον επικεφαλή(!). Το ορθόν: ο, η επί κεφαλής του λόχου, της ομάδας, της επιτροπής. Οι επικεφαλής των Σωμάτων Ασφαλείας, καλέστε τους επικεφαλής της επιτροπής ή των επιτροπών.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 16 Φεβρουαρίου 2017, αρ. φύλλου 873
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.