25.8.17

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ ΟΡ. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗ: Από τη Ζαγορίτσανη στο Τσάριγκραντ [VIII]



Σλαβόφωνοι Δυτικομακεδόνες στην Κωνσταντινούπολη


Ο γράφων κρίνει σκόπιμο να επισημάνει εκ προοιμίου ότι στους απόδημους αυτούς σλαβόφωνους Δυτικομακεδόνες δεν περιλαμβάνονται άτομα από την πόλη της Καστοριάς – ασφαλώς επειδή η λιμναία πόλη υπήρξε διαχρονικά σταθερή κοιτίδα ελληνισμού, όπου από τα χρόνια ήδη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το σλαβόφωνο στοιχείο ήταν απόν ή παρεπιδημούν.


ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ [118]


Ενδιαφέρουσα είναι η καταγραφή των βαφτιστικών ονομάτων. Αυτά είναι κατά πλειοψηφία τυπικά χριστιανικά, συνήθως σε εκσλαβισμένη μορφή. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα ονόματα:
Αλέξι, Αναστάς, Ανγκέλ, Αντόν, Αντρέα και Αντρίκο [119], Αποστόλ, Αργίρ, Ατανάς, Βανγκέλ, Βαρνάβα, Βασίλ, Γαβρίλ, Γιάνκο, Γιορνάν, Γκεόργκι, Γκριγκόρ και Γκλιγκόρ, Εφτίμ, Ιλία, Ιοακίμ, Ιοσίφ, Κιριάκο, Κοζμά ή Κουζμάν ή Κούζο, Κοσταντίν, Λάμπο, Μανόλ, Μάρκο, Μιχαήλ, Ναούμ, Νικόλα, Ντίμιταρ ή Ντιμίτρι, Παναγιότ, Παντελή και Πάντο, Πάσκο, Πέταρ και Πέτρο, Σαράντι, Σιδέρι, Σοτίρι, Σπίρο, Στάβρο, Στέλιο, Στέργιο, Στεφάν, Στέφτσο, Τεοφίλ, Τομά, Τοντόρ, Τρίφον, Χρίστο, Χριστοφόρ, Άνα και Ανίκα, Ανγκελίνα και Αντζελίνα, Βαρβάρα, Βασίλκα, Γιάνα και Γιανούλα, Εβανγκελία, Εβγενία, Εβδοκία, Εκατερίνα, Ελένα, Ελένκα, Εφιμία, Εφτιμία, Ζοϊκα, Ζοϊτσα, Ζόγια, Ιορντάνκα, Κατερίνα, Κατίνα, Κιριακί και Κιριακίτσα, Κονσταντίνκα, Κρούστα, Λένα, Λίδια, Μαρία και Μαρίκα, Μαρούσα και Μαρούσκα, Μάρνα, Μάτα, Μέρι, Νεβένα, Ντέσπα, Ντίμιτρα και Ντιμιτρούλα, Ντίνα, Ντόμπρα, Όλγα, Παρασκέβα, Πέτρα, Σοφία, Σταβρούλα, Στεφάνκα, Στέφκα, Στιλιανί και Στιλιάνκα, Τέκλα, Τεοντότα, Τοντόρα, Φανή και Φανίτσα, Φότα, Φρόσα (και Πρόσα), Χριστίνα, Χρισούλα.

Σε μια δεύτερη κατηγορία εντάσσονται τα χαρακτηριστικά σλαβικά: Ασέν, Βέλτσο, Βλαντιμίρ, Βνούκ, Γκένκο, Ιβάν και Γιουβάν, Εβλόγι, Κίριλ, Κίρο, Κλίμεντ, Κρουμ, Λιομπομίρ, Μετόντι, Μίτκο, Μλάντεν, Μπλάγκοϊ, Μπογιάν, Μπογντάν, Μποζιντάρ, Μπογκομίλ, Μπόρις, Νάϊντο, Ραντιβόη, Ραντομίρ, Ράσκο, Σιμεόν και Σίμο, Σλάβνο και Σλάβτσο, Σπάσο, Στόγιαν, Στόϊκο, Αστρίκ, Βέλικα, Βέρα, Βέρκα, Γκένα, Ζλάτκα, Ζντράβκα, Ζόρκα, Ιβάνκα, Καλίνκα, Κούνκα, Λιλιάνα, Λιούμπα και Λιούπκα, Μένκα, Μίλκα, Μίτα, Μίτρα, Μπάνκα, Μπέρκα, Μλαγκοντάτκα, Μπλαγκορόντνα, Μποζάνκα, Μπόνκα, Ναζίκο, Νάντα, Ναντέζντα, Νεντέλκα, Ντόνκα, Ντόμπρα, Ράντκα, Ράσα, Ρουσίνκα, Σάντα, Σβομπόντα, Σλάβα και Σλάβκα, Τέρπα, Τίνκα, Τριάνα, Τσβέτα και Τσβετάνκα, Τσέρπα.

Κάποια ονόματα παραπέμπουν στο Οθωμανικό παρελθόν και συναντώνται σε όλες τις μη μουσουλμανικές μειονότητες της άλλοτε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Καρανφίλ και Καριοφίλι, Ανατολή, Σουλτάνα, Σουλτάνκα, Καρανφίλκα. Κάποια ακόμη είναι ξενικής προέλευσης: Βίκτορ, Αλίκι, Αντρινέ, Βενέτα, Βικτορία, Ελισαβέτα, Κορασία, Μάργκα, Τζούλια, Φλόρα.

Τέλος, προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αναγραφή στα μνήματα κάποιων καθαρώς ελληνογενών και ελληνοπρεπών βαφτιστικών: Αγλαΐα, Αμαλία, Αριστίντι, Ατινά (Αθηνά), Βιολέτα, Νικόδημο, Ντιαμαντί, Τρανταφίλ, Φιλίπ, Αλεξάνδρα, Αντρονίκι, Αντρομάχι, Ασπασία, Αφροδίτα, Εμορφία, Ευρονόμη, Εφροσίνι, Εφτέρπι, Καλιόπη και Καλιόπα, Κασσιανή, Κλεοπάτρα, Πολυξένη, Σεμίραμις, Σμαράγδα, Τελξιόπη. Τα ονόματα αυτά αποδεικνύουν την πολιτιστική εμβέλεια του ελληνισμού, που δεν άφησε ανεπηρέαστο το σλαβόφωνο πληθυσμό, είτε ταυτιζόταν μαζί του είτε όχι [120].

(συνεχίζεται)

Σημειώσεις:
118. Και για την καταγραφή των βαφτιστικών ονομάτων επιλέχθηκε η φωνητική γραφή. Για τα βαφτιστικά των σλαβόφωνων στην Ελληνική Μακεδονία και την αντικατάσταση τους βλ. Τ. Κωστόπουλος, Η απαγορευμένη γλώσσα, σελ. 147-151.
119. Η ύπαρξη καταφανώς ελληνικών υποκοριστικών-χαϊδευτικών στα ονόματα, είναι μια σαφής ένδειξη της επιρροής του ελληνικού πολιτισμού στο σλαβόφωνο στοιχείο. 
120. Όπως προκύπτει από το έτος γέννησης των κεκοιμημένων, που στην πλειονότητα των περιπτώσεων ήταν πριν το 1913, η επιλογή των ονομάτων αυτών δεν αποτελούσε προϊόν πίεσης ή εξαναγκασμού, αλλά συνειδητή επιλογή των οικογενειών. Η πολιτική του ελληνικού κράτους ως προς τα βαφτιστικά ονόματα των σλαβόφωνων ήταν ήπια. Βλ. Τ. Κωστόπουλος, Η απαγορευμένη γλώσσα, σελ. 147-151.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Ιανουαρίου 2017,  αρ. φύλλου 868

Ζαγορίτσανη = Βασιλειάδα Καστοριάς. Τσάριγκραντ = Κωνσταντινούπολη.


Φωτογραφία Θ. Παπαστρατή: Η κυρία Σεστακόφ

Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ