ΟΔΟΣ: Έναυσμα για να αποδειχθεί το 2023 μια νέα αρχή.

 

ΟΔΟΣ 12.1.2023 | 1157

Το πλήθος της νεότητας που παρατηρήθηκε είναι αυτό που μένει στην ανάμνηση των φετινών Καρναβαλιών – επιτρέποντας ταυτόχρονα και μελαγχολικές σκέψεις. Για το πώς θα μπορούσε να είναι η Καστοριά και η περιοχή της, εάν είχε την μέριμνα της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Οι γιορτές των Χριστουγέννων έως τα Καρναβάλια, με όλη την «φωτογένεια» και την υπερβολική προβολή τους στην Καστοριά, πάει πέρασαν, τελείωσαν και ανήκουν πλέον στο ιστορικό παρελθόν. Το 2023, έτος αλλαγών και εκλογών με όλη την δυναμική του φορτίου αυτών και όσων έρχονται είναι πλέον εδώ και παρόν. Ή μάλλον θα έπρεπε να είναι εδώ στην περιοχή της Καστοριάς, που έχει την ευκαιρία να γυρίσει σελίδα στην ιστορία της. Όμως οι πρώτες ενδείξεις, δεν είναι αισιόδοξες. 

Η «μυθική» αξία που προσέλαβε στην... «ενσυνείδηση» της τοπικής ηγεσίας και κοινής γνώμης, η πρόσκαιρη και επιφανειακή αναλαμπή της πρόσφατης εορταστικής περιόδου, δεν βοηθούν σε αισιόδοξες εκτιμήσεις. Για να μη δημιουργούνται παρανοήσεις δεν είναι περιττός ένας απολογισμός. 

Αναφορικά με τον εορταστικό στολισμό της πόλης της Καστοριάς αυτός αναμφίβολα ήταν ελλιπής και χωρίς έμπνευση. Ενώ ήταν αισθητό ότι στοίχισε αρκετό χρήμα, ήταν επίσης αισθητό ότι δεν ήταν οργανωμένος έτσι ώστε να αφορά σε ολόκληρη την πόλη. Πέρα από τις παραλιακές ζώνες στις οποίες τοποθετήθηκαν led λαμπιόνια στα υπάρχοντα δένδρα (πλατάνια κ.ά.) και εκτός από τον φτωχό διάκοσμο ελάχιστων κεντρικών οδικών αρτηριών – κατά κανόνα αποκλειστικά αυτών που συναντά ο «τουρίστας», η υπόλοιπη πόλη, η πόλη των μονίμων κατοίκων ήταν για μια ακόμη χρονιά αλλά πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φορά στο παρελθόν, βυθισμένη στο σκοτάδι και χωρίς καμιά εορταστική παρέμβαση. Σε όλα ξεχασμένη. 

Τα δε φώτα στα παραλίμνια δένδρα, την νύχτα ασφαλώς και συνέθεταν ένα όμορφο φωτεινό στεφάνι για την πόλη, αλλά στην πραγματικότητα, το εντυπωσιακό αυτό αποτέλεσμα το προσέφεραν τα ίδια τα δένδρα: Τα πλατάνια των παραλιακών δρόμων που ορισμένοι έχουν ήδη προσανατολισθεί να κόψουν. 

ΟΔΟΣ 12.1.2023 | 1157 | 3

Εντυπωσίασε η μαζικότητα προπαντός με ορχήστρες και μουσικές επενδύσεις που ξεπερνούν τα έως το 2019 δεδομένα. Και αυτή η αλλαγή, αν θα μπορούσε να επαναληφθεί και να αποκτήσει πιο αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά, αποτελεί ένα ενδιαφέροντα νεωτερισμό. Ενδεχομένως ελπιδοφόρο προσανατολισμό. 

* * *

Έτσι παρατηρείται το περίεργο φαινόμενο να θαυμάζουν όλοι τα φωτισμένα πλατάνια —και άλλα δένδρα της νύχτας 8 με… 8 επιδοκιμάζοντας τον Δήμο Καστοριάς για τον διάκοσμο. Αλλά ταυτόχρονα να μη διερωτάται κανείς φωναχτά και δημόσια, για το τι θα γίνει, ανεξάρτητα από το περιβαλλοντικό και αισθητικό έγκλημα, το 2024 - 2025, τι θα στολίσουν με χριστουγεννιάτικα φώτα. Εάν και εφ όσον εκτελεσθεί η «τελική λύση» που οι εχθροί των πλατανιών και των άλλων παραλιακών δένδρων, σχεδιάζουν για την υπέροχη παραλιακή δενδροστοιχία. Που φύτεψαν οι παλιότεροι Καστοριανοί στις δύο παραλίες της πόλης. Και μαζί με τα 2-3 σημαντικά άλση της και πάρκα εξακολουθούν να αποτελούν θεμελιώδη υποδομή του παλιού τομέα της πόλης. 

Βέβαια η εορταστική περίοδος Χριστουγέννων 2022 και Καρναβαλιών 2023, εξελίχθηκε και ολοκληρώθηκε σε μια ευνοϊκή αλληλουχία συμπτώσεων. Πρωτοφανής καλοκαιρία που επέτρεψε μαζικές εξόδους και ταξίδια σε ολόκληρη την Ελλάδα και φυσικά την Καστοριά. Το γεγονός ότι τα μεγάλα χιονοδρομικά κέντρα ήταν περίπου κλειστά, είναι μια ακόμη εξήγηση για την επιλογή των πόλεων της ηπειρωτικής χώρας. 

Το ότι από το χειμώνα 2019–2020 και την πανδημία του κορωνοϊού ήταν η πρώτη φορά που οι πολίτες αισθάνθηκαν αρκετά ασφαλείς και ελεύθεροι, να μετακινηθούν χωρίς περιοριστικά μέτρα, είναι μια άλλη, βασική παράμετρος. 

Το ότι επίσης τα καρναβάλια της Καστοριάς συνέπεσαν να εορτάζονται Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή, υπ’ αυτές τις συνθήκες αποδείχθηκε ασφαλώς ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει η εορταστική περίοδος. Καθώς όπως όλοι αντιλήφθηκαν, τα καρναβάλια, στις δύο πρώτες ημέρες, σημείωσαν αξιοσημείωτη επιτυχία τουλάχιστον σε επίπεδο μαζικότητας και συμμετοχής. 

Νέοι κατά κανόνα άνθρωποι από την Καστοριά, την περιοχή, την Περιφέρεια και από πολλά μέρη της Ελλάδας ξεχύθηκαν με τις ορχήστρες και αμφιέσεις στους δρόμους. Χαρίζοντας ένα μοναδικό θέαμα. Ασφαλώς υπήρχαν και πιο παραδοσιακά σχήματα, από καρναβαλιστές μεγαλύτερης ηλικίας προερχόμενους από την Καστοριά και αλλού. 

ΟΔΟΣ 12.1.2023 | 1157 | 4

Μέσα στις θριαμβολογίες και τους ναρκισσισμούς αυτή την περίοδο ίσως χάθηκε και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να γίνει αντιληπτό ότι έπαψε η λεγόμενη «λαϊκή παράδοση», όπως και η φαντασμαγορία των Χριστουγέννων να αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της Καστοριάς.

* * *

Όμως το πλήθος της νεότητας που παρατηρήθηκε είναι αυτό που μένει στην ανάμνηση των φετινών Καρναβαλιών — επιτρέποντας ταυτόχρονα και μελαγχολικές σκέψεις. Για το πώς θα μπορούσε να είναι η Καστοριά και η περιοχή της, εάν είχε την μέριμνα του κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Αλλά και την κατάλληλη υποδομή να υποδέχεται και να φιλοξενεί όλους αυτούς τους νέους ανθρώπους για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε όλη την διάρκεια του έτους. Είχε πάντως τους βασικούς «παίκτες» στο πολιτικό παιγνίδι να προσπαθούν να εκμεταλλευθούν προς όφελός τους την σχετική κοσμογονία. 

Επίσης αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η γενιά των καρναβαλιστών που ξεφάντωσαν, έδειξε μια νέα τάση που υπερβαίνει το γνωστό δίλημμα και τις φόρμες «Αυθεντικά Καρναβάλια Καστοριάς VS Επίπλαστα Ραγκουτσάρια». 

Καθώς εντυπωσίασε η μαζικότητα προπαντός με ορχήστρες και μουσικές επενδύσεις που ξεπερνούν τα έως το 2019 δεδομένα. Και αυτή η αλλαγή, αν θα μπορούσε να επαναληφθεί και να αποκτήσει πιο αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά, αποτελεί ένα ενδιαφέροντα νεωτερισμό. Ενδεχομένως ελπιδοφόρο προσανατολισμό. 

Όμως έως στιγμής αυτό που καταγράφεται στον δημόσιο λόγο είναι μόνο η θριαμβολογία. Και προσωπική εκμετάλλευση κάθε τυχόν θετικού συμβάντος, εκ μέρους των πολιτικών πρωταγωνιστών της κεντρικής πολιτικής σκηνής και προπαντός του Δήμου Καστοριάς, Που όλοι αυτοί παρουσιάζουν ούτε λίγο ούτε πολύ σαν αποκλειστικά προσωπικό τους άθλο. Σαν να έγινε κοσμογονία, αποκλειστικά και μόνο στην Καστοριά και αποκλειστικά χάρη στους ίδιους και μόνο.

Και αυτά, όταν ακριβώς τα ίδια που πιστεύουν και προβάλλουν οι εγχώριοι για την Καστοριά, τα υποστήριζαν παντού σε ολόκληρη την Ελλάδα, για όλες τις αξιόλογες πόλεις. Διότι με βάση τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ και τις αναφορές, ο ηλιόλουστος καιρός με τις υψηλές θερμοκρασίες σε όλη την χώρα, η αίσθηση της ελευθερίας μετά την κούραση της 3ετούς πανδημίας, οι απειλές Πούτιν για πυρηνικό ολοκαύτωμα και το τριήμερο των Θεοφανείων, ήταν οι κύριοι συντελεστές που «βούλιαξαν» κυριολεκτικά όλοι οι λεγόμενοι χειμερινοί προορισμοί, στην ηπειρωτική χώρα. Και εκτός απ’ αυτούς ορισμένα από τα ελληνικά νησιά. Και πάντως, όχι μόνο η Αθήνα, αλλά και η Θεσσαλονίκη. 

Κι όμως τα τοπικά ΜΜΕ, επιμένουν να παρουσιάζουν ως καστοριανό άθλο, ένα πανελλήνιο πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο εν γένει φαινόμενο. Που δεν είναι άλλο από τις μετακινήσεις, τις τουριστικές περιηγήσεις, κοντινές μακρινές, εξωτικές ή ευρωπαϊκές. Φαινόμενο σε ανάπτυξη μετά την εποχή covid.

ΟΔΟΣ 12.1.2023 | 1157 | 5

Το πλήθος της νεότητας που παρατηρήθηκε είναι αυτό που μένει στην ανάμνηση των φετινών Καρναβαλιών – επιτρέποντας ταυτόχρονα και μελαγχολικές σκέψεις. Για το πώς θα μπορούσε να είναι η Καστοριά και η περιοχή της, εάν είχε την μέριμνα του κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

* * *

Ούτε η Αθήνα ούτε η Θεσσαλονίκη λοιπόν έγιναν τα κέντρα του κόσμου και οι διαμαντόπετρες της γης, ενώ ο ισχυρισμός ότι τις επιλέγουν τώρα και τον χειμώνα οι ταξιδιώτες είναι άσχετος, προπαγανδιστικός και δεν λαμβάνει υπ’ όψη του την παγκόσμια τάξη και τα τεράστια τουριστικά ρεύματα που υπάρχουν και υπήρχαν στις διάσημες τουριστικές περιοχές όλου του κόσμου. Ενώ δείχνει βαθειά άγνοια και ασχετοσύνη, αλλά και εσωστρέφεια. 

Ούτε φυσικά η Καστοριά ανέβηκε στο βάθρο του παγκόσμιου τουρισμού. Όπως βαυκαλίζεται η τοπική νομενκλατούρα του επαρχιωτισμού και των αισθημάτων κατωτερότητας που αποζητούν δικαίωση ή και εκδίκηση. Ή και μια ακόμη ευκαιρία να συνεχίσει το ίδιο πανηγύρι. 

Στο τέλος αυτής της περιόδου θα μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι όσο ποτέ είναι αναγκαία η συνεργασία των τριών Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς. Δηλαδή του Άργους Ορεστικού, Καστοριάς και Νεστορίου, κάτι που μέχρις στιγμής δεν έχει καν τεθεί ως στόχος. Καθώς ολόκληρος ο Νομός Καστοριάς μπορεί να αποτελέσει πεδίο ανάπτυξης, κυρίως τον χειμώνα, αλλά όχι μόνο στην περίοδο αυτή, ο συντονισμός θα ήταν απαραίτητος. 

ΟΔΟΣ 12.1.2023 | 1157 | 6

Ανεξάρτητα απ’ όσες υπερβολές και δοξολογίες ειπώθηκαν, σχολιάστηκαν, γράφτηκαν, αναρτήθηκαν και ανακοινώθηκαν αυτές έχουν μόνο σχετική και πολύ μικρή αξία για την ουσία. Και την καθημερινότητα της Καστοριάς. 

* * *

Επίσης μέσα στις θριαμβολογίες και τους ναρκισσισμούς αυτή την περίοδο ίσως χάθηκε και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να γίνει αντιληπτό ότι έπαψε η λεγόμενη «λαϊκή παράδοση», όπως και η φαντασμαγορία των Χριστουγέννων να αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της Καστοριάς. Τρίκαλα, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Λάρισα, Δράμα, και αλλού όπου έχουν καθιερωθεί διάφορα χριστουγεννιάτικα χωριά, έχουν προσελκύσει την τουριστική κίνηση προς τις περιοχές εκείνες. 

Τα περιβόητα χάλκινα ηχοσύνολα και οι εκδοχές των διαφόρων εθίμων και δρώμενων των ημερών που τιτλοφορούνται με όρους που θυμίζουν τα «ραγκουτσάρια», εξαπλώνονται σε Γρεβενά, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Κοζάνη, Εράτυρα, Φλώρινα, Δράμα, Καρδίτσα... Αστικά και μικρότερα κέντρα που σε σύγκριση με την Καστοριά ήδη προσφέρουν τα ίδια, ίσως και καλύτερα. Αν είναι ποτέ δυνατόν τα... «πατροπαράδοτα» ραγκουτσάρια που εκφράζουν τις κουδούνες και τα ξόρκια, να θεωρηθούν αυθεντικά, για να μπορούν να γίνουν και καλύτερα, ώστε να ανταγωνιστούν, τα ρογκάτσια, τα ρογκατσάρικα, τα μπουμπουσάρια, τα αργκουοτσάρια, τους μωμόγερους κ.ο.κ.

Ούτε φυσικά η Καστοριά ανέβηκε στο βάθρο του παγκόσμιου τουρισμού. Όπως βαυκαλίζεται η τοπική νομενκλατούρα του επαρχιωτισμού και των αισθημάτων κατωτερότητας που αποζητούν δικαίωση ή και εκδίκηση. Ή και μια ακόμη ευκαιρία να συνεχίσει το ίδιο πανηγύρι.

* * *

Συνεπώς και ανεξάρτητα απ’ όσες υπερβολές και δοξολογίες ειπώθηκαν, σχολιάστηκαν, γράφτηκαν, αναρτήθηκαν και ανακοινώθηκαν αυτές έχουν μόνο σχετική και πολύ μικρή αξία για την ουσία. Και την καθημερινότητα της Καστοριάς. Σημασία έχει να μπορεί να γίνει κατανοητό ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Καστοριάς που επικουρείται από άλλες ιδιαιτερότητες και προνόμια, είναι μαζί με την λίμνη βεβαίως και μια σειρά ακόμη χαρακτηριστικών της. Που θα της επέτρεπαν σε συνεργασία και με τους άλλους δήμους της περιοχής να καταστήσουν την Καστοριά προορισμό για ένα ευρύτερο χρονικό διάστημα και όχι μόνο την περίοδο των Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς – Καρναβαλιού.

Είναι η λίμνη, οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι του Γράμμου και του Βιτσίου, είναι η γραφικότητα της Καστοριάς που ασφαλώς αποτελεί σημαντική υποδομή. Προπαντός όμως είναι τα μνημεία της πόλης και συγκεκριμένα οι εκκλησίες βυζαντινές, και όχι μόνο, τα τείχη, τα αριστουργήματα των εικόνων και άλλων κειμηλίων αλλά και τα δείγματα αρχιτεκτονικής ιστορίας της περιοχής. Η φύση με τα δένδρα και τα πλατάνια της που αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς και λειτουργικά στοιχεία των όσων κληροδότησαν στις νεότερες γενιές, οι παλιοί Καστοριανοί. Είναι βεβαίως και η γούνα. Είναι αρκετά απ’ αυτά που μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για να αποδειχθεί το 2023 μια νέα αρχή.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Ιανουαρίου 2023, αρ. φύλλου 1157.

Η φωτογραφία του πρωτοσέλιδου (αγνώστων στοιχείων), προέρχεται από το διαδίκτυο.