21.1.12

...μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

Εκατόν εξήντα χρόνια από τη γέννηση και εκατό από τον θάνατο του μεγάλου Σκιαθίτη



Ο Άλλος Παπαδιαμάντης*

από την Μάρη Θεοδοσοπούλου


Αν σε επίπεδο λογοτεχνίας, όπως τουλάχιστον καταδεικνύει το θέμα του Συνέδριου, ελκύει ο μεταφραστής, σε επίπεδο βιογραφίας, δεν ελκύει απλώς, αλλά μαγνητίζει μια μερίδα συγγραφέων “ο άλλος Παπαδιαμάντης”. Κυριολεκτικά ηδονίζονται να αναφέρουν τις “σκοτεινές” πλευρές του. Δεν αρκούνται, μάλιστα, στις μαρτυρίες των συγκαιρινών του, αλλά τις εμπλουτίζουν επί το γλαφυρότερο και δραματικότερο.
Καιρού επιτρέποντος, θα επανέλθουμε σε αυτόν “τον άλλο Παπαδιαμάντη”, που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι ο κυρίαρχος μύθος κατά το τρέχον έτος. Προσώρας, θα αναφέρουμε ορισμένα εντυπωσιακά πρωτοσέλιδα εφημερίδων μεγάλης κυκλοφορίας. Ένα πρωτοσέλιδο θέτει ως λεζάντα της φωτογραφίας του, “Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ο πένης”. Έτερο, τον συστήνει με το τρίπτυχο, “άγιος, ποιητής, αλκοολικός”, που θυμίζει μάλλον Ζαν Ζενέ. Τρίτο, προκρίνει τον τίτλο, “Ο «Άγιος της λογοτεχνίας» συναντά το «κακό»”. Εδώ, η αναφορά δεν αντιστοιχεί στον βίο του, αλλά στο έργο του. Όχι, όμως, το πεζογραφικό, λ.χ., την «Φόνισσα», αλλά το μεταφραστικό, και πάλι, όμως, όχι στη μετάφραση ενός λογοτεχνικού έργου, όπως, για παράδειγμα, το «Έγκλημα και τιμωρία», αλλά σε ένα δημοφιλές ανάγνωσμα, του οποίου τη μετάφραση δεν υπογράφει. Είναι «Ο Πύργος του Δράκουλα» του Μπραμ Στόουκερ, που μόνο ως εικασία φέρεται από τους φιλολόγους ως παπαδιαμαντική μετάφραση.
 Κατά τα άλλα, ένα ευρύ κοινό αναμένει οι επετειακοί εορτασμοί να σέβονται το πνεύμα και το ήθος του τιμώμενου. Εφέτος, όμως, για τον Παπαδιαμάντη επιλέγονται χώροι και τρόποι, που ο ίδιος αποποιείτο. Η ΕΣΗΕΑ, το επαγγελματικό σωματείο, στο οποίο θα ανήκε ο Παπαδιαμάντης, αν αυτό είχε προλάβει να ιδρυθεί στα χρόνιά του, επιλέγει την αίθουσα «Παρνασσού», εις ανάμνηση της Εικοσιπενταετηρίδος του, που εορτάστηκε σε αυτήν, στις 13 Μαρτίου 1908. Οι συγκαιρινοί του, διοργανωτές και ομιλητές, δεν γνώριζαν την απαρέσκειά του, ούτε ότι εκείνος δεν θα προσέλθει. Άλλοθι, που δεν έχουν οι σημερινοί. Η Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών δεν επιλέγει, λ.χ., το Πανεπιστήμιο, έναν ενδεικνυόμενο χώρο για τον κλασικό της νέας ελληνικής γραμματείας, που διακηρύττουν ότι είναι ο Παπαδιαμάντης. Μια ανάλογη επιλογή θα αγαλλίαζε την ψυχή του και αυτό είναι κάτι, που οι πιστεύοντες, οι οποίοι και θα πρέπει να είναι η πλειονότητα των μελών της Εταιρείας του, θα αναμενόταν να λάβουν υπόψη τους. Και τελευταίο, αλλά ίσως, για εκείνον το σημαντικότερο, στη θρησκευτική τελετή, που προγραμματίζεται να γίνει στο αγαπημένο του εκκλησύδριο, τον Άγιο Ελισσαίο, φημολογείται ότι δεν θα κληθεί ένας ιερομόναχος από τη μονή της Ευαγγελίστριας Σκιάθου ή ένας ερημίτης μοναχός από τα Κατουνάκια του Αγίου Όρους, αλλά -τι τιμή! - ο Αρχιεπίσκοπος. Σαν να ακούμε τον Παπαδιαμάντη από τις νεφέλες: “Nous excitons le public”.


(*) Απόσπασμα από το κείμενο που, με τον τίτλο “Nous excitons le public”, η κριτικός δημοσίευσε στην εφημερίδα "Η Εποχή" στις 6/2/2011

Σημ. (του επιμελητή ). Oταν ο Παύλος Νιρβάνας «παρέσυρε» σ’ εκείνη τη φωτογράφηση στη Δεξαμενή τον Αλέξ. Παπαδιαμάντη αυτός, αφού εξέφρασε αρχικά τις αντιρρήσεις του («Ου ποιήσης σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα…»), συγκατένευσε με τη φράση «Ας είναι… Η φιλία νίκησε το ζομπαρλίκι!»1 . Όταν όμως είδε ότι ο Νιρβάνας χρονοτριβούσε με την «κόδακ» του, του απηύθυνε σε άψογα γαλλικά: “Nous excitons la curiosite du public”
 ( =ερεθίζουμε / εξάπτουμε την περιέργεια του κοινού)2.
1. Παύλου Νιρβάνα «Φιλολογικά απομνημονεύματα» /Εκδόσεις Οδυσσέας , 1988.
2. Ευχαριστίες στον Νίκο Δήμου για την μεταφραστική συνδρομή.

Φωτο: Φόρεσε το ημίψηλο και από τον Άγιο Ελισσαίο οδεύει προς το Megaron Plus.
 .................................................

2011: ΕΤΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
Ανθολόγηση κειμένων: Νώντας Τσίγκας



Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ