27.3.11

ΗΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑ: Ταξιδιωτικό στα βιβλία, μαθητεία στο ταξίδι

Ἡ γλώσσα τοῦ Β.Π. Καραγιάννη εἶναι ἐκείνη ποὺ πρωτίστως ὑπερέχει στὰ γραπτά του. Τόσο ποὺ ἄν δὲν ἀκοῦς τὸν ἴδιο νὰ διαβάζει, ἀναγκάζεσαι ἐσὺ νὰ διαβάζεις τὰ κείμενά του μεγαλοφώνως γιὰ νὰ οἰκειοποιηθεῖς κατὰ τὸν καλύτερο τρόπο τὴ γοητεία τοῦ ὕφους καὶ τὴν ἀκουστική του. Χρῶμα, ἰδιοτυπία καὶ μουσικὴ συγκροτοῦν ἕνα εὐδιάκριτο σύνολο ἰδιοτήτων, ποὺ ὅλα μαζὶ μεταφράζονται σὲ Β.Π. Καραγιάννης. Συνάμα τὰ παντὸς εἴδους κείμενά του εἶναι κατάφορτα ἀπὸ πολυποίκιλες σημασίες, ποὺ ἄλλοτε ἐξέρχονται μέσα ἀπὸ μιὰ συγκρατημένη λυρικότητα καὶ ἄλλες φορὲς μέσα ἀπὸ μιὰ σαρκαστικὴ δηκτικότητα, ἀναλόγως καιροῦ. Πάντως ἡ γλώσσα του εἴτε μὲ ἄρωμα, εἴτε μὲ πιπέρι εἶναι γεμάτη νοστιμιά καὶ χάρη.

Μὲ τὴν ἐμπειρία τῶν ἀρκετῶν μέχρι τώρα βιβλίων ποὺ ἔχει συγγράψει καὶ ἐκδώσει (νουβέλες, ταξιδιωτικά, διηγήματα, πρόλογοι, χρονογραφήματα κλπ), ἀλλὰ καὶ τῶν ἀναρίθμητων ποὺ ἔχει ἐπιμεληθεῖ στὰ πλαίσια τοῦ ΙΝ.Β.Α. Κοζάνης καὶ τοῦ περιοδικοῦ «Παρέμβαση», παρουσιάζει στὸ παρὸν βιβλίο μὲ γλαφυρότητα καὶ ἱστορικὴ σαφήνεια τὴν περιπέτειά του στὰ πολιτιστικὰ δρώμενα καὶ τὰ γράμματα τῆς Κοζάνης (καὶ εὐρύτερης περιοχῆς) ὡς διευθυντὴς τοῦ Ἰνστιτούτου Βιβλίου καὶ Ἀνάγνωσης καὶ τῆς Δημοτικῆς Βιβλιοθήκης τῆς πόλης του (1996-2003).

Τὸ βιβλίο του «Ταξιδιωτικὸ στὰ βιβλία – μαθητεία στὸ ταξίδι» εἶναι μιὰ σπονδυλωτή, πλὴν ὅμως συνεχὴς ἀφήγηση. Μὲ ἀναλυτικὴ χάρη καὶ χρονικὴ ἀλληλουχία παραθέτει τὰ γεγονότα ποὺ ἔλαβαν χώρα στὰ πολιτιστικὰ δρώμενα τῆς Κοζάνης, ὑπὸ τὴν πρωτοβουλία του πάντα καὶ ταυτόχρονα ἐκμυστηρεύεται τὶς ἀπόψεις του, τὶς ἐπιθυμίες του, τοὺς φόβους του, κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τῶν κρίσεων καὶ ἐπικρίσεών του.   Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἔχουν οἱ ἀναφορὲς στὶς σχέσεις ποὺ δημιουργεῖ μὲ ὅλους τοὺς ἐμπλεκόμενους στὸν χῶρο τοῦ πολιτισμοῦ, εἴτε αὐτοὶ εἶναι ἐκπρόσωποι τῆς πολιτείας ἤ τῶν θεσμῶν τῆς τοπικῆς κοινωνίας, εἴτε ἐκπρόσωποι τῶν τεχνῶν καὶ τῶν γραμμάτων.


Τὸ βιβλίο διαρθρώνεται σὲ τρεῖς ἑνότητες: τὰ σχετικὰ με τὸ ΙΝΒΑ (μὲ ἐννέα κείμενα, χαρακτηριστικὰ τῆς εἰσόδου στὴν περιπέτεια καὶ τῆς ἐξόδου ἀπὸ αὐτὴν), τὰ «κείμενα ἐν παραρτήματι» μὲ τὶς κατὰ κάποιον τρόπο παράπλευρες πνευματικὲς καὶ κοινωνικὲς ἀνησυχίες ἤ δράσεις (μὲ ὀκτὼ κείμενα, ἴσως τὰ πλέον συγκινητικά) καὶ τὸν «ἀπο(συλ)λογισμό» τῆς πληθωρικῆς ὀκταετίας 1995-2003. Τὰ κείμενα τοῦ Βασίλη Π. Καραγιάννη φέρουν ἐντέχνως στὸ προσκήνιο ἕναν ἐπεξεργασμένο παπαδιαμαντισμό ἀπαράμιλλου ἐκφραστικοῦ κάλλους καὶ μιὰ χωνεμένη γνώση ἀπὸ τὸ ἄρωμα τῶν παλιῶν καὶ ἤδη ἐξαφανισμένων πλέον χρονογράφων. Ἴσως εἶναι ὁ μόνος ποὺ ὑπάρχει αὐτὴ τὴ στιγμὴ στὴν Ἑλλάδα νὰ καταγίνεται καὶ νὰ διαπρέπει σ’ αὐτὸ τὸ ἰδιόμορφο καὶ δύσκολο εἶδος γραφῆς. Παραθέτουμε γιὰ τοὺ λόγου τὸ ἀληθὲς ἕνα ἀπόσμασμα ἀπὸ τὸ κείμενό του «Θλίψη πόλεως ἀρχαία»:

   
Σάββατο ἀπόγευμα στὶς σαιξπηρικὲς δρῦς τοῦ προφήτη Ἠλία. Στὸ ραδιόφωνο τὸ Τρίτο, ὅπως ἔρχεται καθαρὸ ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ λόφου στὸ Μεταξᾶ, τὴν ψηλότερη κορυφὴ τοῦ λεκανοπεδίου ποὺ εἶναι γεμάτο μὲ ἠλεκτροφόρες καμινάδες, τεχνητὲς λίμνες, ἀφρίζοντες ποταμοὺς καὶ περιβάλλεται ἀπὸ βουνὰ γυμνά, μαστοειδῆ, ἡφαιστειογενῆ καὶ σεισμοδονούμενα. Οἱ κορυφὲς ποὺ παλιὰ συγκινοῦσαν τοὺς κλέφτες καὶ βασιλεῖς τῶν ὀρέων καὶ ὡραίων γυναικῶν, λιρῶν καὶ κατσικιῶν, τώρα ἕλκουν τὶς κεραῖες τῶν ραδιοσταθμῶν καὶ τὰ ραντάρ τοῦ ΟΤΕ. Ὀψέποτε καὶ τὰ ἀεροπλάνα σὲ καιροὺς συνήθως νεφελώδεις. Τὸ ἴδιο καὶ οἱ πλαγιὲς τους. Γεμάτος ὁ ἀέρας ραδιοκύματα. Ἕνα ἀεροπλάνο χαράζει τὴν ἀτμόσφαιρα καὶ ἀφήνει πίσω του χνάρια. Φυσάει φουσκοδεντριὰς ψεύτης, ἐκμαυλιστὴς ἀέρας, χειμώνα καιρό. Ξεγελᾶ τὰ δέντρα ποὺ βιάζονται νὰ ἀνθίσουν καὶ ποιὸς δὲν βιάζεται ἄλλωστε;Τὰ ὁδηγεῖ σὲ πρόωρα ὄνειρα. Γεμίζουν ἐξανθήματα καὶ μάτια ζωῆς ἕτοιμα ν’ ἀνοίξουν νὰ δοῦν τὸ θαῦμα τοῦ πάνω κόσμου. Ἀνεφύησαν σὲ ροζιασμένους κορμοὺς καὶ ἀράγιστα κλωνάρια. Ὁ χειμώνας φεύγει ἀπὸ τὴν περιοχή. Ἀνεβαίνει στὶς κορυφὲς τῶν βουνῶν καὶ στὶς πλαγιές τους. Ὅμως αὐτὸς ὁ χειμώνας, χώρισε τὸν καιρὸ στὰ δυὸ κι ἔχωσε ἕνα τεράστιο ἀγκάθι λύπης στὶς πατοῦσες τῶν ἀνθρώπων τῆς περιοχῆς, τὴν ὁποία περιορᾶ ὁ λόφος, ἔνθα ρεμβάζεις ἀτιμωρητί.

Συνεναινώντας στὴν ἀνάγνωση τοῦ βιβλίου αὐτοῦ καὶ συγχαίροντας τὸν συγγραφέα γιὰ τὴν ἀκάματη προσπάθειά του, θὰ κλείσω μὲ τὴν παρατήρηση ὅτι ὁ Βασίλης Καραγιάννης, ὁρμώμενος ἀπὸ τὴν μικρότατη κουκίδα τῆς Κοζάνης, δημιουργεῖ καταστάσεις στὰ πολιτιστικὰ καὶ λογοτεχνικὰ μας πράγματα ἐκτενῶς. Οἱ διεμβολισμοί του τόσο μέσω τῆς περιοδικῆς ἔκδοσης «Παρέμβαση» (24 χρόνια, 153 τεύχη), ὅσο καὶ μὲ τὴν ἀρθογραφία του στὸν τοπικό ἤ εὐρύτερο τύπο καὶ, βέβαια, μὲ τὴν ἀνθρώπινη παρουσία του καὶ τὴν ἀκραιφνὴ λογοτεχνικὴ του ἐπιθετικὴ δύναμη μᾶς παρασύρει ἀναφανδὸν σὲ διαστοχασμοὺς καὶ ἀναθέματα, ἀντλώντας πάντα ἀπὸ τὴν πολυποίκιλη καθημερινότητα, ἡ ὁποία ἐνίοτε γίνεται μαχαίρι δίκοπο: μία κόψη να κόβει πρὸς τὰ ἔξω καὶ  μία κόψη νὰ κόβει πρὸς τὰ μέσα.  Ὡραῖος μέσα στὸν ἁρμονισμένο λόγο του μᾶς χαρίζει παραμυθίες, ἐνῶ γνωρίζει τὴν τέχνη νὰ μὴ χαρίζεται σὲ κανένα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ