14.3.11

ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Το καλό δωμάτιο ή αυτόπτες μάρτυρες



Όταν οι "αυτόπτες μάρτυρες". Χαρακτηριστικό τους η στατικότητα, η καρτερικότητα, η υπομονή. Το φως, διάχυτο, δεν μπόρεσε να αλλοιώσει τα δυνατά χρώματά τους. Έστεκαν εκεί, χρόνια τώρα, ήρεμοι, πολύχρωμοι, αναπτύσσοντας ένα δικό τους μνημειακό ύφος οι ήρωες των τοιχογραφιών του καλού δωματίου της οδού Εβραΐδος.

Τολμηρά και ζωηρά χρώματα, πορφυροί ουρανοί, πολιτείες μέσα στο γαλάζιο, αναγεννησιακές μορφές τυλιγμένες στα ποικιλόχρωμα ενδύματά τους, βασιλιάδες, ιερείς, κοινοί θνητοί, λουλούδια, πουλιά, καθρέφτες, χρυσές σκάλες, στημένο θεατρικό σκηνικό, όλα μέσα στο καλό δωμάτιο.

Ομορφιά, απίθανοι χρωματικοί συνδυασμοί, σε συγκεκριμένο χώρο και τόπο, δέθηκαν μεταξύ τους από το χέρι κάποιου ζωγράφου για να πάρουν μέρος στην γιορτή. Ένας κόσμος έβγαινε από τις τοιχογραφίες, ένας ολόκληρος κόσμος, αυθόρμητος, αυθεντικός, ποιητικός. Υμνούσε την καθημερινότητα μιας άλλης εποχής. Ανύψωνε την φαντασία όχι μόνο του δημιουργού, μα και του απλού θεατή των φανταστικών αυτών εικόνων.

Ιστορίες ζωής, μικρές και μεγάλες, καθημερινές, ένας ποιητικός διάλογος του χθες με το σήμερα. Οι συνθέσεις σε έπαιρναν μακριά από τον κόσμο τούτο, σε απομάκρυναν από την πραγματικότητα με έναν δικό τους μαγικό τελετουργικό τρόπο, γεμάτο συναίσθημα και μνήμη. 

Μα όλοι εμείς που είδαμε και αισθανθήκαμε το καλό δωμάτιο, ήμασταν νοσηρά αισιόδοξοι, παθολογικά ήρεμοι, γιατί ελπίζαμε, πιστεύαμε πως η μνήμη θα σωθεί. Θα σωθούν οι τοιχογραφίες που περίμεναν χρόνια τώρα, με υπομονή και στατικότητα, μέσα στον χρόνο, στο φως και στο σκοτάδι, στην φθορά. 

Σπίτι της οδού Εβραΐδος, χορεύεις τον δικό σου χορό. Είσαι ετοιμόρροπο. Μυγδαλιά που ανθίζεις μπροστά του -λευκή- έργο για κάποιον ζωγράφο. Ξύλινη σκάλα μισογκρεμισμένη. Απέναντι το εκτελεστικό απόσπασμα! Τσίγκινοι καρνάβαλοι, φορώντας μάσκες και ψηλά παπούτσια, με άδεια κεφάλια, χάσκοντας και κάνοντας τις αναμνήσεις γιουσουρούμ, σκοπεύουν το καλό δωμάτιο. Αφρώδες μίγμα τα όνειρά μας, τα χρώματά μας, οι τοιχογραφίες του αρχοντικού μας. Υπόκλιση των ηρώων της λήθης και της καρτερικότητας στους σωτήρες τους. Υπόκλιση της αρχόντισσας στους πονηρούς και δόλιους. Χαμένα, η ζωγραφική τέχνη, η μνήμη, οι τοιχογραφίες από τα μάτια των παιδιών μας, που καρτερούν να δουν τους καστοριανούς θησαυρούς και μόνο θα καρτερούν.
Εξ άλλου είναι γνωστό!

Άλλο ένα αρχοντικό στα ερείπια, στην φωτιά και ζωντανό μόνο στα όνειρα κι στις κουβέντες μας. Άλλη μια τοιχογραφία που δεν ανήκει σε κανέναν μας, ανήκει όμως σε κάποιους άλλους. Άλλος ένας καστοριανός θησαυρός μακρυά μας, αφού μέσα σ' αυτόν τον κόσμο της ταχύτητας δεν έχουμε κάνει ούτε ένα τόσο δα βήμα για να τον φθάσουμε, να τον σώσουμε. 

Εμείς οι λίγοι όμως, ονειρευτήκαμε το αρχοντικό διατηρημένο. Εμείς προσπαθήσαμε να ψάξουμε, να ψηλαφίσουμε την μνήμη, την παράδοση. Ονειρευτήκαμε τις τοιχογραφίες κοντά μας, μπροστά μας, στην Καστοριά. Για μας τα παιδικά χρόνια έτρεχαν ανάμεσα στις σκάλες των αρχοντικών και στα καλά τους δωμάτια. Για μας, οι χορταριασμένες τους αυλές και οι γκρεμισμένες στέγες, είναι πληγές, οι τοιχογραφίες τους κομμάτι της ζωής μας, της φαντασίας και του ονείρου μας. Και σ' όλους μας ανήκουν όλα. Τα χαμένα αρχοντικά, οι στενοί δρόμοι, το καρναβάλι, οι εκκλησίες, τα καλά δωμάτια, οι τοιχογραφίες. Μόνο που σε λίγο καιρό, όλα αυτά θα χρειασθεί να κλείνουμε τα μάτια για να τα ονειρευτούμε. 

Ένας-ένας οι θησαυροί εγκαταλείπουν την καλή πόλη. Οι άρχοντες, οι υπηρεσίες, οι επιχειρήσεις κοιμούνται. Κοιμάται μαζί και ο χρόνος τους αυτός που θυσιάστηκε μαζί τους και δεν χρειάστηκε να ξυπνήσει, να τρέξει, να δει, να καταγράψει, να προσπαθήσει.
Μασκαράδες είναι ολοχρονίς οι περισσότεροι και άλλοι πολλοί που σιγομιλούν για τον πολιτισμό μας. Τα δικά μας αυτιά δεν ακούν πλέον αυτά που μας λεν, αυτά που υπόσχονται στην καλή πόλη. Τα μάτια μας δεν θέλουν πλέον να βλέπουν την αρπαγή των θησαυρών, έστω κι αν αυτοί ακουμπήσουν κάπου αλλού τα χρώματά τους.

Τελικά σε μια πόλη που χάνεται αποχαιρετώντας θεληματικά ή άθελα τους θησαυρούς της, μένει μονάχα τ' όνειρο... Εκεί θα συναντάμε τα χαμένα. Όχι όμως όλοι, αλλά αυτοί που είδαν, που άκουσαν, που αισθάνθηκαν και έκλαψαν για τα χαμένα κομμάτια του πολιτισμού τους.
Για όλους τους άλλους, που είδαν, άκουσαν, αλλά δεν μπόρεσαν για τον πολιτισμό τους, ακόμη και στα όνειρα θα υπάρχει η ονειροπαγίδα.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.1.2004, αρ. φύλλου 248


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ