Λόγος & Αντίλογος

Νύξεις και αγγέλματα από το παρελθόν μας

Γνωστή από την ιστορία η κατάσταση, που επεκράτησε στα τουρκοκρατούμενα μέρη της Ελλάδος μετά την Άλωση της Κωνσταντιπόλεως (1453, 29η Μαϊου). Φυγή πολλών εγγραμμάτων, γνωστών ως Ελλήνων λογίων στη Δύση, αραίωση πληθυσμού και ερήμωση της υπαίθρου, έλλειψη δασκάλων, δυστυχία παντού και μαρασμός του Γένους, απογοήτευση και αμάθεια.
Ο πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος είχε παρατηρήσει: «Ούτω της των λόγων τέχνης αμελουμένης, μη μόνον σοφίας κινδυνεύομεν στερηθήναι και μαθημάτων, αλλά και την φωνήν αυτήν (δηλ. τη γλώσσα μας) ημών αγνοήσαι». Είπε: «Καθώς παρατηρείται αμέλεια και αδιαφορία για την τέχνη του λόγου, (δεν εννοεί αναγκαστικώς τη λογοτεχνία, αλλά γενικώς για συγγραφή βιβλίων σοβαρών για μάθηση και το διάβασμά τους) κινδυνεύουμε να στερηθούμε και τον τρόπο του να σκεπτόμαστε και να μαθαίνουμε, και το κυριώτατο, να ξεχάσουμε και τη γλώσσα μας».

Σήμερα ποιο και πόσο ποσοστό του πληθυσμού μας επιδίδεται στο διάβασμα σοβαρών βιβλίων για ενημέρωση και ποιοτική βελτίωση της κοινωνίας; Φοβούμαι ότι πολύν χρόνο των πολλών κερδίζουν τα πολλά σκουπίδια των τηλεοπτικών εκπομπών, όταν βλέπω π.χ. «πλυθύν» γυναίων, ακροατριών να χασκογελούν ηδονιστικά με τι απρεπείς εκφράσεις και εικόνες κάποιου… «Τσαντηριού».

* * * 

Την απογοήτευση και αγωνία του Γεννάδιου Σχολαρίου έρχεται να διαλύσει και να ενθαρρύνει την ελπίδα το ευνοϊκό κλίμα από τα μέσα του 16ου αι. με τη δράση πολλών λογίων- δασκάλων στη Δύση (κυρίως Ιταλία, Βενετία) παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη και την ορμή για συγγραφή βιβλίων και φυλλαδίων και τη διάδοσή τους στο δουλεύον Γένος. Θυμίζω τον Κερκυραίο Νικόλαο Σοφιανό, σοφό διδάσκαλο και τυπογράφο, ο οποίος αγωνιζόταν με τα βιβλία του και τις ομιλίες να πείσει ότι μόνο με μία εκσυγχρονισμένη παιδεία και την χρήση της «κοινής» γλώσσας, δηλαδή της δημοτικής στο γραπτό λόγο, μπορεί το Γένος να βγει από την αμάθεια και το πνευματικό σκοτάδι. (Βλέπετε, το θέμα της παιδείας και τότε απασχολούσε τους Έλληνες στα δίσεκτα χρόνια της δουλείας).

Για τούτο κι εγώ ώρμησα (θέλησα αυθορμήτως) να μεταγλωττίσω και να πεζεύσω (=να τα γράψω και να τα μεταφέρω σε πεζό δημοτικό λόγο) από τα βιβλία οπού μας αφήκαν εκείνοι οι παλαιοί και ενάρετοι άνδρες τα χρήσιμα και ωφέλιμα εις το να ανακαινισθεί και αναπτερυγιάσει από την τόση απαιδευσίαν το ελεεινόν Γένος…» Και σήμερα η παιδεία και τα εκπαιδευτικά συστήματα ταλανίζονται με τις μεταρρυθμίσεις των μεταρρυθμίσεων, διότι τα πολιτικά κόμματα διαγκωνίζονται και δεν ευνοούν να εφαρμόσουν ένα, κάπως πάγιο εθνωφελές πρόγραμμα παιδείας. Σήμερα, μάλιστα, τον κύριο κορμό του, αλλά και τα κλαδιά του, «πρέπει» να τα διατρέχει η αριστερή μαρξιστική ιδεολογία.

Λάζαρος Νικηφορίδης

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 22 Οκτωβρίου 2015, αρ. φύλλου 808